بارداری پوچ چیست ؟ : راهنمای جامع علت ها، تشخیص و درمان

در دنیای امروز که مراقبت از سلامتی زنان اهمیت ویژه‌ای دارد، موضوع بارداری پوچ یا حاملگی پوچ یکی از مسائلی است که همواره مورد توجه و نگرانی قرار گرفته است. در بارداری پوچ، که با نام تخمک پوچ نیز شناخته می‌شود، تخمک بارور شده در دیواره رحم لانه گزینی می‌کند، اما متاسفانه جنینی در داخل ساک حاملگی تشکیل نمی‌شود. در این شرایط، بدن به اشتباه فکر می‌کند که بارداری به طور طبیعی پیش می‌رود و علائم اولیه‌ی بارداری مانند قطع قاعدگی و تست بارداری مثبت نیز ظاهر می‌شوند. اما در واقعیت، این بارداری به سرانجام نخواهد رسید.

هدف از این مقاله جامع وی مام، ارائه یک راهنمای جامع و قابل فهم در مورد بارداری پوچ است. در این مقاله، به بررسی دقیق علائم بارداری پوچ، علل بارداری پوچ، روش‌های تشخیص بارداری پوچ و گزینه‌های درمان بارداری پوچ خواهیم پرداخت. همچنین، به سوالات متداول شما در این زمینه پاسخ خواهیم داد تا با اطلاعات کامل و آگاهی بیشتر، این دوران را پشت سر بگذارید.

بارداری پوچ چیست؟

برای درک بهتر بارداری پوچ، ابتدا باید بدانیم که در یک بارداری طبیعی چه اتفاقی می‌افتد. در یک بارداری سالم، پس از لقاح تخمک و اسپرم، تخمک بارور شده به سمت رحم حرکت کرده و در دیواره رحم لانه گزینی می‌کند. در این مرحله، سلول‌ها شروع به تقسیم شدن می‌کنند و به تدریج جنین شکل می‌گیرد. اما در بارداری پوچ، این روند به درستی پیش نمی‌رود.

در حاملگی پوچ، تخمک بارور شده به رحم می‌رسد و حتی در دیواره رحم جای می‌گیرد. ساک حاملگی و جفت نیز شروع به رشد می‌کنند و هورمون‌های بارداری در بدن ترشح می‌شوند. به همین دلیل، تست بارداری مثبت می‌شود و علائم اولیه‌ی بارداری نیز ممکن است ظاهر شوند. اما نکته‌ی کلیدی اینجاست که در داخل این ساک حاملگی، جنینی تشکیل نمی‌شود. به عبارت ساده‌تر، بارداری در حال شکل‌گیری است، اما خبری از جنین نیست!

این اتفاق معمولا در مراحل بسیار ابتدایی بارداری رخ می‌دهد، به طوری که گاهی اوقات، خانم‌ها حتی متوجه بارداری خود نمی‌شوند و تصور می‌کنند که قاعدگی‌شان با تاخیر اتفاق افتاده است. در برخی موارد دیگر، ممکن است علائم اولیه بارداری ظاهر شوند و تست بارداری مثبت شود، اما در سونوگرافی مشخص گردد که بارداری پوچ است.

علت بارداری پوچ

شاید این سوال برایتان پیش آمده باشد که بارداری پوچ به چه علت است؟ متاسفانه، علت دقیق بارداری پوچ هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما تحقیقات نشان می‌دهند که شایع‌ترین دلیل آن، مشکلات کروموزومی در تخمک بارور شده است.

در زمان لقاح، تخمک و اسپرم هر کدام نیمی از اطلاعات ژنتیکی را به جنین منتقل می‌کنند. اگر در این فرآیند، مشکلی در تقسیم کروموزوم‌ها رخ دهد، ممکن است تخمک بارور شده به درستی رشد نکند و منجر به بارداری پوچ شود.

این مشکلات کروموزومی می‌توانند ناشی از عوامل مختلفی باشند، از جمله:

1. کیفیت پایین تخمک یا اسپرم: هرچه کیفیت تخمک و اسپرم بالاتر باشد، احتمال بارداری سالم بیشتر است. کیفیت پایین این سلول‌های جنسی می‌تواند احتمال بروز مشکلات کروموزومی را افزایش دهد.
2. خطاهای تصادفی در تقسیم سلولی: در مراحل اولیه‌ی تقسیم سلولی تخمک بارور شده، ممکن است خطاهای تصادفی رخ دهد که منجر به مشکلات کروموزومی و در نهایت بارداری پوچ شود.
3. سن بالای مادر: با افزایش سن مادر، احتمال بروز مشکلات کروموزومی در تخمک‌ها افزایش می‌یابد و به همین دلیل، خطر بارداری پوچ نیز بیشتر می‌شود.
4. سابقه سقط جنین: خانم‌هایی که سابقه‌ی سقط جنین داشته‌اند، ممکن است کمی بیشتر در معرض خطر بارداری پوچ باشند.
5. بیماری‌های زمینه‌ای و عفونت‌ها: برخی از بیماری‌های زمینه‌ای و عفونت‌های درمان نشده نیز می‌توانند به طور غیرمستقیم در افزایش خطر بارداری پوچ نقش داشته باشند.

در پاسخ به سوال بارداری پوچ در اثر چیست؟ باید گفت که اغلب اوقات، این مشکلات کروموزومی به صورت تصادفی رخ می‌دهند و قابل پیشگیری نیستند. اما شناخت عوامل خطر می‌تواند به درک بهتر این عارضه کمک کند.

از کجا بفهمم بارداری پوچ دارم ؟ :  علائم و نشانه‌های بارداری پوچ

یکی از سوالات رایج در مورد بارداری پوچ این است که علائم بارداری پوچ از کی شروع می شود؟ و علائم بارداری پوچ چیست؟ همانطور که اشاره شد، در ابتدا، علائم بارداری پوچ می‌تواند بسیار شبیه به علائم بارداری طبیعی باشد. به همین دلیل، تشخیص آن در مراحل اولیه ممکن است دشوار باشد.

شایع‌ترین علائم حاملگی پوچ که ممکن است تجربه کنید عبارتند از:

• قطع قاعدگی: این علامت، اولین و رایج‌ترین نشانه‌ی بارداری است که در بارداری پوچ نیز رخ می‌دهد.
• تست بارداری مثبت: به دلیل ترشح هورمون‌های بارداری، تست بارداری خانگی و آزمایش خون بارداری مثبت خواهند بود.
• حساسیت سینه‌ها: در اوایل بارداری، حساس شدن سینه‌ها یک علامت شایع است که در بارداری پوچ نیز ممکن است تجربه شود.
• حالت تهوع در بارداری پوچ: تهوع صبحگاهی و سایر علائم تهوع و استفراغ در اوایل بارداری، می‌تواند در بارداری پوچ نیز وجود داشته باشد.

اما متاسفانه، با پیشرفت بارداری پوچ، علائم نگران‌کننده‌تری ممکن است ظاهر شوند، از جمله:

• خونریزی : خونریزی در بارداری پوچ چگونه است؟ یکی از مهم‌ترین علائم بارداری پوچ، خونریزی واژینال است. این خونریزی می‌تواند به صورت لکه‌بینی خفیف تا خونریزی شدید شبیه قاعدگی یا حتی شدیدتر باشد. گاهی اوقات، ممکن است لخته‌های خون یا بافت‌های خاکستری رنگ نیز همراه با خونریزی دفع شوند. دلیل خونریزی در بارداری پوچ این است که بدن به تدریج متوجه می‌شود که بارداری به درستی پیش نمی‌رود و شروع به دفع بافت‌های بارداری می‌کند.
• گرفتگی و درد زیر شکم: درد زیر شکم در بارداری پوچ نیز یکی دیگر از علائم شایع است. این درد می‌تواند از خفیف تا متوسط متغیر باشد و گاهی اوقات شبیه درد قاعدگی است.
• کاهش علائم بارداری: در برخی موارد، ممکن است علائم اولیه‌ی بارداری مانند تهوع و حساسیت سینه‌ها به تدریج کاهش یابند یا ناپدید شوند.

تشخیص بارداری پوچ

تشخیص دقیق بارداری پوچ معمولاً از طریق سونوگرافی انجام می‌شود. بارداری پوچ از چه زمانی مشخص می شود؟ به طور معمول، سونوگرافی واژینال بین هفته‌های 6 تا 8 بارداری انجام می‌شود. در این زمان، در یک بارداری طبیعی، باید جنین و ضربان قلب جنین در ساک حاملگی قابل مشاهده باشد. اما در بارداری پوچ، سونوگرافی نشان می‌دهد که ساک حاملگی وجود دارد، اما داخل آن خالی است و جنینی دیده نمی‌شود. ساک حاملگی در بارداری پوچ و سونوگرافی معمولا به شکل یک حباب خالی دیده می‌شود.

در برخی موارد، پزشک ممکن است برای بررسی بیشتر، آزمایش خون بتا خون در بارداری پوچ یا همان عدد بتا در بارداری پوچ را نیز تجویز کند. هورمون بتا اچ سی جی ( b hCG ) در دوران بارداری به طور طبیعی افزایش می‌یابد. در بارداری پوچ، ممکن است سطح بتا اچ سی جی کمتر از حد انتظار باشد یا به میزان کافی افزایش نیابد. تفسیر آزمایش بارداری پوچ توسط پزشک متخصص انجام می‌شود و به تشخیص دقیق کمک می‌کند.

به گفته webmd :

If you thought you had a normal pregnancy, you’re not alone; many women with a blighted ovum think so because their levels of human chorionic gonadotropin (hCG) may increase. The placenta produces this hormone after implantation. With a blighted ovum, hCG can continue to rise because the placenta may grow for a brief time, even when an embryo is not present. For this reason, an ultrasound test is usually needed to diagnose a blighted ovum to confirm that the pregnancy sac is empty.

اگر فکر می‌کنید بارداری طبیعی دارید، شما تنها نیستید؛ بسیاری از زنان با تخمک پوچ (blighted ovum) نیز همین فکر را می‌کنند، زیرا سطح هورمون گنادوتروپین جفتی انسان (hCG) در آنها ممکن است افزایش یابد. این هورمون توسط جفت  پس از لانه‌گزینی تولید می‌شود. در بارداری تخمک پوچ، سطح hCG می‌تواند به افزایش خود ادامه دهد، زیرا جفت ممکن است برای مدت کوتاهی رشد کند، حتی اگر جنینی وجود نداشته باشد.

به همین دلیل، معمولاً برای تشخیص تخمک پوچ به یک آزمایش سونوگرافی نیاز است تا تأیید شود که ساک بارداری خالی است.

مدیریت و درمان بارداری پوچ :  چگونه بارداری پوچ را سقط کنیم؟

متاسفانه، بارداری پوچ قابل ادامه دادن نیست و باید به پایان بارداری پوچ فکر کرد. بارداری پوچ چطور سقط میشه؟ وجود دارد که با مشورت پزشک می‌توانید بهترین گزینه را انتخاب کنید.

گزینه‌های درمانی بارداری پوچ عبارتند از:

سقط طبیعی: در این روش، به بدن فرصت داده می‌شود تا به طور طبیعی بافت‌های بارداری را دفع کند. این فرآیند ممکن است چند روز تا چند هفته طول بکشد و با خونریزی و درد همراه باشد. پزشک شما را به دقت تحت نظر خواهد داشت تا از دفع کامل بافت‌ها اطمینان حاصل شود.
کورتاژ (D&C): کورتاژ یک روش جراحی سرپایی است که در آن، پزشک با استفاده از ابزارهای مخصوص، بافت‌های بارداری را از رحم خارج می‌کند. این روش معمولاً تحت بیهوشی یا بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و زمان کوتاهی طول می‌کشد. کورتاژ یک روش موثر و سریع برای پایان دادن به بارداری پوچ است.
داروهای سقط: داروهای سقط مانند میزوپروستول و میفپریستون نیز می‌توانند برای القای سقط در بارداری پوچ استفاده شوند. این داروها باعث انقباض رحم و دفع بافت‌های بارداری می‌شوند. مصرف این داروها معمولاً با خونریزی و گرفتگی‌های شکمی همراه است.
انتخاب روش درمان بارداری پوچ بستگی به شرایط فردی، ترجیحات بیمار و نظر پزشک دارد. پزشک با بررسی وضعیت شما و در نظر گرفتن مزایا و معایب هر روش، بهترین گزینه را به شما پیشنهاد خواهد داد.

عکس بارداری پوچ

بارداری پوچ تکرار می شود ؟

تجربه‌ی بارداری پوچ می‌تواند از نظر عاطفی بسیار دشوار باشد. بسیاری از خانم‌ها نگران این هستند که آیا بارداری پوچ تکرار می شود؟ خوشبختانه، خبر خوب این است که احتمال بارداری پوچ در بارداری های بعدی معمولاً کم است. اکثر خانم‌هایی که یک بار بارداری پوچ را تجربه کرده‌اند، در بارداری‌های بعدی، بارداری‌های سالم و موفقی خواهند داشت.

چند وقت بعد از بارداری پوچ می توان باردار شد؟  بارداری با تخمک پوچ قبلی، به معنای ناباروری یا مشکلات جدی در بارداری‌های آینده نیست. با این حال، توصیه می‌شود که پس از درمان بارداری پوچ و قبل از اقدام به بارداری مجدد، با پزشک خود مشورت کنید. پزشک ممکن است  توصیه کند که حداقل یک تا سه دوره قاعدگی طبیعی پس از سقط بارداری پوچ صبر کنید و سپس برای بارداری مجدد اقدام کنید. این زمان به رحم فرصت می‌دهد تا به حالت طبیعی بازگردد و از نظر عاطفی نیز آمادگی لازم را کسب کنید.

 بارداری پوچ از نظر طب سنتی

بارداری پوچ از نظر طب سنتی نیز مورد توجه قرار گرفته است. در طب سنتی، دیدگاه‌های مختلفی در مورد علل و درمان سقط جنین وجود دارد. برخی از متخصصان طب سنتی ممکن است توصیه‌هایی در مورد تغذیه و سبک زندگی برای بهبود باروری و کاهش احتمال سقط جنین ارائه دهند.

 برای جلوگیری از بارداری پوچ چه بخوریم؟ در طب سنتی، برخی گیاهان دارویی و مواد غذایی ممکن است برای تقویت رحم و بهبود باروری توصیه شوند. با این حال، مهم است که توجه داشته باشید که درمان بارداری پوچ در طب سنتی به تنهایی توصیه نمی‌شود و بهتر است در کنار درمان‌های پزشکی مدرن، از مشورت متخصصان طب سنتی نیز بهره‌مند شوید. همیشه قبل از استفاده از هر نوع درمان گیاهی یا طب سنتی در دوران بارداری یا قبل از آن، با پزشک خود مشورت کنید.

 چه کسانی دچار بارداری پوچ می شوند؟

شاید این سوال برایتان پیش آمده باشد که چه کسانی دچار بارداری پوچ می شوند؟ در واقع، بارداری پوچ می‌تواند برای هر زنی که باردار می‌شود اتفاق بیفتد. هیچ گروه خاصی وجود ندارد که به طور انحصاری در معرض خطر بارداری پوچ باشد. با این حال، همانطور که قبلاً اشاره شد، برخی عوامل مانند سن بالای مادر و سابقه‌ی سقط جنین می‌توانند خطر بارداری پوچ را کمی افزایش دهند.

به طور کلی، بارداری پوچ یک عارضه‌ی نسبتاً شایع است و نباید آن را به عنوان یک مشکل خاص یا نشانه‌ی وجود یک بیماری زمینه‌ای در نظر گرفت.

برای بهبود بهتر پس از تجربه بارداری پوچ، رعایت توصیه‌های پزشک و توجه به علائم بهبودی بسیار مهم است. مصرف مکمل‌های ویتامینی، تغذیه سالم، استراحت کافی و اجتناب از استرس‌های غیرضروری می‌تواند به روند بهبودی کمک شایانی نماید. همچنین، شرکت در جلسات مشاوره و حمایت‌های روانی، از جمله اقداماتی است که به بهبود وضعیت عاطفی بیمار کمک می‌کند.

برای جلوگیری از بارداری پوچ چه بخوریم؟

یکی از پرسش‌های مطرح شده، برای جلوگیری از بارداری پوچ چه بخوریم، است. طبق طب سنتی، برخی دمنوش‌ها و خوراکی‌ها پیشنهاد شده‌اند؛ اما باید گفت که هیچ توصیه‌ای به صورت قطعی نمی‌تواند از وقوع بارداری پوچ جلوگیری کند. در عوض، رعایت یک رژیم غذایی متعادل و مشاوره با پزشک متخصص از جمله اقدامات موثرتر به شمار می‌آیند.

کلام آخر ویمام

در پایان، می‌توان گفت که بارداری پوچ یک وضعیت پیچیده و در عین حال نسبتاً رایج در سه ماهه اول بارداری است. در این مقاله، به تعریف و توضیح مفهومی بارداری پوچ پرداختیم؛ از تشخیص دقیق با استفاده از سونوگرافی و آزمایش خون hCG تا بررسی علل اصلی نظیر مشکلات کروموزومی و خطاهای تقسیم سلولی. همچنین علائم هشداردهنده‌ای مانند خونریزی واژینال، درد زیر شکم و حالت تهوع مورد بررسی قرار گرفتند.

روش‌های مختلف درمان از جمله سقط طبیعی، کورتاژ و استفاده از داروهای سقط به تفصیل توضیح داده شدند. علاوه بر این، نکات مهمی درباره بارداری‌های بعدی و زمان مناسب برای اقدام به بارداری مجدد مطرح گردید. همچنین، دیدگاه طب سنتی نسبت به بارداری پوچ و توصیه‌های مربوط به تغذیه و سبک زندگی بررسی شد، اگرچه این توصیه‌ها جایگزین درمان‌های علمی نیستند.

سوالات متداول درباره بارداری پوچ

آیا بارداری پوچ جفت دارد؟

بله، در بارداری پوچ جفت تشکیل می‌شود و به رشد خود ادامه می‌دهد. حتی در نبود جنین، جفت هورمون‌های بارداری را ترشح می‌کند که باعث مثبت شدن تست بارداری و بروز علائم اولیه می‌شود.

در بارداری پوچ قلب جنین تشکیل می‌شود؟

خیر، در بارداری پوچ جنین تشکیل نمی‌شود و بنابراین، قلب جنینی نیز وجود نخواهد داشت. سونوگرافی در این موارد معمولاً ساک حاملگی خالی را نشان می‌دهد.

چرا اینقدر بارداری پوچ زیاد شده؟

بارداری پوچ شایع‌ترین علت سقط جنین در سه ماهه اول است. با افزایش آگاهی زنان و تشخیص زودهنگام با استفاده از سونوگرافی‌های دقیق می‌تواند به نظر برسد که موارد آن افزایش یافته است، در حالی که ممکن است افزایش واقعی شیوع تغییر چندانی نکرده باشد. عواملی مانند افزایش سن بارداری در جامعه نیز ممکن است نقش داشته باشند.

چند وقت بعد از بارداری پوچ می‌توان باردار شد؟

بیشتر پزشکان توصیه می‌کنند که پس از یک یا دو دوره قاعدگی طبیعی، اقدام به بارداری مجدد شود. این زمان به بدن فرصت می‌دهد تا به حالت طبیعی بازگردد و از نظر فیزیکی و عاطفی آمادگی لازم را کسب کند.

چند درصد احتمال بارداری پوچ وجود دارد؟

برخی آمار نشان می‌دهد که حدود 10 تا 20 درصد از بارداری‌ها در مراحل اولیه به سقط جنین منجر می‌شوند و بارداری پوچ یکی از شایع‌ترین علل این سقط محسوب می‌شود. البته نمی‌توان درصد دقیقی ارائه کرد، اما به طور کلی، این وضعیت در سه ماهه اول بارداری دیده می‌شود.

خونریزی در بارداری پوچ چگونه است؟

خونریزی در بارداری پوچ می‌تواند از لکه‌بینی خفیف تا خونریزی شدید همراه با دفع لخته‌های خون یا بافت خاکستری رنگ متغیر باشد. هر نوع خونریزی در بارداری باید جدی گرفته شود و در صورت بروز، به پزشک اطلاع داده شود.

دکتر محمد مهدی حسن زاده

من دکتر محمد مهدی حسن‌زاده هستم، داروساز و نویسنده مقالات علمی درباره داروها، تغذیه و سلامت مادر و کودک در وی‌مام.

عضو نظام پزشکی ایران (شماره نظام: د۳۱۶۵۸)

تحصیلاتم را در دانشگاه علوم پزشکی لرستان به پایان رسانده‌ام و بیش از ۸ سال است در حوزه دارو، سلامت و آموزش علم پزشکی فعالیت می‌کنم.
در وی‌مام تلاش می‌کنم محتوایی علمی، دقیق و در عین حال قابل‌درک برای عموم بنویسم تا به آگاهی و تصمیم‌گیری آگاهانه‌تر خانواده‌ها در زمینه مصرف دارو و مراقبت‌های دوران بارداری و کودکی کمک کنم.
هدف من این است که علم داروسازی و پزشکی را به زبانی ساده‌تر و کاربردی‌تر در اختیار مردم قرار دهم تا مسیر سلامت برای همه روشن‌تر و آگاهانه‌تر باشد.

کد نظام پزشکی د-31658

عضو رسمی انجمن داروسازان ایران