ده روز از تولد فرشته کوچکتان گذشته است؛ ده روز پر از شگفتی، خستگی، عشق بی‌پایان و کشف دنیایی کاملاً جدید. حالا در آستانه اولین نقطه عطف مهم در زندگی مشترکتان هستید. رسمی کهن و زیبا که ریشه در فرهنگ غنی ما دارد و ترکیبی از مراقبت، سلامتی و باورهای شیرین است. ما در «وی مام» می‌دانیم که حمام ده روزگی نوزاد و مادر چیزی فراتر از یک شستشوی ساده است؛ این یک آیین گذار، یک جشن کوچک برای ورود رسمی نوزاد به خانواده و آغازی دوباره برای مادر قهرمانی است که ده روز سخت را پشت سر گذاشته. در این راهنمای جامع، ما قدم به قدم کنار شما هستیم تا با ارائه اطلاعات دقیق علمی در کنار مرور آداب و رسوم دلنشین، این تجربه را برایتان به لحظه‌ای آرام، امن و خاطره‌انگیز تبدیل کنیم.

حمام ده روزگی چیست و چرا اینقدر مهم است؟

در نگاه اول، «حمام دهم زایمان» یا همان حمام ده روزگی، یک رسم قدیمی ایرانی برای شستشوی مادر و نوزاد در دهمین روز پس از تولد است. اما با کمی دقت بیشتر، متوجه می‌شویم که این آیین لایه‌های عمیق‌تری از اهمیت را در خود جای داده است. این رسم از دو دیدگاه اصلی قابل بررسی است که هر دو به یک اندازه مهم هستند.

۱. دیدگاه فرهنگی و سنتی؛ جشنی برای پاکی و سلامتی
در فرهنگ ما، عدد ده و چهل همواره جایگاه ویژه‌ای داشته‌اند. ده روز اول پس از زایمان، دورانی است که مادر (زن زائو) و نوزاد به دلیل ضعف جسمانی و حساسیت بالا، در قرنطینه‌ای نسبی به سر می‌برند. حمام ده روزگی، نمادی از پایان این دوره اولیه و حساس است. این حمام به نوعی اعلام رسمی پایان دوره «نفاس» و بازگشت مادر به زندگی عادی و اجتماعی تلقی می‌شود.

از نظر سنتی، این حمام با هدف‌های زیر انجام می‌شد:

• پاکی و طهارت: باور بر این بود که این حمام، مادر و نوزاد را از «آل» و موجودات ماورایی که ممکن است به آنها آسیب برسانند، دور می‌کند. آب به عنوان نماد روشنایی و پاکی، نقش محوری در این باور داشت.

• جشن و سرور: این مراسم اغلب با حضور بزرگ‌ترهای فامیل، به خصوص مادربزرگ‌ها، برگزار می‌شد و فرصتی برای جشن گرفتن سلامت مادر و نوزاد و انتقال تجربیات بود.

• دور کردن ضعف و سستی: در باورهای قدیمی، این حمام به مادر کمک می‌کرد تا ضعف و خستگی ناشی از زایمان را از تن به در کند و با نیرویی تازه، مراقبت از نوزادش را ادامه دهد.

۲. دیدگاه پزشکی و روانشناسی؛ ضرورتی برای بهداشت و پیوند عاطفی
امروزه علم پزشکی اهمیت این رسم را از زاویه‌ای دیگر تایید می‌کند. طبق نظر متخصصان ما در وی مام، حمام کردن در زمان مناسب پس از زایمان، نقشی حیاتی در سلامت جسمی و روانی مادر و نوزاد دارد.

• اهمیت بهداشتی برای نوزاد: پوست نوزاد بسیار حساس است و تمیز نگه داشتن آن از عفونت‌ها، بثورات پوستی و تجمع باکتری‌ها جلوگیری می‌کند. یک حمام ملایم و اصولی به پاکسازی پوست، به خصوص در نواحی چین‌خورده مانند گردن، زیر بغل و کشاله ران کمک می‌کند.

• اهمیت بهداشتی برای مادر: پس از زایمان، بدن مادر مستعد عفونت است. حمام کردن به تمیز نگه داشتن ناحیه پرینه (محل بخیه‌ها در زایمان طبیعی) و زخم سزارین کمک کرده و خطر عفونت را به شدت کاهش می‌دهد. همچنین به تسکین دردهای عضلانی و رفع خستگی کمک می‌کند.

• تاثیر روانی و پیوند عاطفی: تماس آب گرم با بدن، باعث ترشح اندورفین و ایجاد حس آرامش در مادر می‌شود. این آرامش به کاهش استرس و علائم افسردگی پس از زایمان کمک می‌کند. از سوی دیگر، لحظه حمام دادن نوزاد، فرصتی طلایی برای تماس پوست با پوست، نگاه چشم در چشم و صحبت کردن با اوست. این تعاملات ساده، پایه‌های پیوند عاطفی عمیق بین شما و فرزندتان را محکم‌تر می‌کند.

بنابراین، «ده حمام» صرفاً یک رسم نیست؛ بلکه یک اقدام هوشمندانه و چندوجهی است که هم به سلامت جسمی و هم به آرامش روحی شما و دلبندتان کمک می‌کند.

اگر در دوران بارداری هم به فکر رعایت بهداشت شخصی و آرامش هستید، پیشنهاد می‌کنیم حتماً با نکات مهم و ایمنی حمام کردن در دوران بارداری آشنا شوید تا سلامت مادر و جنین در این فرایند به خوبی حفظ شود.

چه زمانی بهترین موقع برای حمام ده روزگی مادر و نوزاد است؟

این یکی از پرتکرارترین سوالاتی است که مادران از ما در وی مام می‌پرسند. پاسخ به این سوال، یک «بله» یا «خیر» ساده نیست و به شرایط منحصربه‌فرد شما و نوزادتان بستگی دارد. عبارت «ده روزگی» یک راهنما و یک نماد فرهنگی است، نه یک قانون پزشکی غیرقابل تغییر.

نکته کلیدی این است: آمادگی بدن مادر و نوزاد، تعیین‌کننده زمان حمام است.

شرایط مادر برای حمام کردن:
وضعیت جسمی مادر پس از زایمان طبیعی و سزارین متفاوت است و این تفاوت، زمان مناسب برای حمام را مشخص می‌کند.

• بعد از زایمان طبیعی: اگر زایمان طبیعی داشته‌اید و بخیه خورده‌اید (اپیزیوتومی)، معمولاً می‌توانید ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از زایمان یک دوش کوتاه و سریع بگیرید. اما برای نشستن در وان حمام، بهتر است کمی بیشتر صبر کنید تا زخم‌ها تا حدودی بهبود یابند. حمام آب گرم (نه داغ) و استفاده از لگن آب گرم می‌تواند به کاهش درد و تورم ناحیه پرینه کمک کند، اما حتماً قبل از آن با پزشک یا مامای خود مشورت کنید.

• بعد از زایمان سزارین: در مورد سزارین، موضوع کمی حساس‌تر است. معمولاً پزشکان اجازه دوش گرفتن را ۲۴ تا ۷۲ ساعت پس از عمل می‌دهند، به شرطی که پانسمان ضدآب روی زخم شما باشد. برای حمام کامل و غوطه‌ور شدن در آب، باید تا زمانی که زخم به طور کامل بسته شده و بخیه‌ها کشیده شده‌اند (معمولاً حدود ۲ تا ۳ هفته) صبر کنید. خیس شدن زودهنگام زخم سزارین می‌تواند خطر عفونت را افزایش دهد.

 

به نقل از heloa :
متن انگلیسی:

Most pediatric guidelines (and practical experience) converge—bathing your newborn two to three times a week is sufficient for maintaining cleanliness without drying the fragile skin.

ترجمه فارسی:

اکثر دستورالعمل‌های کودکان (و تجربه‌های عملی) هم‌نظر هستند – حمام کردن نوزادتان دو تا سه بار در هفته برای حفظ تمیزی بدون خشک کردن پوست حساس او کافی است.

 

شرایط نوزاد برای حمام کردن؛ معمای بند ناف!
مهم‌ترین فاکتور برای تعیین زمان اولین حمام کامل نوزاد، وضعیت بند ناف اوست.

• چرا بند ناف اینقدر مهم است؟ بند ناف باقی‌مانده‌ای از ارتباط حیاتی نوزاد با مادر در دوران جنینی است. پس از تولد، این بخش دیگر کاربردی ندارد و باید به طور طبیعی خشک شده و بیفتد. این فرآیند معمولاً بین ۷ تا ۲۱ روز طول می‌کشد. تا زمانی که بند ناف وجود دارد، این ناحیه یک زخم باز و مستعد عفونت محسوب می‌شود.

• قانون طلایی: طبق توصیه متخصصان اطفال وی مام، تا زمانی که بند ناف نیفتاده و محل آن کاملاً خشک و بهبود نیافته است، نباید نوزاد را در وان آب غوطه‌ور کنید. خیس شدن بند ناف می‌تواند فرآیند خشک شدن آن را به تاخیر بیندازد و خطر عفونت (اومفالیت) را افزایش دهد.

پس تکلیف چیست؟ اگر در روز دهم بند ناف نوزاد شما هنوز نیفتاده بود (که کاملاً طبیعی است)، به هیچ وجه نگران نباشید. شما می‌توانید به جای حمام کامل، از روش «حمام با اسفنج» که در ادامه به طور کامل توضیح خواهیم داد، استفاده کنید. این کار هم بهداشت نوزاد را تامین می‌کند و هم به شما اجازه می‌دهد این رسم زیبا را به شیوه‌ای امن اجرا کنید.

برخی از تغییرات پس از زایمان ممکن است نشان‌دهنده مشکلاتی مانند افتادگی رحم باشند. اگر نگران علائم هستید، بهتر است روش‌های ساده‌ی تشخیص افتادگی رحم در منزل را بشناسید و در صورت نیاز پیگیری پزشکی انجام دهید.

آداب و رسوم حمام ده روزگی نوزاد و مادر؛ از گذشته تا امروز

بخش بزرگی از زیبایی و جذابیت حمام ده روزگی، به آداب و رسوم دلنشین آن برمی‌گردد. این رسوم که سینه به سینه از نسل‌های گذشته به ما رسیده، ترکیبی از باورهای شیرین، دعاهای خیر و نکات تجربی است. گرچه ممکن است برخی از این آداب امروزه کمتر اجرا شوند، اما آشنایی با آنها حس خوبی از اتصال به ریشه‌های فرهنگی‌مان را منتقل می‌کند.

آداب سنتی حمام دهی:
در گذشته، این مراسم با تشریفات خاصی همراه بود:

• سینی حمام دهی: یکی از زیباترین بخش‌های این رسم، آماده کردن یک سینی یا مجمعه پر از وسایل نمادین بود. محتویات این سینی در مناطق مختلف ایران کمی متفاوت بود، اما معمولاً شامل موارد زیر می‌شد:

  • کاسه چهل کلید: کاسه‌ای برنجی که روی آن آیات قرآن و دعا حک شده بود. باور بر این بود که ریختن آب از این کاسه بر سر مادر و نوزاد، آنها را از چشم زخم و بیماری حفظ می‌کند.

  • گیاهان دارویی: از گیاهانی مانند گل ختمی، گل بنفشه و بومادران برای نرمی پوست و خاصیت ضدعفونی‌کننده در آب حمام استفاده می‌شد.

  • شانه و آینه: به نیت روشنایی و باز شدن بخت.

  • سکه یا طلا: به نیت برکت و روزی فراوان. گاهی یک سکه در آب وان می‌انداختند.

  • سرمه دان: برای کشیدن سرمه به چشمان نوزاد پس از حمام به نیت زیبایی و پرپشت شدن مژه‌ها.

• دعای حمام ده روزگی نوزاد: در تمام مراحل حمام، بزرگ‌ترها، به خصوص مادربزرگ، صلوات می‌فرستادند و آیاتی مانند «و ان یکاد…» را برای دفع چشم زخم می‌خواندند. اشعار و ترانه‌های محلی در وصف نوزاد و آرزوی سلامتی برای او نیز بخش جدایی‌ناپذیر این مراسم بود.

• حضور بزرگترها: این حمام یک کار انفرادی نبود. معمولاً مادربزرگ یا یک زن باتجربه دیگر از فامیل، وظیفه حمام دادن نوزاد را بر عهده می‌گرفت تا هم مادر خسته استراحت کند و هم فوت و فن کار به مادر جوان آموزش داده شود.

جشن حمام دهی در دنیای مدرن:
امروزه بسیاری از این رسوم جای خود را به ایده‌های جدیدتر داده‌اند، اما می‌توان روح آن سنت‌های زیبا را در قالبی مدرن و امن زنده نگه داشت.

• جشن کوچک خانوادگی: به جای یک مراسم شلوغ، می‌توانید یک دورهمی کوچک و صمیمی با نزدیک‌ترین اعضای خانواده ترتیب دهید. این کار هم از خستگی بیش از حد شما جلوگیری می‌کند و هم نوزاد را در معرض میکروب‌های زیاد قرار نمی‌دهد.

• عکاسی: ثبت لحظات اولین حمام نوزاد می‌تواند یک یادگاری فوق‌العاده باشد. می‌توانید از این لحظات زیبا عکاسی کنید تا برای همیشه ماندگار شود.

• هدیه دادن: رسم هدیه دادن در این روز همچنان پابرجاست. این هدایا معمولاً شامل لباس، اسباب‌بازی یا طلا برای نوزاد است.

• تمرکز بر آرامش: طبق تجربه ما در وی مام، بهترین راه برای برگزاری این رسم در دنیای امروز، تمرکز بر ایجاد یک محیط آرام و بدون استرس برای مادر و نوزاد است. می‌توانید با پخش یک موسیقی ملایم، استفاده از رایحه‌های آرامش‌بخش (که برای نوزاد حساسیت‌زا نباشد) و کمک گرفتن از همسر یا یک دوست صمیمی، این تجربه را لذت‌بخش‌تر کنید.

آماده‌سازی برای یک حمام امن و آرام؛ چک‌لیست کامل وسایل

یک حمام موفق و بدون استرس، چه برای شما و چه برای نوزاد، با یک آماده‌سازی دقیق و کامل شروع می‌شود. قانون شماره یک این است: قبل از شروع، همه چیز را آماده و در دسترس قرار دهید. تنها گذاشتن نوزاد در حمام، حتی برای یک ثانیه، به شدت خطرناک است.

ما در وی مام یک چک‌لیست جامع برای شما آماده کرده‌ایم تا چیزی از قلم نیفتد.

وسایل مورد نیاز برای حمام نوزاد:

• وان مخصوص نوزاد: وان‌های کوچک پلاستیکی بهترین گزینه هستند. برخی از آنها دارای توری یا سطح شیب‌دار داخلی هستند که نگه داشتن نوزاد را آسان‌تر می‌کند.

• دماسنج آب حمام: دمای مناسب آب برای حمام نوزاد حیاتی است. این دماسنج‌ها به شما اطمینان می‌دهند که آب نه آنقدر سرد است که نوزاد سرما بخورد و نه آنقدر داغ که پوست حساسش را بسوزاند.

• شامپو و صابون مخصوص نوزاد: این یک نکته بسیار مهم است. حتماً از شوینده‌هایی استفاده کنید که برچسب «مخصوص نوزاد»، «بدون اشک» (Tear-free)، «فاقد پارابن و سولفات» و «هایپوآلرژنیک» داشته باشند. پوست نوزاد بسیار نازک و حساس است و شوینده‌های بزرگسالان چربی طبیعی پوست او را از بین می‌برند.

• حوله نرم و کلاه‌دار: دو عدد حوله تمیز و نرم آماده کنید. یکی برای خشک کردن فوری بدن نوزاد و دیگری برای پیچیدن دور او پس از حمام. حوله‌های کلاه‌دار برای گرم نگه داشتن سر نوزاد عالی هستند.

• اسفنج یا لیف نرم: یک لیف یا اسفنج بسیار نرم و طبیعی برای شستن بدن نوزاد انتخاب کنید.

• پوشک و لباس تمیز: لباس کامل، شامل زیرپوش، لباس رویی، جوراب و کلاه نخی را از قبل آماده کرده و در محلی نزدیک به محل خشک کردن نوزاد قرار دهید.

• پماد سوختگی پا: برای استفاده پس از خشک کردن کامل نوزاد و قبل از بستن پوشک.

وسایل مورد نیاز برای حمام مادر:

• شوینده ملایم و بدون عطر: پوست شما نیز در این دوران حساس است. از یک شوینده ملایم و ترجیحاً با pH متعادل استفاده کنید.

• حوله تمیز و نرم: یک حوله بزرگ و تمیز برای خودتان آماده کنید.

• لباس زیر نخی و گشاد: لباس زیر تنگ می‌تواند باعث تحریک بخیه‌ها و ایجاد محیط مرطوب برای رشد باکتری‌ها شود.

• لباس راحت و گشاد: یک لباس راحت که پوشیدن آن آسان باشد و به شما حس خوبی بدهد را از قبل آماده کنید.

• لگن سیتزبث (Sitz Bath): اگر زایمان طبیعی داشته‌اید، این وسیله می‌تواند دوست خوب شما باشد. می‌توانید آن را از داروخانه تهیه کرده و طبق دستور پزشک برای تسکین درد و التهاب استفاده کنید.

آماده‌سازی محیط حمام:

• دمای اتاق: دمای محیطی که نوزاد را در آن حمام کرده و سپس خشک می‌کنید، باید گرم و مطبوع باشد (حدود ۲۴ تا ۲۶ درجه سانتی‌گراد). نوزادان به سرعت گرمای بدن خود را از دست می‌دهند.

• بستن درها و پنجره‌ها: مطمئن شوید که هیچ کوران هوایی در محیط وجود ندارد.

• چیدمان وسایل: همه وسایل نوزاد و خودتان را به ترتیب استفاده، در کنار دست خود بچینید. این کار از سردرگمی و استرس در حین حمام جلوگیری می‌کند.

یکی از عوارض شایع پس از زایمان، احساس ناراحتی در ناحیه مقعد است که می‌تواند ناشی از همورویید بعد از زایمان طبیعی باشد. آشنایی با دلایل، علائم و روش‌های تسکین، برای بهبود سریع‌تر مادر بسیار مهم است.

مراحل گام به گام حمام دادن نوزاد در روز دهم (با بند ناف و بدون بند ناف)

 

حالا که همه چیز آماده است، به بخش عملی ماجرا می‌رسیم. همانطور که گفتیم، روش حمام دادن به وضعیت بند ناف نوزاد بستگی دارد. ما هر دو سناریو را به صورت جداگانه و با جزئیات کامل برای شما شرح می‌دهیم.

سناریو ۱: حمام با اسفنج (اگر بند ناف هنوز نیفتاده است)
این روش، بهترین و امن‌ترین راه برای تمیز کردن نوزاد تا قبل از افتادن بند ناف است.

1. آماده‌سازی: نوزاد را روی یک حوله تمیز و خشک بخوابانید. یک کاسه آب ولرم (حدود ۳۷ درجه سانتی‌گراد) و یک اسفنج یا پارچه نرم کنار دست خود قرار دهید.

2. شستشوی صورت: با یک پنبه یا گوشه پارچه تمیز که فقط با آب خیس شده، به آرامی چشم‌های نوزاد را از گوشه داخلی به سمت بیرون تمیز کنید. برای هر چشم از یک قسمت تمیز پنبه استفاده کنید. سپس بقیه صورت را با همان روش تمیز کنید.

3. شستشوی بدن: لباس‌های نوزاد را درآورید و او را داخل حوله بپیچید تا گرم بماند. هر بار فقط قسمتی از بدن را که می‌خواهید بشویید، از حوله بیرون بیاورید. پارچه را در آب ولرم خیس کرده، آب اضافی آن را بگیرید و به آرامی بدن نوزاد را تمیز کنید. توجه ویژه‌ای به چین‌های گردن، زیر بغل، کشاله ران و پشت گوش‌ها داشته باشید.

4. شستشوی ناحیه پوشک: این قسمت را برای آخر نگه دارید. ناحیه تناسلی را به آرامی از جلو به عقب تمیز کنید تا از انتقال باکتری جلوگیری شود.

5. خشک کردن: پس از تمیز کردن هر قسمت، بلافاصله آن را با یک حوله نرم به آرامی خشک کنید. به جای کشیدن حوله روی پوست، از حرکات ضربه‌ای ملایم استفاده کنید.

6. مراقبت از بند ناف: ناحیه اطراف بند ناف را کاملاً خشک نگه دارید. اگر به طور اتفاقی خیس شد، با یک گوش پاک‌کن یا گاز استریل به آرامی آن را خشک کنید.

سناریو ۲: حمام در وان (اگر بند ناف افتاده و محل آن خشک است)
این همان حمام کاملی است که همه منتظرش هستیم!

1. پر کردن وان: وان نوزاد را حدود ۵ تا ۷ سانتی‌ متر با آب ولرم (۳۷ تا ۳۸ درجه سانتی‌گراد) پر کنید. حتماً با دماسنج یا پشت مچ دست خود دمای آب را چک کنید. باید حس گرم و مطبوعی داشته باشد، نه داغ.

2. ورود به آب: به آرامی نوزاد را در آغوش بگیرید. با یک دست سر و گردن او را حمایت کنید و با دست دیگر پاهایش را. ابتدا پاها را به آرامی وارد آب کنید تا به دما عادت کند. سپس به آرامی بقیه بدن را در آب قرار دهید. در تمام مدت حمام، سر و گردن نوزاد باید بالاتر از سطح آب باشد.

3. ترتیب شستشو: قانون کلی «از تمیز به کثیف» است. با صورت شروع کنید و فقط از آب استفاده کنید. سپس به سراغ موها بروید. مقدار بسیار کمی شامپوی نوزاد روی سرش بریزید و به آرامی ماساژ دهید. برای آبکشی، سر نوزاد را کمی به عقب خم کنید تا کف وارد چشمانش نشود.

4. شستن بدن: مقدار کمی صابون مایع روی لیف نرم بریزید و به آرامی بدن نوزاد را بشویید. باز هم روی چین‌های پوستی تمرکز کنید. در آخر، ناحیه پوشک را بشویید.

5. مدت زمان حمام: برای نوزادان، یک حمام ۵ تا ۱۰ دقیقه‌ای کافی است. حمام طولانی می‌تواند باعث خشک شدن پوست و سرد شدن بدن نوزاد شود.

6. خروج از آب: به همان آرامی که نوزاد را وارد آب کردید، او را خارج کنید. بلافاصله او را در حوله کلاه‌دار و گرمی که از قبل آماده کرده‌اید، بپیچید.

7. خشک کردن و لباس پوشاندن: نوزاد را روی یک سطح امن و گرم قرار دهید و با حوله به آرامی خشک کنید. لای انگشتان دست و پا و تمام چین‌های پوستی را با دقت خشک کنید. سپس به سرعت به او پوشک و لباس تمیز بپوشانید تا سرما نخورد.

حمام ده روزگی زن زائو؛ نکات کلیدی برای بهبودی و سلامت مادر

مامان عزیز، این حمام همانقدر که برای نوزاد است، برای شما هم هست! این فرصتی برای بازیابی انرژی، رسیدگی به خود و حس تازگی است. اما بدن شما در این دوران نیاز به مراقبت ویژه‌ای دارد.

دوش گرفتن در مقابل حمام کامل:
در روزهای اول پس از هر دو نوع زایمان، دوش گرفتن کوتاه و سرپایی بهترین گزینه است. این کار بهداشت شما را تامین می‌کند بدون اینکه بخیه‌ها را برای مدت طولانی در معرض آب قرار دهد.

نکات مراقبتی برای بخیه‌ها:

• زایمان طبیعی: پس از هر بار دستشویی رفتن، ناحیه پرینه را با آب ولرم شستشو داده و با یک حوله نرم یا دستمال تمیز به آرامی و با حرکات ضربه‌ای خشک کنید. از کشیدن دستمال روی زخم خودداری کنید. استفاده از بطری‌های شستشوی مخصوص می‌تواند این کار را آسان‌تر کند.

• زایمان سزارین: محل زخم را تمیز و خشک نگه دارید. پس از دوش گرفتن، محل زخم را با یک حوله تمیز به آرامی خشک کنید. از پوشیدن لباس‌های تنگ که روی زخم فشار می‌آورند، خودداری کنید.

علائم هشداری که باید جدی بگیرید:
طبق توصیه‌های متخصصان وی مام، اگر هر یک از علائم زیر را در محل زخم‌های خود مشاهده کردید، فوراً با پزشک تماس بگیرید:

• قرمزی و تورم شدید

• گرمای غیرعادی در محل زخم

• خروج ترشحات چرکی یا بدبو

• باز شدن لبه‌های زخم

• تب و لرز

مقابله با ترس از حمام رفتن بعد از زایمان:
بسیاری از مادران، به خصوص پس از یک زایمان سخت، از اولین حمام می‌ترسند. این ترس کاملاً طبیعی است. نگران درد، باز شدن بخیه‌ها یا سرگیجه هستید. برای غلبه بر این حس، از همسرتان یا یک فرد معتمد بخواهید که در نزدیکی شما باشد. یک صندلی پلاستیکی در حمام قرار دهید تا بتوانید بنشینید و از خستگی و سرگیجه جلوگیری کنید. همه چیز را آهسته و با آرامش انجام دهید. این حمام قرار است به شما حس خوبی بدهد، نه استرس.

غسل نفاس در روز دهم زایمان؛ احکام و روش انجام آن

یکی از جنبه‌های مهم حمام ده روزگی برای مادر، انجام «غسل نفاس» است. این یک عمل عبادی واجب است که دانستن احکام و روش صحیح آن اهمیت دارد.

نفاس چیست؟
از نظر شرعی، به خونی که پس از زایمان و خروج کامل نوزاد از رحم زن خارج می‌شود، «خون نفاس» می‌گویند. زنی که در این حالت است را «نفساء» می‌نامند. این دوره حداکثر ده روز است. اگر خونریزی بیش از ده روز ادامه یابد، احکام دیگری (استحاضه) دارد که برای اطلاع دقیق باید به رساله مرجع تقلید خود مراجعه کنید.

غسل نفاس بر چه کسی واجب است؟
این غسل فقط بر مادر واجب است. و غسل حمام ده روزگی نوزاد که گاهی به کار می‌رود، از نظر شرعی صحیح نیست و منظور از آن همان شستشوی بهداشتی نوزاد است.

زمان انجام غسل:
این غسل باید در پایان دوره نفاس انجام شود. اگر خونریزی شما دقیقاً در پایان روز دهم (یا زودتر) قطع شد، باید غسل نفاس را انجام دهید. پس از این غسل، عبادات شما مانند نماز و روزه صحیح خواهد بود.

روش انجام غسل نفاس:
روش انجام این غسل، دقیقاً مانند سایر غسل‌های واجب (مثل غسل جنابت) است و تفاوتی ندارد. این غسل را می‌توان به دو صورت ترتیبی و ارتماسی انجام داد که روش ترتیبی رایج‌تر است:

1. نیت: ابتدا باید نیت کنید. لازم نیست نیت را به زبان بیاورید، همین که در ذهن خود بدانید برای چه کاری غسل می‌کنید کافی است. (مثلاً: غسل نفاس انجام می‌دهم قربة الی الله).

2. شستن سر و گردن: ابتدا تمام سر و گردن خود را به طور کامل بشویید، به طوری که آب به همه جای آن، از جمله ریشه موها و پوست سر برسد.

3. شستن سمت راست بدن: سپس تمام نیمه راست بدن خود را از شانه تا نوک انگشتان پا به طور کامل بشویید.

4. شستن سمت چپ بدن: در آخر، تمام نیمه چپ بدن خود را به همان ترتیب بشویید.

نکته برای مادران سزارینی: احکام غسل نفاس برای مادرانی که سزارین شده‌اند هیچ تفاوتی با زایمان طبیعی ندارد و به همان شکل باید انجام شود. اگر روی زخم شما پانسمان قرار دارد، طبق احکام جبیره عمل کنید.

کلام آخر ویمام

مامان قهرمان، ده روز است که دنیای جدیدی را تجربه می‌کنی. حمام ده روزگی نوزاد و مادر، بیش از یک شستشو، یک جشن کوچک و خصوصی برای تقدیر از استقامت تو و خوشامدگویی به فرشته کوچکی است که زندگی‌ات را دگرگون کرده. این رسم زیبا، پیوند عمیقی است بین سنت‌های دلنشین گذشته و دانش پزشکی امروز. از این فرصت برای ایجاد یک خاطره گرم و آرام استفاده کن. به صدای بدنت گوش بده، به روح خود آرامش هدیه کن و از این لحظات ناب لذت ببر. ما در «وی مام» مفتخریم که در این مسیر شیرین و پرچالش، با ارائه اطلاعات دقیق و کاربردی، در کنار شما هستیم تا هر قدم را با آگاهی و اطمینان بردارید.

سوالات متداول

چند روز بعد سزارین میشه حموم رفت؟

معمولاً پزشکان اجازه دوش گرفتن کوتاه را ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد از سزارین می‌دهند، اما برای حمام کامل و غوطه‌ور شدن در وان باید تا زمان کشیدن بخیه‌ها و تایید پزشک (حدود ۲ تا ۳ هفته) صبر کنید. همیشه اولویت با نظر پزشک معالج شماست.

آیا حمام ده روزگی برای مادر و نوزاد واجب است؟

از نظر پزشکی، حمام کردن برای رعایت بهداشت ضروری است اما برگزاری آن دقیقاً در روز دهم الزامی نیست. از نظر فرهنگی، یک رسم زیبا و مهم است. از دیدگاه شرعی نیز غسل نفاس در روز دهم بر مادر واجب است که می‌تواند همزمان با این حمام انجام شود.

اگر بند ناف نوزاد نیفتاده باشد، می‌توانیم او را حمام کنیم؟

خیر، تا زمانی که بند ناف نیفتاده و جای آن کاملاً خشک نشده، نباید نوزاد را در وان حمام کنید. در این مدت می‌توانید بدن او را با یک اسفنج یا پارچه نرم و مرطوب تمیز کنید و مراقب باشید ناحیه ناف کاملاً خشک بماند.

آیا برای حمام ده روزگی نوزاد باید غسل خاصی انجام داد؟

خیر، برای نوزاد هیچ غسل شرعی واجبی وجود ندارد. عبارت «غسل نوزاد» که گاهی استفاده می‌شود، صرفاً به معنای شستشو و تمیز کردن بدن اوست و آداب مذهبی خاصی برای خود نوزاد ندارد. غسل واجب مربوط به مادر است.

در حمام ده روزگی چه دعاها یا آدابی را بهتر است رعایت کنیم؟

فرق غسل نفاس با حمام معمولی چیست و چطور انجام می‌شود؟

حمام معمولی برای نظافت است، اما غسل نفاس یک عمل عبادی واجب برای مادر است که با نیت مشخص انجام می‌شود. در غسل، پس از نیت، ابتدا سر و گردن، سپس تمام سمت راست بدن و در آخر تمام سمت چپ بدن به ترتیب شسته می‌شود.

 

منبع: raisingchildren heloa