وقتی برگه گزارش سونوگرافی را در دست می‌گیرید، در کنار تصویر شیرین و تکرارنشدنی دلبندتان، با دنیایی از حروف اختصاری و اعداد روبرو می‌شوید. در میان این اصطلاحات، یکی از پرتکرارترین و مهم‌ترین‌ها، عبارت «AC» است. می‌دانیم که در این لحظه، تمام فکر شما به سلامت، رشد و وزن‌گیری جنین‌تان است و این سوال در ذهنتان شکل می‌گیرد که ac در سونوگرافی چیست و چه چیزی را درباره سلامت کوچک شما میگوید؟ در وی مام، ما اینجا هستیم تا به عنوان یک راهنمای متخصص، در کنار شما باشیم و این شاخص حیاتی را به زبانی ساده و قابل فهم برای شما توضیح دهیم. این مقاله راهنمای کامل شما برای درک اصطلاح ac در سونوگرافی بارداری است تا با آرامش خاطر، از روند رشد و تغذیه جنین خود آگاه شوید.

AC در سونوگرافی مخفف چیست؟

بیایید بدون معطلی به سراغ اصل مطلب برویم و این عبارت دو حرفی را برای همیشه برایتان شفاف کنیم. ac در سونوگرافی مخفف چیست؟ AC مخفف عبارت انگلیسی Abdominal Circumference است. این عبارت به معنای «محیط دور شکم» یا همان «اندازه دور شکم جنین» می‌باشد. تصور کنید می‌خواهید با یک متر نواری، دور کمر خود را اندازه بگیرید. کاری که رادیولوژیست در حین سونوگرافی انجام می‌دهد، دقیقاً مشابه همین است، اما برای جنین شما و با استفاده از امواج صوتی. پزشک متخصص، تصویری از مقطع عرضی شکم جنین را روی صفحه نمایش پیدا می‌کند.

این تصویر باید در یک سطح استاندارد و مشخص باشد؛ جایی که معده و بخشی از کبد جنین دیده می‌شوند. سپس، با استفاده از ابزار اندازه‌گیری بیضی‌شکل دستگاه سونوگرافی، دقیقاً دور تا دور شکم جنین را مشخص می‌کند. دستگاه به طور خودکار محیط این بیضی را محاسبه کرده و عددی را بر حسب میلی‌متر (mm) گزارش می‌دهد. این عدد، همان معیار ac در سونوگرافی است. اما چرا اینقدر روی شکم تمرکز می‌شود؟ چون شکم، محل قرارگیری اندام‌های حیاتی گوارشی مانند کبد است. کبد جنین، مرکز اصلی ذخیره انرژی و مواد مغذی است. بنابراین، اندازه دور شکم، بهترین و دقیق‌ترین نماینده برای ارزیابی چگونگی تغذیه، رشد و وزن‌گیری کلی جنین شما محسوب می‌شود.

برای آشنایی با تمام پارامترها و نکات کلیدی سونوگرافی بارداری و درک بهتر رشد جنین، حتماً مقاله‌ی ما با عنوان تفسیر کامل سونوگرافی بارداری را مطالعه کنید.

چرا اندازه‌گیری AC مهم‌ترین شاخص رشد جنین است؟

در میان تمام پارامترهایی که در سونوگرافی اندازه‌گیری می‌شوند، از جمله اندازه سر (BPD و HC) و طول استخوان ران (FL)، بسیاری از متخصصان، AC را مهم‌ترین شاخص برای ارزیابی سلامت و رشد آنی جنین می‌دانند. اما چرا؟ اندازه گیری ac در سونوگرافی به دو دلیل اصلی، نقشی حیاتی و منحصر به فرد در پایش بارداری شما ایفا می‌کند.

دقیق‌ترین معیار برای تخمین وزن جنین با AC

یکی از هیجان‌انگیزترین اطلاعاتی که در سونوگرافی‌های سه ماهه سوم به دنبال آن هستیم، وزن تخمینی جنین (EFW) است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید در فرمول‌های ریاضی پیچیده‌ای که دستگاه سونوگرافی برای محاسبه وزن جنین از روی ac استفاده می‌کند، این پارامتر بیشترین تاثیر را دارد. دلیل این امر بسیار منطقی است. همانند بزرگسالان، چربی‌های اضافی و ذخایر انرژی در بدن جنین نیز عمدتاً در ناحیه شکم و اطراف کبد انباشته می‌شوند.

اندازه‌گیری‌های سر (BPD و HC) و طول استخوان ران (FL) بیشتر تحت تاثیر عوامل ژنتیکی و اسکلتی هستند و ممکن است حتی در صورت تغذیه نامناسب، رشد طبیعی خود را ادامه دهند. اما AC به طور مستقیم و آنی، به وضعیت تغذیه و چاق یا لاغر بودن جنین پاسخ می‌دهد. به همین دلیل است که AC به عنوان متغیر کلیدی در تمام فرمول‌های تخمین وزن جنین حضور دارد و تغییرات آن، تاثیر چشمگیری بر عدد نهایی وزن دارد.

وضعیت تغذیه جنین

AC فراتر از یک عدد برای تخمین وزن است؛ این شاخص مانند یک پنجره شفاف عمل می‌کند که به پزشک اجازه می‌دهد وضعیت تغذیه جنین و عملکرد جفت را ارزیابی کند. اندازه دور شکم جنین، ارتباط مستقیمی با اندازه کبد او دارد. کبد، کارخانه متابولیک بدن جنین است و مواد مغذی دریافتی از جفت را به صورت گلیکوژن ذخیره می‌کند. زمانی که جفت به خوبی کار می‌کند و جریان خون و مواد مغذی کافی به جنین می‌رسد، کبد او بزرگ شده و ذخایر انرژی افزایش می‌یابد که این خود را در یک AC نرمال و رو به رشد نشان می‌دهد.

در مقابل، اگر عملکرد جفت دچار اختلال شود و مواد مغذی کافی به جنین نرسد، بدن جنین برای زنده ماندن، شروع به مصرف ذخایر گلیکوژن کبد می‌کند. این امر باعث کوچک شدن کبد و در نتیجه، کاهش یا توقف رشد AC می‌شود. به همین دلیل، پایش مداوم اندازه دور شکم جنین در هفته های مختلف، یکی از بهترین راه‌ها برای اطمینان از سلامت جفت و رسیدن اکسیژن و غذای کافی به دلبند شماست.

متن انگلیسی:

In pregnancy, AC refers to the abdominal circumference of the baby, which is measured during an ultrasound. This measurement involves the circumference of the baby’s abdomen at the level of the liver. It’s an essential part of a fetal growth assessment, as it provides information about the size of the baby and whether it is growing properly.

ترجمه متن:

در دوران بارداری، AC به دور شکم نوزاد اشاره دارد که در طول سونوگرافی اندازه‌گیری می‌شود. این اندازه‌گیری شامل دور شکم نوزاد در سطح کبد است. این بخش مهمی از ارزیابی رشد جنین است، زیرا اطلاعاتی در مورد اندازه نوزاد و اینکه آیا به درستی رشد می‌کند یا خیر، ارائه می‌دهد.

tap.health

جدول AC نرمال در بارداری

طبیعی است که به محض دیدن عدد AC در گزارش سونوگرافی خود، بخواهید بدانید که ac در سونوگرافی باید چند باشه. برای کمک به شما در این زمینه، یک جدول ac نرمال در بارداری را که مقادیر میانگین را در هفته‌های مختلف نشان می‌دهد، فراهم کرده‌ایم. اما قبل از اینکه با هیجان به سراغ جدول بروید، لطفاً این نکته بسیار بسیار مهم را از ما به عنوان یک راهنما به خاطر بسپارید: این اعداد صرفاً یک «میانگین» هستند و برای راهنمایی کلی ارائه شده‌اند. رشد هر جنین منحصر به فرد است و ژنتیک نقش مهمی در آن دارد. انحرافات جزئی از این اعداد کاملاً طبیعی است. پزشک شما با در نظر گرفتن صدک‌های رشد و مقایسه با سایر پارامترها، وضعیت را تفسیر می‌کند. پس هرگز بر اساس این جدول نگران نشوید یا خودتان به نتیجه‌گیری نپردازید.

هفته بارداری	میانگین اندازه AC (میلی‌متر)
هفته 14	89
هفته 15	98
هفته 16	108
هفته 17	121
هفته 18 (آنومالی اسکن)	131
هفته 19	142
هفته 20	152
هفته 21	166
هفته 22	177
هفته 23	189
هفته 24	201
هفته 25	212
هفته 26	224
هفته 27	235
هفته 28	243
هفته 29	257
هفته 30	269
هفته 31	278
هفته 32	286
هفته 33	300
هفته 34	310
هفته 35	318
هفته 36	324
هفته 37	335
هفته 38	345
هفته 39	352
هفته 40	357

بالا یا پایین بودن دور شکم جنین به چه معناست؟

این بخش، حساس‌ترین قسمت ماجرا و جایی است که بیشترین سوالات و نگرانی‌ها از آن نشات می‌گیرد. دیدن عددی که با انتظارات شما یا جداول اینترنتی تفاوت دارد، می‌تواند موجب استرس شود. وظیفه ما در اینجا، ارائه اطلاعات دقیق و در عین حال، آرامش‌بخش است تا بدانید پزشک شما در این شرایط به چه چیزهایی فکر می‌کند.

بالا بودن AC در سونوگرافی نشانه چیست؟

اگر در گزارش شما ذکر شده که اندازه دور شکم جنین بزرگتر از حد نرمال است، به این وضعیت ماکروزومی یا درشتی جنین گفته می‌شود. بالا بودن ac در سونوگرافی می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد:

• وراثت و ژنتیک: این شایع‌ترین دلیل است. اگر شما یا همسرتان قد بلند و درشت‌هیکل هستید، کاملاً طبیعی است که فرزندتان نیز جثه بزرگتری داشته باشد.
• خطای اندازه‌گیری: گاهی یک خطای جزئی در اندازه‌گیری می‌تواند باعث ثبت عددی بزرگتر شود. معمولاً پزشک با تکرار سونوگرافی در هفته‌های بعد، این موضوع را بررسی می‌کند.
• ارتباط AC با دیابت بارداری: این مهم‌ترین دلیل بالینی برای بزرگ بودن AC است. در مادرانی که به دیابت بارداری مبتلا هستند (یا دیابت آن‌ها به خوبی کنترل نشده)، سطح قند خون بالاست. این قند اضافی از طریق جفت به جنین منتقل می‌شود. در پاسخ، بدن جنین انسولین بیشتری تولید می‌کند. انسولین یک هورمون رشد قوی است و باعث می‌شود قند اضافی به چربی تبدیل شده و عمدتاً در ناحیه شکم و کبد جنین ذخیره شود. این امر منجر به زیاد بودن اندازه دور شکم جنین می‌شود. می‌دانیم که شنیدن نام دیابت بارداری می‌تواند نگران‌کننده باشد. درک ارتباط بین سلامت شما و رشد جنین بسیار مهم است و دریافت مشاوره آنلاین فوری با متخصص می‌تواند به شما در مدیریت این شرایط، کنترل رژیم غذایی و کاهش استرس کمک شایانی کند.

کم بودن AC جنین نشانه چیست؟

دیدن یک عدد AC کوچکتر از حد انتظار نیز می‌تواند به همان اندازه نگران‌کننده باشد. کم بودن ac جنین نشانه چیست؟ در اینجا هم، دلایل متعددی وجود دارد:

• خطای اندازه‌گیری یا تاریخ اشتباه بارداری: همیشه این احتمالات به عنوان اولین گزینه‌ها در نظر گرفته می‌شوند.
• ژنتیک و وراثت: اگر شما و همسرتان ریزجثه هستید، طبیعی است که جنین شما نیز جثه کوچکتری داشته باشد و در صدک‌های پایین‌تر رشد کند، اما این رشد کاملاً سالم است.
• محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR): این مهم‌ترین دلیل بالینی برای کم بودن اندازه دور شکم جنین است. IUGR به وضعیتی گفته می‌شود که جنین به پتانسیل رشد کامل خود نمی‌رسد. شایع‌ترین علت آن، نارسایی جفت است؛ یعنی جفت نمی‌تواند خون، اکسیژن و مواد مغذی کافی را به جنین برساند. از آنجایی که AC مستقیماً به تغذیه جنین وابسته است، در موارد IUGR، این شاخص اولین و حساس‌ترین پارامتری است که تحت تاثیر قرار گرفته و رشد آن کند یا متوقف می‌شود.

اهمیت هماهنگی AC با سایر اندازه‌گیری‌ها

مهم‌ترین نکته‌ای که باید به آن توجه کنید این است که پزشک هرگز یک عدد را به تنهایی قضاوت نمی‌کند. ارزش واقعی AC زمانی مشخص می‌شود که در کنار سایر پارامترها، به خصوص HC (دور سر)، تحلیل شود.

• رشد متقارن (Symmetrical): اگر هم AC و هم HC هر دو به یک نسبت کوچک یا بزرگ باشند، به احتمال زیاد با یک جنین سالم روبرو هستیم که به طور ژنتیکی ریز یا درشت است.
• رشد نامتقارن (Asymmetrical): این حالت اهمیت بالینی بیشتری دارد. در موارد IUGR که در اواخر بارداری رخ می‌دهد، بدن جنین یک مکانیسم دفاعی هوشمندانه به نام “حفظ مغز” یا “Brain Sparing” را فعال می‌کند. در این حالت، بدن جریان خون غنی از اکسیژن و مواد مغذی را به سمت مغز هدایت می‌کند تا از رشد این عضو حیاتی محافظت کند و جریان خون به سمت اعضای دیگر مانند شکم را کاهش می‌دهد. در نتیجه، در سونوگرافی می‌بینیم که دور سر (HC) رشد نرمال خود را ادامه می‌دهد، اما دور شکم (AC) به شدت عقب مانده است. این نسبت HC/AC غیرطبیعی، یک نشانه کلیدی برای تشخیص IUGR است.

باورهای رایج و سوالات متداول در مورد AC

در مورد هر پارامتر سونوگرافی، باورهای عامیانه و سوالات زیادی وجود دارد. بیایید به چند مورد از رایج‌ترین آن‌ها در مورد AC پاسخ دهیم تا همه چیز برایتان شفاف شود.

AC در سونوگرافی آنومالی یعن یچه؟

ac در سونوگرافی آنومالی (هفته ۱۸ تا ۲۲) نقش بسیار مهمی دارد. اگرچه در این مرحله، هنوز جنین چربی زیادی ذخیره نکرده است، اما اندازه‌گیری AC به عنوان یک بخش کلیدی از بیومتری جنین، به پزشک یک خط پایه یا “Baseline” ارزشمند از رشد او می‌دهد. یک AC نرمال در این سونوگرافی نشان می‌دهد که جفت در نیمه اول بارداری عملکرد خوبی داشته و جنین به درستی تغذیه شده است. این عدد به عنوان یک معیار مهم برای مقایسه در سونوگرافی‌های رشد بعدی در سه ماهه سوم استفاده خواهد شد.

آیا AC مناسب برای زایمان طبیعی وجود دارد؟

این یک سوال پرتکرار است. آیا ac مناسب برای زایمان طبیعی تعریف مشخصی دارد؟ پاسخ این است که AC به تنهایی تعیین‌کننده نوع زایمان نیست. با این حال، یک AC بسیار بزرگ که منجر به تخمین وزن بالای جنین (مثلاً بالای ۴ یا ۴.۵ کیلوگرم) می‌شود، می‌تواند یکی از فاکتورهای مهم در تصمیم‌گیری پزشک باشد. درشتی بیش از حد جنین (ماکروزومی) می‌تواند خطر گیر کردن شانه نوزاد در حین زایمان طبیعی را افزایش دهد. در چنین شرایطی، پزشک با در نظر گرفتن سایر عوامل مانند اندازه لگن مادر، موقعیت قرارگیری جنین و سابقه زایمان‌های قبلی شما، در مورد بهترین و ایمن‌ترین روش زایمان تصمیم‌گیری خواهد کرد.

کلام آخر ویمام

در پایان این راهنمای جامع، می‌خواهیم یک بار دیگر تاکید کنیم: اصطلاح ac در سونوگرافی بارداری، مهم‌ترین پنجره ما به سوی دنیای تغذیه و وزن‌گیری دلبند شماست. این عدد به ما می‌گوید که آیا جفت به خوبی کار می‌کند و آیا مواد مغذی کافی به جنین می‌رسد یا خیر. با این حال، به یاد داشته باشید که این عدد تنها یک قطعه از پازل بزرگ و شگفت‌انگیز سلامت جنین است.

روند رشد AC در طول زمان و هماهنگی آن با سایر اندازه‌گیری‌ها، بسیار مهم‌تر از یک عدد تنها در یک مقطع زمانی است. به تخصص و تجربه پزشک خود اعتماد کامل داشته باشید و از دیدن رشد قدم به قدم معجزه کوچک درونتان لذت ببرید. برای همراهی، پاسخ به سوالات و ارائه پشتیبانی در تمام لحظات این مسیر زیبا، تیم متخصص وی مام همیشه در کنار شماست.

تفاوت اصلی بین AC و HC در سونوگرافی چیست؟

AC (محیط دور شکم) شاخص اصلی تغذیه و وزن‌گیری جنین است، در حالی که HC (محیط دور سر) شاخص اصلی رشد مغز و ساختار اسکلتی جمجمه است. پزشک با مقایسه این دو، از رشد متناسب و هماهنگ جنین اطمینان حاصل می‌کند.

اگر AC جنین من کمی از جدول کوچکتر یا بزرگتر باشد، خطرناک است؟

در اکثر موارد خیر. انحرافات جزئی کاملاً طبیعی است و می‌تواند به دلایل ژنتیکی باشد. تنها زمانی که این انحراف بسیار قابل توجه باشد یا با سایر علائم همراه شود، پزشک بررسی‌های بیشتر را توصیه خواهد کرد. هرگز خودتان بر اساس جداول قضاوت نکنید.

صدک رشد AC به چه معناست و در چه محدوده‌ای نرمال است؟

صدک، جایگاه اندازه دور شکم جنین شما را در مقایسه با ۱۰۰ جنین هم‌سن نشان می‌دهد. برای مثال، صدک ۳۰ یعنی دور شکم جنین شما از ۳۰ درصد جنین‌های هم‌سن بزرگتر است. به طور کلی، قرار گرفتن بین صدک ۱۰ تا ۹۰ کاملاً نرمال تلقی می‌شود.

آیا می‌توانم با رژیم غذایی خودم، AC جنین را افزایش یا کاهش دهم؟

بله، تا حد زیادی. در صورت تشخیص IUGR (AC کوچک)، پزشک ممکن است استراحت بیشتر و رژیم غذایی غنی از پروتئین را توصیه کند. در صورت تشخیص ماکروزومی (AC بزرگ) به دلیل دیابت بارداری، کنترل دقیق قند خون از طریق رژیم غذایی مهم‌ترین اقدام درمانی است.

آیا اندازه AC جنین به جنسیت او ارتباطی دارد؟

خیر، هیچ مدرک علمی معتبری وجود ندارد که نشان دهد بین اندازه دور شکم جنین و جنسیت او ارتباط معناداری وجود داشته باشد. اندازه AC صرفاً به ژنتیک و وضعیت تغذیه جنین بستگی دارد و نمی‌توان از روی آن جنسیت را حدس زد.

منبع: radiopaedia , tap.health