تصور کنید در راهروی یک فروشگاه ایستاده‌اید، روبروی قفسه‌ی بلند و رنگارنگ روغن‌های خوراکی. یکی رویش نوشته «برای سلامت قلب»، دیگری «غنی از ویتامین E» و آن یکی «طبیعی و سنتی». اگر اخیراً با تشخیص کبد چرب مواجه شده باشید، این صحنه می‌تواند گیج‌کننده و حتی کمی نگران‌کننده باشد.

به عنوان پزشک، بارها بیمارانم این سوال‌ها را از من می‌پرسند: کدام روغن برای کبد مفید است؟ کدام یک می‌تواند بیماری خاموش کبد را تشدید کند؟ آیا باید از تمام چربی‌ها دوری کنیم؟

در این مقاله، می‌خواهم با زبانی ساده و علمی، قدم‌به‌قدم توضیح بدهم که چگونه می‌توانید با انتخاب هوشمندانه روغن و چربی‌های مصرفی، به سلامت کبد خود کمک کنید. این راهنمای جامع به شما نشان می‌دهد که چه روغن‌هایی مناسب هستند، کدام‌ها باید محدود شوند و چطور می‌توان با تغییرات ساده در آشپزخانه، یکی از مهم‌ترین و موثرترین اقدامات برای پاکسازی و ترمیم کبد را انجام داد.

چرا هر روغنی برای کبد مناسب نیست؟

قبل از اینکه لیستی از روغن‌های خوب و بد را به شما بدهیم، بسیار مهم است که دیدگاه خود را نسبت به کلمه «چربی» برای همیشه اصلاح کنیم. در دنیای تغذیه، چربی‌ها دشمن مطلق سلامتی ما نیستند؛ در واقع، آن‌ها برای بسیاری از عملکردهای حیاتی بدن، از جمله جذب ویتامین‌های محلول در چربی (مانند ویتامین D و E)، تولید هورمون‌های جنسی و ساخت غشای تک‌تک سلول‌های بدن ما، کاملاً ضروری و حیاتی هستند.

مشکل اصلی، نوع چربی‌ای است که ما در سبد خرید و بشقاب غذای خود انتخاب می‌کنیم. دنیای چربی‌های خوراکی به طور کلی به سه خانواده بزرگ و متفاوت تقسیم می‌شود و سرنوشت سلامت کبد شما، به انتخاب آگاهانه بین این خانواده‌ها بستگی دارد.

۱. چربی‌های غیراشباع (Unsaturated Fats)

این گروه، قهرمانان اصلی و شخصیت‌های مثبت داستان ما هستند. این چربی‌ها که عمدتاً منشاء گیاهی دارند (و در ماهی‌ها نیز یافت می‌شوند)، نه تنها برای کبد شما مضر نیستند، بلکه مصرف متعادل و هوشمندانه آن‌ها می‌تواند به طور فعال به بهبود کبد چرب کمک کند. این خانواده خود به دو زیرگروه مهم تقسیم می‌شود:

• چربی‌های تک غیراشباع (Monounsaturated Fats): این نوع چربی که به وفور در روغن زیتون، آووکادو، بادام و روغن کانولا یافت می‌شود، به کاهش سطح کلسترول بد (LDL)، افزایش سطح کلسترول خوب (HDL) و مهم‌تر از همه، به کاهش التهاب در بدن کمک می‌کند.
• چربی‌های چند غیراشباع (Polyunsaturated Fats): این گروه شامل دو اسید چرب ضروری و بسیار معروف به نام‌های امگا-۳ و امگا-۶ است. امگا-۳ که در ماهی‌های چرب (مانند سالمون و قزل‌آلا)، روغن تخم کتان و گردو به وفور یافت می‌شود، یک ضدالتهاب فوق‌العاده قوی است و تحقیقات علمی متعددی نشان داده‌اند که به کاهش سطح تری‌گلیسیرید خون و کاهش مستقیم تجمع چربی در کبد کمک شایانی می‌کند.

۲. چربی‌های اشباع (Saturated Fats)

این گروه، شخصیت منفی و مخرب داستان ما هستند. چربی‌های اشباع، چربی‌هایی هستند که عمدتاً در دمای اتاق به حالت جامد قرار دارند و منشاء اصلی آن‌ها حیوانی است (مانند روغن حیوانی (کرمانشاهی)، کره، روغن دنبه و چربی‌های قابل مشاهده در گوشت قرمز). این نوع چربی در برخی روغن‌های گیاهی استوایی (مانند روغن پالم و روغن نارگیل) نیز به مقدار زیاد یافت می‌شود.

مصرف زیاد این نوع چربی به طور مستقیم به سلامت کبد شما حمله می‌کند، زیرا باعث افزایش تولید کلسترول بد (LDL) در کبد، افزایش مقاومت سلول‌ها به انسولین و تشدید فرآیندهای التهابی در سلول‌های کبدی می‌شود.

۳. چربی‌های ترانس (Trans Fats)

و اما می‌رسیم به تبهکار اصلی داستان. این گروه، بدون هیچ شک و تردیدی، سمی‌ترین و خطرناک‌ترین نوع چربی برای کل بدن، به خصوص کبد و سیستم قلبی-عروقی شماست. چربی‌های ترانس به طور طبیعی در طبیعت بسیار کمیاب هستند و عمدتاً طی یک فرآیند صنعتی مخرب به نام «هیدروژناسیون» ساخته می‌شوند که در آن، روغن‌های مایع گیاهی را در کارخانه با هیدروژن بمباران می‌کنند تا به روغن جامد و مارگارین تبدیل شوند.

این نوع چربی نه تنها کلسترول بد را به شدت بالا می‌برد، بلکه همزمان کلسترول خوب و محافظ (HDL) را نیز کاهش می‌دهد و باعث التهاب شدید و گسترده در دیواره عروق و سلول‌های کبدی می‌شود. از نظر تمام سازمان‌های بهداشتی جهان، مصرف این نوع چربی باید به صفر مطلق برسد.

بسیاری از افراد وقتی به دنبال انتخاب روغن مناسب برای آشپزی یا سالاد هستند، این پرسش برایشان پیش می‌آید که اساساً کبد چرب چیست و چرا نوع روغن می‌تواند در بهبود یا تشدید آن نقش داشته باشد.

بهترین روغن برای کبد چرب چیست؟

اگر بخواهیم از میان تمام روغن‌های خوراکی موجود در جهان، تنها یک گزینه را به عنوان بهترین روغن خوراکی برای کبد چرب انتخاب کرده و روی آن مدال طلا بیندازیم، آن گزینه بدون هیچ شک و تردیدی، روغن زیتون، و به طور بسیار خاص و دقیق، روغن زیتون فرابکر (Extra Virgin Olive Oil) است.

این روغن، نه تنها یک ماده غذایی، بلکه یک داروی طبیعی است و سنگ بنای اصلی رژیم غذایی سالم و مشهور مدیترانه‌ای است که در تمام دنیا به عنوان یکی از بهترین الگوهای غذایی برای پیشگیری و درمان کبد چرب و بیماری‌های قلبی شناخته می‌شود. اما چه چیزی روغن زیتون فرابکر را اینقدر خاص، منحصر به فرد و برای کبد شما مفید می‌کند؟

اسید اولئیک و آنتی‌اکسیدان‌های پلی‌فنولی

قدرت شفابخش و درمانی روغن زیتون از دو جزء اصلی و بسیار قدرتمند نشأت می‌گیرد:

1. اسید اولئیک (Oleic Acid): حدود ۷۳٪ از حجم روغن زیتون را این اسید چرب تک غیراشباع (که از خانواده امگا-۹ است) تشکیل می‌دهد. این چربی بسیار مفید، به کاهش سطح کلسترول بد (LDL) که در عروق رسوب می‌کند، کمک کرده و همزمان باعث افزایش سطح کلسترول خوب و محافظ (HDL) می‌شود و به کاهش التهاب عمومی در بدن کمک می‌کند.
2. آنتی‌اکسیدان‌های پلی‌فنولی: این وجه تمایز اصلی و شگفت‌انگیز روغن زیتون فرابکر از سایر روغن‌هاست. ترکیباتی مانند «اولئوکانتال»، «تیروزول» و «هیدروکسی‌تیروزول» که مسئول همان طعم تند، تلخ و فلفلی در انتهای گلوی شما هنگام چشیدن روغن زیتون فرابکر اصل هستند، آنتی‌اکسیدان‌های فوق‌العاده قوی با خواص ضدالتهابی شبیه به داروی ایبوپروفن هستند. این ترکیبات به طور مستقیم به سلول‌های کبدی شما رفته و با استرس اکسیداتیو و التهاب در آنجا مبارزه می‌کنند.

کدام نوع روغن زیتون را باید انتخاب کنیم؟

وقتی به فروشگاه می‌روید، با انواع مختلف روغن زیتون با قیمت‌های متفاوت مواجه می‌شوید. دانستن تفاوت آن‌ها برای سلامت کبد شما حیاتی است:

• روغن زیتون فرابکر (Extra Virgin): این باکیفیت‌ترین، خالص‌ترین و سالم‌ترین نوع روغن زیتون است. این روغن از اولین پرس میوه زیتون و بدون استفاده از هیچ‌گونه حرارت یا مواد شیمیایی (که به آن فرآیند پرس سرد می‌گویند) به دست می‌آید و تمام خواص آنتی‌اکسیدانی، درمانی، عطر و طعم واقعی خود را حفظ کرده است. این دقیقاً همان روغنی است که باید برای مصارف درمانی و به خصوص مصارف سرد (روی سالاد، سبزیجات پخته و غذا) استفاده کنید.
• روغن زیتون بکر (Virgin): این روغن نیز بدون استفاده از مواد شیمیایی تهیه می‌شود اما کیفیت، خلوص و میزان آنتی‌اکسیدان‌های آن به دلیل استفاده از زیتون‌های با کیفیت کمی پایین‌تر، کمتر از نوع فرابکر است.
• روغن زیتون تصفیه‌شده (که با نام‌های Refined, Pure یا Light هم فروخته می‌شود): این روغن با استفاده از حرارت بالا و مواد شیمیایی تصفیه شده تا طعم و بوی تند آن ملایم‌تر شود. در این فرآیند، متاسفانه بخش عمده‌ای از آنتی‌اکسیدان‌ها و پلی‌فنول‌های بسیار مفید و درمانی آن از بین می‌رود. این روغن برای پخت و پز با حرارت ملایم مناسب‌تر است اما دیگر خواص درمانی نوع فرابکر را ندارد.

باور ها و اشتباهات متداول در مورد استفاده از روغن زیتون

باور رایج در میان کاربران: «روغن زیتون برای سرخ کردن خوب نیست و سرطان‌زا می‌شود و نباید به آن حرارت داد.»

واقعیت علمی و پزشکی: این باور که در میان مردم بسیار رایج است، تا حدی درست و تا حدی کاملاً غلط است. عاملی که مقاومت یک روغن در برابر حرارت را تعیین می‌کند، «نقطه دود» آن است، یعنی دمایی که در آن روغن شروع به تجزیه شدن و دود کردن می‌کند. روغن زیتون فرابکر به دلیل داشتن ذرات معلق میوه زیتون، نقطه دود پایین‌تری (حدود ۱۶۰ تا ۱۹۰ درجه سانتی‌گراد) دارد و برای سرخ کردن عمیق و طولانی‌مدت با حرارت بالا مناسب نیست، نه به این دلیل که سرطان‌زاست، بلکه به این دلیل که حرارت بالا خواص آنتی‌اکسیدانی و طعم بی‌نظیر آن را از بین می‌برد.

اما برای تفت دادن بسیار ملایم و کوتاه مدت سبزیجات یا پخت و پز با حرارت کم تا متوسط کاملاً ایمن و سالم است. روغن زیتون تصفیه‌شده نقطه دود بسیار بالاتری (حدود ۲۱۰ تا ۲۴۰ درجه سانتی‌گراد) دارد و برای پخت و پز با حرارت بالاتر نیز مناسب است.

نتیجه‌گیری عملی از نظر وی مام: برای اینکه از تمام خواص روغن زیتون فرابکر برای کبد خود بهره‌مند شوید، آن را به عنوان یک چاشنی دارویی و به صورت سرد روی سالاد، سبزیجات پخته، حمص یا در انتهای پخت روی سوپ و خوراک خود اضافه کنید. برای پخت و پزهای روزمره با حرارت ملایم، می‌توانید از نوع تصفیه‌شده آن استفاده کنید.

چه روغن هایی برای کبد چرب خوبه؟

در حالی که روغن زیتون فرابکر، پادشاه بلامنازع روغن‌های مفید برای کبد است، اما این به آن معنا نیست که تنها گزینه شماست. تنوع در رژیم غذایی همیشه یک اصل کلیدی و مهم است. در ادامه به معرفی سایر روغن‌های گیاهی مفید می‌پردازیم که می‌توانید به صورت چرخشی و هوشمندانه در برنامه غذایی خود از آن‌ها استفاده کنید تا از طیف وسیع‌تری از مواد مغذی بهره‌مند شوید.

روغن کنجد و روغن ارده برای کبد چرب

روغن کنجد برای کبد چرب یک انتخاب بسیار عالی، به خصوص برای پخت و پز روزمره با حرارت متوسط است. این روغن که نقطه دود نسبتاً بالایی دارد (حدود ۲۱۰ درجه سانتی‌گراد برای نوع تصفیه‌شده)، پروفایل چربی بسیار خوبی داشته و سرشار از چربی‌های تک و چند غیراشباع است.

اما وجه تمایز اصلی و شگفت‌انگیز این روغن، وجود دو آنتی‌اکسیدان بسیار قوی و منحصر به فرد به نام‌های «سزامول» و «سزامین» است. مطالعات علمی متعدد نشان داده‌اند که این دو ترکیب می‌توانند به طور موثری از سلول‌های کبدی در برابر آسیب‌های ناشی از استرس اکسیداتیو و سموم محافظت کنند.

روغن ارده که از کنجد آسیاب شده و بوداده به دست می‌آید، خواصی مشابه روغن کنجد دارد و می‌تواند به عنوان یک چاشنی بسیار سالم و مقوی برای وعده صبحانه یا روی سالاد استفاده شود.

روغن تخم کتان (روغن بزرک) برای کبد چرب

روغن تخم کتان برای کبد چرب یک داروی طبیعی قدرتمند و یک انتخاب استراتژیک محسوب می‌شود. این روغن، غنی‌ترین منبع گیاهی یک اسید چرب ضروری امگا-۳ به نام «آلفا-لینولنیک اسید» یا به اختصار ALA است.

همانطور که قبلاً اشاره کردیم، امگا ۳ و کبد چرب ارتباطی مستقیم و معکوس دارند. امگا-۳ یک ضدالتهاب فوق‌العاده قوی است و تحقیقات علمی معتبر متعددی نشان داده‌اند که مصرف منظم آن می‌تواند به طور قابل توجهی به کاهش سطح تری‌گلیسیرید خون (که یکی از عوامل اصلی و کلیدی ایجاد کبد چرب است) و همچنین به کاهش التهاب و تجمع چربی در خود کبد کمک کند.

نکته بسیار مهم و حیاتی: روغن تخم کتان به شدت به حرارت، نور و اکسیژن حساس است و اگر در شرایط نامناسب نگهداری شود، به سرعت اکسید، تلخ و حتی مضر می‌شود. این روغن را باید فقط و فقط به صورت سرد (مثلاً یک قاشق چای‌خوری تا یک قاشق غذاخوری روی سالاد، ماست، یا اسموتی) مصرف کنید و حتماً آن را در داخل جعبه خود، در یک بطری شیشه‌ای تیره و در داخل یخچال نگهداری کنید. هرگز با این روغن آشپزی نکنید!

از طرفی، در کنار انتخاب روغن سالم، توجه به روش‌های معرفی‌شده در مقاله‌ی درمان قطعی کبد چرب گرید 1 می‌تواند مسیر بهبودی را سریع‌تر کند و مانع از پیشرفت بیماری شود.

کدام روغن‌های گیاهی را باید با احتیاط مصرف کرد؟

در این بخش به سراغ روغن‌هایی می‌رویم که شاید به اندازه روغن‌های حیوانی و جامد مضر نباشند، اما مصرف بی‌رویه، نادرست و بیش از حد آن‌ها نیز می‌تواند برای کبد چرب و وضعیت التهابی بدن شما مشکل‌ساز باشد. این‌ها دقیقاً همان روغن‌هایی هستند که در اکثر آشپزخانه‌های ایرانی به وفور یافت می‌شوند و تبلیغات زیادی روی آن‌ها انجام می‌شود.

روغن آفتابگردان، ذرت و سویا برای کبد چرب

این سه روغن، رایج‌ترین روغن‌های پخت و پز در سراسر جهان هستند. مشکل اصلی آن‌ها، محتوای بسیار بالای اسید چرب امگا-۶ (به نام اسید لینولئیک) و در عین حال، محتوای بسیار پایین و ناچیز اسید چرب امگا-۳ است.

در حالی که امگا-۶ نیز یک اسید چرب ضروری برای بدن است، اما رژیم غذایی مدرن ما به شدت سرشار از این نوع چربی است (که در اکثر غذاهای فرآوری شده، اسنک‌ها و فست‌فودها وجود دارد).

عدم تعادل و نسبت بسیار بالای امگا-۶ به امگا-۳ در بدن (گاهی این نسبت به ۲۰ به ۱ یا حتی بالاتر می‌رسد، در حالی که نسبت سالم باید حدود ۴ به ۱ باشد)، می‌تواند یک حالت «پیش‌التهابی» مزمن و دائمی در بدن ایجاد کند که برای بیماری‌های التهابی مانند کبد چرب بسیار مضر و خطرناک است.

توصیه تخصصی وی مام: تا حد امکان مصرف این روغن‌ها را به حداقل ممکن برسانید. اگر به هر دلیلی مجبور به استفاده از روغن آفتابگردان برای کبد یا روغن ذرت هستید، به دنبال انواع اصلاح‌شده و جدیدتر آن با برچسب «اولئین بالا» (High-Oleic) بگردید.

این نوع روغن‌ها از نظر ژنتیکی اصلاح شده‌اند تا پروفایل چربی شبیه‌تری به روغن زیتون داشته باشند (یعنی به جای امگا-۶، سرشار از چربی تک غیراشباع و امگا-۹ هستند) و برای پخت و پز گزینه بسیار سالم‌تری محسوب می‌شوند.

چه روغن هایی برای کبد چرب مناسب نیستند؟

و اما می‌رسیم به بخش آخر و معرفی روغن‌هایی که بدون هیچ شک، تردید یا اما و اگری، دشمنان شماره یک کبد شما هستند. اگر به سلامتی کبد، قلب و کل بدن خود اهمیت می‌دهید، این روغن‌ها را باید همین امروز از برنامه غذایی و آشپزخانه خود به طور کامل و برای همیشه حذف کنید.

روغن دنبه و روغن حیوانی (کرمانشاهی) برای کبد چرب

باور سنتی و رایج در میان مردم: «این روغن‌ها طبیعی و سنتی هستند، پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌های ما همین‌ها را می‌خوردند و صد سال عمر می‌کردند و هیچ ضرری ندارند!»

واقعیت علمی و پزشکی: ما به سنت‌ها و تجربیات گذشتگان احترام می‌گذاریم، اما علم تغذیه مدرن و صدها تحقیق معتبر به ما به طور قطع می‌گویند که روغن دنبه برای کبد چرب و روغن حیوانی به دلیل داشتن درصد بسیار بالایی از «چربی‌های اشباع شده»، مستقیماً به تشدید کبد چرب، افزایش شدید کلسترول بد (LDL) و افزایش خطر بیماری‌های قلبی-عروقی منجر می‌شوند.

سبک زندگی پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌های ما با فعالیت بدنی بسیار بالا (مانند کشاورزی و پیاده‌روی‌های طولانی) و رژیم غذایی کاملاً متفاوت و بدون غذاهای فرآوری شده همراه بود. در زندگی کم‌تحرک و آپارتمان‌نشینی امروزی، مصرف این حجم از چربی اشباع، فشار بسیار سنگین و غیرقابل تحملی به کبد و قلب شما وارد می‌کند.

روغن جامد و مارگارین برای کبد چرب

اگر بخواهیم فقط یک نوع چربی را به عنوان «سمی‌ترین»، «خطرناک‌ترین» و «کشنده‌ترین» نوع چربی برای کبد و قلب معرفی کنیم، آن چربی ترانس است. همانطور که در ابتدای مقاله به تفصیل توضیح دادیم، این چربی‌ها طی فرآیند صنعتی هیدروژناسیون برای تولید روغن جامد و مارگارین ساخته می‌شوند.

چربی ترانس نه تنها کلسترول بد (LDL) را به شدت بالا می‌برد، بلکه همزمان کلسترول خوب و محافظ (HDL) را نیز کاهش می‌دهد، باعث التهاب شدید و گسترده در سراسر بدن می‌شود و مقاومت به انسولین را تشدید می‌کند. خوشبختانه امروزه مصرف روغن جامد در خانه‌ها بسیار کمتر شده، اما همچنان باید به شدت مراقب وجود آن در شیرینی‌های قنادی، کیک‌ها، بیسکویت‌ها، چیپس‌ها و بسیاری از غذاهای رستورانی و فست‌فودها باشید.

نام روغن	وضعیت برای کبد چرب	بهترین کاربرد / نکته کلیدی
روغن زیتون فرابکر	عالی و شفابخش ✅	مصرف به صورت سرد (روی سالاد و غذا). بالاترین میزان آنتی‌اکسیدان‌های ضدالتهاب.
روغن تخم کتان	عالی و ضدالتهاب ✅	مصرف فقط به صورت سرد. غنی‌ترین منبع گیاهی امگا-۳ برای کاهش التهاب.
روغن کنجد (تصفیه شده)	خیلی خوب ✅	مناسب برای پخت و پز با حرارت ملایم و متوسط. حاوی آنتی‌اکسیدان‌های مفید.
روغن آفتابگردان (معمولی)	با احتیاط فراوان ⚠️	نسبت بسیار بالای امگا-۶ به امگا-۳ که می‌تواند التهاب‌زا باشد. مصرف را به حداقل برسانید.
روغن حیوانی / دنبه	بسیار مضر ❌	سرشار از چربی‌های اشباع. خطر افزایش شدید کلسترول و تشدید کبد چرب.
روغن جامد / مارگارین	سمی و خطرناک ☠️	حاوی چربی ترانس صنعتی. باید به طور کامل و برای همیشه از رژیم غذایی حذف شود.

هورمون زنان و کبد چرب

شاید این سوال برای شما پیش بیاید که چرا یک وب‌سایت تخصصی در زمینه سلامت زنان و مادران مانند وی مام، اینقدر روی سلامت کبد و انتخاب روغن مناسب تاکید دارد. پاسخ بسیار ساده و در عین حال، فوق‌العاده مهم است: کبد شما، مرکز فرماندهی و تنظیم‌کننده اصلی هورمون‌های شماست. این عضو حیاتی و پرکار، نقش کلیدی در تولید، تنظیم، تجزیه و پاکسازی هورمون‌ها از بدن، به خصوص هورمون زنانه یعنی استروژن، را بر عهده دارد. عملکرد صحیح و سالم کبد برای حفظ یک تعادل هورمونی ظریف، دقیق و سالم، کاملاً ضروری است. از طرف دیگر، مصرف چربی‌های سالم و مفید، پیش‌نیاز و ماده اولیه برای ساخت هورمون‌های جنسی در بدن است.

ارتباط مستقیم و اثبات‌شده سلامت کبد با شرایطی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)، اختلالات شدید قاعدگی، مشکلات ناباروری و حتی تشدید علائم آزاردهنده یائسگی، امروزه در علم پزشکی کاملاً واضح و مشخص است. بنابراین، مدیریت سلامت عمومی بدن، از جمله انتخاب رژیم غذایی سالم و محافظت از عملکرد کبد، بخش جدایی‌ناپذیر و بسیار مهمی از مراقبت‌های تخصصی و پیشگیرانه زنان است. بررسی این موارد و دریافت راهنمایی‌های تغذیه‌ای شخصی‌سازی شده از طریق یک ویزیت آنلاین زنان می‌تواند به شما در حفظ تعادل هورمونی، پیشگیری از مشکلات آینده و داشتن یک زندگی سالم‌تر، شاداب‌تر و پرانرژی‌تر کمک شایانی کند.

کلام آخر ویمام

در پایان این سفر عمیق و پر از جزئیات به دنیای پیچیده روغن‌ها، امیدواریم به این نتیجه بسیار مهم رسیده باشید که برای مدیریت و درمان کبد چرب، کلید اصلی، «حذف» کامل و کورکورانه چربی نیست، بلکه «جایگزینی» هوشمندانه، آگاهانه و دقیق چربی‌های مضر و خطرناک با چربی‌های مفید، درمانی و شفابخش است. به یاد داشته باشید که بهترین روغن پخت و پز برای کبد چرب، روغنی است که در کنار داشتن پروفایل چربی سالم، با حرارت ملایم و به مقدار کم و متعادل استفاده شود. روغن زیتون فرابکر سلطان بی‌رقیب این قلمرو است، اما باید نحوه و میزان مصرف آن را به درستی بدانیم و در کنار آن، از سایر گزینه‌های مفید و متنوع نیز برای بهره‌مندی از طیف وسیع‌تری از مواد مغذی، بهره ببریم. این را بدانید که تغییرات کوچک و به ظاهر ساده در آشپزخانه و در انتخاب بطری روغن شما، می‌تواند منجر به نتایج بسیار بزرگ، شگفت‌انگیز و پایدار در سلامت کبدتان شود. ما در وی مام، همواره در این مسیر آگاهی‌بخشی و توانمندسازی، راهنمای دلسوز، علمی و معتبر شما خواهیم بود.

آیا برای درمان کبد چرب باید مصرف همه روغن‌ها را به طور کامل قطع کرد؟

خیر، این یک باور کاملاً غلط و حتی خطرناک برای سلامتی است. بدن شما برای جذب ویتامین‌های محلول در چربی (A, D, E, K) و عملکرد صحیح سلول‌ها و هورمون‌ها به چربی‌های سالم نیاز دارد. کلید اصلی، حذف کامل روغن‌های مضر (جامد، حیوانی، پالم) و جایگزینی آن‌ها با روغن‌های مفید (مانند زیتون و کنجد) در حد اعتدال است.

فرق روغن زیتون فرابکر با روغن زیتون معمولی برای کبد چرب چیست؟

روغن زیتون فرابکر (Extra Virgin) به روش پرس سرد و بدون حرارت یا مواد شیمیایی تهیه می‌شود و به همین دلیل، سرشار از آنتی‌اکسیدان‌های پلی‌فنولی است که خواص درمانی و ضدالتهابی قوی دارند. روغن‌های معمولی (Pure/Light) تصفیه شده و متاسفانه بخش زیادی از این ترکیبات مفید و درمانی را از دست داده‌اند.

آیا روغن‌های گیاهی که روی برچسبشان «بدون کلسترول» نوشته شده، برای کبد چرب خوب هستند؟

این جمله عمدتاً یک ترفند تبلیغاتی است. هیچ روغن گیاهی به طور طبیعی حاوی کلسترول نیست (کلسترول فقط در منابع حیوانی وجود دارد). مهم نوع اسیدهای چرب (اشباع یا غیراشباع) و نسبت امگا ۶ به امگا ۳ در آن روغن است، نه صرفاً نداشتن کلسترول. بسیاری از روغن‌های مضر نیز بدون کلسترول هستند.

با چه روغنی می‌توانم غذا را برای بیمار مبتلا به کبد چرب تفت دهم؟

برای تفت دادن بسیار ملایم و کوتاه، می‌توانید از روغن زیتون تصفیه‌شده (معمولی)، روغن کنجد تصفیه‌شده یا روغن آفتابگردان نوع اولئین بالا (High-Oleic) که نقطه دود بالاتری دارند، استفاده کنید. از حرارت دادن زیاد و طولانی‌مدت به روغن زیتون فرابکر خودداری کنید، زیرا خواص آنتی‌اکسیدانی ارزشمند آن از بین می‌رود.

آیا روغن نارگیل با اینکه گیاهی است، برای کبد چرب مفید است؟

روغن نارگیل با وجود گیاهی بودن، حاوی درصد بسیار بالایی (حدود ۹۰٪) از چربی اشباع است. اگرچه نوع چربی اشباع آن با چربی حیوانی کمی متفاوت است (اسیدهای چرب زنجیره متوسط)، اما مصرف زیاد آن برای بیماران مبتلا به کبد چرب به هیچ وجه توصیه نمی‌شود و باید بسیار با احتیاط و به مقدار خیلی کم مصرف شود.

آیا روغن‌های حیوانی که می‌گویند «طبیعی» هستند، واقعاً برای کبد ضرر دارند؟

بله، قطعاً. «طبیعی بودن» یک محصول به معنای «سالم بودن» آن برای بیماری کبد چرب نیست. روغن‌های حیوانی و دنبه سرشار از چربی‌های اشباع هستند که مستقیماً سطح کلسترول بد (LDL) را در خون بالا برده و به تجمع چربی در کبد کمک می‌کنند و باید از مصرف آنها به طور جدی و کامل پرهیز کرد.

بهترین روش مصرف روغن‌های مفید مثل روغن زیتون فرابکر چیست؟

بهترین و موثرترین روش، مصرف این روغن‌ها به صورت سرد و خام است. مثلاً می‌توانید روزانه یک تا دو قاشق غذاخوری روغن زیتون فرابکر را روی سالاد، سبزیجات پخته، داخل حمص یا در انتهای پخت به سوپ و غذای خود اضافه کنید تا از تمام خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی آن به طور کامل بهره‌مند شوید.

 

منبع: pmc.ncbi.nlm.nih , ndtv