علت اصلی به وجود آمدن بواسیر چیست؟؛ دلایل ایجاد هموروئید در مردان و زنان

آیا تا به حال بعد از نشستن طولانی‌مدت، یبوست یا زایمان، احساس درد یا خونریزی در ناحیه مقعد داشته‌اید؟ این علائم می‌توانند نشانه‌ای از بواسیر یا هموروئید باشند؛ عارضه‌ای شایع که میلیون‌ها نفر را در سراسر دنیا درگیر کرده است. اما علت اصلی به وجود آمدن بواسیر چیست؟

در این مقاله به طور جامع بررسی می‌کنیم که چه عواملی باعث هموروئید داخلی و خارجی می‌شوند و چرا بعضی افراد به‌ویژه زنان باردار، مردان میانسال، افراد چاق یا کسانی که زیاد می‌نشینند بیشتر در معرض ابتلا هستند. همچنین به سوالات رایجی مثل این پاسخ می‌دهیم:

• آیا یبوست یا اسهال مزمن باعث بواسیر می‌شود؟
• رژیم غذایی کم‌فیبر، استرس یا رابطه مقعدی چه نقشی دارند؟
• آیا هموروئید می‌تواند ارثی باشد؟
• و چگونه می‌توان از بواسیر در رانندگان یا افراد کم‌تحرک جلوگیری کرد؟

اگر می‌خواهید بدانید چرا بواسیر به وجود می‌آید و چگونه می‌توانید از آن پیشگیری کنید، ادامه این مقاله را حتما بخوانید.

چرا بواسیر به وجود می آید؟

قبل از اینکه به جزئیات بپردازیم، لازم است بدانیم که علت اصلی به وجود آمدن بواسیر تقریباً در تمام موارد یکسان است: افزایش فشار مداوم و بیش از حد بر روی شبکه وریدی یا همان رگ‌های خونی که در قسمت پایینی رکتوم و مقعد قرار دارند. این رگ‌ها که به بالشتک‌های هموروئیدی معروف هستند، ساختارهای طبیعی و مفیدی در بدن ما هستند که به کنترل دفع کمک می‌کنند. برای درک بهتر، این رگ‌ها را مانند یک بادکنک ظریف در نظر بگیرید. وقتی فشار داخل این بادکنک‌ها به طور مداوم و برای مدت طولانی از حد طبیعی بیشتر شود، دیواره‌های آن‌ها کشیده، نازک و متورم می‌شود.

این همان اتفاقی است که برای رگ‌های هموروئیدی می‌افتد. این فشار مداوم باعث می‌شود خون در این رگ‌ها به درستی جریان پیدا نکند و در آنجا جمع شود. در نتیجه، رگ‌ها متورم، ملتهب و مستعد آسیب و خونریزی می‌شوند. تمام عواملی که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت، در نهایت به نوعی به افزایش این فشار در ناحیه لگن و مقعد منجر می‌شوند و زمینه را برای بروز این عارضه دردناک فراهم می‌کنند.

متن انگلیسی:

Too much pressure on the veins in your anus or rectum, as well as irregular bowel movements, cause hemorrhoids. This pressure and irritation lead to swelling and inflammation of your veins.

ترجمه متن:
فشار بیش از حد روی رگ‌های مقعد یا رکتوم و همچنین حرکات نامنظم روده باعث بواسیر می‌شود. این فشار و تحریک منجر به تورم و التهاب رگ‌های شما می‌شود.

clevelandclinic

آیا یبوست باعث بواسیر میشود؟

پاسخ این سوال یک “بله” قاطع است. یبوست مزمن، بی‌تردید شایع‌ترین و اصلی‌ترین عامل ایجادکننده هموروئید است. اما این ارتباط چگونه شکل می‌گیرد؟ زمانی که فرد دچار یبوست است، مدفوع در روده بزرگ سفت، خشک و کم‌حجم می‌شود. عبور چنین مدفوعی از کانال مقعد به خودی خود دشوار است و فرد برای تخلیه آن، ناچار به فشار آوردن در توالت و زور زدن شدید می‌شود. این عمل زور زدن، که به آن مانور والسالوا نیز گفته می‌شود، فشار داخل شکم را به شدت بالا می‌برد. این افزایش فشار به طور مستقیم به شبکه وریدی مقعد منتقل شده و باعث تورم و کشیدگی رگ‌های هموروئیدی می‌شود.

تکرار این فرآیند در طول زمان، مانند ضربات مداوم به یک نقطه، به تدریج باعث آسیب دائمی به این رگ‌ها، بزرگ شدن آن‌ها و در نهایت بروز علائم بواسیر می‌شود. در واقع، هر بار زور زدن در توالت، گامی به سوی ایجاد یا تشدید هموروئید است.

تاثیر اسهال مزمن بر هموروئید

شاید کمی عجیب به نظر برسد، اما اسهال مزمن نیز می‌تواند به اندازه یبوست در ایجاد هموروئید نقش داشته باشد. هرچند مکانیسم آن متفاوت است، اما نتیجه یکسان است. اسهال مکرر و طولانی‌مدت به چند طریق به ناحیه مقعد آسیب می‌رساند. اول اینکه، دفعات مکرر اجابت مزاج و عبور مدفوع اسیدی، باعث تحریک و التهاب مداوم پوشش حساس کانال مقعد و پوست اطراف آن می‌شود. این التهاب می‌تواند بافت‌ها و رگ‌های خونی را ضعیف و آسیب‌پذیر کند. دوم اینکه، نیاز مکرر به پاک کردن و خشک کردن ناحیه، می‌تواند باعث ساییدگی و تحریک بیشتر شود. بنابراین، هرچند در اسهال خبری از زور زدن نیست، اما التهاب و تحریک مداوم ناشی از آن نیز می‌تواند به همان اندازه در ضعیف شدن دیواره رگ‌ها و بروز علائم بواسیر موثر باشد.

تاثیر رژیم غذایی کم فیبر بر بواسیر

رژیم غذایی ما نقش پادشاه را در سلامت دستگاه گوارش بازی می‌کند. تاثیر رژیم غذایی کم فیبر بر بواسیر یک تاثیر غیرمستقیم اما بسیار قدرتمند است. فیبر، که در میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و غلات کامل یافت می‌شود، مانند یک اسفنج در روده عمل می‌کند؛ آب را به خود جذب کرده، به مدفوع حجم می‌دهد و آن را نرم و روان می‌سازد. وقتی رژیم غذایی ما از فیبر تهی باشد، مدفوع سفت، خشک و کم‌حجم شده و حرکت آن در روده کند می‌شود. این وضعیت، تعریف دقیق یبوست است. بنابراین، یک رژیم غذایی فقیر از فیبر، به طور مستقیم شما را در مسیر یبوست و در نتیجه، در مسیر ابتلا به هموروئید قرار می‌دهد. مصرف ناکافی آب و مایعات نیز این مشکل را دوچندان می‌کند، زیرا بدون آب کافی، فیبر نمی‌تواند عملکرد خود را به درستی انجام دهد.

آیا نشستن زیاد باعث بواسیر میشود؟

این یک باور کاملاً درست است. نشستن زیاد باعث بواسیر میشود، به خصوص اگر این نشستن برای ساعات متوالی و بدون وقفه باشد. وقتی ما برای مدت طولانی می‌نشینیم، به ویژه روی سطوح سخت یا صندلی توالت، وزن بالاتنه به طور مستقیم بر روی عضلات و رگ‌های ناحیه باسن و مقعد فشار وارد می‌کند. این فشار مداوم، بازگشت خون از وریدهای لگنی را مختل کرده و باعث تجمع خون در رگ‌های هموروئیدی می‌شود.

این وضعیت دقیقاً مانند ایجاد یک سد کوچک در مسیر رودخانه است که باعث پس زدن آب و ایجاد یک برکه می‌شود. برای افرادی که مشاغل پشت میزی دارند یا رانندگان حرفه‌ای هستند، این یک عامل خطر بسیار جدی است. به همین دلیل، جلوگیری از بواسیر در رانندگان و کارمندان نیازمند راهکارهای ساده‌ای مانند بلند شدن و راه رفتن برای چند دقیقه در هر ساعت، و استفاده از بالشتک‌های مخصوص برای کاهش فشار است.

تاثیر چاقی و اضافه وزن بر هموروئید چیست؟

چاقی یکی دیگر از عوامل خطر مهم برای ایجاد هموروئید است. تاثیر چاقی و اضافه وزن بر هموروئید از طریق ایجاد یک فشار مزمن و دائمی اعمال می‌شود. وزن اضافی بدن، به خصوص چربی انباشته شده در ناحیه شکم، مانند یک وزنه سنگین به طور مداوم بر روی کف لگن و شبکه وریدی رکتوم فشار وارد می‌کند. این فشار ۲۴ ساعته، حتی در حالت ایستاده یا خوابیده، بازگشت خون از این ناحیه را دشوار کرده و به مرور زمان باعث کشیدگی و تورم رگ‌ها می‌شود. به همین دلیل، کاهش وزن در افراد چاق، یکی از اولین و موثرترین قدم‌ها برای درمان و پیشگیری از عود مجدد بواسیر است.

بلند کردن اجسام سنگین و هموروئید چه ارتباطی دارند؟

فعالیت‌هایی که نیاز به بلند کردن اجسام سنگین دارند، چه به عنوان بخشی از شغل و چه در حین ورزش، می‌توانند ریسک بواسیر را به شدت افزایش دهند. مکانیسم این تاثیر، مشابه زور زدن در توالت است. هنگام بلند کردن اجسام سنگین، ما به طور غریزی نفس خود را حبس کرده و عضلات شکم خود را منقبض می‌کنیم تا به ستون فقرات خود ثبات ببخشیم. این عمل باعث افزایش ناگهانی و شدید فشار داخل شکم می‌شود. این موج فشار به سمت پایین و به ناحیه لگن منتقل شده و می‌تواند باعث بیرون‌زدگی یا تورم ناگهانی رگ‌های هموروئیدی شود. به همین دلیل است که بسیاری از ورزشکاران قدرتی یا کارگران ساختمانی با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند.

بعد از اینکه در مقاله علت به وجود آمدن بواسیر با عوامل اصلی آشنا شدید، طبیعی است بخواهید بدانید برای تسکین درد چه پمادی مناسب‌تر است. در مقاله «بهترین پماد برای بواسیر» مدل‌های مختلف دارویی توضیح داده شده تا اگر التهاب شدید دارید، سریع‌تر بهتر شوید.

علت هموروئید در زنان چیست؟

زنان به دلیل ساختار آناتومیک و تغییرات هورمونی که در طول زندگی تجربه می‌کنند، با مجموعه‌ای از عوامل خطر منحصر به فرد برای ابتلا به هموروئید روبرو هستند.

بواسیر در بارداری چرا اتفاق می افتد؟

هموروئید بارداری یکی از شایع‌ترین و آزاردهنده‌ترین مشکلات این دوران است و تقریباً نیمی از زنان باردار آن را تجربه می‌کنند. این شیوع بالا به دلیل طوفانی از تغییرات است که به طور همزمان در بدن رخ می‌دهد:

1. فشار فیزیکی رحم: با رشد جنین، رحم بزرگ شده و فشار زیادی را بر روی رگ‌های بزرگ لگن، به ویژه ورید اجوف تحتانی، وارد می‌کند. این فشار بازگشت خون از نیمه پایینی بدن را کند کرده و باعث تجمع خون و تورم در رگ‌های پا (واریس) و مقعد (بواسیر) می‌شود.
2. افزایش حجم خون: در دوران بارداری، حجم خون بدن زن تا ۵۰ درصد افزایش می‌یابد تا نیازهای جنین را تامین کند. این افزایش حجم، فشار کلی در سیستم عروقی را بالا برده و رگ‌ها را مستعد اتساع می‌کند.
3. تغییرات هورمونی: افزایش سطح هورمون پروژسترون باعث شل شدن دیواره رگ‌های خونی در سراسر بدن می‌شود که آن‌ها را مستعد تورم می‌کند. علاوه بر این، پروژسترون حرکات روده را کند کرده و زمینه را برای یبوست، که خود یک عامل خطر بزرگ است، فراهم می‌کند.

هموروئید بعد از زایمان طبیعی

فرآیند زایمان، به ویژه زایمان طبیعی، یکی دیگر از دلایل عمده بروز یا تشدید بواسیر است. فشار شدید و متمرکزی که زن برای به دنیا آوردن نوزاد به ناحیه لگن خود وارد می‌کند، می‌تواند به طور ناگهانی باعث بیرون‌زدگی و تورم شدید هموروئیدها شود. هموروئید بعد زایمان یک مشکل بسیار رایج است که می‌تواند دوره نقاهت را برای مادر سخت‌تر کند. همچنین، علت بواسیر در زنان شیرده نیز اغلب به یبوست مربوط می‌شود. بدن برای تولید شیر به مایعات زیادی نیاز دارد و اگر مادر به اندازه کافی آب ننوشد، ممکن است دچار کم‌آبی و در نتیجه یبوست شود. تشخیص و مدیریت این شرایط در دوران حساس پس از زایمان اهمیت ویژه‌ای دارد و دریافت مشاوره از یک متخصص می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. برای این منظور، استفاده از خدمات ویزیت آنلاین پزشکی یک راهکار سریع و در دسترس است.

علت بواسیر در دختران مجرد چیست؟

این یک سوال بسیار رایج است و بسیاری از دختران جوان نگران این موضوع هستند. باید به طور واضح گفت که علت بواسیر در دختران مجرد هیچ تفاوت اسرارآمیزی با علل عمومی آن ندارد. این عارضه هیچ ارتباطی با وضعیت تاهل یا فعالیت جنسی ندارد. شایع‌ترین علت بواسیر در دختران و به طور کلی علت بواسیر در جوانان، ترکیبی از عوامل سبک زندگی است: رژیم غذایی کم‌فیبر و سرشار از فست‌فود، مصرف کم مایعات، نشستن‌های طولانی برای مطالعه یا کار با کامپیوتر، و استرس‌های ناشی از تحصیل یا کار که می‌تواند منجر به یبوست شود.

حالا که علت را می‌دانید، تغییر رژیم غذایی هم می‌تواند جلوی عود دوباره را بگیرد. در مقاله «تغذیه مفید برای درمان بواسیر» بهترین خوراکی‌های ملین و ضدالتهاب معرفی شده تا روند درمان سریع‌تر پیش برود.

دلایل ایجاد هموروئید در مردان چیست؟

همانطور که زنان با عوامل خطر خاص خود روبرو هستند، برخی عوامل نیز ممکن است در مردان شایع‌تر باشند. هرچند دلایل اصلی مانند یبوست و رژیم غذایی در هر دو جنس مشترک است، اما دلایل ایجاد هموروئید در مردان اغلب با الگوهای شغلی و ورزشی آن‌ها گره خورده است. مشاغلی که نیازمند نشستن‌های طولانی (مانند رانندگی کامیون یا تاکسی) یا بلند کردن مکرر اجسام سنگین (مانند کارگری یا انبارداری) هستند، در مردان شیوع بیشتری دارند.

علاوه بر این، برخی از مردان در باشگاه‌های ورزشی به انجام حرکات قدرتی سنگین مانند اسکات یا ددلیفت با وزنه‌های بسیار سنگین می‌پردازند. اگر این حرکات با تکنیک نادرست و حبس کردن بیش از حد نفس انجام شوند، می‌توانند فشار داخل شکمی را به شدت بالا برده و ریسک بروز یا تشدید هموروئید را افزایش دهند.

علاوه بر دلایل اصلی که به آن‌ها پرداختیم، برخی عوامل دیگر نیز می‌توانند در بروز بواسیر نقش داشته باشند.

آیا هموروئید ارثی است؟

آیا هموروئید ارثی است؟ این یک سوال پیچیده است. خود بیماری بواسیر به طور مستقیم از والدین به فرزندان به ارث نمی‌رسد. اما، آنچه می‌تواند ژنتیکی باشد، “تمایل” یا “استعداد” ابتلا به آن است. برخی افراد به طور ژنتیکی با دیواره‌های وریدی ضعیف‌تر یا بافت‌های همبند شل‌تری در ناحیه مقعد به دنیا می‌آیند. این ضعف ساختاری باعث می‌شود که رگ‌های آن‌ها در برابر افزایش فشار، مقاومت کمتری داشته باشند و راحت‌تر متورم شوند. بنابراین، اگر در خانواده شما سابقه هموروئید یا واریس شایع است، شما ممکن است با ریسک بالاتری روبرو باشید و باید بیشتر مراقب عوامل سبک زندگی خود باشید.

آیا استرس باعث بواسیر میشود؟

رابطه بین استرس و بواسیر یک رابطه غیرمستقیم اما بسیار واقعی است. استرس به خودی خود باعث تورم رگ‌های مقعد نمی‌شود. اما استرس مزمن تاثیرات عمیقی بر عملکرد دستگاه گوارش ما دارد. در برخی افراد، استرس باعث کند شدن حرکات روده و ایجاد یبوست می‌شود. در برخی دیگر، استرس منجر به سندرم روده تحریک‌پذیر و اسهال مکرر می‌گردد. همانطور که دیدیم، هم یبوست و هم اسهال از دلایل اصلی ایجاد بواسیر هستند. بنابراین، استرس با به هم ریختن نظم گوارشی، می‌تواند زمینه‌ساز بروز این عارضه شود.

آیا رابطه مقعدی باعث بواسیر میشود؟

این موضوع یکی از سوالاتی است که افراد به دلیل خجالت کمتر آن را مطرح می‌کنند. پاسخ علمی و دقیق این است که بله، رابطه مقعدی و بواسیر می‌توانند با هم مرتبط باشند. کانال مقعد و بافت‌های اطراف آن بسیار ظریف و پرخون هستند و برای پذیرش دخول طراحی نشده‌اند. رابطه مقعدی می‌تواند با ایجاد اصطکاک، فشار مستقیم و تروما یا آسیب فیزیکی به این بافت‌های حساس، خطر ایجاد یا تشدید هموروئید و همچنین پارگی‌های دردناکی به نام شقاق یا فیشر را به طور قابل توجهی افزایش دهد.

بسیاری از علل بواسیر مثل یبوست و نشستن زیاد با روش‌های ساده خانگی قابل کنترل هستند. در مقاله «درمان فوری درد بواسیر در خانه » چند راهکار کم‌هزینه مثل کمپرس سرد و حمام سیتز توضیح داده شده که برای بیشتر افراد نتیجه خوبی داشته است.

کلام آخر ویمام

همانطور که دیدیم، علت اصلی به وجود آمدن بواسیر یک راز پیچیده نیست. در اکثر قریب به اتفاق موارد، این عارضه به سبک زندگی، عادات غذایی و فشارهای فیزیکی قابل اصلاح ما باز می‌گردد. از یبوست مزمن گرفته تا نشستن‌های طولانی، هر کدام به نوعی فشار بر رگ‌های حساس ناحیه مقعد را افزایش می‌دهند. خبر خوب این است که با شناخت این دلایل، شما ابزاری قدرتمند برای پیشگیری و مدیریت این وضعیت در دست دارید. با ایجاد تغییرات ساده اما مداوم در رژیم غذایی، افزایش فعالیت بدنی و اصلاح عادات غلط، می‌توانید قدم‌های بسیار موثری برای رهایی از این مشکل و جلوگیری از بازگشت آن بردارید. تیم متخصص وی مام همواره برای ارائه راهنمایی و حمایت از شما در مسیر سلامتی، در کنارتان است.

علت هموروئید ترومبوزه چیست و چرا ناگهانی رخ می‌دهد؟

علت آن ایجاد یک لخته خون در داخل یک بواسیر خارجی است. این اتفاق می‌تواند به دلیل زور زدن شدید و ناگهانی یا نشستن طولانی رخ دهد که باعث کند شدن جریان خون در رگ و لخته شدن آن می‌شود. به همین دلیل علائم آن بسیار ناگهانی و دردناک است.

علت خارش و سوزش مقعد در بواسیر چیست؟

خارش و سوزش معمولاً به دلیل التهاب پوست اطراف بواسیر خارجی یا ترشحات مخاطی از بواسیر داخلی بیرون‌زده ایجاد می‌شود. این رطوبت مداوم پوست حساس این ناحیه را تحریک کرده و باعث خارش می‌شود.

آیا مصرف الکل و کافئین می‌تواند باعث بواسیر شود؟

به طور غیرمستقیم بله. الکل و کافئین هر دو می‌توانند باعث کم‌آبی بدن شوند. کم‌آبی بدن یکی از دلایل اصلی سفت شدن مدفوع و ایجاد یبوست است که خود عامل اصلی بواسیر محسوب می‌شود.

چرا با افزایش سن خطر ابتلا به هموروئید بیشتر می‌شود؟

با بالا رفتن سن، بافت‌های همبند و عضلانی که رگ‌های هموروئیدی را در جای خود نگه می‌دارند، به طور طبیعی ضعیف‌تر و کشسان‌تر می‌شوند. این ضعف ساختاری باعث می‌شود رگ‌ها در برابر فشار مقاومت کمتری داشته و راحت‌تر متورم و بیرون‌زده شوند.

آیا بیماری‌های کبدی مانند سیروز می‌توانند علت بواسیر باشند؟

بله. در بیماری‌های پیشرفته کبدی مانند سیروز، فشار در ورید پورت (رگی که خون را از دستگاه گوارش به کبد می‌برد) بالا می‌رود. این افزایش فشار می‌تواند به وریدهای رکتوم پس زده و باعث ایجاد بواسیر شدید شود.

منبع: clevelandclinic , niddk