علت تشکیل سنگ کلیه چیست؟؛ عوامل خطر ابتلا به سنگ کلیه شامل چیست؟

علت اصلی تشکیل سنگ کلیه همیشه فقط «نخوردن آب کافی» نیست. کلیه هر فرد به دلایل مختلفی ممکن است سنگ‌ساز شود؛ از رژیم غذایی نامناسب و مصرف زیاد نمک و پروتئین گرفته تا ژنتیک، بیماری‌های زمینه‌ای یا حتی برخی داروها. در این مقاله از وی‌مام با زبانی ساده بررسی می‌کنیم چرا کلیه سنگ‌ساز می‌شود، چه عواملی باعث تجمع مواد معدنی در کلیه می‌شوند، و کدام عادت‌ها یا بیماری‌ها احتمال تشکیل سنگ را بالا می‌برند.

اگر شما هم می‌خواهید بدانید دقیقاً سنگ کلیه از چی به وجود می‌آید و چطور می‌شود جلوی آن را گرفت، ادامه مقاله را از دست ندهید.

سنگ کلیه چگونه تشکیل می‌شود؟

قبل از اینکه به سراغ لیست بلند بالای دلایل و عوامل خطر برویم، بسیار مهم است که بفهمیم فرآیند فیزیکی تشکیل سنگ در کلیه‌ها دقیقاً چگونه اتفاق می‌افتد. اگر این فرآیند اصلی را درک کنیم، فهمیدن نقش هر یک از عوامل خطر بسیار ساده‌تر خواهد شد. خب، سنگ کلیه چگونه تشکیل میشود؟ بیایید این فرآیند را به یک آزمایش ساده شیمی در آشپزخانه تشبیه کنیم.

وظیفه اصلی کلیه‌های شما، تصفیه خون و دفع مواد زائد و مایعات اضافی از طریق ادرار است. ادرار شما در واقع یک محلول است؛ ترکیبی از آب و هزاران ماده حل‌شده در آن. این مواد شامل مواد زائد مانند اوره و همچنین مواد معدنی و نمک‌هایی مانند کلسیم، اگزالات، فسفات و اسید اوریک است. تا زمانی که غلظت این مواد در حد طبیعی باشد و آب کافی برای حل کردن آن‌ها وجود داشته باشد، همه چیز به خوبی پیش می‌رود. مشکل از جایی شروع می‌شود که تعادل این محلول به هم می‌خورد.

متن انگلیسی:

Kidney stones are usually formed following a build-up of certain chemicals in the body.Certain medical conditions can lead to an unusually high level of these chemicals in your pee.You’re also more likely to develop kidney stones if you do not drink enough water and other fluids.

ترجمه متن:

سنگ کلیه معمولاً به دنبال تجمع برخی مواد شیمیایی در بدن تشکیل می‌شود. برخی شرایط پزشکی می‌تواند منجر به افزایش غیرمعمول سطح این مواد شیمیایی در ادرار شود. همچنین اگر به اندازه کافی آب و مایعات دیگر ننوشید، احتمال ابتلا به سنگ کلیه بیشتر می‌شود.

nhs.uk

این فرآیند را مانند حل کردن شکر در یک لیوان چای در نظر بگیرید. اگر یک قاشق شکر اضافه کنید، به راحتی حل می‌شود. قاشق دوم هم همینطور. اما اگر به اضافه کردن شکر ادامه دهید، به نقطه‌ای می‌رسید که چای دیگر ظرفیت حل کردن شکر بیشتر را ندارد. به این حالت «اشباع» می‌گویند. اگر باز هم شکر اضافه کنید، محلول «فوق اشباع» شده و دانه‌های شکر شروع به ته‌نشین شدن و تشکیل کریستال در ته لیوان می‌کنند. این دقیقاً همان اتفاقی است که در کلیه‌های شما رخ می‌دهد. وقتی غلظت موادی مانند کلسیم، اگزالات یا اسید اوریک در ادرار شما بیش از حد بالا برود یا حجم ادرارتان به دلیل کم آبی کاهش یابد، ادرار فوق اشباع می‌شود. در این حالت، این مواد دیگر نمی‌توانند به صورت محلول باقی بمانند و شروع به تشکیل کریستال‌های بسیار ریز و میکروسکوپی می‌کنند.

این کریستال‌ها در ابتدا مانند گرد و غبار هستند، اما لبه‌های تیزی دارند که باعث می‌شود به دیواره داخلی کلیه بچسبند. با گذشت زمان، کریستال‌های جدید نیز به آن‌ها متصل می‌شوند و این توده به تدریج بزرگ و بزرگ‌تر شده و یک سنگ سخت را تشکیل می‌دهد. این فرآیند می‌تواند ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد.

اما داستان یک بخش مهم دیگر هم دارد. خوشبختانه، ادرار ما به طور طبیعی حاوی موادی است که نقش «بازدارنده» یا محافظ را بازی می‌کنند. مهم‌ترین این مواد «سیترات» است. سیترات مانند یک مأمور کنترل ترافیک عمل می‌کند؛ به کلسیم می‌چسبد و از اتصال آن به اگزالات یا فسفات و تشکیل کریستال جلوگیری می‌کند. بنابراین، تشکیل سنگ کلیه یک بازی طناب‌کشی است: از یک سو مواد سنگ‌ساز (کلسیم، اگزالات، اسید اوریک) قرار دارند و از سوی دیگر، مواد بازدارنده (عمدتاً سیترات) و حجم آب. هر عاملی که کفه ترازو را به نفع مواد سنگ‌ساز سنگین‌تر کند یا از قدرت بازدارنده‌ها بکاهد، علت اصلی تشکیل سنگ کلیه خواهد بود.

وقتی کسی می‌فهمد علت اصلی تشکیل سنگ چیست، پیشگیری برایش ساده‌تر می‌شود. اگر می‌خواهید راهکارهای عملی برای کاهش ریسک سنگ کلیه را بدانید، مقاله «بهترین ورزش مناسب برای جلوگیری از سنگ کلیه» یک راهنمای کامل است. در این مطلب موارد روزمره مثل مصرف آب، تحرک، کاهش نمک و عادت‌های غذایی به‌صورت قابل اجرا توضیح داده شده است.

چه عواملی باعث تشکیل سنگ کلیه میشود؟

خبر خوب این است که بخش بزرگی از عواملی که باعث سنگ‌ساز شدن کلیه‌ها می‌شوند، مستقیماً به سبک زندگی و انتخاب‌های روزمره ما مرتبط هستند. این یعنی کنترل بخش مهمی از پیشگیری در دستان خود ماست. شاید بپرسید چطور عادات روزانه می‌توانند چنین تأثیر بزرگی داشته باشند؟ بیایید این عوامل را که شاید ساده به نظر برسند اما بسیار قدرتمند هستند، با دقت بررسی کنیم.

آیا کم آبی بدن باعث تشکیل سنگ کلیه میشود؟

اگر بخواهیم فقط یک عامل را به عنوان مهم‌ترین، شایع‌ترین و در عین حال قابل پیشگیری‌ترین علت تشکیل سنگ کلیه معرفی کنیم، آن عامل بدون شک کم آبی مزمن بدن است. این موضوع آنقدر اهمیت دارد که تکرار آن خالی از لطف نیست. به مثال چای و شکر برگردیم. حتی اگر مقدار شکر ثابت باشد، اگر نصف چای را بنوشید، غلظت شکر در مایع باقی‌مانده دو برابر می‌شود و احتمال ته‌نشین شدن آن به شدت بالا می‌رود.

وقتی شما به اندازه کافی آب و مایعات نمی‌نوشید، دقیقاً همین بلا سر ادرارتان می‌آید. حجم ادرار کم می‌شود و در نتیجه، غلظت مواد معدنی سنگ‌ساز مانند کلسیم و اگزالات به شدت افزایش می‌یابد. ادرار غلیظ، زرد تیره و فوق اشباع، یک محیط عالی برای تشکیل کریستال است. زندگی در آب و هوای گرم، انجام ورزش‌های سنگین بدون جایگزینی مایعات از دست رفته، یا صرفاً عادت به کم نوشیدن آب، همگی کلیه‌ها را در معرض خطر قرار می‌دهند. یک قانون ساده و کاربردی برای ارزیابی وضعیت آب بدن، توجه به رنگ ادرار است. ادرار شما باید به رنگ زرد بسیار کم‌رنگ یا تقریباً بی‌رنگ باشد. اگر ادرارتان زرد تیره است، این یک زنگ خطر واضح است که باید فوراً مایعات بیشتری بنوشید.

چه غذاهایی کلیه را سنگ‌ساز می‌کنند؟

آنچه می‌خوریم تأثیر مستقیمی بر ترکیبات شیمیایی ادرار ما دارد. یک رژیم غذایی نامناسب می‌تواند تعادل ظریف بین مواد سنگ‌ساز و بازدارنده را به هم بزند. سه بازیگر اصلی در این زمینه عبارتند از:

• سدیم (نمک) بالا: مصرف زیاد نمک یکی از بزرگترین دشمنان کلیه‌هاست. وقتی سدیم زیادی مصرف می‌کنید، کلیه‌ها تلاش می‌کنند تا این سدیم اضافی را از طریق ادرار دفع کنند. مشکل اینجاست که در این فرآیند، دفع کلسیم در ادرار نیز افزایش می‌یابد. هرچه کلسیم بیشتری در ادرار شما باشد، احتمال ترکیب آن با اگزالات یا فسفات و تشکیل سنگ کلسیمی بیشتر می‌شود. نمک پنهان در غذاهای فرآوری شده، فست‌فودها، کنسروها و اسنک‌های شور، مقصران اصلی هستند.
• اگزالات بالا: اگزالات یک ماده طبیعی است که در بسیاری از غذاهای گیاهی یافت می‌شود. برای افرادی که مستعد سنگ کلیه از نوع کلسیم اگزالات (شایع‌ترین نوع سنگ) هستند، مصرف زیاد این ماده می‌تواند مشکل‌ساز باشد. غذاهای سرشار از اگزالات شامل اسفناج، ریواس، چغندر، آجیل‌ها (به خصوص بادام و بادام زمینی)، سبوس گندم، سیب‌زمینی شیرین و شکلات تلخ هستند. این به معنای حذف کامل این مواد غذایی مفید نیست، بلکه به معنای مصرف متعادل آن‌ها و همچنین مصرف همزمان آن‌ها با منابع کلسیم (مانند لبنیات) است تا اگزالات در روده به کلسیم متصل شده و از طریق مدفوع دفع شود، نه ادرار.
• فروکتوز و قند بالا: مصرف زیاد قند، به ویژه فروکتوز که در نوشابه‌ها، آبمیوه‌های صنعتی و شیرین‌کننده‌ها به وفور یافت می‌شود، می‌تواند متابولیسم کلسیم را مختل کرده و دفع اسید اوریک در ادرار را افزایش دهد و خطر تشکیل هر دو نوع سنگ کلسیمی و اسید اوریکی را بالا ببرد.

خیلی‌ها بعد از فهمیدن علت تشکیل رسوبات در کلیه، دنبال خوردنی‌هایی هستند که روند خروج سنگ‌ها را سریع‌تر کند. مقاله «دمنوش گیاهی برای سنگ کلیه» دقیقاً به همین سؤال جواب داده و نوشیدنی‌ها و مواد غذایی موثر را معرفی کرده است. برای کسانی که درد دارند یا نمی‌خواهند فوراً سراغ درمان تهاجمی بروند، این مطلب کاربردی است.

آیا مصرف زیاد پروتئین حیوانی باعث سنگ کلیه می شود؟

بله، رژیم‌های غذایی که سرشار از پروتئین‌های حیوانی مانند گوشت قرمز، مرغ، ماهی و تخم‌مرغ هستند، می‌توانند به چند طریق خطر تشکیل سنگ کلیه را افزایش دهند. پروتئین‌های حیوانی حاوی ترکیبات پورین هستند که در بدن به اسید اوریک تجزیه می‌شوند. افزایش اسید اوریک در ادرار، هم می‌تواند به تنهایی منجر به تشکیل سنگ‌های اسید اوریکی شود و هم می‌تواند هسته اولیه‌ای برای تشکیل سنگ‌های کلسیم اگزالات فراهم کند. علاوه بر این، متابولیسم پروتئین حیوانی بار اسیدی بدن را افزایش می‌دهد. بدن برای خنثی کردن این اسید، کلسیم را از استخوان‌ها آزاد می‌کند که منجر به افزایش دفع کلسیم در ادرار می‌شود. و ضربه نهایی: ادرار اسیدی باعث کاهش سطح سیترات، همان ماده محافظ و بازدارنده تشکیل سنگ، در ادرار می‌شود. پس با مصرف زیاد پروتئین حیوانی، شما همزمان مواد سنگ‌ساز را افزایش و مواد محافظ را کاهش می‌دهید.

آیا چاقی و اضافه وزن باعث سنگ کلیه میشود؟

چاقی و اضافه وزن دیگر تنها یک مسئله زیبایی‌شناختی نیست، بلکه یک عامل خطر متابولیک مهم برای بسیاری از بیماری‌ها، از جمله سنگ کلیه است. این ارتباط از چند طریق عمل می‌کند. اولاً، افراد چاق اغلب دچار مقاومت به انسولین می‌شوند که این وضعیت می‌تواند منجر به تغییراتی در نحوه مدیریت کلسیم توسط کلیه‌ها شود. ثانیاً، چاقی با اسیدی‌تر شدن ادرار (کاهش pH ادرار) همراه است. همانطور که گفتیم، ادرار اسیدی یک محیط ایده‌آل برای تشکیل سنگ‌های اسید اوریکی است. در نهایت، الگوهای غذایی که منجر به چاقی می‌شوند، مانند مصرف زیاد غذاهای فرآوری شده، چرب، شور و شیرین، خودشان از عوامل خطر مستقل برای تشکیل سنگ کلیه هستند.

آیا کلیه سنگ‌ساز ارثی است؟

پاسخ کوتاه، بله است. نقش ژنتیک در سنگ کلیه یک واقعیت علمی اثبات‌شده است. اگر والدین یا خواهر و برادر شما سابقه سنگ کلیه دارند، شانس ابتلای شما نیز به طور قابل توجهی بالاتر از جمعیت عادی است. این استعداد ژنتیکی می‌تواند به طرق مختلفی عمل کند. برخی خانواده‌ها به طور ارثی تمایل به جذب کلسیم بیشتری از رژیم غذایی خود دارند و این کلسیم اضافی را از طریق ادرار دفع می‌کنند، وضعیتی که به آن «هیپرکلسیوری ایدیوپاتیک خانوادگی» می‌گویند. در موارد نادرتر، بیماری‌های ژنتیکی مشخصی مانند «سیستینوری» وجود دارند که در آن بدن یک آمینواسید به نام سیستین را به درستی پردازش نمی‌کند و مقادیر زیادی از آن وارد ادرار شده و سنگ‌های سیستینی را ایجاد می‌کند. بیماری دیگری به نام «اسیدوز توبولار کلیوی» نیز می‌تواند ارثی باشد و با تغییر pH ادرار، خطر سنگ‌های کلسیم فسفات را افزایش دهد.

 شناخت نوع سنگ کلیه هم مهم است. مقاله «انواع سنگ کلیه» توضیح می‌دهد که سنگ‌های اگزالاتی، اسیداوریکی یا عفونی هرکدام علت متفاوتی دارند. فردی که نوع سنگ خود را بشناسد، می‌تواند تغذیه و سبک زندگی مناسب‌تری انتخاب کند تا دوباره تشکیل نشود.

بیماری های زمینه ای موثر در سنگ کلیه

بسیاری از بیماری‌ها می‌توانند به صورت غیرمستقیم، با تأثیر بر متابولیسم بدن و ترکیبات ادرار، زمینه را برای تشکیل سنگ فراهم کنند:

• بیماری‌های التهابی روده (IBD): بیماری‌هایی مانند کرون و کولیت اولسراتیو که با اسهال مزمن همراه هستند، می‌توانند باعث از دست دادن آب زیاد و کاهش حجم ادرار شوند. همچنین، جذب اگزالات از روده در این بیماران افزایش می‌یابد که خطر سنگ‌های اگزالاتی را بالا می‌برد.
• نقرس: این بیماری که با سطوح بالای اسید اوریک در خون مشخص می‌شود، یک عامل خطر بسیار قوی برای تشکیل سنگ‌های اسید اوریکی است.
• عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری (UTI): برخی باکتری‌ها می‌توانند اوره موجود در ادرار را تجزیه کرده و آمونیاک تولید کنند. این فرآیند pH ادرار را به شدت قلیایی کرده و محیطی مناسب برای تشکیل نوع خاصی از سنگ به نام «استرووایت» یا سنگ‌های عفونی فراهم می‌کند. این سنگ‌ها می‌توانند بسیار بزرگ شوند و کل فضای داخلی کلیه را پر کنند.

تاثیر پرکاری پاراتیروئید بر سنگ کلیه چیست؟

غدد پاراتیروئید، چهار غده کوچک در گردن شما هستند که هورمونی به نام پاراتورمون (PTH) ترشح می‌کنند. وظیفه این هورمون، تنظیم سطح کلسیم در خون است. در بیماری «پرکاری پاراتیروئید»، یک یا چند عدد از این غدد بیش از حد فعال شده و مقادیر زیادی PTH تولید می‌کنند. این هورمون به استخوان‌ها دستور می‌دهد که کلسیم آزاد کنند، به روده‌ها دستور می‌دهد کلسیم بیشتری از غذا جذب کنند و به کلیه‌ها دستور می‌دهد کلسیم کمتری دفع کنند. نتیجه نهایی، افزایش سطح کلسیم در خون (هیپرکلسمی) و به دنبال آن، افزایش شدید دفع کلسیم در ادرار (هیپرکلسیوری) است. این حجم بالای کلسیم در ادرار، یک عامل خطر بسیار قدرتمند برای تشکیل سنگ‌های کلسیمی است.

چرا ادرار اسیدی باعث سنگ کلیه می شود؟

pH یا میزان اسیدی یا قلیایی بودن ادرار، نقش بسیار مهمی در تعیین نوع سنگ تشکیل‌شده دارد. ادرار اسیدی به طور مشخص، حلالیت اسید اوریک را به شدت کاهش می‌دهد. در یک محیط اسیدی، اسید اوریک تمایل دارد از حالت محلول خارج شده و کریستال تشکیل دهد. عواملی مانند رژیم غذایی پرپروتئین، چاقی، اسهال مزمن و برخی اختلالات متابولیک می‌توانند pH ادرار را کاهش داده و آن را اسیدی‌تر کنند، که این امر خطر سنگ‌های اسید اوریکی را به شدت افزایش می‌دهد.

سنگ کلیه در بارداری به چه علت است؟

دوران بارداری یک دوره پر از تغییرات شگفت‌انگیز در بدن است، اما برخی از این تغییرات می‌توانند ناخواسته خطر تشکیل سنگ کلیه را افزایش دهند. سنگ کلیه در بارداری به چند دلیل رخ می‌دهد. اولاً، افزایش هورمون پروژسترون باعث شل شدن عضلات صاف بدن، از جمله عضلات حالب می‌شود. این امر می‌تواند سرعت تخلیه ادرار از کلیه‌ها را کند کرده و باعث ایستایی ادرار شود. ثانیاً، با بزرگ شدن رحم، فشار فیزیکی روی حالب‌ها افزایش می‌یابد که این نیز می‌تواند جریان ادرار را مختل کند. علاوه بر این، جذب کلسیم از روده در دوران بارداری برای تأمین نیاز جنین افزایش می‌یابد که منجر به افزایش دفع کلسیم در ادرار می‌شود. مدیریت این شرایط در دوران بارداری نیازمند دقت و نظارت تخصصی است و دریافت مشاوره از طریق ویزیت آنلاین پزشکی می‌تواند راهی ایمن و مؤثر برای کنترل علائم و پیشگیری از عوارض باشد.

مصرف چه داروهایی باعث سنگ کلیه می شود؟

بله، برخی داروها می‌توانند به عنوان یک عارضه جانبی، خطر تشکیل سنگ کلیه را افزایش دهند. این داروها با مکانیسم‌های مختلفی این کار را انجام می‌دهند؛ برخی ترکیبات ادرار را تغییر می‌دهند و برخی دیگر خودشان می‌توانند در ادرار کریستالیزه شوند. از جمله داروهایی که با افزایش خطر سنگ کلیه مرتبط هستند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• برخی دیورتیک‌ها یا داروهای ادرارآور (مانند فوروزماید)
• داروهای ضد تشنج (مانند توپیرامات و زونیسامید)
• آنتی‌اسیدهای حاوی کلسیم در صورت مصرف بیش از حد
• برخی آنتی‌بیوتیک‌ها (مانند سولفونامیدها)
• مهارکننده‌های پروتئاز که در درمان HIV استفاده می‌شوند.

اگر شما یکی از این داروها را مصرف می‌کنید و سابقه سنگ کلیه دارید، حتماً موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.

نقش ویتامین دی و مکمل‌ها در تشکیل سنگ کلیه چیست؟

این یک سوال بسیار رایج است. نقش ویتامین دی در تشکیل سنگ کلیه کمی پیچیده است. ویتامین D به بدن کمک می‌کند تا کلسیم را از روده جذب کند. در افرادی که کمبود ویتامین D دارند، مصرف مکمل طبق دستور پزشک معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما مصرف بیش از حد و خودسرانه مکمل ویتامین D، به خصوص در دوزهای بسیار بالا، می‌تواند سطح کلسیم خون و ادرار را افزایش داده و خطر تشکیل سنگ را بالا ببرد. همین موضوع در مورد مکمل‌های کلسیم نیز صدق می‌کند. اگر شما سابقه سنگ کلیه کلسیمی دارید، هرگز بدون مشورت با پزشک مکمل کلسیم مصرف نکنید. جالب است بدانید دریافت کلسیم از طریق منابع غذایی (مانند لبنیات) معمولاً چنین خطری ندارد و حتی می‌تواند با اتصال به اگزالات در روده، مفید هم باشد.

علت سنگ کلیه در جوانان چیست؟

در گذشته سنگ کلیه بیشتر بیماری افراد میانسال و مسن تلقی می‌شد، اما متأسفانه شیوع آن در جوانان و حتی نوجوانان در حال افزایش است. علت سنگ کلیه در جوانان عمدتاً به تغییرات سبک زندگی در دهه‌های اخیر نسبت داده می‌شود. مصرف بالای نوشیدنی‌های شیرین و گازدار، رژیم‌های غذایی سرشار از فست‌فود و غذاهای فرآوری شده (که نمک و پروتئین بالایی دارند)، کاهش مصرف آب و جایگزین کردن آن با نوشیدنی‌های دیگر، و همچنین کم‌تحرکی و افزایش نرخ چاقی در این گروه سنی، همگی دست به دست هم داده‌اند تا کلیه‌ها را در سنین پایین‌تر در معرض خطر قرار دهند.

نوع سنگ کلیه	علت اصلی تشکیل
کلسیم اگزالات	شایع‌ترین نوع؛ ناشی از کلسیم و اگزالات بالا در ادرار
کلسیم فسفات	مرتبط با شرایط متابولیک و قلیایی بودن بیش از حد ادرار
اسید اوریکی	ناشی از ادرار اسیدی، رژیم غذایی پرپروتئین و بیماری نقرس
استرووایتی (عفونی)	در نتیجه عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری ایجاد می‌شود
سیستینی (ژنتیکی)	ناشی از یک اختلال ژنتیکی نادر که باعث نشت آمینواسید سیستین به ادرار می‌شود

وقتی علت‌ها مشخص شد، طبیعی است سوال بعدی این باشد که درمان آن چیست. در مقاله «دارو برای دفع سنگ کلیه» روش‌های دارویی، خانگی و پزشکی مقایسه شده‌اند. اگر کسی درگیر علائم باشد، پس از فهمیدن علت بیماری، مطالعه بخش درمان می‌تواند استرس را کمتر کند.

کلام آخر ویمام

همانطور که با هم دیدیم، پاسخ به سوال «چرا کلیه سنگ ساز میشود؟» یک جواب ساده و تک‌کلمه‌ای ندارد. این عارضه نتیجه یک تعامل پیچیده بین ژنتیک، سبک زندگی، رژیم غذایی و شرایط پزشکی ماست. نکته کلیدی و امیدبخش این است که اگرچه ما کنترلی بر ژنتیک خود نداریم، اما بر بسیاری از عوامل دیگر مانند میزان نوشیدن آب، انتخاب‌های غذایی و مدیریت وزن خود، کنترل کامل داریم. پیشگیری همیشه ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر از درمان است. با ایجاد تغییرات آگاهانه در سبک زندگی، می‌توانید به طور چشمگیری خطر تشکیل سنگ‌های جدید را کاهش دهید. اگر به طور مکرر دچار سنگ کلیه می‌شوید، بسیار مهم است که با پزشک خود برای یافتن علت ریشه‌ای مشکل مشورت کنید. گاهی یک آزمایش خون یا ادرار ساده می‌تواند یک بیماری زمینه‌ای قابل درمان را آشکار کند. به یاد داشته باشید، شما در این مسیر تنها نیستید و تیم متخصص و حامی وی مام همواره آماده است تا با ارائه اطلاعات معتبر و راهنمایی‌های لازم، در کنار شما باشد.

چگونه بفهمیم جنس سنگ کلیه چیست؟

تنها راه قطعی برای فهمیدن جنس سنگ، آنالیز آزمایشگاهی آن است. اگر سنگی را دفع کردید، سعی کنید آن را از ادرار جمع‌آوری کرده و به پزشک خود تحویل دهید. این اطلاعات برای طراحی یک برنامه پیشگیری مؤثر و هدفمند بسیار حیاتی است.

آیا مصرف ویتامین C می‌تواند باعث ایجاد سنگ کلیه شود؟

بله، در دوزهای بالا. ویتامین C در بدن به اگزالات متابولیزه می‌شود. مصرف دوزهای بسیار بالای مکمل ویتامین C، مثلاً بیشتر از ۱۰۰۰ میلی‌گرم در روز، می‌تواند سطح اگزالات ادرار را افزایش داده و خطر سنگ‌های کلسیم اگزالات را در افراد مستعد بالا ببرد.

چرا بعد از عمل جراحی چاقی، خطر سنگ کلیه بیشتر می‌شود؟

برخی از انواع جراحی چاقی، مانند بای‌پس معده، می‌توانند جذب اگزالات را در روده به شدت افزایش دهند. این امر منجر به افزایش قابل توجه دفع اگزالات در ادرار و بالا رفتن ریسک تشکیل سنگ‌های کلسیم اگزالات می‌شود.

آیا استرس و فشار عصبی نقشی در ساخت سنگ کلیه دارد؟

به طور مستقیم خیر. استرس به خودی خود سنگ تولید نمی‌کند. اما استرس مزمن می‌تواند به صورت غیرمستقیم و از طریق تأثیر بر سبک زندگی، مانند فراموش کردن نوشیدن آب کافی، روی آوردن به غذاهای ناسالم یا تغییرات هورمونی، شرایط را برای تشکیل سنگ مساعدتر کند.

آیا همه افراد با کلیه سنگ‌ساز باید مصرف لبنیات را قطع کنند؟

خیر، این یک باور غلط و خطرناک است. قطع مصرف کلسیم غذایی نه تنها کمکی نمی‌کند بلکه می‌تواند با افزایش جذب اگزالات از روده، خطر سنگ‌سازی را بیشتر کند. کلسیم موجود در غذا به اگزالات در روده متصل شده و از ورود آن به ادرار جلوگیری می‌کند. توصیه می‌شود کلسیم به میزان کافی و از منابع غذایی دریافت شود.

منبع: nhs.uk , mayoclinic