بزرگ شدن خوش خیم پروستات (BPH) | پروستات بزرگ شده یعنی چه؟
- نویسنده: دکتر محمد مهدی حسن زاده
- انتشار:
- بدون نظر
- بروزرسانی: 2 هفته پیش
بیدار شدنهای مکرر در طول شب برای رفتن به دستشویی، احساس اینکه مثانهتان هیچوقت کامل خالی نمیشود، یا نگرانی از تغییراتی که با افزایش سن در بدنتان رخ میدهد؛ اینها تجربههایی آشنا برای بسیاری از مردان هستند. در وی مام، ما به خوبی میدانیم که این تغییرات، به خصوص زمانی که نام «پروستات» به میان میآید، میتواند سوالات و نگرانیهای زیادی را به همراه داشته باشد. میخواهیم خیالتان را راحت کنیم که شما تنها نیستید.
بزرگ شدن خوش خیم پروستات یا آنطور که در علم پزشکی به آن هایپرپلازی خوشخیم پروستات میگویند، بخشی طبیعی و بسیار شایع از روند افزایش سن در اکثر مردان است. در این راهنمای جامع و دلسوزانه، میخواهیم با زبانی ساده و شفاف، این شرایط را برای شما روشن کنیم، تفاوت آن با سرطان را به طور کامل توضیح دهیم و تمام راههای مدیریت و درمان آن را با هم قدم به قدم بررسی نماییم.
بزرگ شدن خوش خیم پروستات چیست؟
قبل از هر چیز، بیایید با خود این غده و شرایطی که به آن «پروستات» میگوییم، بیشتر آشنا شویم. درک صحیح مفاهیم پایه، بهترین راه برای از بین بردن ترسهای بیهوده و برداشتن قدمهای آگاهانه برای حفظ سلامتی است.
پروستات چیست و کجاست؟
پروستات چیست و کجاست؟ پروستات غدهای کوچک به اندازه یک گردو است که تنها در بدن مردان یافت میشود. پروستات در کجای بدن قرار دارد؟ این غده در عمق لگن، درست زیر مثانه قرار گرفته و مجرای ادرار یا پیشابراه، لولهای که ادرار را از مثانه به خارج از بدن هدایت میکند، را مانند یک حلقه در بر گرفته است. وظیفه اصلی پروستات، تولید مایعی شیریرنگ است که بخش مهمی از مایع منی را تشکیل میدهد. این مایع به تغذیه، تحرک و محافظت از اسپرم کمک میکند. بنابراین، پروستات هم در سیستم ادراری و هم در سیستم تولید مثلی مردان نقشی کلیدی ایفا میکند.
متن انگلیسی:
An enlarged prostate (sometimes called benign prostate enlargement) is when your prostate gets bigger. It’s common and is not usually serious, but there are treatments that can help if you need them.ترجمه متن:
بزرگی پروستات (که گاهی اوقات بزرگ شدن خوشخیم پروستات نامیده میشود) زمانی است که پروستات شما بزرگتر میشود. این بیماری شایع است و معمولاً جدی نیست، اما در صورت نیاز درمانهایی وجود دارد که میتوانند به شما کمک کنند.
پروستات بزرگ شده یعنی چه؟
بزرگ شدن خوش خیم پروستات چیست؟ این عبارت پزشکی که نام کامل آن هایپرپلازی خوشخیم پروستات یا BPH است، به معنای رشد غیرسرطانی و افزایش تعداد سلولهای غده پروستات است. این یک فرآیند کاملاً خوشخیم است. به این معنی که این رشد، سرطان نیست و به سرطان نیز تبدیل نخواهد شد. اما مشکل کجاست؟ همانطور که گفتیم، پروستات دور مجرای ادرار قرار دارد.
وقتی این غده بزرگ میشود، مانند یک گیره که به شلنگ آب فشار میآورد، مجرای ادرار را تنگ کرده و باعث ایجاد اختلال در جریان ادرار میشود. تمام علائم آزاردهندهای که در ادامه به آنها میپردازیم، ناشی از همین فشار مکانیکی هستند. پس وقتی میشنوید فردی «پروستات دارد»، در ۹۹ درصد موارد منظور همین وضعیت خوشخیم است.
چه عواملی باعث پروستات میشود؟
دلیل مبتلا شدن به پروستات یا BPH هنوز به طور کامل و صد در صد مشخص نیست، اما دانشمندان بر روی دو عامل اصلی اتفاق نظر دارند:
- افزایش سن: BPH به شدت با سن در ارتباط است. پروستات از چه سنی بزرگ میشود؟ این فرآیند معمولاً از حدود ۴۰ سالگی شروع شده و با افزایش سن، شیوع آن به طور چشمگیری بالا میرود. به طوری که حدود نیمی از مردان در دهه ششم زندگی (۵۰ تا ۶۰ سالگی) و تا ۹۰ درصد مردان در دهه نهم زندگی (۸۰ تا ۹۰ سالگی) درجاتی از بزرگی پروستات را تجربه میکنند.
- تغییرات هورمونی: به نظر میرسد تعادل هورمونها در بدن مردان با افزایش سن تغییر میکند. سطح هورمون تستوسترون کاهش مییابد، در حالی که سطح هورمونهای دیگری مانند دیهیدروتستوسترون یا DHT، که مشتقی قدرتمند از تستوسترون است، همچنان بالا باقی میماند. تجمع DHT در پروستات، سلولهای آن را برای رشد و تکثیر تحریک میکند و به عنوان عامل اصلی بزرگ شدن غده شناخته میشود.
اگر میخواهید با جدیدترین عمل جراحی پروستات و روشهای کمتهاجمیتر آن آشنا شوید، پیشنهاد میکنیم مقالهی مربوط به این موضوع را مطالعه کنید.
علائم بزرگ شدن خوش خیم پروستات چیست؟
پروستات بزرگ بشه چی میشه؟ همانطور که اشاره شد، بزرگ شدن پروستات با فشار آوردن بر مجرای ادرار و مثانه، علائم خود را نشان میدهد. شدت این علائم در افراد مختلف متفاوت است و لزوماً به اندازه پروستات بستگی ندارد؛ یعنی ممکن است فردی با پروستات بسیار بزرگ، علائم کمی داشته باشد و برعکس. پروستات چه علائمی دارد؟ این علائم به دو دسته اصلی تقسیم میشوند.
نشانههای رایج ادراری که نباید نادیده بگیرید
این گروه از علائم بزرگ شدن خوش خیم پروستات که به آنها علائم دستگاه ادراری تحتانی یا LUTS نیز میگویند، شامل موارد زیر است:
- تکرر ادرار: نیاز به ادرار کردن مکرر در طول روز، بیش از حد معمول.
- احساس فوریت در ادرار: احساس ناگهانی و شدید برای ادرار کردن که به سختی میتوان آن را به تاخیر انداخت.
- بیدار شدن شبانه برای ادرار (ناکچوری): نیاز به بیدار شدن دو بار یا بیشتر در طول شب برای رفتن به دستشویی، که یکی از شایعترین و آزاردهندهترین علائم است.
- ضعف جریان ادرار: جریان ادرار نازک، ضعیف و با فشار کم.
- منقطع بودن جریان ادرار: قطع و وصل شدن جریان ادرار در حین تخلیه.
- زور زدن برای شروع ادرار: نیاز به فشار آوردن و تقلا برای شروع فرآیند ادرار کردن.
- قطره قطره آمدن ادرار در پایان: نشت چند قطره ادرار پس از اتمام تخلیه.
- احساس عدم تخلیه کامل مثانه: احساس اینکه با وجود اتمام ادرار، هنوز مقداری ادرار در مثانه باقی مانده است.
علائم خطرناک پروستات چیست؟
اگرچه BPH خوشخیم است، اما در صورت عدم درمان میتواند منجر به عوارض جدی شود. مشاهده هر یک از موارد زیر به عنوان علائم خطرناک پروستات تلقی شده و نیازمند مراجعه فوری به پزشک یا اورژانس است:
- عدم توانایی کامل در ادرار کردن (احتباس حاد ادراری): این یک وضعیت اورژانسی پزشکی است که با درد شدید همراه است.
- مشاهده خون در ادرار.
- درد یا سوزش شدید هنگام ادرار کردن.
- آسیب به کلیهها: در موارد بسیار پیشرفته، فشار برگشتی ادرار میتواند به کلیهها آسیب بزند.
بزرگی خوش خیم پروستات در جوانان
بزرگی خوش خیم پروستات در جوانان (مثلاً مردان زیر ۴۰ سال) بسیار نادر است، زیرا همانطور که گفتیم این بیماری به شدت وابسته به سن است. با این حال، علائم ادراری مشابه BPH در مردان جوان میتواند به دلایل دیگری مانند التهاب پروستات (پروستاتیت) یا تنگی مجرای ادرار رخ دهد. بنابراین، هر مرد جوانی که این علائم را تجربه میکند، باید برای تشخیص دقیق علت، حتماً به پزشک متخصص اورولوژی مراجعه کند.
اگر میخواهید بدانید نشانههای بزرگ شدن پروستات دقیقاً چه هستند و چه نکاتی را باید رعایت کنید، پیشنهاد میکنیم مقالهی ما درباره علائم بزرگ شدن خوشخیم پروستات را مطالعه کنید.
بزرگ شدن پروستات یا سرطان پروستات؟

این شاید بزرگترین و اصلیترین نگرانی هر مردی باشد که با علائم ادراری مواجه میشود: “آیا ممکن است این علائم نشانه سرطان باشد؟” بسیار مهم است که تفاوت این دو بیماری را به خوبی درک کنیم تا از استرسهای بیهوده جلوگیری شود.
تفاوت بزرگ شدن پروستات با سرطان پروستات در چیست؟
تفاوت بزرگ شدن پروستات با سرطان پروستات اساسی و بنیادین است:
- ماهیت رشد سلولی: در BPH، سلولهای پروستات از نوع نرمال و غیرسرطانی هستند و فقط تعدادشان افزایش یافته است. در سرطان پروستات، سلولها ماهیت بدخیم پیدا کرده و به صورت کنترلنشده رشد میکنند.
- توانایی گسترش (متاستاز): سلولهای BPH همیشه در داخل غده پروستات باقی میمانند و هرگز به سایر نقاط بدن گسترش پیدا نمیکنند. اما سلولهای سرطان پروستات این قابلیت را دارند که به بافتهای اطراف و اعضای دوردست مانند استخوانها حمله کنند.
- محل رشد: BPH معمولاً در ناحیه مرکزی پروستات، یعنی همان قسمتی که دور مجرای ادرار است، رخ میدهد. به همین دلیل است که خیلی زود باعث بروز علائم ادراری میشود. در مقابل، سرطان پروستات اغلب از ناحیه محیطی و خارجی پروستات شروع میشود و به همین دلیل ممکن است در مراحل اولیه هیچ علامتی ایجاد نکند.
آیا بزرگی پروستات خوش خیم به سرطان پروستات تبدیل میشود؟
پاسخ قاطع و آرامشبخش به این سوال، خیر است. BPH یک بیماری کاملاً مجزا از سرطان پروستات است. داشتن BPH به این معنا نیست که شما در آینده حتماً به سرطان پروستات مبتلا خواهید شد و این بیماری خوشخیم هرگز به نوع بدخیم تبدیل نمیشود. با این حال، مهم است بدانید که یک فرد میتواند به طور همزمان هم به BPH و هم به سرطان پروستات مبتلا باشد، زیرا هر دو بیماری با افزایش سن شایعتر میشوند. به همین دلیل است که پزشک همیشه احتمال وجود هر دو را بررسی میکند.
اگر شما هم به دنبال روشهای ساده و ایمن برای بررسی وضعیت خود در منزل هستید، مقالهی نحوه تشخیص پروستات در خانه میتواند راهنمای دقیقی برایتان باشد.
از کجا بفهمیم که پروستات داریم؟
از کجا بفهمیم که پروستات داریم؟ اگر علائم ادراری ذکر شده را تجربه میکنید، قدم اول و ضروری، مراجعه به پزشک متخصص برای تشخیص دقیق است.
برای پروستات به چه دکتری مراجعه کنیم؟
پزشک متخصص در زمینه تشخیص و درمان بیماریهای پروستات، «اورولوژیست» یا «جراح کلیه و مجاری ادراری و تناسلی» است. این پزشکان تخصص لازم برای انجام معاینات و آزمایشهای تشخیصی را دارند.
روشهای تشخیص سرطان پروستات
پزشک معمولاً از ترکیبی از روشهای زیر برای تشخیص BPH و رد کردن احتمال سرطان استفاده میکند:
- شرح حال پزشکی: پزشک در مورد علائم شما، شدت آنها و تاثیری که بر کیفیت زندگیتان گذاشتهاند، سوال خواهد کرد.
- معاینه دیجیتال رکتوم (DRE): این یک معاینه سریع و ساده است که در آن پزشک با انگشت، پروستات را از طریق مقعد لمس کرده و اندازه، شکل و قوام آن را بررسی میکند.
- آزمایش آنتیژن اختصاصی پروستات (PSA): این آزمایش خون میتواند به رد کردن احتمال سرطان کمک کند. در BPH نیز ممکن است سطح PSA کمی بالا برود، اما افزایش شدید آن شک به سرطان را بیشتر میکند.
- سونوگرافی: سونوگرافی کلیهها و مثانه میتواند میزان ادرار باقیمانده پس از تخلیه را نشان دهد و همچنین اندازه دقیق پروستات را مشخص کند.
پروستات باید چند سی سی باشد؟
اندازه طبیعی پروستات در یک مرد جوان حدود ۲۰ تا ۲۵ سیسی (یا گرم) است. این اندازه با افزایش سن به تدریج بزرگتر میشود.
جدول اندازه پروستات در سنین مختلف به صورت تقریبی به شرح زیر است:
- ۴۰ تا ۴۹ سالگی: ۲۵ تا ۳۰ سیسی
- ۵۰ تا ۵۹ سالگی: ۳۰ تا ۴۰ سیسی
- حجم پروستات در ۶۰ سالگی و بالاتر: میتواند به راحتی به ۴۰ تا ۱۰۰ سیسی یا حتی بیشتر برسد.
نکته مهم این است که شدت علائم لزوماً با اندازه پروستات مرتبط نیست و درمان بر اساس علائم بیمار انجام میشود، نه فقط بر اساس اندازه.
رژیم غذایی نقش کلیدی در سلامت پروستات دارد. مصرف سبزیجات سبز، گوجهفرنگی، دانههای کامل و کاهش چربیهای حیوانی از موارد مهم در پیشگیری و کنترل مشکلات پروستات است. برای آشنایی بیشتر، مقالهی لیست کامل تغذیه مناسب برای پروستات را بخوانید.
درمان بزرگ شدن خوش خیم پروستات

پروستات را چگونه درمان کنیم؟ خوشبختانه، امروزه گزینههای درمانی بسیار موثر و متنوعی برای مدیریت علائم BPH و بهبود کیفیت زندگی وجود دارد. درمان از روشهای ساده و غیرتهاجمی شروع شده و در صورت نیاز به سمت روشهای دارویی و جراحی پیش میرود.
چه دارویی برای بزرگ شدن خوش خیم پروستات مفید است؟
برای اکثر مردان با علائم خفیف تا متوسط، درمان دارویی اولین و بهترین گزینه است. دو گروه اصلی از داروها در این زمینه استفاده میشوند:
- مسدودکنندههای آلفا (Alpha-blockers): داروهایی مانند تامسولوسین، پرازوسین و ترازوسین. این داروها خود پروستات را کوچک نمیکنند، بلکه عضلات صاف در گردن مثانه و پروستات را شل میکنند. این کار باعث باز شدن مجرای ادرار و بهبود جریان ادرار میشود. اثر این داروها معمولاً سریع است و در عرض چند روز تا چند هفته مشاهده میشود.
- مهارکنندههای ۵-آلفا ردوکتاز (5-alpha reductase inhibitors): داروهایی مانند فیناستراید و دوتاستراید. اینها داروی کوچک کننده پروستات هستند. آنها با مهار هورمون DHT، به تدریج باعث کوچک شدن اندازه غده پروستات میشوند. اثر این داروها کندتر است و ممکن است ۶ ماه یا بیشتر طول بکشد تا نتایج کامل آنها مشخص شود.
گاهی پزشک از ترکیب این دو نوع دارو برای کسب بهترین نتیجه استفاده میکند.
درمانهای کمتهاجمی و جراحی (TURP)
اگر علائم شما به درمان دارویی پاسخ ندهد یا دچار عوارض جدی شده باشید، پزشک ممکن است گزینههای تهاجمیتر را پیشنهاد دهد. روشهای مختلفی از جمله استفاده از لیزر، بخار آب یا امواج رادیویی برای برداشتن بافت اضافی پروستات وجود دارد. استاندارد طلایی جراحی برای BPH، عملی به نام «برداشتن پروستات از طریق مجرای ادرار» یا TURP است که در آن جراح با ابزاری که از طریق مجرا وارد میکند، بخشهای اضافی پروستات را میتراشد.
آیا داروی درمان قطعی پروستات وجود دارد؟
این یک سوال مهم است. داروی درمان قطعی پروستات به معنای دارویی که بیماری را برای همیشه ریشهکن کند، وجود ندارد، زیرا BPH یک فرآیند وابسته به سن و هورمون است. هدف اصلی داروها، کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی است. تا زمانی که دارو مصرف میشود، علائم کنترل شده و با قطع آن، ممکن است علائم بازگردند. درمانهای جراحی نتایج طولانیمدتتری دارند و میتوانند برای سالها فرد را از علائم راحت کنند.
مدیریت علائم BPH و تصمیمگیری در مورد گزینههای درمانی میتواند برای فرد و خانوادهاش استرسزا باشد. صحبت با یک متخصص برای درک کامل گزینهها و انتخاب بهترین مسیر، بسیار مهم است. یک مشاوره آنلاین میتواند راهی آسان و محرمانه برای پرسیدن سوالات و رفع ابهامات باشد.
اگر میخواهید بدانید کدام مکملها واقعاً مؤثر هستند، پیشنهاد میکنیم مقالهی بهترین ویتامین و مکمل برای پروستات را مطالعه کنید.
اصلاح سبک زندگی و درمانهای خانگی پروستات
در کنار درمانهای پزشکی، شما میتوانید با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی خود، به کنترل علائم و جلوگیری از بزرگ شدن پروستات کمک شایانی کنید.
برای درمان پروستات چه بخوریم؟
یک رژیم غذایی سالم و متعادل میتواند به سلامت کلی پروستات کمک کند. تمرکز بر روی موارد زیر مفید است:
- سبزیجات و میوهها: مصرف فراوان سبزیجات، به خصوص سبزیجات چلیپایی (بروکلی) و گوجه فرنگی (به دلیل لیکوپن) توصیه میشود.
- چربیهای سالم: استفاده از چربیهای غیراشباع موجود در آووکادو، آجیل و روغن زیتون به جای چربیهای اشباع.
- ماهیهای چرب: مصرف ماهیهای سرشار از امگا-۳ مانند سالمون برای کاهش التهاب.
چه کارهایی برای پروستات ضرر دارد؟
برخی عادات و خوراکیها میتوانند علائم شما را تشدید کنند:
- کاهش مصرف مایعات قبل از خواب: برای کاهش بیدار شدنهای شبانه، سعی کنید یکی دو ساعت قبل از خواب، نوشیدن مایعات را متوقف کنید.
- محدود کردن کافئین و الکل: این مواد میتوانند مثانه را تحریک کرده و علائم تکرر و فوریت ادرار را بدتر کنند.
- پرهیز از برخی داروها: برخی داروهای سرماخوردگی و ضدحساسیت که حاوی دکونژستانت یا آنتیهیستامین هستند، میتوانند عضلات گردن مثانه را سفت کرده و ادرار کردن را دشوارتر کنند.
- میوه های مضر برای پروستات: به طور کلی میوه مضری وجود ندارد، اما مصرف بیش از حد مرکبات در برخی افراد ممکن است باعث تحریک مثانه شود.
آیا رابطه جنسی برای پروستات خوب است؟
این یک سوال بسیار رایج است. بله، شواهد نشان میدهد که انزال منظم میتواند برای سلامت پروستات مفید باشد. این کار به تخلیه مایعات پروستات و کاهش التهاب کمک میکند. داشتن یک زندگی جنسی فعال و منظم، هیچ ضرری برای BPH ندارد و حتی ممکن است به بهبود علائم کمک کند.
مقایسه سریع بزرگی خوش خیم پروستات و سرطان پروستات
| ویژگی | بزرگ شدن خوش خیم پروستات (BPH) | سرطان پروستات |
|---|---|---|
| ماهیت رشد سلول | رشد غیرسرطانی و افزایش تعداد سلولهای نرمال | رشد بدخیم و کنترلنشده سلولهای غیرنرمال |
| ریسک سرطانی شدن | صفر؛ به سرطان تبدیل نمیشود | ذاتاً سرطانی است و میتواند گسترش یابد |
| محل رشد | عمدتاً در ناحیه مرکزی پروستات (اطراف مجرای ادرار) | عمدتاً در ناحیه محیطی پروستات |
| علائم اولیه | تقریباً همیشه علائم ادراری ایجاد میکند | اغلب در مراحل اولیه بدون علامت است |
کلام آخر ویمام
در پایان این راهنمای جامع، میخواهیم بر مهمترین نکته تاکید کنیم: بزرگ شدن خوش خیم پروستات یا BPH، یک بیماری بسیار شایع و بخشی تقریباً جداییناپذیر از روند افزایش سن در مردان است، نه یک بیماری ترسناک یا سرطان. این وضعیت با اینکه میتواند بر کیفیت زندگی تاثیر بگذارد، اما امروزه کاملاً قابل کنترل و مدیریت است. با تشخیص صحیح، گزینههای درمانی موثر و ایجاد تغییرات مثبت در سبک زندگی، میتوانید علائم را به خوبی مدیریت کرده و به زندگی فعال و عادی خود ادامه دهید.
مهمترین و شجاعانهترین قدمی که میتوانید بردارید، کنار گذاشتن خجالت و صحبت با پزشک متخصص است. برای دریافت اطلاعات و مشاورههای بیشتر، وی مام همیشه در کنار شماست.
پروستات از چه سنی بزرگ میشود؟
فرآیند بزرگ شدن پروستات معمولاً از حدود ۴۰ سالگی آغاز میشود، اما علائم آن اغلب پس از ۵۰ سالگی خود را نشان میدهند. شیوع و شدت آن با افزایش سن به طور پیوسته بیشتر میشود.
آیا بزرگی پروستات مانع بارداری میشود؟
خیر. بزرگ شدن خوش خیم پروستات (BPH) به طور مستقیم بر توانایی باروری مردان تاثیری ندارد و مانع بارداری همسر نمیشود. این بیماری بر عملکرد تولید اسپرم یا توانایی انزال تاثیری نمیگذارد.
آیا اندازه پروستات با رابطه جنسی یا ورزش کوچک میشود؟
خیر. هیچکدام از این فعالیتها به طور مستقیم باعث کوچک شدن فیزیکی غده پروستات نمیشوند. با این حال، ورزش منظم به حفظ وزن سالم و کاهش التهاب کمک میکند و انزال منظم نیز برای سلامت عمومی پروستات مفید است.
جدول اندازه طبیعی پروستات در سنین مختلف چگونه است؟
اندازه طبیعی در مردان جوان حدود ۲۰-۲۵ سیسی است. در سنین ۵۰ تا ۶۰ سالگی به ۳۰-۴۰ سیسی میرسد و پس از آن میتواند به راحتی به بیش از ۵۰ سیسی افزایش یابد. اما علائم مهمتر از اندازه مطلق هستند.
آیا داروها میتوانند پروستات را به طور کامل به اندازه طبیعی برگردانند؟
داروهای مهارکننده ۵-آلفا ردوکتاز (مانند فیناستراید) میتوانند پروستات را به طور متوسط تا ۲۵ درصد کوچک کنند، اما آن را به اندازه دوران جوانی برنمیگردانند. هدف اصلی داروها کنترل علائم است.
منبع: medlineplus , nhs.uk
- دسته بندی: ادراری و کلیه, بیماری ها, مقالات
- برچسب: هایپرپلازی پروستات