راز تغییرات مو در دوران بارداری فاش شد! + موی زائد،چرب شدن،رنگ و کراتین
- نویسنده: دکتر حامد دلجوئی
- انتشار:
- بدون نظر
- بروزرسانی: 2 هفته پیش
دوران بارداری، سفری پر از دگرگونیهای عمیق و زیباست. در حالی که تمام توجهات به رشد جنین و تغییرات شگفتانگیز بدن معطوف است، بسیاری از زنان متوجه تغییرات غیرمنتظرهای در موهای خود نیز میشوند. برای برخی، این دوران به معنای داشتن موهایی پرپشت، درخشان و رؤیایی است؛ موهایی که همیشه آرزویش را داشتهاند. برای برخی دیگر اما، ممکن است با چالشهایی مانند چربی بیش از حد، خشکی، یا حتی رشد موهای ناخواسته در نقاط مختلف بدن همراه باشد. این تغییرات مو در دوران بارداری، که گاهی متناقض به نظر میرسند، میتوانند سوالات و نگرانیهای زیادی را برای مادران آینده ایجاد کنند. در این مقاله جامع از وی مام، قصد داریم با زبانی ساده و نگاهی دقیق، به دنیای پیچیده مو و هورمونها در این ۹ ماه خاص وارد شویم. ما به شما کمک میکنیم تا بفهمید چرا این تغییرات رخ میدهند، کدامیک طبیعی است، چگونه از موهای خود مراقبت کنید و چه چیزی در انتظار شما پس از به دنیا آمدن نوزادتان است.
چرا موها در دوران بارداری تغییر میکنند؟

برای درک هر یک از این تغییرات، ابتدا باید با کارگردانان اصلی این صحنه، یعنی هورمونها، و چرخه طبیعی زندگی موهایمان آشنا شویم. تمام آنچه در این دوران برای موهای شما اتفاق میافتد، نتیجه یک طوفان هورمونی هدفمند و زیباست.
هورمونها
از لحظهای که بارداری آغاز میشود، بدن شما به یک کارخانه تولید هورمون تبدیل میشود تا محیطی امن و مناسب برای رشد جنین فراهم کند. در میان این هورمونها، استروژن نقشی کلیدی در سلامت و ظاهر موهای شما ایفا میکند. در دوران بارداری، سطح استروژن به شدت افزایش مییابد و این افزایش، تأثیر مستقیمی بر چرخه رشد موهای شما دارد. میتوان اینطور تصور کرد که هورمونها دکمه “توقف موقت” را برای مرحله ریزش موهای شما فشار میدهند.
اثر هورمونها روی مو
| نوع هورمون | اثر احتمالی روی مو |
|---|---|
| استروژن | طولانی شدن فاز رشد، کاهش ریزش، افزایش ضخامت مو |
| پروژسترون | افزایش چربی پوست سر، چرب شدن مو |
| آندروژنها | رشد موهای زائد در صورت و بدن |
چرخه رشد طبیعی مو
هر تار موی روی سر شما یک چرخه زندگی مشخص دارد که از سه مرحله اصلی تشکیل شده است:
-
فاز رشد (آناژن): این مرحله فعال است که در آن مو به طور مداوم رشد میکند. این فاز میتواند از ۲ تا ۷ سال طول بکشد و در هر زمان، حدود ۸۵ تا ۹۰ درصد موهای شما در این مرحله قرار دارند.
-
فاز گذار (کاتاژن): یک مرحله کوتاه چند هفتهای که در آن رشد مو متوقف شده و فولیکول مو کوچک میشود.
-
فاز استراحت (تلوژن): این مرحله حدود ۳ ماه طول میکشد. مو در فولیکول باقی میماند اما رشد نمیکند. در پایان این فاز، مو به طور طبیعی میریزد تا راه را برای رشد یک موی جدید باز کند. به طور متوسط، هر فرد روزانه بین ۵۰ تا ۱۰۰ تار مو را در این فرآیند طبیعی از دست میدهد.
مرحلههای رشد مو
| مرحله | نام علمی | توضیح | مدت زمان معمول |
|---|---|---|---|
| فاز رشد | آناژن (Anagen) | رشد فعال مو | ۲ تا ۷ سال |
| فاز گذار | کاتاژن (Catagen) | توقف رشد و کوچک شدن فولیکول | چند هفته |
| فاز استراحت | تلوژن (Telogen) | مو در حال استراحت و آماده ریزش | حدود ۳ ماه |
هورمونها چگونه چرخه رشد را تغییر میدهند؟
حالا به نقش هورمونها برمیگردیم. سطح بالای استروژن در دوران بارداری، فاز رشد (آناژن) را طولانیتر میکند. این به آن معناست که موهایی که به طور طبیعی باید وارد فاز استراحت و سپس ریزش میشدند، برای مدت طولانیتری روی سر شما باقی میمانند. در نتیجه، تعداد موهایی که روزانه از دست میدهید به شدت کاهش مییابد. این کاهش ریزش روزانه، باعث میشود موهای شما به مرور زمان پرپشتتر و حجیمتر به نظر برسند.
همانطور که تغییرات هورمونی در دوران بارداری میتواند روی وضعیت موها تأثیر بگذارد، نحوهی رسیدگی به ظاهر و استفاده از لوازم آرایشی نیز اهمیت بیشتری پیدا میکند. اگر برایتان سؤال است که در این دوران حساس چگونه باید با محصولات آرایشی رفتار کرد، پیشنهاد میکنیم راهنمای کامل مراقبت و آرایش در دوران بارداری را در مقالهی دیگر ما از دست ندهید.
راز پرپشت شدن مو در بارداری
یکی از لذتبخشترین تغییرات برای بسیاری از زنان باردار، تجربه داشتن موهایی است که همیشه آرزویش را داشتند. بسیاری گزارش میدهند که در سه ماهه دوم و سوم بارداری، موهایشان نه تنها پرپشتتر شده، بلکه درخشانتر و سالمتر به نظر میرسد.
این حس فوقالعاده، همانطور که گفتیم، به دلیل رشد موهای جدید نیست، بلکه نتیجه مستقیم کاهش ریزش موی طبیعی است. شما در واقع همان تعداد موی قبلی را دارید، اما تعداد بسیار کمتری از آنها را از دست میدهید. این تجمع موها روی سر، حجم و ضخامت قابل توجهی را ایجاد میکند.
علاوه بر این، در دوران بارداری، حجم خون در بدن شما تا ۵۰ درصد افزایش مییابد. این افزایش گردش خون به این معنی است که مواد مغذی و اکسیژن بیشتری به تمام سلولهای بدن، از جمله فولیکولهای مو، میرسد. این تغذیه بهتر میتواند به سلامت و درخشندگی بیشتر موها کمک کند. پس اگر در آینه نگاه میکنید و از موهایتان لذت میبرید، بدانید که این یکی از هدایای زیبای هورمونهای بارداری به شماست. از آن لذت ببرید!
به نقل از whattoexpect :
متن انگلیسی:If you’re not thrilled by any hair changes you’re experiencing, there’s some good news: Your hair should return to normal within six months after birth.
ترجمه فارسی:
اگر از تغییرات مویی که تجربه میکنید راضی نیستید، خبر خوبی برایتان داریم: موهای شما معمولاً ظرف شش ماه پس از زایمان به حالت عادی بازمیگردد.
ریزش مو در بارداری چه زمانی اتفاق می افتد؟
در حالی که اکثر زنان از پرپشت شدن موهایشان لذت میبرند، گروه کوچکی ممکن است تجربه متفاوتی داشته باشند و متوجه ریزش مو در دوران بارداری شوند. دیدن موهای بیشتر از حد معمول روی برس یا در حمام میتواند نگرانکننده باشد، اما در بیشتر موارد، این پدیده نیز دلایل قابل توضیحی دارد و جای نگرانی جدی نیست.
دلایل احتمالی ریزش مو در دوران بارداری
اگر در دوران بارداری دچار ریزش مو شدهاید، ممکن است یکی از دلایل زیر در کار باشد:
-
شوک هورمونی سه ماهه اول: شروع بارداری یک تغییر هورمونی ناگهانی و عظیم برای بدن است. گاهی این شوک اولیه میتواند باعث شود که درصد بیشتری از موها به طور همزمان وارد فاز استراحت (تلوژن) شوند و چند ماه بعد بریزند. این نوع ریزش مو معمولاً موقتی است و با تثبیت سطح هورمونها در سه ماهه دوم، برطرف میشود.
-
کمبودهای تغذیهای: بارداری نیاز بدن به مواد مغذی کلیدی را به شدت افزایش میدهد. علت ریزش مو در بارداری گاهی به کمبودهای خاصی برمیگردد. کم خونی ناشی از فقر آهن یکی از شایعترین دلایل است. آهن برای تولید هموگلوبین که اکسیژن را به سلولها (از جمله فولیکولهای مو) میرساند، ضروری است. کمبود پروتئین، زینک، بیوتین و سایر ویتامینها نیز میتواند به ضعیف شدن و ریزش مو منجر شود. به همین دلیل است که مصرف منظم ویتامینهای دوران بارداری و داشتن یک رژیم غذایی متعادل بسیار مهم است.
-
مشکلات تیروئید: بارداری میتواند باعث شروع یا تشدید مشکلات تیروئید، به ویژه کمکاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم)، شود. یکی از علائم اصلی کمکاری تیروئید، ریزش مو است. پزشک شما معمولاً عملکرد تیروئید را به عنوان بخشی از مراقبتهای دوران بارداری بررسی میکند.
-
بیماری یا استرس: هرگونه استرس شدید فیزیکی یا روحی، از جمله بیماری یا جراحی، میتواند باعث نوعی ریزش موی موقت به نام تلوژن افلوویوم شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
ریزش موی خفیف و موقت در سه ماهه اول معمولاً نگرانکننده نیست. اما اگر ریزش موی شما شدید است، به صورت لکهای یا سکهای رخ میدهد، یا با علائم دیگری مانند خستگی مفرط، افزایش وزن غیرعادی یا تغییرات پوستی همراه است، حتماً موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید تا دلایل زمینهای آن بررسی شود.
یکی از عواملی که میتواند در حفظ سلامت موها در دوران بارداری نقش مهمی ایفا کند، تغذیه مناسب و دریافت کافی ویتامینهاست. برای مثال، نقش ویتامین C در تقویت بافتهای پیوندی و افزایش جذب آهن میتواند به بهبود سلامت پوست و مو کمک کند. اگر میخواهید بدانید این ویتامین مهم چه تأثیری در دوران بارداری دارد و چطور میتوانید آن را به شکل ایمن دریافت کنید، پیشنهاد میکنیم مقاله جامع درباره ویتامین C در بارداری را مطالعه کنید.
علت تغییر بافت و جنس مو در بارداری

یکی از عجیبترین اما واقعیترین تغییرات، تغییر در بافت مو است. زنانی هستند که با موهای کاملاً صاف وارد دوران بارداری شده و با موهای موجدار یا حتی فر از آن خارج میشوند! و البته برعکس آن نیز اتفاق میافتد؛ موهای فرفری ممکن است صافتر و کمحجمتر شوند.
علت دقیق این پدیده هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما تئوری اصلی این است که هورمونها میتوانند شکل خود فولیکولهای مو را تغییر دهند. شکل فولیکول تعیینکننده بافت مو است؛ فولیکولهای گرد موی صاف تولید میکنند و فولیکولهای بیضیشکل موی فر یا موجدار میسازند. تغییرات هورمونی شدید در دوران بارداری ممکن است به طور موقت شکل این فولیکولها را کمی تغییر داده و در نتیجه بافت موی در حال رشد را عوض کند. این تغییر ممکن است پس از زایمان به حالت اول برگردد یا برای همیشه باقی بماند.
جالب است بدانید که بسیاری از باورهای رایج در دوران بارداری نه تنها درباره مو، بلکه درباره تغذیه و تأثیر آن بر ظاهر جنین نیز مطرح میشوند. برای مثال، برخی افراد معتقدند که خوردن انار در بارداری ممکن است باعث تیره شدن پوست جنین شود. اگر کنجکاوید که بدانید این باور تا چه اندازه علمی است، پیشنهاد میکنیم حتماً مقالهی مرتبط را مطالعه کنید.
مشکل چرب شدن مو در بارداری
اگر حس میکنید موهایتان یک روز پس از شستشو دوباره چرب و کثیف به نظر میرسد، شما تنها نیستید. چرب شدن مو در بارداری یک شکایت رایج است. مقصر اصلی در اینجا هورمون پروژسترون است. افزایش سطح پروژسترون میتواند فعالیت غدد چربی (سباسه) در پوست سر شما را افزایش دهد. این غدد، سبوم یا چربی طبیعی پوست را تولید میکنند که وظیفه آن مرطوب نگه داشتن پوست و مو است. اما تولید بیش از حد آن باعث میشود موها سریعتر چرب و سنگین شوند.
برای مدیریت این چالش میتوانید از یک شامپوی ملایم و شفافکننده استفاده کنید که چربی اضافی را بدون از بین بردن رطوبت طبیعی مو، پاک کند. شاید لازم باشد دفعات شستشوی موهای خود را در هفته افزایش دهید. همچنین، از زدن نرمکننده به ریشه موها خودداری کرده و آن را فقط به ساقه و نوک موها بزنید.
دلیل خشک شدن مو در بارداری
در طرف دیگر سکه، برخی از زنان با خشک شدن مو در بارداری مواجه میشوند. این اتفاق میتواند به دلیل تغییرات هورمونی متفاوت در بدن هر فرد یا تغییر در بافت مو باشد. برای مثال، اگر موهای شما کمی مجعدتر شوند، ممکن است خشکتر و وزتر به نظر برسند، زیرا چربی طبیعی پوست سر به سختی میتواند در طول ساقه موی فر حرکت کند.
اگر موهای شما خشک و شکننده شده است، باید روتین مراقبتی خود را تغییر دهید. از شامپوها و نرمکنندههای آبرسان و مرطوبکننده استفاده کنید. هفتهای یک بار از ماسکهای موی مغذی یا روغنهای طبیعی مانند روغن آرگان یا نارگیل برای آبرسانی عمیق به موهایتان کمک بگیرید. همچنین، استفاده از وسایل حرارتی مانند سشوار و اتوی مو را به حداقل برسانید تا از خشک شدن بیشتر موها جلوگیری کنید.
علت افزایش رشد موهای زائد در بارداری چیست ؟!
علاوه بر تغییرات موی سر، ممکن است متوجه رشد موهای زائد در نقاطی شوید که قبلاً هرگز مو نداشتهاید یا موهای بسیار کمی داشتید. این یک پدیده بسیار شایع است که به آن هیرسوتیسم بارداری گفته میشود. هورمونهای آندروژن (هورمونهای مردانه که به مقدار کم در بدن زنان نیز وجود دارد) در این دوران کمی افزایش مییابند و میتوانند فولیکولهای مو را در نواحی حساس به هورمون تحریک کنند.
نقاط شایع برای رشد این موهای جدید عبارتند از: صورت (پشت لب، چانه و گونهها)، شکم (به خصوص روی خط تیره عمودی که به آن لینهآ نیگرا میگویند)، سینه، نوک سینهها و کمر.
خبر خوب این است که این موها معمولاً بسیار موقتی هستند و طی سه تا شش ماه پس از زایمان، با بازگشت هورمونها به سطح طبیعی، خود به خود میریزند. در طول بارداری، روشهای ایمن برای حذف آنها شامل اصلاح، بند انداختن و وکس است. اما از روشهایی مانند لیزر، الکترولیز و کرمهای موبر شیمیایی باید خودداری کرد، زیرا ایمنی آنها در دوران بارداری به اثبات نرسیده است.
رنگ کردن مو در بارداری مجازه؟
این یکی از پرتکرارترین سوالات مادران باردار است. آیا رنگ کردن مو در بارداری ایمن است؟ در پاسخ باید گفت که نظر عمومی متخصصان این است که رنگ کردن مو، به خصوص پس از سه ماهه اول، عموماً بیخطر تلقی میشود. پوست سر یک سد محافظتی قوی است و مقدار مواد شیمیایی که از طریق آن جذب جریان خون میشود، بسیار ناچیز است و بعید است که به جنین آسیبی برساند. با این حال، برای اطمینان خاطر بیشتر، رعایت چند نکته ایمنی هوشمندانه است:
نکات ایمنی برای رنگ کردن مو
-
صبر کنید تا سه ماهه دوم: سه ماهه اول، دوره حیاتی تشکیل اندامهای اصلی جنین است. بهتر است برای به حداقل رساندن هرگونه ریسک احتمالی، تا شروع سه ماهه دوم صبر کنید.
-
تهویه مناسب را فراموش نکنید: چه در آرایشگاه و چه در خانه موهای خود را رنگ میکنید، مطمئن شوید که فضا دارای تهویه مناسب است تا از استنشاق بخارات شیمیایی جلوگیری شود.
-
روشهای ایمنتر را انتخاب کنید: روشهایی مانند هایلایت، بالیاژ یا آمبره که در آنها رنگ مستقیماً با پوست سر تماس پیدا نمیکند، گزینههای ایمنتری هستند.
-
به سراغ رنگهای ملایمتر بروید: رنگهای بدون آمونیاک، نیمهدائمی یا گیاهی (مانند حنا) جایگزینهای ملایمتری هستند. البته به یاد داشته باشید که حتی محصولات طبیعی نیز میتوانند باعث واکنش آلرژیک شوند، پس حتماً قبل از استفاده، تست حساسیت را روی بخش کوچکی از پوست خود انجام دهید.
ضرر های کراتینه مو در بارداری چیست؟
در مورد کراتینه کردن مو در بارداری، موضع متخصصان بسیار قاطعتر و محتاطانهتر است. مشکل اصلی بسیاری از محصولات کراتینه، وجود فرمالدئید یا مواد شیمیایی است که هنگام گرم شدن، گاز فرمالدئید آزاد میکنند. فرمالدئید یک ماده شیمیایی قوی و یک عامل سرطانزای شناختهشده است. استنشاق بخارات آن برای هر کسی مضر است، چه رسد به یک زن باردار.
به همین دلیل، توصیه اکید اکثر پزشکان و متخصصان، پرهیز کامل از کراتینه کردن مو در تمام طول دوران بارداری و شیردهی است. حتی محصولاتی که با برچسب “بدون فرمالدئید” به فروش میرسند، ممکن است حاوی مواد دیگری باشند که ایمنی آنها در بارداری بررسی نشده یا ممکن است دروغ گفته باشند. در این مورد، بهتر است جانب احتیاط را رعایت کرده و این کار را به بعد از دوران شیردهی موکول کنید. سلامتی شما و جنینتان از هر موی صافی باارزشتر است.
تغییر رنگ مو در بارداری
شاید از مادربزرگها یا اطرافیان شنیده باشید که بارداری میتواند رنگ موی شما را برای همیشه تغییر دهد. برای مثال، یک فرد بور ممکن است پس از بارداری موهای تیرهتری پیدا کند. در پاسخ به این باور باید گفت که هیچ مدرک علمی قطعی برای تایید این موضوع وجود ندارد.
هورمونهای بارداری توانایی تغییر اساسی در تولید ملانین (رنگدانهای که رنگ مو را تعیین میکند) در فولیکولهای مو را ندارند. آنچه ممکن است اتفاق بیفتد، تغییر در درک رنگ مو است. همانطور که گفتیم، بافت و ضخامت مو ممکن است تغییر کند. این تغییرات میتوانند نحوه بازتاب نور از سطح مو را عوض کرده و باعث شوند رنگ مو کمی تیرهتر، روشنتر یا کدرتر به نظر برسد، در حالی که رنگدانه واقعی آن تغییری نکرده است. این موضوع بیشتر بر اساس باورهای فردی است تا شواهد علمی معتبر.
ریزش موی تلوژن افلوویوم (Telogen Effluvium) چیست؟
شما ۹ ماه از موهای پرپشت و زیبای خود لذت بردهاید و حالا نوزاد دلبندتان در آغوش شماست. اما حدود سه تا چهار ماه پس از زایمان، با صحنهای ترسناک روبرو میشوید: ریزش شدید مو! کلافهای مو در حمام، روی برس، روی بالش… این تجربه که به ریزش موی پس از زایمان یا در زبان علمی تلوژن افلوویوم معروف است، میتواند بسیار نگرانکننده باشد، اما باید به شما اطمینان دهیم که این پدیده صد در صد طبیعی، موقتی و قابل انتظار است.
به یاد دارید که گفتیم استروژن بالا در بارداری مانع از ریزش موهایتان میشد؟ خب، پس از زایمان، سطح استروژن به شدت و به سرعت کاهش مییابد. این افت ناگهانی، پیامی به تمام آن موهایی که به طور مصنوعی در فاز رشد نگه داشته شده بودند، میدهد که “وقت رفتن است!”. در نتیجه، تعداد بسیار زیادی از موها به طور همزمان وارد فاز استراحت (تلوژن) شده و حدود سه ماه بعد، همزمان میریزند.
این “ریزش” در واقع ریزش واقعی نیست؛ بلکه بدن شما در حال بازگشت به چرخه طبیعی خود است و تمام آن موهایی که باید در طول ۹ ماه گذشته میریختند، حالا به صورت یکجا در حال ریختن هستند. این دوره ریزش شدید معمولاً در ماه چهارم یا پنجم پس از زایمان به اوج خود میرسد و به تدریج کاهش مییابد. اکثر زنان تا اولین سالگرد تولد نوزادشان، تراکم و چرخه رشد موی طبیعی خود را باز مییابند. صبور باشید، این نیز بگذرد.
کلام آخر
تغییرات مو، بخشی جداییناپذیر از سفر پرفراز و نشیب بارداری است. از لذت داشتن موهایی پرپشت گرفته تا چالش مدیریت چربی یا خشکی و شوک ریزش موی پس از زایمان، همه و همه تحت کنترل ارکستر هورمونی بدن شما هستند. در این مقاله از وی مام، تلاش کردیم تا با روشن کردن دلایل علمی این تغییرات، به شما کمک کنیم تا با آگاهی و آرامش بیشتری این دوران را سپری کنید. به یاد داشته باشید که بیشتر این تغییرات کاملاً طبیعی و موقتی هستند. با تغذیه مناسب، مراقبت ملایم و صبر، موهای شما نیز مانند خود شما، این دوره گذار را با موفقیت پشت سر خواهد گذاشت.
سوالات متداول
آیا موهای پرپشت شده در بارداری برای همیشه باقی میمانند؟
خیر، متأسفانه این تغییر موقتی است. پرپشتی مو در بارداری به دلیل به تأخیر افتادن ریزش طبیعی مو است. پس از زایمان و با افت سطح هورمونها، این موهای اضافی خواهند ریخت.
ریزش مو بعد از زایمان تا کی ادامه دارد؟
این ریزش معمولاً حدود سه ماه پس از زایمان شروع شده، در ماه چهارم و پنجم به اوج میرسد و به تدریج تا پایان سال اول پس از زایمان کاهش یافته و موها به چرخه طبیعی خود بازمیگردند.
آیا میتوانم در بارداری از شامپوهای ضد ریزش مو استفاده کنم؟
بله، استفاده از اکثر شامپوهای موضعی و محصولات مراقبتی معمولاً در بارداری بیخطر است. با این حال، اگر شامپوی شما حاوی مواد دارویی خاصی است، بهتر است قبل از استفاده با پزشک خود مشورت کنید.
چرا موهایم در بارداری فر شده است؟
تغییرات هورمونی شدید در دوران بارداری میتوانند به طور موقت شکل فولیکولهای موی شما را تغییر دهند. فولیکولهای بیضیشکل موی فر تولید میکنند. این تغییر اغلب پس از بارداری به حالت اول بازمیگردد.
آیا باید در دوران بارداری مکملهای مخصوص مو مصرف کنم؟
ویتامینهای دوران بارداری که پزشک برای شما تجویز میکند، معمولاً حاوی تمام مواد مغذی مورد نیاز برای سلامت مو، مانند بیوتین و آهن، هستند. از مصرف هرگونه مکمل اضافی با دوز بالا بدون مشورت با پزشک خودداری کنید.
منبع: whattoexpect medicalnewstoday
- دسته بندی: بارداری و زایمان, بیماری و مراقبت بارداری, مقالات
- برچسب: بارداری, پوست و مو در بارداری