معنی HC در سونوگرافی جنین ؛ بالا و پایین بودن hc در سونوگرافی نشانه چیست؟

در میان تمام لحظات شیرین و تکرارنشدنی دوران بارداری، لحظه گرفتن برگه سونوگرافی جایگاه خاص خودش را دارد. با قلبی که تندتر می‌زند، به تصویری نگاه می‌کنید که همه دنیای شما شده است. اما درست کنار این تصویر زیبا، با لیستی از حروف و اعداد اختصاری روبرو می‌شوید که ممکن است کمی گیج‌کننده باشند. یکی از پرتکرارترین این اصطلاحات، «HC» است.

ما در وی مام کاملاً می‌دانیم این حس کنجکاوی و علاقه شما به جزئیات سلامت فرزندتان چقدر طبیعی است. به همین دلیل اینجا هستیم تا مثل یک همراه و متخصص، به شما بگوییم HC در سونوگرافی جنین چیست. با ما همراه باشید تا با آرامش و اطمینان، این اصطلاح کلیدی را به ساده‌ترین شکل ممکن درک کنید.

HC در سونوگرافی مخفف چیست؟

خب، بیایید مستقیماً به سراغ اصل مطلب برویم و این عبارت دو حرفی را برای همیشه رمزگشایی کنیم. hc در سونوگرافی مخفف چیست؟ HC مخفف عبارت انگلیسی Head Circumference است که به معنای «محیط دور سر» یا همان «اندازه دور سر جنین» می‌باشد. تصور کنید می‌خواهید با یک متر نواری، دور تا دور سر یک نوزاد را اندازه بگیرید؛ کاری که در سونوگرافی انجام می‌شود، دقیقاً همین است، اما به صورت مجازی و با امواج صوتی. رادیولوژیست در حین انجام اسکن، یک تصویر واضح از مقطع عرضی سر جنین پیدا می‌کند.

سپس با استفاده از یک ابزار بیضی‌شکل روی صفحه نمایش دستگاه سونوگرافی، دقیقاً دور تا دور استخوان جمجمه جنین را مشخص کرده و دستگاه به طور خودکار محیط این بیضی را محاسبه می‌کند. این عدد که به میلی‌متر (mm) یا سانتی‌متر (cm) گزارش می‌شود، همان معنی hc سونوگرافی است. این اندازه‌گیری، یک نمای کلی و بسیار مهم از اندازه کلی سر و فضای در دسترس برای مغز در حال رشد جنین به ما می‌دهد. HC یکی از چهار پارامتر بیومتریک اصلی است که از سه ماهه دوم بارداری به بعد، در تمام سونوگرافی‌ها برای ارزیابی رشد جنین به دقت اندازه‌گیری و ثبت می‌شود.

متن انگلیسی:

Fetal head circumference is an important index, denoted as HC (Head Circumference), which helps to assess the development of the fetus through each gestational week, thereby helping to detect early abnormalities that the fetus may have.

ترجمه متن:

دور سر جنین یک شاخص مهم است که با HC (دور سر) مشخص می‌شود و به ارزیابی رشد جنین در هر هفته بارداری کمک می‌کند و در نتیجه به تشخیص ناهنجاری‌های اولیه‌ای که ممکن است جنین داشته باشد، کمک می‌کند.

vinmec

چرا اندازه‌گیری HC در دوران بارداری اینقدر مهم است؟

حالا که با مفهوم HC آشنا شدیم، شاید این سوال برایتان پیش بیاید که چرا این عدد اینقدر برای پزشکان اهمیت دارد؟ مفهوم hc در سونوگرافی جنین فراتر از یک عدد ساده است. این اندازه‌گیری به سه دلیل اصلی و حیاتی انجام می‌شود و اطلاعات بسیار ارزشمندی را در اختیار تیم پزشکی شما قرار می‌دهد.

ارزیابی رشد و تکامل مغز جنین با HC

مهم‌ترین و اصلی‌ترین دلیل اندازه‌گیری HC، ارزیابی غیرمستقیم رشد مغز است. جمجمه جنین مانند یک محافظ استخوانی برای مغز لطیف و در حال تکامل او عمل می‌کند. با رشد مغز، جمجمه نیز به طور متناسب بزرگ می‌شود تا فضای کافی را برای آن فراهم کند. بنابراین، یک روند رشد طبیعی و پیوسته در اندازه دور سر جنین، بهترین و ساده‌ترین نشانه از این است که مغز او نیز به خوبی در حال رشد و تکامل است. پزشک با پایش منحنی رشد HC در طول هفته‌های مختلف بارداری، از سلامت سیستم عصبی مرکزی جنین اطمینان حاصل می‌کند.

تخمین سن بارداری و وزن جنین با HC

HC به تنهایی و همچنین در ترکیب با سایر پارامترهای بیومتریک، به عنوان یک ابزار دقیق برای تخمین سن بارداری (GA) و وزن تخمینی جنین (EFW) عمل می‌کند. اگرچه در سه ماهه اول، معیار CRL (قد جنین) دقیق‌ترین شاخص برای تعیین سن است، اما از سه ماهه دوم به بعد، HC در کنار BPD (پهنای سر)، AC (دور شکم) و FL (طول استخوان ران)، به پزشک کمک می‌کند تا سن بارداری را با دقت بالایی تایید یا اصلاح کند. همچنین، در فرمول‌های ریاضی که برای محاسبه وزن جنین استفاده می‌شود، HC یکی از ورودی‌های اصلی و تاثیرگذار است.

غربالگری ناهنجاری‌های احتمالی با HC

یکی دیگر از کاربردهای مهم HC، غربالگری برخی شرایط و ناهنجاری‌های نادر مرتبط با رشد سر است. انحراف قابل توجه و مداوم اندازه دور سر از محدوده نرمال (چه خیلی بزرگتر و چه خیلی کوچکتر)، می‌تواند یک علامت هشدار برای پزشک باشد تا بررسی‌های دقیق‌تری را انجام دهد. این به معنای تشخیص قطعی نیست، بلکه یک “نشانه” برای انجام تحقیقات بیشتر است. برای مثال، اندازه‌گیری HC به پزشک در غربالگری شرایطی مانند میکروسفالی (کوچک بودن غیرطبیعی سر) یا ماکروسفالی (بزرگ بودن غیرطبیعی سر) که ممکن است با برخی مشکلات ساختاری مغز همراه باشند، کمک شایانی می‌کند.

HC یا دور سر، در کنار BPD، دو شاخص اصلی برای ارزیابی رشد سر جنین هستند. این دو عدد با هم به پزشک کمک می‌کنند تا از سلامت مغز جنین مطمئن شود. برای اینکه با شاخص دیگر هم آشنا شوید، مقاله معنی BPD در سونوگرافی بارداری را مطالعه کنید.

تفاوت HC و BPD در سونوگرافی چیست؟

یکی از پرتکرارترین سوالاتی که برای مادران پیش می‌آید، درک تفاوت hc و bpd در سونوگرافی است. این دو اصطلاح همیشه در کنار هم در گزارش سونوگرافی دیده می‌شوند و ممکن است کمی گیج‌کننده باشند. بیایید این تفاوت را یک بار برای همیشه با یک مثال ساده روشن کنیم.
تصور کنید یک پرتقال در دست دارید.

• BPD (Biparietal Diameter): اگر شما یک خط‌کش را بردارید و پهن‌ترین قسمت پرتقال را از یک طرف تا طرف دیگر اندازه بگیرید، شما در حال اندازه‌گیری قطر یا همان BPD هستید. BPD پهنای سر جنین را نشان می‌دهد.
• HC (Head Circumference): حالا اگر یک متر نواری را بردارید و آن را دور تا دور پهن‌ترین قسمت پرتقال بپیچید، شما در حال اندازه‌گیری محیط یا همان HC هستید. HC اندازه کل دور سر جنین را نشان می‌دهد.

اما چرا پزشک به هر دوی این اندازه‌ها نیاز دارد؟ چون این دو با هم، نه تنها “اندازه” سر، بلکه “شکل” آن را نیز مشخص می‌کنند. برای مثال، یک جنین ممکن است به طور طبیعی سر کشیده و باریکی داشته باشد. در این حالت، BPD (پهنای سر) او ممکن است کمی کوچکتر از حد متوسط به نظر برسد، اما HC (محیط کل سر) او کاملاً نرمال خواهد بود. این به پزشک اطمینان می‌دهد که حجم کلی مغز و رشد آن طبیعی است و صرفاً با یک تفاوت فردی در شکل سر روبرو هستیم. بنابراین، BPD و HC مانند یک زوج جدانشدنی هستند که با هم تفسیر می‌شوند.

جدول اندازه نرمال HC در هفته های مختلف بارداری

طبیعی است که پس از دیدن عدد HC در گزارش خود، بخواهید بدانید که hc در سونوگرافی باید چند باشد. برای کمک به شما، یک جدول hc در هفته های مختلف بارداری را که مقادیر میانگین را نشان می‌دهد، آماده کرده‌ایم. اما قبل از اینکه به سراغ جدول بروید، لطفاً این نکته بسیار مهم را از ما به عنوان یک راهنما بپذیرید: این اعداد فقط و فقط یک راهنمای کلی هستند. هر جنین مانند یک اثر انگشت، منحصر به فرد است و با سرعت خاص خود رشد می‌کند. انحرافات جزئی از این میانگین‌ها کاملاً طبیعی است. هرگز بر اساس این جدول نگران نشوید یا خودتان به تشخیص نپردازید. تفسیر نهایی این اعداد در کنار سایر فاکتورها، تنها بر عهده پزشک متخصص شماست.

هفته بارداری	میانگین اندازه HC (میلی‌متر)
هفته 14	107
هفته 15	121
هفته 16	135
هفته 17	149
هفته 18 (آنومالی اسکن)	156
هفته 19	169
هفته 20	178
هفته 21	192
هفته 22	200
هفته 23	215
هفته 24	226
هفته 25	237
هفته 26	247
هفته 27	256
هفته 28	261
هفته 29	275
هفته 30	283
هفته 31	290
هفته 32	295
هفته 33	305
هفته 34	312
هفته 35	319
هفته 36	324
هفته 37	331
هفته 38	336
هفته 39	340
هفته 40	344

یکی دیگر از اندازه‌گیری‌های مربوط به سر که کمتر رایج است، OFD نام دارد. این شاخص هم به ارزیابی دقیق‌تر شکل سر کمک می‌کند. برای اطلاعات بیشتر، مقاله معنی Ofd در سونوگرافی و نحوه اندازه‌گیری آن را بخوانید.

بالا یا پایین بودن دور سر جنین به چه معناست؟

این بخش، حساس‌ترین قسمت ماجرا و جایی است که بیشترین نگرانی‌ها از آن نشات می‌گیرد. دیدن عددی که با انتظارات شما یا جداول اینترنتی تفاوت دارد، می‌تواند موجب استرس شود. وظیفه ما در اینجا، ارائه اطلاعات دقیق و در عین حال، آرامش‌بخش است.

بالا بودن HC در سونوگرافی نشانه چیست؟

اگر در گزارش شما ذکر شده که اندازه دور سر جنین در سونوگرافی کمی بزرگتر از حد متوسط است، لطفاً قبل از هر چیز آرامش خود را حفظ کنید. بالا بودن hc در سونوگرافی نشانه چیست؟ در اکثر قریب به اتفاق موارد، این موضوع کاملاً بی‌خطر است. شایع‌ترین دلایل آن عبارتند از:

• وراثت: این شایع‌ترین دلیل است. اگر شما، همسرتان یا سایر اعضای خانواده‌تان به طور ژنتیکی سرهای بزرگی دارید، کاملاً طبیعی است که فرزندتان نیز این ویژگی را به ارث ببرد.
• درشتی کلی جنین (ماکروزومی): گاهی اوقات سر بزرگ، صرفاً بخشی از یک جنین درشت است که تمام ابعاد بدنش (مانند دور شکم و طول ران) نیز بزرگتر از حد متوسط است. این حالت در مادران مبتلا به دیابت بارداری شایع‌تر است.
• خطای اندازه‌گیری: یک خطای جزئی در اندازه‌گیری توسط رادیولوژیست یا موقعیت خاص قرارگیری جنین می‌تواند باعث ثبت عددی بزرگتر شود. معمولاً در سونوگرافی‌های بعدی این موضوع اصلاح می‌شود.
• موارد بسیار نادر: در موارد بسیار بسیار نادر، HC بسیار بزرگ (معمولاً همراه با علائم دیگر مانند گشاد شدن بطن‌های مغزی) می‌تواند نشانه‌ای از تجمع مایع اضافی در مغز یا “هیدروسفالی” باشد. تاکید می‌کنیم که این یک تشخیص نادر است و هرگز بر اساس یک عدد HC به تنهایی گذاشته نمی‌شود.

آیا پایین بودن دور سر جنین خطرناک است؟

دیدن یک عدد HC کوچکتر از حد متوسط نیز می‌تواند به همان اندازه نگران‌کننده باشد. اما در اینجا هم، دلایل بی‌خطر بسیار شایع‌تر هستند:

• کوچک بودن کلی جثه جنین (SGA): همانند جنین‌های درشت، برخی جنین‌ها نیز به طور ژنتیکی ریزجثه‌تر هستند و تمام ابعاد بدنشان، از جمله دور سر، کمی کوچکتر از متوسط است.
• شکل سر جنین (دولیکوسفالی): همانطور که قبلاً توضیح دادیم، در جنین‌هایی با سرهای کشیده و باریک، ممکن است HC کمی کوچکتر به نظر برسد، در حالی که حجم مغز کاملاً طبیعی است.
• محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR): اگر پایین بودن دور سر جنین با کوچک بودن دور شکم (AC) و سایر پارامترها همراه باشد، ممکن است نشانه‌ای از این باشد که جنین به دلیل مشکلاتی در جفت، به خوبی تغذیه نمی‌شود و نیاز به مراقبت‌های ویژه دارد.

HC با میکروسفالی چه ارتباطی دارد؟

شاید نگران‌کننده‌ترین کلمه‌ای که ممکن است در ارتباط با کوچک بودن سر جنین به گوشتان بخورد، “میکروسفالی” باشد. ارتباط hc با میکروسفالی یک موضوع تخصصی است. میکروسفالی به معنای کوچک بودن غیرطبیعی سر است که معمولاً با مشکلات تکاملی مغز همراه است. اما باید با قاطعیت بگوییم که یک یا دو بار مشاهده HC کمتر از حد متوسط در سونوگرافی، به هیچ عنوان به معنای میکروسفالی نیست.

تشخیص میکروسفالی یک تشخیص بالینی جدی است که زمانی مطرح می‌شود که اندازه دور سر به طور مداوم و قابل توجهی (معمولاً زیر صدک ۳ یا ۵) کوچکتر از نرمال باشد و اغلب با علائم دیگری در ساختار مغز همراه است. می‌دانیم که شنیدن چنین کلماتی چقدر می‌تواند موجب اضطراب شود. به خاطر داشته باشید که تفسیر این اعداد یک امر فوق تخصصی است. در صورت داشتن هرگونه نگرانی، یک مشاوره آنلاین اضطراب مادران باردار می‌تواند به شما در مدیریت استرس و دریافت اطلاعات صحیح از یک منبع معتبر کمک کند.

باورهای رایج و سوالات متداول در مورد HC

در مورد هر پارامتر سونوگرافی، باورهای عامیانه و سوالات زیادی وجود دارد. بیایید به چند مورد از رایج‌ترین آن‌ها در مورد HC پاسخ دهیم تا همه چیز برایتان شفاف شود.

آیا اندازه دور سر جنین به جنسیت او ارتباطی دارد؟

این یک باور قدیمی و رایج است که اندازه یا شکل سر می‌تواند جنسیت جنین را پیش‌بینی کند. بسیاری معتقدند اندازه دور سر جنین پسر بزرگتر است. باید بگوییم که این باور هیچ پایه و اساس علمی ندارد. اگرچه به طور میانگین در بزرگسالی، سر آقایان کمی بزرگتر از خانم‌هاست، اما در دوران جنینی این تفاوت‌ها آنقدر ناچیز است که به هیچ عنوان نمی‌توان از روی HC یا BPD جنسیت را حدس زد. تنها راه قابل اعتماد برای تعیین جنسیت، مشاهده مستقیم اندام تناسلی در سونوگرافی یا روش‌های ژنتیکی است.

HC در سونوگرافی انومالی چیست؟

hc در سونوگرافی انومالی چیست و چرا اینقدر روی آن تاکید می‌شود؟ سونوگرافی آنومالی اسکن (بین هفته ۱۸ تا ۲۲) زمان طلایی برای اندازه‌گیری‌های بیومتریک جنین است. در این مرحله، استخوان‌های جمجمه به خوبی شکل گرفته‌اند و اندازه‌گیری‌ها با دقت بالایی انجام می‌شود. HC در این سونوگرافی به عنوان بخشی از یک ارزیابی کامل ساختاری، به پزشک کمک می‌کند تا از رشد متناسب سر و مغز، در کنار سلامت سایر اعضای بدن جنین، اطمینان کامل حاصل کند. یک HC نرمال در سونوگرافی آنومالی، یک خبر بسیار خوب و اطمینان‌بخش است.

اگر با خواندن این همه کلمه اختصاری سردرگم شده‌اید، نگران نباشید. ما یک دیکشنری کامل برای شما آماده کرده‌ایم. برای ترجمه برگه سونوگرافی خود، به راهنمای جامع تفسیر اصطلاحات سونوگرافی مراجعه کنید.

کلام آخر ویمام

در پایان این راهنمای دقیق، مهم‌ترین پیامی که می‌خواهیم در قلب شما بماند این است: HC یک شاخص بسیار مهم و ارزشمند از رشد مغز دلبند شماست، اما تنها یک عدد در میان ده‌ها فاکتور دیگری است که پزشک شما بررسی می‌کند. روند رشد جنین در طول زمان و هماهنگی بین تمام اندازه‌گیری‌ها، بسیار مهم‌تر از یک عدد تنها در یک مقطع زمانی است. به تخصص و تجربه پزشک خود اعتماد کامل داشته باشید.

او بهترین فرد برای تفسیر این اعداد و ارزیابی تصویر کلی سلامت جنین شماست. به جای نگرانی در مورد اعداد، از این فرصت برای تماشای رشد قدم به قدم معجزه کوچک درونتان لذت ببرید. برای همراهی، پاسخ به سوالات و ارائه پشتیبانی در تمام لحظات این مسیر زیبا، تیم متخصص وی مام همیشه در کنار شماست.

تفاوت اصلی BPD و HC در سونوگرافی چیست؟

BPD پهنای سر (قطر) را اندازه‌گیری می‌کند، در حالی که HC محیط (دور تا دور) سر را می‌سنجد. این دو با هم به پزشک کمک می‌کنند تا هم اندازه و هم شکل سر جنین را ارزیابی کند و از رشد متناسب آن مطمئن شود.

اگر HC جنین من کمی از جدول بزرگتر یا کوچکتر باشد، خطرناک است؟

در اکثر قریب به اتفاق موارد، خیر. انحرافات جزئی از میانگین کاملاً طبیعی است و می‌تواند به دلایل ژنتیکی یا خطای جزئی در اندازه‌گیری باشد. تا زمانی که پزشک شما پس از بررسی تمام جوانب، ابراز نگرانی نکند، جای هیچ‌گونه استرسی وجود ندارد.

صدک رشد HC به چه معناست و چه محدوده‌ای نرمال است؟

صدک، جایگاه اندازه دور سر جنین شما را در مقایسه با ۱۰۰ جنین هم‌سن نشان می‌دهد. برای مثال، صدک ۴۰ یعنی دور سر جنین شما از ۴۰ درصد جنین‌های هم‌سن بزرگتر است. به طور کلی، قرار گرفتن بین صدک ۱۰ تا ۹۰ کاملاً نرمال تلقی می‌شود.

آیا HC در سونوگرافی سه ماهه اول (NT) هم اندازه گیری می شود؟

خیر، به طور معمول HC در سونوگرافی NT اندازه‌گیری نمی‌شود. در سه ماهه اول، دقیق‌ترین معیار برای ارزیابی رشد و سن جنین، CRL (قد جنین از سر تا نشیمنگاه) است. اندازه‌گیری HC از سه ماهه دوم به بعد به یک پارامتر استاندارد تبدیل می‌شود.

آیا استرس مادر روی اندازه HC جنین تاثیر دارد؟

استرس شدید و مزمن مادر می‌تواند با تاثیر کلی بر رشد جنین (ایجاد محدودیت رشد)، باعث کوچکتر شدن تمام پارامترهای بیومتریک، از جمله HC شود. بنابراین، مدیریت استرس و حفظ آرامش در دوران بارداری برای رشد بهینه جنین بسیار مهم است.

منبع: radiopaedia , vinmec