پس از آنکه شما یا یکی از عزیزانتان با تشخیص سرطان پروستات روبرو می‌شوید، طبیعی است که به دنبال یافتن راه‌هایی برای کنترل شرایط، تقویت بدن و کمک به فرآیند درمان باشید. ما در وی مام، به خوبی می‌دانیم که در کنار درمان‌های اصلی پزشکی، تغذیه مناسب برای بیماران سرطان پروستات می‌تواند یک ابزار قدرتمند، فعال و امیدوارکننده در دستان شما باشد. شما تنها نیستید و این سوال هوشمندانه که «چه چیزهایی بخورم تا به بدنم کمک کنم؟» نشان‌دهنده نگاه فعال شما به سلامتی است.

در این راهنمای جامع، ما به عنوان راهنمای شما، قدم به قدم به بررسی غذاهای مفید برای پروستات و همچنین خوراکی‌هایی که بهتر است در این دوران محدود یا حذف شوند، می‌پردازیم تا به شما در پیمودن این مسیر با قدرت و آگاهی بیشتر کمک کنیم.

چرا تغذیه در سرطان پروستات اهمیت دارد؟

شاید اولین و مهم‌ترین سوال این باشد که آیا رژیم غذایی واقعاً می‌تواند تاثیری بر بیماری پیچیده‌ای مانند سرطان داشته باشد؟ پاسخ کوتاه، بله است. اما بسیار مهم است که جایگاه واقعی تغذیه را بشناسیم.

باید با شفافیت کامل بگوییم که هیچ رژیم غذایی یا ماده خوراکی جادویی وجود ندارد که بتواند به تنهایی سرطان پروستات را درمان کند. تغذیه در سرطان پروستات هرگز جایگزین درمان‌های اصلی پزشکی مانند جراحی، پرتودرمانی، هورمون‌درمانی یا شیمی‌درمانی نمی‌شود. این درمان‌ها ستون اصلی مبارزه با بیماری هستند. با این حال، رژیم غذایی می‌تواند به عنوان یک استراتژی کمکی بسیار قدرتمند عمل کرده و از جنبه‌های مختلف به شما کمک کند. آن را مانند آماده‌سازی یک سرباز برای نبرد در نظر بگیرید؛ درمان‌های پزشکی سلاح‌های اصلی او هستند و تغذیه مناسب، زره، انرژی و قوای بدنی او را تامین می‌کند تا بتواند به بهترین شکل بجنگد.

اهداف اصلی تغذیه بیمار سرطان پروستات

یک رژیم غذایی هوشمندانه و هدفمند در طول دوره بیماری و درمان، چندین هدف کلیدی را دنبال می‌کند:

• کاهش التهاب در بدن: تحقیقات نشان داده‌اند که التهاب مزمن می‌تواند به رشد و پیشرفت سلول‌های سرطانی کمک کند. بسیاری از غذاهای گیاهی حاوی ترکیبات ضدالتهابی قوی هستند.
• تقویت سیستم ایمنی: بدن شما برای مبارزه با بیماری و تحمل عوارض درمان، به یک سیستم ایمنی قوی نیاز دارد. ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان ها به تقویت این سیستم کمک می‌کنند.
• کمک به حفظ وزن سالم: حفظ وزن مناسب در طول درمان بسیار مهم است. کاهش وزن شدید می‌تواند بدن را ضعیف کند، در حالی که چاقی می‌تواند سطح التهاب را بالا ببرد.
• مدیریت عوارض جانبی درمان: برخی درمان‌ها ممکن است باعث عوارضی مانند خستگی، تهوع یا تغییر در حس چشایی شوند. یک رژیم غذایی مناسب می‌تواند به مدیریت این عوارض کمک کند.
• کند کردن احتمالی رشد تومور: برخی ترکیبات موجود در مواد غذایی، مانند لیکوپن و سولفورافان، در مطالعات آزمایشگاهی نشان داده‌اند که می‌توانند به کند کردن تکثیر سلول‌های سرطانی پروستات کمک کنند.

متن انگلیسی:
While diet alone cannot cure or eliminate the risk of any cancer, proactively eating more vegetables, whole grains and plant-based foods has shown to positively influence prostate health and aid the overall cancer treatment process.

ترجمه متن:
اگرچه رژیم غذایی به تنهایی نمی‌تواند خطر ابتلا به هیچ سرطانی را درمان یا از بین ببرد، اما نشان داده شده است که مصرف بیشتر سبزیجات، غلات کامل و غذاهای گیاهی به طور مثبت بر سلامت پروستات تأثیر می‌گذارد و به روند کلی درمان سرطان کمک می‌کند.

moffitt

غذاهای مفید برای پروستات شامل چیست؟

حالا به بخش عملی و کاربردی می‌رسیم. خبر خوب این است که بسیاری از غذاهای مفید برای پروستات، غذاهایی خوشمزه، رنگارنگ و در دسترس هستند. تمرکز اصلی باید بر روی یک رژیم غذایی گیاه‌محور باشد؛ یعنی بخش بزرگی از بشقاب شما را سبزیجات، میوه‌ها، حبوبات و غلات کامل تشکیل دهد.

گوجه فرنگی پخته و لیکوپن برای پروستات

اگر قرار باشد تنها یک ماده غذایی را به عنوان ستاره رژیم غذایی پروستات معرفی کنیم، آن گوجه فرنگی است. گوجه فرنگی حاوی یک آنتی‌اکسیدان بسیار قوی به نام لیکوپن است که مسئول رنگ قرمز زیبای آن است. لیکوپن مانند یک محافظ هوشمند در بدن عمل می‌کند؛ این ماده به سلول‌ها کمک می‌کند تا در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد، که می‌توانند به DNA سلول آسیب زده و زمینه را برای سرطانی شدن فراهم کنند، مقاومت کنند. مطالعات متعددی نشان داده‌اند مردانی که مقادیر بیشتری لیکوپن در رژیم غذایی خود دارند، با خطر کمتری برای ابتلا به سرطان پروستات مواجه هستند.
یک نکته بسیار جالب و کاربردی در مورد لیکوپن این است که جذب آن در بدن پس از پخته شدن و همراه با کمی چربی سالم، به شدت افزایش می‌یابد. بنابراین، مصرف رب گوجه فرنگی، سس‌های پاستا که با روغن زیتون تهیه شده‌اند، سوپ گوجه فرنگی یا حتی گوجه فرنگی کبابی، می‌تواند موثرتر از خوردن گوجه فرنگی خام باشد.

سبزیجات چلیپایی برای سرطان پروستات

خانواده سبزیجات چلیپایی، گروهی از قهرمانان تغذیه‌ای هستند که شامل کلم بروکلی، گل کلم، کلم بروکسل، کلم پیچ و بوک چوی می‌شوند. این سبزیجات حاوی ترکیبات گوگردی به نام گلوکوزینولات‌ها هستند که هنگام خرد شدن یا جویدن، به ترکیبات فعالی مانند سولفورافان و ایندول-۳-کاربینول تبدیل می‌شوند. این ترکیبات در مطالعات آزمایشگاهی نتایج شگفت‌انگیزی از خود نشان داده‌اند. آنها می‌توانند به بدن در دفع مواد سرطان‌زا کمک کنند، از رشد رگ‌های خونی جدید برای تومور جلوگیری کنند و حتی باعث مرگ برنامه‌ریزی شده سلول‌های سرطانی شوند.
برای بهره‌مندی حداکثری از خواص این سبزیجات، سعی کنید آنها را به صورت خام در سالاد، یا کمی بخارپز شده مصرف کنید. پختن بیش از حد، به خصوص جوشاندن در آب زیاد، می‌تواند باعث از بین رفتن این ترکیبات حساس شود.

ماهی‌های چرب و امگا-۳ برای پروستات

همانطور که گفتیم، التهاب مزمن می‌تواند دوست سلول‌های سرطانی باشد. یکی از بهترین راه‌ها برای مبارزه با التهاب، مصرف اسیدهای چرب امگا-۳ است. ماهی‌های چرب آب‌های سرد مانند سالمون، ساردین، ماهی خال مخالی و قزل‌آلا، بهترین منابع این چربی‌های سالم هستند.

امگا-۳ نه تنها به کاهش التهاب در سراسر بدن، از جمله در غده پروستات کمک می‌کند، بلکه برای سلامت قلب و عروق و عملکرد مغز نیز بسیار مفید است. سعی کنید حداقل دو بار در هفته ماهی چرب را در برنامه غذایی خود بگنجانید. روش‌های پخت سالم مانند کبابی کردن، بخارپز کردن یا پختن در فر، بهترین گزینه‌ها هستند.

چای سبز برای درمان سرطان پروستات

چای سبز برای قرن‌ها در طب سنتی شرق به عنوان یک نوشیدنی شفابخش شناخته شده و علم مدرن نیز در حال تایید این خواص است. این نوشیدنی سرشار از آنتی‌اکسیدان‌های قدرتمندی به نام پلی‌فنول‌ها، به ویژه کاتچین‌ها مانند EGCG است. تحقیقات نشان داده‌اند که این ترکیبات می‌توانند از راه‌های مختلفی با سرطان پروستات مقابله کنند؛ از جمله کاهش سرعت رشد تومور، مهار آنزیم‌هایی که به رشد سرطان کمک می‌کنند و تحریک مرگ سلول‌های سرطانی. جایگزین کردن نوشیدنی‌های شیرین با چند فنجان چای سبز در طول روز، یک عادت هوشمندانه و مفید است. برای بهترین نتیجه، چای را تازه دم کرده و بدون شکر مصرف کنید.

انار، سویا و حبوبات برای پروستات

علاوه بر موارد بالا، خوراکی‌های دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند به رژیم غذایی شما تنوع و قدرت بیشتری ببخشند:

• انار: این میوه بهشتی سرشار از آنتی‌اکسیدان هایی به نام الاگیتانین‌ها است. برخی مطالعات اولیه نشان داده‌اند که مصرف آب انار یا عصاره آن ممکن است به کند شدن روند افزایش PSA در مردانی که قبلاً درمان شده‌اند، کمک کند.
• سویا و حبوبات: محصولاتی مانند توفو، شیر سویا و همچنین حبوباتی مانند عدس و لوبیا، حاوی ترکیباتی به نام ایزوفلاون‌ها هستند. این ترکیبات گیاهی ساختاری شبیه به استروژن دارند و به نظر می‌رسد می‌توانند به تنظیم فعالیت هورمون‌ها در بدن کمک کرده و رشد سلول‌های سرطانی پروستات را مهار کنند.
• آجیل‌ها و دانه‌ها: گردو، بادام و تخم کتان منابع خوبی از چربی‌های سالم، فیبر و مواد معدنی مانند سلنیوم و زینک هستند که همگی برای سلامت عمومی و پروستات مفیدند.

چه غذاهایی برای پروستات مضر است؟

همانطور که افزودن غذاهای مفید اهمیت دارد، محدود کردن خوراکی‌هایی که می‌توانند به التهاب دامن زده یا رشد سرطان را تحریک کنند نیز به همان اندازه مهم است. این بخش به شما می‌گوید که از چه چیزهایی باید دوری کنید.

گوشت قرمز و فرآوری‌شده برای سرطان پروستات مضر است؟

شواهد علمی قوی وجود دارد که نشان می‌دهد مصرف زیاد گوشت قرمز (مانند گوشت گاو و گوسفند) و به خصوص گوشت‌های فرآوری‌شده (مانند سوسیس، کالباس و بیکن) با افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات و همچنین پیشرفت سریع‌تر بیماری در افراد مبتلا در ارتباط است. دلایل این ارتباط چندگانه است. یکی از دلایل، ترکیبات سرطان‌زایی به نام آمین‌های هتروسیکلیک است که هنگام پختن گوشت در دماهای بالا (مانند کبابی کردن یا سرخ کردن) ایجاد می‌شوند. سعی کنید مصرف گوشت قرمز را به حداکثر یک یا دو وعده در هفته محدود کرده و آن را با منابع پروتئینی سالم‌تر مانند ماهی و مرغ جایگزین کنید.

آیا چربی‌های اشباع و لبنیات پرچرب برای پروستات مضر است؟

این موضوع کمی پیچیده‌تر است. برخی مطالعات بزرگ نشان داده‌اند که رژیم‌های غذایی سرشار از چربی‌های اشباع، که عمدتاً در محصولات حیوانی مانند گوشت‌های پرچرب، کره و لبنیات پرچرب یافت می‌شوند، ممکن است با افزایش خطر ابتلا به نوع تهاجمی‌تر سرطان پروستات مرتبط باشند. در مورد لبنیات، برخی تحقیقات به ارتباط بین مصرف زیاد کلسیم از طریق لبنیات پرچرب و افزایش ریسک اشاره کرده‌اند.
توصیه محتاطانه و منطقی این است که مصرف چربی‌های اشباع را محدود کنید. به جای کره، از روغن زیتون استفاده کنید و به جای شیر و ماست پرچرب، انواع کم‌چرب یا بدون چربی را انتخاب کنید. این کار نه تنها برای پروستات، بلکه برای سلامت قلب شما نیز مفید است.

قند، شکر و کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده برای پروستات ضرر دارد؟

مصرف زیاد قند و شکر (موجود در نوشابه‌ها، شیرینی‌جات، کیک‌ها) و کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده (مانند نان سفید و برنج سفید) می‌تواند از دو طریق به بدن آسیب بزند. اول اینکه این مواد باعث افزایش سریع قند خون و ترشح هورمونی به نام انسولین و فاکتور رشد شبه انسولین یا IGF-1 می‌شوند. سطوح بالای IGF-1 در مطالعات با پیشرفت سریع‌تر سرطان پروستات مرتبط دانسته شده است.

دوم اینکه این خوراکی‌ها باعث افزایش وزن و چاقی می‌شوند که خود یک عامل خطر مستقل برای سرطان تهاجمی پروستات است. سعی کنید این مواد را با غلات کامل، میوه‌ها و سبزیجات که قند را به آرامی آزاد می‌کنند، جایگزین کنید.

یک نمونه برنامه غذایی روزانه برای بیمار مبتلا به سرطان پروستات

حالا که با بایدها و نبایدها آشنا شدیم، بیایید این اطلاعات را در قالب یک برنامه غذایی ساده و عملی برای یک روز قرار دهیم. این فقط یک نمونه برای الهام گرفتن است و شما می‌توانید آن را با توجه به سلیقه خود تغییر دهید.

• صبحانه: یک کاسه جو دوسر پرک پخته شده با شیر کم‌چرب یا آب، همراه با یک مشت انواع توت (توت‌فرنگی، بلوبری) و چند عدد گردو. یک فنجان چای سبز تازه دم نیز در کنار آن عالی است.
• ناهار: یک بشقاب بزرگ سالاد سبزیجات رنگارنگ شامل اسفناج، کاهو، خیار و فلفل دلمه‌ای، همراه با ۱۲۰ گرم سینه مرغ گریل یا کبابی شده. برای سس، از ترکیب روغن زیتون فرابکر، آب لیموی تازه و کمی سبزیجات معطر استفاده کنید. یک کف دست نان سنگک سبوس‌دار نیز می‌تواند در کنار آن باشد.
• شام: یک تکه ۱۵۰ گرمی ماهی قزل‌آلای پخته شده در فر با کمی رزماری و لیمو، همراه با یک فنجان کلم بروکلی بخارپز و نصف فنجان کینوا یا برنج قهوه‌ای.
• میان‌وعده: بین وعده‌ها می‌توانید از یک عدد سیب، یک مشت بادام خام، یا یک لیوان آب انار طبیعی و بدون شکر افزوده استفاده کنید.

ما می‌دانیم که مدیریت یک رژیم غذایی جدید، به خصوص زمانی که با استرس و چالش‌های ناشی از بیماری و درمان آن همراه است، می‌تواند برای تمام اعضای خانواده دشوار باشد. دریافت حمایت و راهنمایی حرفه‌ای در این مسیر اهمیت زیادی دارد. یک مشاوره آنلاین می‌تواند فضایی امن و در دسترس را برای شما و خانواده‌تان فراهم کند تا سوالات خود را بپرسید و راهکارهای عملی برای مدیریت بهتر این شرایط دریافت کنید.

راهنمای سریع تغذیه در سرطان پروستات

گروه غذایی	غذاهای توصیه‌شده (بخورید)	غذاهای محدودشونده (نخورید یا کم بخورید)
پروتئین‌ها	ماهی‌های چرب (قزل‌آلا، ساردین)، مرغ بدون پوست، حبوبات (عدس، لوبیا)، سویا (توفو)	گوشت قرمز (گاو، گوسفند)، گوشت‌های فرآوری‌شده (سوسیس، کالباس، بیکن)
سبزیجات	گوجه فرنگی (به‌ویژه پخته)، بروکلی، گل کلم، اسفناج، هویج، کلم پیچ	سبزیجات سرخ‌شده در روغن زیاد یا آغشته به سس‌های پرچرب و خامه‌ای
چربی‌ها	روغن زیتون فرابکر، آووکادو، آجیل‌ها (گردو، بادام)، دانه‌ها (تخم کتان)	چربی‌های اشباع (کره، روغن حیوانی)، لبنیات پرچرب، غذاهای سرخ‌کردنی و فست‌فود
نوشیدنی‌ها	آب فراوان، چای سبز، آب انار طبیعی	نوشیدنی‌های شیرین شده با شکر، نوشابه‌های گازدار، آبمیوه‌های صنعتی

کلام آخر ویمام

در پایان این راهنمای جامع، می‌خواهیم تاکید کنیم که تغذیه در سرطان پروستات یک ابزار بسیار قدرتمند و امیدوارکننده برای بهبود کیفیت زندگی، تقویت بدن و حمایت از فرآیند درمان‌های پزشکی است. به یاد داشته باشید که هیچ غذای جادویی یا رژیم معجزه‌آسایی وجود ندارد؛ بلکه این یک الگوی غذایی سالم، متعادل و عمدتاً گیاه‌محور است که در طولانی‌مدت تفاوت ایجاد می‌کند.

هر قدم کوچکی که در جهت بهبود رژیم غذایی خود برمی‌دارید، یک سرمایه‌گذاری برای سلامتی‌تان است. بسیار مهم است که قبل از ایجاد هرگونه تغییر بزرگ در رژیم غذایی خود، به خصوص در طول دوره درمان فعال، با تیم پزشکی خود، به ویژه پزشک انکولوژیست یا یک متخصص تغذیه بالینی مشورت کنید. برای دریافت اطلاعات و مشاوره‌های تخصصی بیشتر، تیم وی مام همیشه در کنار شما و آماده پاسخگویی است.

آیا مصرف شکر باعث رشد سریع‌تر سرطان پروستات می‌شود؟

تحقیقات نشان می‌دهند که ارتباط مستقیمی وجود ندارد، اما مصرف زیاد شکر به صورت غیرمستقیم با افزایش سطح انسولین و فاکتورهای رشد التهابی، می‌تواند محیط مناسب‌تری برای رشد تومور فراهم کند. بنابراین، محدود کردن شدید آن توصیه می‌شود.

آیا قهوه برای بیماران مبتلا به سرطان پروستات مفید است یا مضر؟

خبرهای خوبی در این زمینه وجود دارد. بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف منظم قهوه (چه معمولی و چه بدون کافئین) با کاهش خطر ابتلا به نوع تهاجمی سرطان پروستات و کاهش احتمال مرگ ناشی از آن در بیماران، مرتبط است. البته بهتر است آن را بدون شکر مصرف کنید.

بهترین نوشیدنی برای فرد مبتلا به سرطان پروستات چیست؟

آب، بهترین و اصلی‌ترین نوشیدنی است. پس از آن، چای سبز به دلیل داشتن آنتی‌اکسیدان‌های فراوان، یک انتخاب عالی محسوب می‌شود. آب انار طبیعی و بدون شکر افزوده نیز گزینه بسیار خوبی است.

آیا مصرف مکمل‌هایی مانند ویتامین E یا سلنیوم توصیه می‌شود؟

خیر. برخلاف تصور گذشته، مطالعات بزرگ و معتبر نشان داده‌اند که مصرف دوزهای بالای مکمل ویتامین E ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهد و مکمل سلنیوم نیز فایده‌ای ندارد. بهترین راه، دریافت این مواد از طریق رژیم غذایی متعادل است.

رژیم غذایی پس از درمان (مانند جراحی یا پرتودرمانی) چه تفاوتی دارد؟

بلافاصله پس از درمان، ممکن است نیاز به یک رژیم غذایی نرم و زود هضم برای کمک به بهبودی داشته باشید. اما در بلندمدت، همان اصول رژیم غذایی سالم که در این مقاله ذکر شد (گیاه‌محور، کم‌چرب و سرشار از آنتی‌اکسیدان) بهترین راه برای جلوگیری از بازگشت بیماری و حفظ سلامت عمومی است.

منبع: cancerresearchuk , moffitt