بهترین روش درمان خانگی میگرن + 10 روش فوری و علمی سردرد میگرن
- نویسنده: دکتر حامد دلجوئی
- انتشار:
- بدون نظر
- بروزرسانی: 2 هفته پیش
وقتی میگرن سراغ آدم میآید، انگار دنیا به یک اتاق تاریک و ساکت محدود میشود و تنها چیزی که میخواهید، راهی برای آرام شدن سریع درد است. در کنار داروهایی که پزشک تجویز میکند، خوشبختانه روشهای خانگی و طبیعی زیادی هم وجود دارد که میتوانند هم به تسکین درد کمک کنند، هم شدت و تعداد حملات را کمتر کنند.
در این مقاله جامع از وی مام، فقط به گفتن چند راهکار ساده بسنده نمیکنیم. هدف ما این است که بر اساس شواهد علمی، به زبان ساده به شما بگوییم بهترین درمانهای خانگی میگرن کداماند، چطور و چه زمانی باید از آنها استفاده کنید تا بیشترین نتیجه را بگیرید، و از همه مهمتر، چه وقت باید جدی گرفته و سریع به پزشک مراجعه کنید.
روش درمان خانگی میگرن

با افزایش تمایل به استفاده از روشهای طبیعی، بسیاری از افراد به دنبال یک «درمان قطعی» و «صددرصدی» برای میگرن در طب سنتی یا روشهای خانگی میگردند. مهم است که از همین ابتدا انتظارات واقعبینانهای داشته باشیم. درمانهای خانگی، ابزارهای «مدیریتی» و «کمکی» فوقالعاده قدرتمندی هستند، اما لزوماً «جایگزین» کامل درمانهای پزشکی، به خصوص برای افرادی که دچار حملات میگرن متوسط تا شدید هستند، نیستند.
چرا این تمایز مهم است؟ زیرا میگرن یک بیماری عصبی پیچیده با ریشههای ژنتیکی است، نه یک سردرد معمولی. نادیده گرفتن درمانهای پزشکی تایید شده و اکتفا کردن صرف به روشهای خانگی در موارد شدید، میتواند منجر به تحمل دردهای غیرضروری، افت شدید کیفیت زندگی و حتی پیشرفت بیماری به سمت میگرن مزمن شود.
درمانهای خانگی میگرن
از نظر پزشکان وی مام، بهترین رویکرد، یک استراتژی ترکیبی است. درمانهای خانگی دو نقش اصلی و حیاتی در این استراتژی ایفا میکنند:
- درمان حاد (کمکی): این روشها میتوانند در حین یک حمله میگرن، به عنوان مکمل داروها، به تسکین سریعتر علائم (مانند درد، تهوع و حساسیت به نور) کمک کنند یا در حملات خفیف، حتی به تنهایی کافی باشند.
- پیشگیری (پایه و اساس): این مهمترین نقش درمانهای خانگی است. بسیاری از این روشها در واقع تغییرات سبک زندگی هستند که با کاهش تعداد و شدت محرکها، به طور قابل توجهی از بروز حملات آینده جلوگیری میکنند.
بنابراین، به این راهکارها نه به عنوان یک درمان جادویی، بلکه به عنوان یک جعبه ابزار قدرتمند نگاه کنید که به شما کمک میکند کنترل بیشتری بر روی بیماری خود داشته باشید و نیازتان به دارو را به حداقل برسانید.
برای کاهش دردهای مکرر ناشی از میگرن، مصرف دمنوشهای گیاهی بسیار مؤثر است. پیشنهاد میکنیم مقالهی بهترین دمنوش برای میگرن را بخوانید تا با دمنوشهایی آشنا شوید که میتوانند به تسکین سردرد و آرامش بیشتر کمک کنند.
درمان فوری سردرد میگرنی
وقتی اولین نشانههای حمله میگرن (چه اورا و چه شروع درد) را حس میکنید، زمان بسیار حیاتی است. اقدام سریع در ۱۵ تا ۳۰ دقیقه اول، میتواند تفاوت بین یک حمله خفیف و قابل کنترل با یک حمله تمامعیار و ناتوانکننده را رقم بزند. در ادامه، چند تکنیک فوری برای درمان فوری سردرد میگرن در خانه آورده شده است.
جادوی سرما و تاریکی
این شاید قدیمیترین و در عین حال یکی از موثرترین روشها باشد.
- کمپرس سرد: یک کیسه یخ یا بسته سبزیجات منجمد را در یک حوله نازک بپیچید و آن را روی پیشانی، شقیقهها یا پشت گردن خود قرار دهید. برخلاف سردرد تنشی که ممکن است به گرمای موضعی پاسخ دهد، در میگرن تقریباً همیشه سرما انتخاب بهتری است. چرا؟ در حین حمله میگرن، رگهای خونی اطراف مغز ملتهب و گشاد میشوند. سرما باعث انقباض این عروق شده و سیگنالهای درد را کند میکند. این اثر بیحسکننده، تسکین قابل توجهی را به همراه دارد.
- تاریکی و سکوت: یکی از علائم اصلی میگرن، حساسیت شدید به نور (فتوفوبیا) و صدا (فنوفوبیا) است. در این حالت، مغز شما بیش از حد تحریک شده است. به یک اتاق تاریک و ساکت پناه ببرید، پردهها را بکشید، موبایل و تلویزیون را خاموش کنید و دراز بکشید. این کار به مغز شما فرصت میدهد تا از این بمباران حسی دور شده و آرام بگیرد.
کافئین برای میگرن
رابطه کافئین و میگرن بسیار پیچیده است و در فرومهای اینترنتی مانند نینیسایت، بحثهای زیادی در مورد خوب یا بد بودن آن وجود دارد.
- دیدگاه علمی/پزشکی: کافئین در دوزهای پایین (معادل یک فنجان قهوه یا چای غلیظ) میتواند در شروع حمله میگرن مفید باشد. چگونه؟ ۱) کافئین خاصیت منقبضکنندگی عروق دارد و میتواند به مقابله با گشاد شدن عروق در میگرن کمک کند. ۲) کافئین میتواند جذب مسکنهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن را تا ۴۰٪ افزایش دهد. به همین دلیل است که بسیاری از قرصهای مسکن ترکیبی، حاوی کافئین هستند.
- باورهای رایج/خطرات: خطر اصلی کافئین در مصرف بیش از حد و منظم آن است. اگر شما هر روز مقادیر زیادی کافئین مصرف کنید، بدن به آن عادت میکند. در این صورت، اگر یک روز قهوه خود را ننوشید یا دیرتر بنوشید، ممکن است دچار سردرد شدید «ترک کافئین» شوید. همچنین مصرف زیاد کافئین میتواند کیفیت خواب را مختل کند که خود یکی از قویترین محرکهای میگرن است.
- نتیجهگیری: مصرف یک فنجان قهوه در شروع یک حمله، یک درمان فوری سردرد میگرنی موثر است. اما از آن به عنوان یک راه حل روزانه استفاده نکنید.
هیدراتاسیون هوشمند
کمآبی بدن یکی از سادهترین و در عین حال شایعترین محرکهای انواع سردرد، از جمله میگرن است. حتی کمآبی خفیف نیز میتواند حجم خون را کاهش داده و جریان خون و اکسیژن به مغز را تحت تاثیر قرار دهد. به محض شروع علائم، سعی کنید به آرامی یک لیوان آب بنوشید. گاهی اوقات، همین کار ساده میتواند از شدیدتر شدن حمله جلوگیری کند.
| اقدام فوری | توضیح | چرا موثر است؟ |
|---|---|---|
| استراحت در تاریکی | به یک اتاق ساکت و تاریک بروید و دراز بکشید. | حساسیت به نور و صدا را به حداقل میرساند و مغز را آرام میکند. |
| کمپرس سرد | یک کیسه یخ را در حوله بپیچید و روی پیشانی یا گردن قرار دهید. | عروق خونی را منقبض کرده و سیگنالهای درد را کاهش میدهد. |
| نوشیدن مایعات | یک لیوان آب یا مقدار کمی نوشیدنی کافئیندار بنوشید. | کمآبی را جبران میکند و کافئین میتواند درد را تسکین دهد. |
| ماساژ نقطه فشار | نقطه گوشتی بین انگشت شست و اشاره را محکم فشار دهید. | طبق طب فشاری، این کار میتواند به آزادسازی اندورفین و کاهش درد کمک کند. |
رژیم غذایی نقش مهمی در کنترل میگرن دارد. اگر میخواهید بدانید کدام خوراکیها به بهبود وضعیت شما کمک میکنند و کدام باید حذف شوند، مقالهی لیست غذاهای مفید و مضر میگرن را از دست ندهید.
برای میگرن چی خوبه؟
پاسخ به سوال «برای میگرن چی خوبه؟» تا حد زیادی در آشپزخانه شما نهفته است. رژیم غذایی و مواد خوراکی که مصرف میکنید، هم میتوانند نقش محرک را بازی کنند و هم میتوانند به عنوان یک ابزار درمانی و پیشگیرانه عمل نمایند. در این بخش، به بررسی علمی برخی از موثرترین خوراکیها میپردازیم.
زنجبیل برای میگرن
زنجبیل یکی از معدود داروهای گیاهی است که شواهد علمی قوی برای اثربخشی آن در میگرن وجود دارد. این ریشه قدرتمند، دارای خواص ضدالتهابی و ضدتهوع بسیار قوی است.
- شواهد علمی: یک مطالعه بالینی معتبر که در مجله Phytotherapy Research منتشر شد، نشان داد که مصرف ۲۵۰ میلیگرم پودر زنجبیل در شروع حمله میگرن، اثربخشی مشابهی با داروی شیمیایی سوماتریپتان در کاهش شدت درد دارد، با این مزیت که عوارض جانبی آن به مراتب کمتر است.
- روشهای مصرف:
- دمنوش زنجبیل تازه: چند برش نازک از ریشه زنجبیل تازه را در آب جوش ریخته و اجازه دهید ۱۰-۱۵ دقیقه دم بکشد. میتوانید کمی عسل و لیمو نیز به آن اضافه کنید. این نوشیدنی گرم به خصوص برای تسکین حالت تهوع بسیار مفید است.
- پودر زنجبیل: میتوانید یک چهارم قاشق چایخوری پودر زنجبیل را در کمی آب گرم حل کرده و بنوشید.
دمنوشهای گیاهی آرامبخش برای درمان میگرن
در حالی که زنجبیل بیشتر برای فاز حاد حمله مفید است، برخی دمنوشها میتوانند به کاهش استرس (که یک محرک اصلی است) و پیشگیری از حملات کمک کنند.
- بابونه (Chamomile): بابونه به دلیل خواص آرامبخش و ضد اسپاسم خود مشهور است. نوشیدن یک فنجان دمنوش بابونه قبل از خواب میتواند به بهبود کیفیت خواب و کاهش تنش کمک کند.
- نعناع فلفلی (Peppermint): این گیاه به خصوص برای علائم گوارشی همراه با میگرن مانند تهوع و سوءهاضمه مفید است. رایحه آن نیز میتواند به باز شدن مجاری تنفسی و کاهش حس فشار در سر کمک کند.
- اسطوخودوس (Lavender): اگرچه بیشتر به صورت رایحهدرمانی استفاده میشود، اما دمنوش اسطوخودوس نیز میتواند اثرات آرامبخش داشته باشد.
مواد معدنی برای پیشگیری از میگرن
تحقیقات نشان دادهاند که مغز افراد مبتلا به میگرن، ممکن است در متابولیسم انرژی دچار مشکل باشد و برخی مواد مغذی میتوانند به بهبود این وضعیت کمک کنند.
- منیزیم: سطح پایین منیزیم در خون و مغز، ارتباط قوی با میگرن، به خصوص میگرن قاعدگی و میگرن با اورا دارد. منیزیم به آرامسازی عروق خونی و کاهش تحریکپذیری بیش از حد اعصاب کمک میکند. منابع غذایی غنی از منیزیم شامل سبزیجات برگ تیره (اسفناج)، آجیل (بادام)، دانهها و حبوبات است.
- ریبوفلاوین (ویتامین B2): این ویتامین نقش حیاتی در تولید انرژی در سلولها دارد. مطالعات متعدد نشان دادهاند که مصرف دوز بالای ریبوفلاوین (۴۰۰ میلیگرم در روز) به صورت مکمل، میتواند تعداد حملات میگرن را تا ۵۰٪ کاهش دهد.
متن انگلیسی:
Exercise that gets your heart pumping can prevent migraines, but it can also be a headache trigger for some people. This activity, though, with its slower movements, is a safe alternative. Research shows that regular yoga sessions cut the number of attacks you get and make them less intense when they do happen.
ترجمه متن:
ورزشی که ضربان قلب شما را بالا میبرد میتواند از میگرن جلوگیری کند، اما میتواند برای برخی افراد محرک سردرد نیز باشد. با این حال، این فعالیت با حرکات آهستهتر، جایگزین بیخطری است. تحقیقات نشان میدهد که جلسات منظم یوگا تعداد حملات میگرنی را کاهش میدهد و شدت آنها را در صورت وقوع کمتر میکند.
درمان میگرن با طب سنتی

علاوه بر روشهای خوراکی، درمان میگرن با طب سنتی و روشهای مکمل، تکنیکهای فیزیکی و ذهنی موثری را برای کاهش درد و استرس ارائه میدهد. این روشها میتوانند به عنوان بخشی از برنامه روزانه شما برای پیشگیری یا به عنوان یک راهکار کمکی در حین حمله استفاده شوند.
ماساژ درمانی برای میگرن
انقباض عضلات گردن و شانه یکی از شایعترین علائم پیشدرآمد و همچنین یکی از نتایج درد میگرن است. ماساژ میتواند این چرخه معیوب را بشکند.
- خودماساژ: شما میتوانید به سادگی این تکنیکها را انجام دهید:
- شقیقهها: با دو انگشت میانی، با حرکات دایرهای و فشار ملایم، شقیقههای خود را ماساژ دهید.
- پشت گردن: با انگشتان دست مخالف، عضلات کنار ستون فقرات در ناحیه گردن را از بالا به پایین فشار دهید.
- شانه: با دست مخالف، عضله بزرگ بالای شانه (تراپزیوس) را نیشگون گرفته و به آرامی فشار دهید.
- ماساژ حرفهای: دریافت ماساژ به صورت منظم از یک متخصص، میتواند به کاهش تنش مزمن عضلانی و در نتیجه کاهش فرکانس حملات کمک کند.
یک باور رایج: برخی نگرانند که ماساژ در حین حمله، درد را بدتر کند. این موضوع در مورد پدیدهای به نام «آلوداینیا» صدق میکند که در آن پوست سر به شدت به لمس حساس میشود. اگر این حالت را دارید، از ماساژ مستقیم سر خودداری کنید، اما ماساژ ملایم گردن و شانهها همچنان میتواند مفید باشد.
رایحه درمانی برای میگرن
استفاده از رایحه گیاهان برای اهداف درمانی، قدمتی طولانی دارد. برای میگرن، دو اسانس گیاهی بیشترین شواهد را دارند:
- اسطوخودوس (Lavender): مطالعات نشان دادهاند که استنشاق بوی اسانس اسطوخودوس برای ۱۵ دقیقه در شروع حمله میگرن، میتواند به طور قابل توجهی شدت درد را کاهش دهد. این گیاه اثرات آرامبخش قوی بر روی سیستم عصبی دارد.
- نعناع فلفلی (Peppermint): ماده فعال در نعناع، منتول است. اعمال موضعی روغن رقیق شده نعناع فلفلی بر روی پیشانی و شقیقهها، میتواند یک حس خنکی ایجاد کرده و عضلات را شل کند.
- نحوه استفاده ایمن: هرگز اسانسهای خالص را مستقیماً روی پوست نمالید. آنها را با یک روغن حامل (مانند روغن بادام یا نارگیل) رقیق کنید یا چند قطره از آن را روی یک دستمال ریخته و استنشاق کنید.
طب فشاری برای درمان میگرن
طب فشاری یک تکنیک سنتی چینی است که بر اساس فشار دادن نقاط خاصی از بدن برای تسکین درد عمل میکند. معروفترین نقطه برای سردرد، نقطه LI4 (He Gu) است. این نقطه در ناحیه گوشتی بین انگشت شست و اشاره قرار دارد. پیدا کردن این نقطه و فشار دادن محکم آن با شست و اشاره دست مخالف برای حدود یک دقیقه، میتواند به آزادسازی اندورفین (مسکن طبیعی بدن) و کاهش درد کمک کند.
اگر درمانهای خانگی برای شما کافی نبوده یا میخواهید نتایج سریعتری بگیرید، پیشنهاد میکنیم مقالهی روشهای جدید درمان میگرن در ایران را مطالعه کنید. در آن مطلب، جدیدترین تکنیکها و درمانهای علمی مورد تأیید متخصصان برای کنترل و کاهش شدت میگرن بررسی شدهاند.
درمان خانگی میگرن در بارداری
میدانیم که این موضوع چقدر میتواند برای مادران باردار نگرانکننده باشد. شما هم درد دارید و هم نگران سلامت جنین خود هستید. در دوران بارداری، به دلیل ممنوعیت یا محدودیت شدید در مصرف اکثر داروها، درمانهای خانگی و غیردارویی به خط اول درمان تبدیل میشوند.
- روشهای ایمن و توصیه شده:
- استراحت و خواب کافی: این مهمترین اصل است.
- کمپرس سرد: کاملاً بیخطر و بسیار موثر است.
- حفظ آب بدن و وعدههای غذایی منظم: برای جلوگیری از افت قند خون و کمآبی.
- ماساژ و فیزیوتراپی: برای کاهش تنش عضلات گردن و شانه.
- مدیریت استرس: تکنیکهای آرامسازی، مدیتیشن و یوگای بارداری.
- مصرف منیزیم: مصرف مکمل منیزیم در بارداری اغلب ایمن و حتی مفید است، اما حتماً باید با تایید و تحت نظر پزشک باشد.
- هشدارها: از مصرف هرگونه دمنوش گیاهی (حتی بابونه و نعناع در مقادیر زیاد) و اسانسهای روغنی بدون مشورت با پزشک خود، جداً خودداری کنید. ایمنی بسیاری از این مواد در بارداری به اثبات نرسیده است.
نکته کلیدی: هر سردرد شدید و جدیدی در دوران بارداری، به خصوص در نیمه دوم آن، نیازمند ارزیابی فوری پزشکی برای رد کردن شرایط خطرناکی مانند پرهاکلامپسی است. در چنین شرایطی، یک ویزیت آنلاین برای دردهای دوران بارداری میتواند راهی سریع برای دریافت مشاوره اولیه و تصمیمگیری در مورد لزوم مراجعه حضوری باشد.
درمان خانگی میگرن در کودکان
مدیریت درمان خانگی میگرن در کودکان نیازمند یک رویکرد صبورانه و ملایم است. تمرکز اصلی باید بر روی پیشگیری و ایجاد یک سبک زندگی سالم باشد:
- الگوی خواب منظم: اطمینان حاصل کنید که فرزندتان هر شب به اندازه کافی و سر یک ساعت مشخص میخوابد.
- تغذیه سالم و منظم: هرگز اجازه ندهید وعدههای غذایی، به خصوص صبحانه را حذف کند.
- محدود کردن زمان استفاده از نمایشگرها: برای جلوگیری از خستگی چشم.
- مدیریت استرس: با کودک خود در مورد مشکلات مدرسه یا دوستانش صحبت کنید و به او راههایی برای مدیریت اضطراب بیاموزید.
- درمان خانگی میگرن شکمی کودکان: برای این نوع خاص، علاوه بر موارد فوق، تمرکز بر روی سلامت گوارش با استفاده از رژیم غذایی حاوی فیبر و گاهی پروبیوتیکها (با مشورت پزشک) میتواند مفید باشد.
کلام آخر ویمام
در این راهنمای جامع، دیدیم که درمان خانگی میگرن یک جعبه ابزار قدرتمند و متنوع است که میتواند به شما در مدیریت درد، کاهش وابستگی به داروها و بهبود کیفیت کلی زندگیتان کمک شایانی کند. از قدرت یک کمپرس سرد ساده گرفته تا تاثیر عمیق یک خواب منظم و مدیریت استرس، هر کدام از این روشها قطعهای از پازل کنترل میگرن هستند.
از نظر پزشکان وی مام، مهمترین پیام این است که کلید موفقیت، یک رویکرد ترکیبی و شخصیسازی شده است. هیچ راه حل واحدی برای همه وجود ندارد. شما باید با صبر و دقت، به کارآگاه بدن خود تبدیل شوید؛ محرکهایتان را شناسایی کنید، از روشهای خانگی به صورت هوشمندانه استفاده کنید و مهمتر از همه، یک رابطه همکاری نزدیک با پزشک خود برای استفاده از درمانهای دارویی در مواقع لزوم، داشته باشید. به بدن خود گوش دهید و در صورت عدم بهبود، تشدید حملات یا تغییر الگوی درد، حتماً از مشاوره تخصصی بهرهمند شوید. شما در این مسیر تنها نیستید.
آیا کمپرس سرد برای میگرن بهتر است یا گرم؟
برای حمله حاد میگرن، کمپرس سرد تقریباً همیشه انتخاب بهتری است. سرما باعث انقباض عروق خونی ملتهب و گشاد شده در سر و کاهش سیگنالهای درد میشود. کمپرس گرم ممکن است برای سردردهای تنشی ناشی از انقباض عضلات گردن مفید باشد، اما میتواند درد میگرن را تشدید کند.
آیا کافئین (مثل قهوه) برای درمان میگرن خوب است یا بد؟
کافئین یک شمشیر دولبه است. مصرف مقدار کمی از آن (معادل یک فنجان قهوه) در شروع حمله میتواند به تسکین درد کمک کند. اما مصرف زیاد و روزانه کافئین و سپس قطع ناگهانی آن، خود یکی از قویترین محرکهای میگرن است.
آیا ماساژ دادن سر در زمان حمله میگرن، درد را بدتر نمیکند؟
در حین اوج حمله میگرن، بسیاری از افراد دچار پدیدهای به نام «آلوداینیا» میشوند که در آن لمس پوست سر نیز دردناک است. در این حالت باید از ماساژ مستقیم خودداری کرد. اما ماساژ ملایم عضلات گردن و شانهها یا استفاده از طب فشاری میتواند به کاهش تنش کلی و تسکین درد کمک کند.
برای میگرن در دوران شیردهی چه درمان خانگی ایمنی وجود دارد؟
تمام روشهای غیرخوراکی مانند کمپرس سرد، استراحت، ماساژ و مدیریت استرس کاملاً ایمن هستند. از نظر خوراکی، حفظ آب بدن و مصرف زنجبیل به صورت محدود معمولاً بیخطر است. با این حال، برای مصرف هرگونه گیاه دارویی یا مکمل، حتماً با پزشک یا یک مشاور شیردهی مشورت کنید.
آیا طب سوزنی واقعا در درمان میگرن موثر است؟
بله، طب سوزنی یکی از روشهای درمانی مکمل با بیشترین شواهد علمی برای «پیشگیری» از میگرن است. مطالعات متعدد نشان دادهاند که جلسات منظم طب سوزنی میتواند فرکانس و شدت حملات میگرن را به طور قابل توجهی کاهش دهد.
منبع: webmd , medicalnewstoday
- دسته بندی: بیماری ها, مغز و اعصاب, مقالات