سلام مامان مهربان «وی مام»! اگر یک درد ناگهانی یا یک تیر کشیدن در سمت چپ بدنت باعث شده که با نگرانی در اینترنت جستجو کنی و به اینجا برسی، اول از همه یک نفس عمیق بکش. ما کاملاً درک می‌کنیم که هر درد جدیدی در این دوران حساس چقدر می‌تواند استرس‌آور باشد. احساس درد پهلو چپ در بارداری یک تجربه بسیار رایج است و می‌خواهیم همین ابتدا به تو اطمینان بدهیم که در اکثر قریب به اتفاق موارد، این دردها بخشی از تغییرات طبیعی و شگفت‌انگیز بدن تو برای آماده‌سازی آغوشت برای فرزند دلبندت هستند.

در این راهنمای جامع و کامل از وی مام، ما قرار است نقش یک نقشه راه را برایت بازی کنیم. دستت را می‌گیریم و قدم‌به‌قدم دلایل این درد را کالبدشکافی می‌کنیم. از دلایل کاملاً بی‌خطر و شایع مثل کشیدگی یک رباط کوچک گرفته تا علائم هشداری که نیاز به توجه و هوشیاری تو دارند. هدف ما این است که با خواندن این مقاله، نه تنها پاسخ سوالاتت را بگیری، بلکه با آگاهی و آرامش، قدرت تشخیص پیدا کنی و این دوران را با اطمینان بیشتری سپری نمایی.

آیا درد پهلو چپ نشانه بارداری است؟

در پاسخ مستقیم به این سوال پرتکرار باید بگوییم: خیر، درد پهلوی چپ به تنهایی یک نشانه قابل اعتماد و قطعی برای تشخیص بارداری محسوب نمی‌شود.

چرا اینطور است؟
علائم کلاسیک و قابل اتکای اولیه بارداری، معمولاً مواردی عمومی‌تر هستند که به دلیل طوفان هورمونی در بدن رخ می‌دهند. این علائم شامل عقب افتادن پریود، حساسیت و دردناک شدن سینه‌ها، خستگی مفرط و تهوع صبحگاهی است. درد پهلو، گرچه ممکن است در برخی زنان در همان ابتدای بارداری رخ دهد، اما آنقدر غیراختصاصی است که می‌تواند ده‌ها علت دیگر غیرمرتبط با بارداری داشته باشد؛ از مشکلات گوارشی ساده گرفته تا کیست‌های تخمدان یا کشیدگی عضلات. بنابراین، تکیه بر آن به عنوان یک علامت بارداری، می‌تواند بسیار گمراه‌کننده باشد.

سناریوهای محتمل و ارتباط غیرمستقیم
با این حال، ممکن است بپرسید پس چرا برخی زنان این درد را در همان ابتدا تجربه می‌کنند؟ چند سناریوی محتمل وجود دارد:

• گرفتگی‌های لانه‌گزینی: حدود ۶ تا ۱۲ روز پس از لقاح، جنین در دیواره رحم لانه‌گزینی می‌کند. این فرآیند گاهی باعث گرفتگی‌های خفیفی در ناحیه پایین شکم می‌شود که ممکن است در یک سمت، از جمله سمت چپ، بیشتر احساس شود. این حس بیشتر شبیه به گرفتگی‌های خفیف پریود است تا یک درد تیز در پهلو.
• تغییرات گوارشی اولیه: همانطور که جلوتر به تفصیل توضیح خواهیم داد، هورمون‌های بارداری از همان ابتدا حرکات روده را کند می‌کنند. این موضوع می‌تواند منجر به نفخ و یبوست شود که خود را به صورت درد مبهم در پهلوها، به خصوص پهلوی چپ که بخش پایانی روده بزرگ در آن قرار دارد، نشان دهد.

بنابراین، اگرچه درد پهلوی چپ در اول بارداری می‌تواند رخ دهد، اما هرگز نباید آن را به عنوان یک تست بارداری خانگی در نظر گرفت! بهترین و مطمئن‌ترین راه، انجام تست بارداری خانگی پس از به تاخیر افتادن پریود و سپس تایید آن توسط آزمایش خون است.

درد پهلو چپ در بارداری ممکن است با فشار بر عصب‌ها و مشکلات اسکلتی-عضلانی همراه باشد. اگر علاقه‌مندید درباره مشکلات مشابه مانند درد سیاتیک در حاملگی اطلاعات بیشتری کسب کنید، مقاله ما را حتماً مطالعه کنید.

درد پهلو چپ در بارداری نشانه چیست؟

 

در پاسخ مستقیم باید بگوییم: این درد می‌تواند نشانه چندین وضعیت مختلف باشد که خوشبختانه اکثر آن‌ها بی‌خطر و بخشی از فرآیند طبیعی بارداری هستند. این دردها عمدتاً ناشی از کشیدگی عضلات و رباط‌ها، فشار ناشی از رشد رحم و مشکلات گوارشی هستند. بیایید نگاهی عمیق‌تر به این مقصران شایع بیندازیم.

کشیدگی رباط گرد (Round Ligament Pain)

اگر بخواهیم تنها یک علت را به عنوان شایع‌ترین دلیل دردهای تیز و ناگهانی پهلو در بارداری معرفی کنیم، آن درد رباط گرد است. این درد آنقدر رایج است که تقریباً تمام مادران باردار در مقطعی آن را تجربه می‌کنند.

• چرا این اتفاق می‌افتد؟ رحم شما توسط چندین رباط در جای خود در لگن معلق نگه داشته شده است. دو تا از مهم‌ترین این رباط‌ها، رباط‌های گرد هستند که از قسمت بالای رحم شروع شده و تا ناحیه کشاله ران امتداد دارند. با پیشرفت بارداری و بزرگ شدن رحم، این رباط‌ها مانند یک کش، تحت کشش شدید قرار می‌گیرند. این کشش باعث ضخیم‌تر شدن و حساس شدن آن‌ها می‌شود.
• این درد چه حسی دارد؟ درد رباط گرد معمولاً به صورت یک درد تیز، خنجری و ناگهانی توصیف می‌شود که برای چند ثانیه طول می‌کشد. این درد اغلب با حرکات ناگهانی مانند بلند شدن سریع از روی صندلی، چرخیدن در رختخواب، سرفه، عطسه یا حتی خندیدن تحریک می‌شود. گرچه این درد می‌تواند در هر دو سمت رخ دهد، اما به دلایل آناتومیک در سمت راست شایع‌تر است، ولی تجربه آن در سمت چپ نیز کاملاً معمول است.

مشکلات گوارشی (یبوست و نفخ)

دستگاه گوارش شما در دوران بارداری دستخوش تغییرات بزرگی می‌شود. هورمون پروژسترون، ضمن اینکه برای حفظ بارداری حیاتی است، حرکات روده را کند می‌کند.

• چرا و چگونه درد ایجاد می‌شود؟ این کند شدن به بدن فرصت بیشتری برای جذب مواد مغذی از غذا می‌دهد، اما یک عارضه جانبی ناخوشایند دارد: یبوست و نفخ. تجمع گاز و مدفوع در روده‌ها، به خصوص در بخش پایانی روده بزرگ که در سمت چپ شکم قرار دارد، می‌تواند باعث ایجاد یک درد مبهم، احساس پری و گرفتگی در پهلوی چپ شود. این درد ممکن است مداوم باشد و با اجابت مزاج یا دفع گاز، به طور موقت تسکین یابد.

تغییرات اسکلتی و عضلانی

بدن شما در حال تطبیق با یک وزن اضافی و یک مرکز ثقل جدید است. این تغییرات فشار زیادی را بر سیستم اسکلتی-عضلانی شما وارد می‌کند. با بزرگ شدن شکم، ممکن است ناخودآگاه گودی کمرتان را بیشتر کنید که این امر باعث فشار بر عضلات کمر و پهلوها می‌شود و می‌تواند یک درد مبهم و خسته‌کننده ایجاد کند که در پایان روز بدتر می‌شود.

رشد خودِ رحم

گاهی اوقات، علت درد بسیار ساده‌تر است: خود رحم در حال رشد! بزرگ شدن این اندام به معنای فشار آوردن به اندام‌های اطراف، از جمله روده‌ها، حالب‌ها (لوله‌هایی که ادرار را از کلیه به مثانه می‌برند) و دیواره شکم است. این فشار مداوم می‌تواند به صورت یک درد خفیف پهلوی چپ در بارداری یا احساس کشیدگی عمومی در این ناحیه احساس شود.

درد پهلو چپ در بارداری ممکن است همراه با بدن درد و ناراحتی‌های عمومی در عضلات و مفاصل باشد. اگر می‌خواهید درباره علت‌ها و راه‌های مقابله با بدن درد در بارداری بیشتر بدانید، مطالعه مقاله‌ی ما را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

درد پهلو چپ در اوایل بارداری (نگرانی‌های سه ماهه اول)

در پاسخ مستقیم باید بگوییم: گرچه اکثر دردهای پهلو در این دوره خوش‌خیم هستند، اما سه ماهه اول زمانی است که باید به دو علت خاص و مهم توجه ویژه‌ای داشته باشیم: کیست جسم زرد که معمولاً بی‌خطر است، و بارداری خارج از رحم که یک اورژانس پزشکی محسوب می‌شود.

کیست جسم زرد (Corpus Luteum Cyst): یک کیست مفید
پس از تخمک‌گذاری، فولیکولی که تخمک را آزاد کرده به ساختاری به نام “جسم زرد” تبدیل می‌شود. وظیفه این ساختار، تولید هورمون پروژسترون تا زمانی است که جفت تشکیل شده و این وظیفه را بر عهده بگیرد. گاهی اوقات، این جسم زرد با مایع پر شده و یک کیست کوچک را تشکیل می‌دهد. این کیست‌ها معمولاً بی‌خطر هستند و خودبه‌خود در سه ماهه دوم از بین می‌روند. با این حال، می‌توانند باعث ایجاد یک درد مبهم، دائمی یا یک احساس سنگینی در یک طرف لگن یا پهلو (سمتی که تخمک‌گذاری از آن انجام شده) شوند.

زنگ خطر جدی: بارداری خارج از رحم
این بخش مهم‌ترین قسمت برای مادرانی است که در هفته های اول بارداری دچار درد پهلو شده‌اند. بارداری خارج از رحم زمانی اتفاق می‌افتد که تخمک لقاح‌یافته به جای لانه‌گزینی در داخل رحم، در جایی دیگر، معمولاً در یکی از لوله‌های فالوپ، لانه‌گزینی کند. این وضعیت نمی‌تواند ادامه یابد و با رشد جنین، می‌تواند منجر به پارگی لوله و خونریزی داخلی شدید شود که تهدیدکننده حیات مادر است.

علائمی که باید فوراً جدی بگیرید:

• درد شدید و مداوم در یک طرف: درد معمولاً در یک سمت لگن، شکم یا پهلو متمرکز است و برخلاف درد رباط گرد که لحظه‌ای است، این درد مداوم بوده و ممکن است به تدریج شدیدتر شود.
• خونریزی یا لکه‌بینی واژینال: این خونریزی می‌تواند از لکه‌های قهوه‌ای تا خونریزی روشن و شبیه پریود متغیر باشد.
• درد شانه: این یک علامت کلاسیک و بسیار مهم است. اگر لوله فالوپ پاره شود، خونریزی داخلی می‌تواند عصب فرنیک را که به سمت شانه می‌رود، تحریک کند و باعث دردی تیز در نوک شانه شود (جایی که شانه به بازو می‌رسد).
• احساس ضعف، سرگیجه یا غش: این‌ها علائم از دست دادن خون و افت فشار خون هستند.

اگر مجموعه‌ای از این علائم را دارید، به خصوص درد شدید پهلوی سمت چپ در بارداری همراه با لکه‌بینی، نباید وقت را تلف کنید. این وضعیت نیازمند یک ویزیت آنلاین اورژانسی زنان یا مراجعه فوری و بدون درنگ به نزدیک‌ترین بیمارستان است.

درد پهلوی چپ در سه ماهه دوم بارداری

در پاسخ مستقیم باید بگوییم: با ورود به سه ماهه دوم، با کاهش خطر بارداری خارج از رحم، علت اصلی درد پهلوی چپ به طور قاطع به سمت دردهای اسکلتی-عضلانی، و در راس آن‌ها، درد رباط گرد، تغییر می‌کند.

چرا سه ماهه دوم اوج این درد است؟
در این دوره، رحم یک جهش رشد بزرگ را تجربه می‌کند. دیگر در لگن پنهان نیست و با سرعت بیشتری به سمت بالا و بیرون رشد می‌کند. این رشد سریع، کشش بسیار زیادی را به رباط‌های گرد که در حال تلاش برای حمایت از این وزن روزافزون هستند، وارد می‌کند. به همین دلیل، بسیاری از زنان اولین تجربه درد رباط گرد یا شدیدترین نوع آن را در همین دوره گزارش می‌دهند. این تیر کشیدن پهلوی چپ در بارداری که با تغییر وضعیت ناگهانی رخ می‌دهد، مشخصه بارز این دوره است.

انقباضات براکستون هیکس (Braxton Hicks)
از حدود هفته ۲۰ بارداری به بعد، ممکن است متوجه سفت شدن نامنظم عضلات رحم خود شوید. این‌ها انقباضات تمرینی براکستون هیکس هستند که بدن را برای زایمان واقعی آماده می‌کنند. این انقباضات معمولاً بدون درد هستند، اما گاهی اوقات می‌توانند باعث احساس گرفتگی یا فشار شوند که ممکن است در یک سمت شکم یا پهلو بیشتر احساس شود و با درد پهلو اشتباه گرفته شود.

چگونه براکستون هیکس را از دردهای دیگر تفکیک کنیم؟

• نامنظم هستند: برخلاف انقباضات واقعی زایمان، الگوی مشخصی ندارند.
• با تغییر وضعیت برطرف می‌شوند: اگر راه بروید، بنشینید یا وضعیت خود را تغییر دهید، معمولاً متوقف می‌شوند.
• قوی‌تر نمی‌شوند: با گذشت زمان شدت یا فرکانس آن‌ها افزایش نمی‌یابد.

دردهای مختلف در ناحیه شکم و پهلوها ممکن است به دلیل گرفتگی عضلات پا یا مشکلات عصبی باشد. برای آشنایی با راهکارهای کاهش این ناراحتی‌ها، پیشنهاد می‌کنیم مطلب مرتبط با رفع گرفتگی رگ عضلات پا در بارداری را بخوانید.

درد پهلو چپ در اواخر بارداری (چالش‌های ماه هشتم و نهم)

 

در پاسخ مستقیم باید بگوییم: در ماه‌های پایانی بارداری، یعنی درد پهلو چپ در ماه هشتم بارداری و درد پهلو چپ در ماه نهم بارداری، علت درد اغلب به فشار فیزیکی مستقیم جنین، مشکلات کلیوی و احتمال انقباضات زایمانی مربوط می‌شود.

فشار مستقیم فیزیکی جنین:
کودک شما اکنون کاملاً بزرگ شده و فضای کمی برای حرکت دارد. بسته به وضعیت قرارگیری او، ممکن است فشار مداومی را بر یک نقطه خاص احساس کنید. اگر پشت جنین یا پاهای او در سمت چپ شما قرار داشته باشد، می‌تواند مستقیماً به عضلات، دنده‌ها یا حتی کلیه چپ شما فشار وارد کرده و یک درد مبهم، دردناک و دائمی ایجاد کند. بسیاری از مادران در وی مام این درد را به عنوان “یک توپ بولینگ که همیشه در یک سمت بدنم قرار دارد” توصیف می‌کنند.

مشکلات کلیوی؛ عفونت ادراری و هیدرونفروز:
این یکی از دلایل مهم و نیازمند توجه در اواخر بارداری است.

• چرا کلیه‌ها در خطر هستند؟ رحم بزرگ می‌تواند به حالب‌ها (لوله‌هایی که ادرار را حمل می‌کنند) فشار وارد کرده و تخلیه ادرار از کلیه‌ها را دشوار کند. این ایستایی ادرار، محیط را برای رشد باکتری‌ها و ایجاد عفونت ادراری مستعد می‌کند. اگر عفونت مثانه به سمت بالا حرکت کند، می‌تواند باعث عفونت کلیه (پیلونفریت) شود.
• علائم عفونت کلیه: این وضعیت خود را با درد کلیه چپ در بارداری (یک درد مداوم و عمیق در پهلو که به کمر می‌زند)، تب و لرز، تهوع و گاهی سوزش ادرار نشان می‌دهد. عفونت کلیه در بارداری جدی است و نیاز به درمان فوری با آنتی‌بیوتیک دارد.

علائم هشداردهنده زایمان زودرس:
هرگونه درد ریتمیک در اواخر بارداری باید جدی گرفته شود. اگر درد پهلوی چپ شما حالت انقباضی دارد، یعنی به صورت دوره‌ای می‌آید (مثلاً هر ۱۰ دقیقه یک بار) و می‌رود، و با استراحت یا تغییر وضعیت بهتر نمی‌شود، ممکن است نشانه انقباضات زایمانی باشد. اگر قبل از هفته ۳۷ بارداری هستید، این می‌تواند نشانه زایمان زودرس باشد و باید فوراً با پزشک یا مامای خود تماس بگیرید.

درد پهلو چپ در بارداری و جنسیت جنین ارتباط دارند؟

در پاسخ مستقیم به این سوال باید بگوییم: این باور که محل درد شما می‌تواند جنسیت جنین را پیش‌بینی کند، یک افسانه قدیمی و از نظر علمی کاملاً بی‌اساس است.

دیدگاه باور عامیانه:
در بسیاری از فرهنگ‌ها و گفتگوهای خانوادگی یا حتی در فروم‌های آنلاینی مانند نی‌نی‌سایت، ممکن است بخوانید یا بشنوید که “اگر پهلوی چپت درد می‌کند، بچه‌ات دختر است” یا “درد سمت راست نشانه پسر است”. این باورها که نسل به نسل منتقل شده‌اند، هیچ ریشه‌ای در واقعیت پزشکی ندارند.

دیدگاه علمی و پزشکی:
جنسیت جنین توسط کروموزوم‌هایی که در لحظه لقاح از پدر و مادر به ارث می‌برد، تعیین می‌شود و هیچ تاثیری بر محل احساس دردهای فیزیکی مادر ندارد. همانطور که در تمام بخش‌های قبلی به تفصیل توضیح دادیم، علت درد پهلوی چپ در بارداری به عوامل زیر بستگی دارد:

• • آناتومی مادر: ساختار اسکلتی و عضلانی هر فرد منحصر به فرد است.
  • موقعیت رحم و جفت: رحم ممکن است کمی به یک سمت متمایل باشد.
  • وضعیت قرارگیری جنین: اینکه سر، پاها یا پشت جنین در کدام سمت قرار گرفته است.

عوامل فیزیولوژیک:مانند فعالیت روده‌ها یا عملکرد کلیه‌ها.

بنابراین، درد پهلوی شما صرفاً یک بازخورد فیزیکی از بدنتان است و هیچ پیام پنهانی در مورد دختر یا پسر بودن فرزندتان ندارد.

نوع درد (Pain Description)	علت احتمالی شایع و بی‌خطر (Likely Harmless Cause)	علائم هشداردهنده (نیازمند تماس فوری با پزشک)
درد تیز و ناگهانی با حرکت (سرفه، بلند شدن)	کشیدگی رباط گرد (Round Ligament Pain)	اگر درد مداوم شود و با استراحت بهبود نیابد.
درد مبهم و همراه با نفخ یا یبوست	مشکلات گوارشی	اگر با ناتوانی کامل در دفع مدفوع یا گاز و استفراغ همراه باشد.
درد شدید و مداوم در اوایل بارداری	کیست جسم زرد یا کشیدگی عضلات	اگر با لکه‌بینی، خونریزی یا درد شانه همراه باشد (علائم بارداری خارج از رحم).
درد عمیق در پهلو که به کمر می‌زند	فشار جنین یا گرفتگی عضلات	اگر با تب، لرز، تهوع یا سوزش ادرار همراه باشد (علائم عفونت کلیه).
درد ریتمیک که قطع و وصل می‌شود	انقباضات براکستون هیکس (بی‌خطر)	اگر منظم، قوی‌تر و با فاصله کمتر شود (به‌ویژه قبل از هفته ۳۷، علائم زایمان زودرس).

کلام آخر ویمام

مامان عزیز، همانطور که با هم این مسیر پر از جزئیات را طی کردیم، دیدی که درد پهلو چپ در بارداری می‌تواند داستان‌های متفاوتی برای گفتن داشته باشد. از یک کشیدگی ساده در رباطی که با تمام توان در حال حمایت از خانه جدید فرزندت است، تا یک پیام جدی از طرف کلیه‌ها که نیاز به توجه دارد. پیام اصلی و نهایی ما در وی مام به تو این است: آگاهی، بهترین دوست تو در این دوران است.

بدن تو هوشمند است و با این دردها با تو سخن می‌گوید. یاد بگیر که به این پیام‌ها گوش دهی، آن‌ها را رمزگشایی کنی و تفاوت بین یک “آخ” ساده و یک “زنگ خطر” را تشخیص دهی. به غریزه مادرانه‌ات اعتماد کن. اگر دردی شما را نگران می‌کند، هرگز در در میان گذاشتن آن با پزشک یا مامای خود تردید نکن. به یاد داشته باش، تو در این مسیر تنها نیستی و تیم متخصصان وی مام همیشه آماده است تا با ارائه مشاوره دقیق و دلسوزانه، در کنار تو باشد و به تو کمک کند تا این سفر فوق‌العاده را با آرامش و اطمینان خاطر به پایان برسانی.

چرا وقتی به پهلوی چپ می‌خوابم، شکم و پهلویم درد می‌گیرد؟

این حالت معمولاً به دلیل فشار وزن رحم و جنین بر روی عضلات و رباط‌های آن سمت است. گرچه خوابیدن به پهلوی چپ برای گردش خون بهتر توصیه می‌شود، اما استفاده از یک بالش کوچک زیر شکم یا بین زانوها می‌تواند این فشار را کاهش دهد.

آیا تیر کشیدن خفیف و لحظه‌ای پهلو در بارداری طبیعی است؟

بله، این نوع درد که سریع می‌آید و می‌رود، اغلب به دلیل کشیدگی ناگهانی رباط گرد هنگام تغییر وضعیت، سرفه یا عطسه است و کاملاً طبیعی و بی‌خطر محسوب می‌شود.

چطور می‌توانم درد پهلوی ناشی از نفخ را از دردهای دیگر تشخیص دهم؟

درد نفخ معمولاً حالت گرفتگی دارد، ممکن است در نواحی مختلف شکم جابجا شود و اغلب با دفع گاز یا اجابت مزاج بهبود می‌یابد. در مقابل، درد رباط گرد معمولاً با حرکت تشدید می‌شود.

آیا درد پهلوی چپ می‌تواند یکی از نشانه‌های زایمان زودرس باشد؟

اگر درد پهلو حالت انقباضی داشته باشد، یعنی ریتمیک باشد، بیاید و برود، و با گذشت زمان قوی‌تر یا منظم‌تر شود، می‌تواند نشانه انقباضات زایمانی باشد و باید فوراً با پزشک یا مامای خود تماس بگیرید.

برای تسکین فوری درد پهلو در خانه چه کارهایی می‌توانم انجام دهم؟

به آرامی تغییر وضعیت دهید. اگر ایستاده‌اید بنشینید. یک حمام آب گرم (نه داغ) می‌تواند به آرام شدن عضلات کمک کند. استفاده از کمپرس گرم روی ناحیه دردناک (به جز روی شکم) نیز می‌تواند مفید باشد.

آیا موقعیت قرارگیری جنین می‌تواند باعث درد مداوم در پهلوی چپ شود؟

بله، قطعاً. در اواخر بارداری، اگر سر، پاها یا پشت جنین به طور مداوم به یک نقطه در پهلوی چپ شما فشار بیاورد، می‌تواند باعث ایجاد یک درد مبهم و دائمی در آن ناحیه شود.

 

منبع: patient , medicinenet