تفسیر کامل سونوگرافی بارداری ؛ معنی کلمات و اصطلاحات سونوگرافی جنین چیست؟

دیدن برگه سونوگرافی یکی از لحظات خاص و پرهیجان دوران بارداری است. از یک طرف، شوق دیدن اولین تصویر کوچولوی نازنینت را داری و از طرف دیگر، با مجموعه‌ای از اعداد و اصطلاحات روبه‌رو می‌شوی که در نگاه اول ممکن است کمی گیج‌کننده به نظر برسند.

ما در وی‌مام به خوبی می‌دانیم که این حس ترکیبی از ذوق و نگرانی چقدر طبیعی است. هر مادری دلش می‌خواهد از سلامت و رشد جنینش مطمئن باشد، اما گاهی این اصطلاحات پزشکی باعث سردرگمی می‌شوند.

در این مقاله، میخواهیم همراه هم یاد بگیریم که چطور برگه سونوگرافی را مثل یک زبان ساده و آشنا بخوانیم.

چگونه برگه سونوگرافی بارداری را بخوانیم؟

قبل از اینکه به سراغ جزئیات پیچیده برویم، بهتر است با چند اصطلاح پایه‌ای و عمومی آشنا شویم که تقریباً در تمام گزارش‌های سونوگرافی شما، از اولین روزها تا آخرین هفته‌ها، تکرار خواهند شد. درک این مفاهیم اولیه، کلید خواندن جواب سونوگرافی بارداری و درک بقیه اطلاعات است. این بخش مانند یادگیری الفبای این زبان جدید است.

معنی GA، LMP و EDD در سونوگرافی چیست؟

یکی از اولین و مهم‌ترین اطلاعاتی که در سونوگرافی به دنبال آن هستیم، تعیین سن دقیق بارداری و تاریخ زایمان است. سه اصطلاح کلیدی در این زمینه وجود دارد:

• LMP (Last Menstrual Period): این مخفف به معنای «اولین روز آخرین قاعدگی» شماست. این تاریخ، مبنای اولیه پزشک برای محاسبه سن بارداری و تاریخ تخمینی زایمان است. اما از آنجایی که زمان دقیق تخمک‌گذاری در همه افراد یکسان نیست، این روش همیشه دقیق‌ترین معیار نیست.
• GA (Gestational Age): این مهم‌ترین عددی است که سن بارداری را نشان می‌دهد. معنی ga در سونوگرافی بارداری «سن حاملگی» است که بر اساس اندازه‌گیری‌های بیومتریک جنین توسط دستگاه سونوگرافی محاسبه می‌شود. این عدد معمولاً به صورت هفته و روز بیان می‌شود، برای مثال: GA = 18W 4D یعنی سن جنین ۱۸ هفته و ۴ روز است. در سه ماهه اول، سن حاملگی محاسبه شده از روی سونوگرافی بسیار دقیق است.
• EDD (Estimated Due Date): این اصطلاح به معنای «تاریخ تخمینی زایمان» است. معمولاً دو تاریخ EDD در گزارش شما وجود دارد: یکی بر اساس LMP و دیگری بر اساس GA سونوگرافی. پزشک شما با مقایسه این دو، دقیق‌ترین تاریخ زایمان را برای شما مشخص می‌کند.

معنی FHR در سونوگرافی بارداری چیست؟

شنیدن صدای قلب جنین برای اولین بار، یکی از خاطره‌انگیزترین لحظات برای هر پدر و مادری است. معنی fhr در سونوگرافی بارداری مخفف Fetal Heart Rate یا «تعداد ضربان قلب جنین» است. این عدد به صورت تعداد ضربان در دقیقه یا BPM بیان می‌شود. محدوده نرمال ضربان قلب جنین در طول بارداری متغیر است:

• هفته ۶ تا ۹: معمولاً بین ۱۱۰ تا ۱۸۰ ضربه در دقیقه است. در این دوره، ضربان قلب به سرعت افزایش می‌یابد.
• از هفته ۱۰ به بعد: ضربان قلب به تدریج کندتر شده و در محدوده ۱۱۰ تا ۱۶۰ ضربه در دقیقه تثبیت می‌شود که تا پایان بارداری در همین بازه باقی می‌ماند.

دیدن عدد FHR در محدوده نرمال، یکی از بهترین نشانه‌های سلامت و زنده بودن جنین است.

تفسیر سونوگرافی سه ماهه اول

سونوگرافی سه ماهه اول که معمولاً بین هفته‌های ۱۱ تا ۱۴ انجام می‌شود و به آن سونوگرافی NT یا غربالگری اول نیز می‌گویند، یکی از مهم‌ترین سونوگرافی‌های دوران بارداری است. در این مرحله، علاوه بر تایید سلامت کلی و تعیین دقیق سن بارداری، چند مارکر مهم برای ارزیابی ریسک برخی ناهنجاری‌های کروموزومی مانند سندروم داون بررسی می‌شود. در ادامه، اصطلاحات رایج سونوگرافی بارداری در این دوره را با هم رمزگشایی می‌کنیم.

معنی GS در سونوگرافی بارداری چیست؟

معنی gs در سونوگرافی بارداری مخفف Gestational Sac یا «ساک حاملگی» است. این ساختار، اولین نشانه قابل مشاهده از بارداری در سونوگرافی است که معمولاً در حدود هفته ۵ بارداری دیده می‌شود. GS یک کیسه پر از مایع است که در داخل رحم تشکیل شده و جنین در حال رشد را در بر می‌گیرد. مشاهده ساک حاملگی در داخل رحم، خیال پزشک را از بابت نبودن بارداری خارج رحمی تا حد زیادی راحت می‌کند.

متن انگلیسی:

The gestational sac is a fluid-filled structure that surrounds and protects the embryo during the first weeks of pregnancy. Measuring the diameter of the GS during an ultrasound can help determine gestational and fetal age and assess the health of the pregnancy. This measurement is called the mean gestational sac diameter (MSD) and may be taken in the first trimester.

ترجمه متن:
کیسه بارداری ساختاری پر از مایع است که در طول هفته‌های اول بارداری، جنین را احاطه کرده و از آن محافظت می‌کند. اندازه‌گیری قطر کیسه بارداری در طول سونوگرافی می‌تواند به تعیین سن بارداری و جنین و ارزیابی سلامت بارداری کمک کند. این اندازه‌گیری، میانگین قطر کیسه بارداری (MSD) نامیده می‌شود و ممکن است در سه ماهه اول انجام شود.

pockethealth

معنی CRL در سونوگرافی بارداری چیست؟

معنی crl در سونوگرافی بارداری مخفف Crown-Rump Length است و به معنای «طول فرق سر تا نشیمنگاه» جنین می‌باشد. در سه ماهه اول، از آنجایی که پاهای جنین هنوز جمع است، اندازه‌گیری قد کامل او ممکن نیست. به همین دلیل، CRL به عنوان دقیق‌ترین معیار برای اندازه‌گیری قد و تعیین سن جنین در این دوره استفاده می‌شود. در واقع، سن بارداری یا GA که در سونوگرافی سه ماهه اول گزارش می‌شود، اغلب بر اساس همین عدد CRL محاسبه می‌گردد زیرا در این سن، تمام جنین‌ها با سرعت تقریباً یکسانی رشد می‌کنند.

تفسیر جواب سونوگرافی غربالگری اول NT

NT که مخفف Nuchal Translucency است، یکی از مهم‌ترین بخش‌های راهنمای خواندن سونوگرافی nt و آنومالی است. این اصطلاح به فضای شفاف و پر از مایعی گفته می‌شود که در پشت گردن تمام جنین‌ها در این سن وجود دارد. در سونوگرافی، ضخامت این فضا اندازه‌گیری می‌شود. افزایش ضخامت NT از یک حد مشخص، می‌تواند به عنوان یک “مارکر” یا “نشانه خطر”، احتمال وجود برخی ناهنجاری‌های کروموزومی مانند سندروم داون یا مشکلات قلبی را افزایش دهد. باید با تمام وجود تاکید کنیم که NT یک تست تشخیصی نیست، بلکه یک ابزار غربالگری برای شناسایی افرادی است که نیاز به بررسی‌های بیشتر دارند. عدد NT نرمال، خیال شما را تا حد زیادی راحت می‌کند.

معنی NB در سونوگرافی بارداری چیست؟

معنی nb در سونوگرافی بارداری مخفف Nasal Bone یا «استخوان بینی» است. در سونوگرافی غربالگری اول، رادیولوژیست به دنبال مشاهده و تایید وجود این استخوان کوچک است. عدم مشاهده یا کوتاه بودن استخوان بینی در این سن، یکی دیگر از مارکرهای نرمی است که می‌تواند ریسک سندروم داون را افزایش دهد. در گزارش سونوگرافی شما، معمولاً در مقابل NB کلمه “Present” به معنای “موجود” یا “Visible” به معنای “قابل مشاهده” نوشته می‌شود که نشان‌دهنده وضعیت نرمال است.

در این راهنما با کلیات اصطلاحات آشنا شدید. حالا بیایید یکی از مهم‌ترین‌ها را با جزئیات بررسی کنیم: FHR یا همان ضربان قلب جنین. این عدد در هفته‌های مختلف بارداری تغییر می‌کند. برای اینکه با رنج نرمال آن آشنا شوید، حتما مقاله معنی FHR در سونوگرافی و ضربان قلب نرمال جنین را مطالعه کنید.

تفسیر سونوگرافی آنومالی اسکن در سه ماهه دوم

سونوگرافی آنومالی که معمولاً بین هفته‌های ۱۸ تا ۲۲ انجام می‌شود، شاید دقیق‌ترین و طولانی‌ترین سونوگرافی شما باشد. در این اسکن، رادیولوژیست مانند یک کارآگاه دقیق، تمام اعضای بدن جنین از نوک سر تا انگشتان پا را برای اطمینان از رشد و تکامل طبیعی بررسی می‌کند. بخش بزرگی از این گزارش به “بیومتری” یا اندازه‌گیری‌های اصلی رشد جنین اختصاص دارد. در ادامه، به تفسیر جواب سونوگرافی آنومالی اسکن و معنی کلمات و اصطلاحات سونوگرافی جنین در این مرحله می‌پردازیم.

معنی BPD، HC و OFD در سونوگرافی بارداری

بخش مهمی از ارزیابی رشد جنین، به اندازه‌گیری سر او اختصاص دارد. سه معیار اصلی در این زمینه وجود دارد:

• BPD (Biparietal Diameter): معنی bpd در سونوگرافی بارداری «قطر بین دو استخوان آهیانه سر» است. به زبان ساده، رادیولوژیست پهن‌ترین قسمت سر جنین را از یک طرف تا طرف دیگر اندازه می‌گیرد.
• HC (Head Circumference): معنی hc در سونوگرافی بارداری «محیط دور سر» است. این عدد، اندازه دور سر جنین را نشان می‌دهد و معمولاً به همراه BPD برای ارزیابی رشد متناسب سر استفاده می‌شود.
• OFD (Occipitofrontal Diameter): معنی ofd در سونوگرافی «قطر پیشانی تا پس‌سر» است. این معیار، طول سر جنین را از جلو به عقب اندازه می‌گیرد. پزشک با استفاده از BPD و OFD، شاخصی به نام Cephalic Index را محاسبه می‌کند تا مطمئن شود که شکل کلی سر جنین طبیعی است.

معنی AC و FL در سونوگرافی بارداری چیست؟

پس از سر، نوبت به ارزیابی رشد بدن جنین می‌رسد. دو اندازه‌گیری کلیدی در این بخش وجود دارد:

• AC (Abdominal Circumference): معنی ac در سونوگرافی بارداری «محیط دور شکم» است. این یکی از مهم‌ترین معیارها برای ارزیابی رشد جنین است. اندازه دور شکم به خوبی نشان می‌دهد که جنین به چه میزان مواد مغذی دریافت می‌کند و وزن می‌گیرد. AC در کنار اندازه‌های سر، برای محاسبه تخمینی وزن جنین یا EFW استفاده می‌شود.
• FL (Femur Length): معنی fl در سونوگرافی بارداری «طول استخوان ران» است. استخوان ران، بلندترین استخوان بدن است و اندازه‌گیری آن یک شاخص عالی برای ارزیابی رشد طولی و اسکلتی جنین محسوب می‌شود.

پزشک با کنار هم قرار دادن تمام این اندازه‌گیری‌ها (HC, BPD, AC, FL)، یک تصویر کامل از روند رشد جنین به دست می‌آورد.

تفسیر TCD و IT در سونوگرافی آنومالی

در سونوگرافی آنومالی، بررسی دقیق ساختارهای مغزی جنین از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. دو اصطلاح تخصصی که ممکن است در گزارش خود ببینید عبارتند از:

• TCD (Transverse Cerebellar Diameter): معنی tcd در سونوگرافی بارداری «قطر عرضی مخچه» است. مخچه بخشی از مغز است که در قسمت پشتی جمجمه قرار دارد. اندازه‌گیری قطر آن یک معیار بسیار قابل اعتماد برای تایید سن بارداری است، زیرا رشد آن تا اواخر بارداری بسیار پایدار و قابل پیش‌بینی است. همچنین، اندازه نرمال TCD به پزشک در مورد سلامت کلی مغز اطمینان می‌دهد.
• IT (Intracranial Translucency): تفسیر tcd و it در سونوگرافی آنومالی بسیار تخصصی است. IT به فضای شفافی در قسمت پشتی مغز جنین گفته می‌شود که مشاهده آن در سونوگرافی NT به رد کردن اختلالات لوله عصبی مانند اسپاینا بیفیدا کمک می‌کند. بررسی دقیق این پارامترها نیازمند تخصص بالایی است و هرگونه سوال یا نگرانی در این زمینه باید با پزشک در میان گذاشته شود؛ خدماتی مانند پاسخگویی ۲۴ ساعته سوالات بارداری می‌تواند به شما در دریافت پاسخ‌های سریع و کاهش اضطراب کمک کند.

 

یکی دیگر از شاخص‌های کلیدی که در تمام سونوگرافی‌ها می‌بینید، GA یا سن بارداری است. این عدد به شما می‌گوید که جنین دقیقا چند هفته دارد. ما در یک مقاله دیگر، به طور کامل در مورد GA در سونوگرافی و جدول هفتگی آن توضیح داده‌ایم.

خواندن سونوگرافی سه ماهه سوم و بیوفیزیکال پروفایل

سونوگرافی‌های سه ماهه سوم، که به آن‌ها سونوگرافی رشد نیز گفته می‌شود، عمدتاً برای ارزیابی میزان رشد جنین، تخمین وزن او و بررسی وضعیت سلامت کلی جنین و جفت در آستانه زایمان انجام می‌شوند. در این مرحله، با چند اصطلاح جدید و مهم روبرو می‌شویم.

معنی EFW در سونوگرافی بارداری

معنی efw در سونوگرافی بارداری مخفف Estimated Fetal Weight یا «وزن تخمینی جنین» است. باید بدانید که دستگاه سونوگرافی ترازوی مستقیم ندارد! efw یا تخمین وزن جنین در سونوگرافی از طریق یک فرمول ریاضی پیچیده محاسبه می‌شود که اندازه‌گیری‌های BPD, HC, AC و FL را به عنوان ورودی دریافت می‌کند. به همین دلیل، این عدد همیشه یک “تخمین” است و ممکن است حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد خطا داشته باشد.

EFW به پزشک کمک می‌کند تا روند وزن‌گیری جنین را بررسی کرده و مواردی مانند محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR) یا بزرگ بودن بیش از حد جنین (ماکروزومی) را تشخیص دهد.

معنی AFI در سونوگرافی بارداری چیست؟

معنی afi در سونوگرافی بارداری مخفف Amniotic Fluid Index یا «شاخص مایع آمنیوتیک» است. مایع آمنیوتیک که جنین در آن شناور است، نقشی حیاتی در محافظت، حرکت و تکامل ریه‌های او دارد. برای اندازه‌گیری AFI، رادیولوژیست رحم را به چهار ربع تقسیم کرده و عمق بزرگترین پاکه مایع در هر ربع را اندازه‌گیری می‌کند.

مجموع این چهار عدد، AFI را تشکیل می‌دهد. کاهش (الیگوهیدرآمنیوس) یا افزایش (پلی‌هیدرآمنیوس) حجم این مایع می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات خاصی باشد که نیازمند بررسی بیشتر است.

تفسیر سونوگرافی بیوفیزیکال پروفایل جنین BPP

گاهی اوقات در سه ماهه سوم، به خصوص در بارداری‌های پرخطر، پزشک ممکن است درخواست یک تست تکمیلی به نام “بیوفیزیکال پروفایل” یا BPP را بدهد. این تست مانند یک معاینه کامل برای ارزیابی سلامت آنی جنین است. در تفسیر سونوگرافی بیوفیزیکال پروفایل جنین، به ۵ مورد نمره داده می‌شود (هر مورد نمره ۰ یا ۲):

1. حرکات بدن جنین: مشاهده تعداد مشخصی حرکت در یک بازه زمانی.
2. تونوس عضلانی جنین: مشاهده باز و بسته شدن دست‌ها یا خم و راست شدن اندام‌ها.
3. حرکات تنفسی جنین: مشاهده حرکات قفسه سینه که نشانه سلامت سیستم عصبی مرکزی است.
4. حجم مایع آمنیوتیک (AFI): که باید در محدوده نرمال باشد.
5. تست بدون استرس (NST): که ضربان قلب جنین را در پاسخ به حرکاتش ارزیابی می‌کند (این بخش با سونوگرافی انجام نمی‌شود).

نمره نهایی از ۱۰ محاسبه شده و به پزشک در مورد وضعیت سلامت جنین اطمینان می‌دهد.

اصطلاح اختصاری (Abbreviation)	نام کامل (Full Name)	چه چیزی را اندازه‌گیری می‌کند؟
CRL	Crown-Rump Length	قد جنین از سر تا نشیمنگاه (دقیق‌ترین معیار در سه ماهه اول)
BPD	Biparietal Diameter	قطر سر جنین (از یک استخوان گیجگاهی تا دیگری)
HC	Head Circumference	محیط یا دور سر جنین
AC	Abdominal Circumference	محیط یا دور شکم جنین (مهم‌ترین شاخص برای تخمین وزن)
FL	Femur Length	طول استخوان ران (بلندترین استخوان بدن)
FHR	Fetal Heart Rate	تعداد ضربان قلب جنین در یک دقیقه
AFI	Amniotic Fluid Index	شاخص حجم مایع آمنیوتیک دور جنین

این اصطلاحات را شما در سونوگرافی‌های مهمی مثل سونوگرافی بیومتریک خواهید دید. این سونوگرافی در سه ماهه سوم برای ارزیابی نهایی رشد جنین انجام می‌شود. برای اینکه با اهمیت سونوگرافی بیومتریک جنین آشنا شوید، این مقاله را از دست ندهید.

کلام آخر ویمام

امیدواریم این راهنمای کامل سونوگرافی بارداری به شما کمک کرده باشد تا با دیدی بازتر و آرامش بیشتری به برگه گزارش سونوگرافی خود نگاه کنید. درک این اصطلاحات به شما کمک می‌کند تا در مکالمه با پزشک خود فعالانه‌تر شرکت کنید. اما در پایان، باید یک نکته بسیار مهم را با تمام وجود به شما یادآوری کنیم: این مقاله یک راهنمای آموزشی برای افزایش آگاهی شماست، نه یک ابزار برای تشخیص پزشکی. تفسیر سونوگرافی بارداری یک امر کاملاً تخصصی است. تشخیص نهایی هرگونه مشکل یا تایید سلامت کامل جنین، تنها و تنها بر عهده پزشک متخصص رادیولوژی و پزشک متخصص زنان شماست.

هرگز اعداد و ارقام را به تنهایی و خارج از بستر کلی گزارش قضاوت نکنید. هر جنین منحصر به فرد است و با سرعت خاص خود رشد می‌کند. به تخصص پزشک خود اعتماد کنید و سوالاتتان را با او در میان بگذارید. برای همراهی، پشتیبانی و پاسخ به سوالات شما در تمام مراحل این مسیر زیبا، تیم متخصص وی مام همیشه در کنار شماست.

اگر اعداد سونوگرافی با سن بارداری من چند روز تفاوت داشت، نگران‌کننده است؟

خیر، تفاوت چند روزه و حتی تا یک هفته (به خصوص در سه ماهه دوم و سوم) کاملاً طبیعی است. جنین‌ها مانند نوزادان، با سرعت‌های کمی متفاوت رشد می‌کنند. تا زمانی که روند کلی رشد صعودی و در محدوده نرمال باشد، جای هیچ‌گونه نگرانی نیست.

منظور از صدک یا Percentile در گزارش سونوگرافی چیست؟

صدک، جایگاه اندازه جنین شما را در مقایسه با ۱۰۰ جنین هم‌سن دیگر نشان می‌دهد. برای مثال، اگر وزن جنین شما روی صدک ۶۰ باشد، یعنی او از ۶۰ درصد جنین‌های هم‌سن خود بزرگتر و از ۴۰ درصد آن‌ها کوچکتر است. قرار گرفتن بین صدک ۱۰ تا ۹۰ معمولاً نرمال تلقی می‌شود.

آیا سونوگرافی‌های مکرر برای جنین ضرری ندارد؟

سونوگرافی از امواج صوتی با فرکانس بالا استفاده می‌کند و برخلاف اشعه ایکس، هیچ‌گونه تابش یونیزه‌کننده‌ای ندارد. بر اساس ده‌ها سال تحقیق، سونوگرافی تشخیصی استاندارد در دوران بارداری یک روش کاملاً ایمن و بی‌خطر برای مادر و جنین محسوب می‌شود.

تفاوت اصلی سونوگرافی NT با آنومالی اسکن چیست؟

سونوگرافی NT (غربالگری اول) یک تست غربالگری برای ارزیابی ریسک ناهنجاری‌های کروموزومی است که در سه ماهه اول انجام می‌شود. اما آنومالی اسکن (غربالگری دوم) یک بررسی دقیق ساختاری برای ارزیابی تکامل تمام اعضای بدن جنین است که در سه ماهه دوم انجام می‌شود.

چرا گاهی برای سونوگرافی بارداری، روش واژینال توصیه می‌شود؟

در هفته‌های بسیار ابتدایی بارداری (قبل از هفته ۸)، جنین آنقدر کوچک است که با سونوگرافی شکمی به خوبی دیده نمی‌شود. سونوگرافی واژینال با نزدیک‌تر بودن به رحم، تصاویر بسیار واضح‌تر و دقیق‌تری از ساک حاملگی، کیسه زرده و قلب اولیه جنین ارائه می‌دهد و کاملاً بی‌خطر است.

منبع: pockethealth , drsono