نحوه تشخیص پروستات در خانه ؛ برای تشخیص پروستات چه ازمایشی لازم است؟

مواجهه با علائم ادراری جدید، مانند تکرر ادرار یا جریان ضعیف، می‌تواند برای هر مردی نگران‌کننده باشد. اولین سوالی که به طور طبیعی به ذهن می‌رسد این است: “این علائم از چیست؟ از کجا بفهمم مشکل از پروستات است؟”. در وی مام، ما به خوبی این نگرانی را درک می‌کنیم. می‌خواهیم به شما اطمینان دهیم که شما در این مسیر تنها نیستید و تشخیص مشکلات پروستات، به خصوص بزرگ شدن خوش‌خیم آن که در زبان عامیانه به آن «پروستات» می‌گویند، یک فرآیند کاملاً مشخص، استاندارد و علمی دارد. در این راهنمای جامع، ما به عنوان راهنمای شما، قصد داریم قدم به قدم تمام راه‌های تشخیص پروستات را از اقدامات اولیه و معاینات گرفته تا آزمایش‌های تخصصی خون و تصویربرداری، به زبانی ساده و روشن برای شما تشریح کنیم تا با آگاهی، آرامش و بدون ترس، این مسیر را طی کنید.

نحوه تشخیص پروستات

قبل از هرگونه آزمایش تخصصی، فرآیند تشخیص با مشاهدات شما و یک گفتگوی صادقانه با پزشک آغاز می‌شود. این مرحله، پایه و اساس تمام اقدامات بعدی است.

آیا تشخیص پروستات در خانه ممکن است؟

بسیاری از افراد به دنبال راهی برای تشخیص پروستات در خانه هستند. باید با شفافیت بگوییم که در حال حاضر هیچ کیت یا تست پروستات درخانه که بتواند به طور قطعی بیماری‌های پروستات مانند BPH یا سرطان را تشخیص دهد، وجود ندارد. تشخیص این بیماری‌ها نیازمند ارزیابی بالینی توسط پزشک و انجام آزمایش‌های تخصصی است.
اما مهم‌ترین کاری که شما می‌توانید در خانه انجام دهید، «توجه به علائم» است. این خود یک گام تشخیصی اولیه و بسیار مهم است. از خودتان این سوالات را بپرسید:

• آیا جریان ادرارم ضعیف‌تر از گذشته شده است؟
• آیا برای شروع ادرار کردن باید زور بزنم؟
• آیا در طول شب چندین بار برای رفتن به دستشویی بیدار می‌شوم؟
• آیا پس از ادرار کردن حس می‌کنم مثانه‌ام کاملاً خالی نشده است؟

یادداشت کردن پاسخ این سوالات و شدت علائم، بهترین اطلاعاتی است که می‌توانید در اولین ویزیت به پزشک خود ارائه دهید. پس تشخیص اولیه پروستات در واقع با خودآگاهی شما آغاز می‌شود.

برای تشخیص پروستات به چه دکتری مراجعه کنیم؟

این یک سوال بسیار مهم است. برای تشخیص پروستات به چه دکتری مراجعه کنیم؟ پزشک متخصص در زمینه بیماری‌های سیستم ادراری و تناسلی مردان، «اورولوژیست» یا «متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری» است. این پزشکان تخصص و تجربه لازم برای تشخیص و درمان انواع مشکلات پروستات را دارند. با این حال، پزشک عمومی یا پزشک خانواده نیز می‌تواند اولین نقطه تماس شما باشد. او می‌تواند ارزیابی‌های اولیه را انجام دهد و در صورت لزوم، شما را به یک اورولوژیست ارجاع دهد.

در اولین ویزیت برای تشخیص پروستات چگونه است؟

اولین ویزیت شما با یک گفتگوی دقیق آغاز می‌شود. پزشک در مورد تمام علائم شما، زمان شروع آنها، شدتی که دارند و تاثیری که بر کیفیت زندگی شما گذاشته‌اند، سوال خواهد کرد. پس از آن، نوبت به معاینه فیزیکی می‌رسد که شامل یکی از مهم‌ترین بخش‌های ارزیابی پروستات است: معاینه رکتال دیجیتال.
تشخیص پروستات با انگشت یا همان معاینه DRE، ممکن است برای بسیاری از مردان ناخوشایند یا استرس‌زا به نظر برسد، اما می‌خواهیم به شما اطمینان دهیم که این یک معاینه بسیار سریع، ساده و فوق‌العاده ارزشمند است. در این معاینه که تنها حدود ۱۰ تا ۱۵ ثانیه طول می‌کشد، پزشک با انگشت دستکش‌دار و آغشته به ژل روان‌کننده، از طریق مقعد، سطح پشتی پروستات را لمس می‌کند. از آنجایی که پروستات درست در جلوی راست‌روده قرار دارد، این تنها راهی است که پزشک می‌تواند به صورت فیزیکی آن را بررسی کند. این معاینه به پزشک اطلاعات بسیار مهمی در مورد اندازه، قوام (نرمی یا سفتی) و وجود هرگونه توده یا ناهنجاری در سطح پروستات می‌دهد. این یک بخش استاندارد و ضروری از نحوه تشخیص پروستات است.

اگر نگران مشکلات پروستات هستید و می‌خواهید بدانید چه علائمی می‌تواند هشداردهنده باشد، مقاله‌ی ما درباره نشانه‌های بزرگ شدن پروستات چیست؟
 می‌تواند به شما کمک کند تا با نشانه‌ها و روش‌های ساده‌ی بررسی اولیه آشنا شوید.

برای تشخیص پروستات چه آزمایشی لازم است؟

پس از معاینه اولیه، پزشک برای به دست آوردن اطلاعات دقیق‌تر و همچنین برای رد کردن احتمال وجود مشکلات جدی‌تر مانند سرطان، مجموعه‌ای از آزمایش‌های آزمایشگاهی را درخواست خواهد کرد.

برای تشخیص پروستات چه ازمایشی لازم است؟

برای تشخیص پروستات چه ازمایشی لازم است؟ معروف‌ترین و مهم‌ترین آزمایش در این زمینه، ازمایش خون برای تشخیص پروستات است که سطح پروتئینی به نام «آنتی‌ژن اختصاصی پروستات» یا PSA را اندازه‌گیری می‌کند. این پروتئین توسط سلول‌های غده پروستات، چه سلول‌های سالم و چه سرطانی، تولید شده و به مایع منی ترشح می‌شود. مقدار بسیار کمی از آن نیز به طور طبیعی وارد جریان خون می‌شود.
در شرایطی که پروستات دچار مشکل شده باشد، مانند بزرگ شدن خوش‌خیم (BPH)، التهاب (پروستاتیت) یا سرطان، ساختار پروستات به هم ریخته و PSA بیشتری به داخل خون نشت می‌کند. بنابراین، بالا بودن سطح PSA یک شاخص عمومی است که نشان می‌دهد اتفاقی در پروستات در حال وقوع است. بسیار مهم است که بدانید PSA یک «تست سرطان» نیست، بلکه یک «تست پروستات» است.

رنج نرمال آزمایش PSA و Free PSA چقدر است؟

این یکی از سوالات پر تکرار است. رنج نرمال آزمایش PSA به طور کلی سطح زیر ۴ نانوگرم بر میلی‌لیتر (ng/mL) در نظر گرفته می‌شود. اما این عدد ثابت نیست و تفسیر آن به عوامل مختلفی، به خصوص سن، بستگی دارد. برای مثال، سطح PSA به طور طبیعی با افزایش سن کمی بالا می‌رود.
در کنار PSA توتال، پزشکان اغلب آزمایشی به نام Free PSA یا PSA آزاد را نیز اندازه‌گیری می‌کنند. PSA در خون به دو شکل وجود دارد: چسبیده به پروتئین‌ها و آزاد. در سرطان پروستات، معمولاً درصد PSA آزاد کمتر است. بنابراین، نسبت Free PSA به PSA توتال (Free/Total PSA Ratio) یک ابزار کمکی بسیار مهم است.

• اگر نسبت Free PSA بالا باشد (معمولاً بالای ۲۵٪): احتمال اینکه علت افزایش PSA، یک مشکل خوش‌خیم مانند BPH باشد، بیشتر است.
• اگر نسبت Free PSA پایین باشد (معمولاً زیر ۱۰٪): احتمال وجود سرطان پروستات افزایش می‌یابد و نیاز به بررسی‌های بیشتر مانند بیوپسی را مطرح می‌کند.

درک نتایج این آزمایش‌ها و نگرانی‌های ناشی از آن، بخشی طبیعی از فرآیند تشخیص است. گاهی صحبت با یک متخصص برای پرسیدن سوالات و رفع ابهامات، پیش از ویزیت بعدی، می‌تواند بسیار آرامش‌بخش باشد. یک مشاوره آنلاین راهی سریع و در دسترس برای دریافت این راهنمایی‌ها و کاهش استرس است.

آیا تشخیص پروستات با آزمایش ادرار ممکن است؟

بله، آزمایش ادرار نیز نقش مهمی در فرآیند تشخیصی دارد، اما نه برای تشخیص مستقیم BPH یا سرطان. تشخیص پروستات با آزمایش ادرار معمولی، عمدتاً برای دو هدف انجام می‌شود:

1. رد کردن عفونت ادراری: بسیاری از علائم BPH مانند تکرر و سوزش ادرار، با علائم عفونت ادراری مشترک است. آزمایش ادرار به پزشک کمک می‌کند تا مطمئن شود که علت علائم شما عفونت نیست.
2. بررسی وجود خون در ادرار: گاهی ممکن است مقدار خون در ادرار آنقدر کم باشد که با چشم دیده نشود. آزمایش ادرار می‌تواند این خون مخفی را شناسایی کند که نیاز به بررسی‌های بیشتر دارد.

علاوه بر این، تست‌های ادراری جدیدتر و تخصصی‌تری مانند تست PCA3 نیز وجود دارند که می‌توانند به ارزیابی خطر سرطان پروستات کمک کنند، اما این تست‌ها هنوز به صورت روتین استفاده نمی‌شوند.

سونوگرافی و سایر روش‌های تصویربرداری در تشخیص پروستات

پس از معاینه و آزمایش‌های اولیه، پزشک ممکن است برای به دست آوردن تصویری واضح‌تر از وضعیت سیستم ادراری شما، از روش‌های تصویربرداری استفاده کند.

سونوگرافی برای تشخیص پروستات چگونه انجام می‌شود؟

سونوگرافی برای تشخیص پروستات یک روش ایمن و بدون درد است که با استفاده از امواج صوتی، تصاویری از اعضای داخلی بدن ایجاد می‌کند. این کار معمولاً به دو روش انجام می‌شود:

• سونوگرافی از روی شکم: در این روش، شما با مثانه پر روی تخت دراز می‌کشید و پزشک پروب سونوگرافی را روی قسمت پایینی شکم شما حرکت می‌دهد. این روش به خوبی می‌تواند کلیه‌ها و مثانه را بررسی کند و حجم ادرار باقی‌مانده پس از تخلیه را اندازه‌گیری کند. این یک شاخص مهم برای ارزیابی شدت انسداد است.
• سونوگرافی ترانس‌رکتال (TRUS): در این روش که دقت بسیار بالاتری برای مشاهده خود پروستات دارد، یک پروب باریک و مخصوص از طریق مقعد وارد راست‌روده می‌شود. این کار به پزشک اجازه می‌دهد تا تصویری بسیار دقیق از ساختار پروستات به دست آورد، اندازه دقیق آن را اندازه‌گیری کند و هرگونه ناحیه مشکوک را شناسایی نماید. این روش اغلب برای هدایت سوزن بیوپسی نیز استفاده می‌شود.

تست اوروفلومتری برای تشخیص پروستات چگونه است؟

این یک تست بسیار ساده، سریع و غیرتهاجمی است. در این تست، از شما خواسته می‌شود که در یک دستگاه مخصوص که شبیه به توالت فرنگی است، ادرار کنید. این دستگاه به صورت الکترونیکی سرعت، حجم و الگوی جریان ادرار شما را اندازه‌گیری می‌کند. نتیجه این تست به پزشک نشان می‌دهد که انسداد ناشی از بزرگی پروستات تا چه حد بر توانایی تخلیه مثانه شما تاثیر گذاشته است. کاهش قابل توجه سرعت جریان ادرار، تایید کننده وجود انسداد است.

سی‌تی اسکن و ام‌آر‌آی برای تشخیص مشکلات پروستات

سوال می‌شود که آیا تشخیص سرطان پروستات با سی تی اسکن یا ام‌آر‌آی ممکن است؟ مهم است بدانید که این روش‌های تصویربرداری پیشرفته، ابزارهای روتین برای تشخیص BPH نیستند. پزشک شما برای تشخیص بزرگی خوش‌خیم پروستات نیازی به سی‌تی اسکن یا ام‌آر‌آی ندارد. این روش‌ها معمولاً در شرایط خاصی استفاده می‌شوند:

• ام‌آر‌آی مولتی پارامتریک (mpMRI): این یک روش بسیار تخصصی است که عمدتاً زمانی استفاده می‌شود که شک بالایی به وجود سرطان پروستات وجود داشته باشد (مثلاً PSA بالا). تشخیص سرطان پروستات با ام ار ای می‌تواند با دقت بالایی نواحی مشکوک به سرطان تهاجمی را در پروستات مشخص کرده و به هدایت دقیق‌تر بیوپسی کمک کند.
• سی‌تی اسکن: این روش معمولاً برای ارزیابی پروستات استفاده نمی‌شود، بلکه بیشتر برای بررسی گسترش سرطان پروستات به غدد لنفاوی یا سایر اعضای بدن در بیمارانی که قبلاً تشخیص سرطان در آنها قطعی شده، کاربرد دارد.

برای افرادی که به دنبال اطلاعات دقیق از آخرین روش‌های درمانی هستند، مطالعه مقاله‌ جدیدترین عمل جراحی پروستات می‌تواند دید خوبی درباره گزینه‌های جراحی و مراحل آماده‌سازی قبل از عمل فراهم کند.

تشخیص قطعی سرطان پروستات

تا به اینجا تمام روش‌هایی که بررسی کردیم، به پزشک در تشخیص BPH و ارزیابی احتمال وجود سرطان کمک می‌کنند. اما هیچ‌کدام از آنها نمی‌توانند با قطعیت بگویند که آیا سرطان وجود دارد یا خیر.

برای تشخیص سرطان پروستات چه آزمایشی باید انجام داد؟

پاسخ این سوال یک کلمه است: بیوپسی. تنها راه تشخیص قطعی و صد در صدی سرطان پروستات، برداشتن نمونه کوچکی از بافت پروستات و بررسی آن در زیر میکروسکوپ توسط یک پاتولوژیست است. تمام آزمایش‌های دیگر مانند PSA و MRI، تنها می‌توانند احتمال وجود سرطان را کم یا زیاد کنند، اما بیوپسی حرف آخر را می‌زند.

بیوپسی پروستات چگونه انجام می‌شود؟

اگرچه شنیدن نام «نمونه‌برداری» ممکن است کمی ترسناک باشد، اما این فرآیند یک عمل سرپایی است که معمولاً حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه طول می‌کشد. در رایج‌ترین روش، بیمار به پهلو دراز می‌کشد و پزشک پس از بی‌حس کردن ناحیه، تحت هدایت سونوگرافی ترانس‌رکتال (TRUS)، با استفاده از یک سوزن فنری نازک، چندین نمونه کوچک از نواحی مختلف پروستات برمی‌دارد. این نمونه‌ها سپس برای تحلیل به آزمایشگاه فرستاده می‌شوند.

متن انگلیسی:

During a biopsy, the doctor removes tissues or cells from the body so they can be tested in a lab. A report from a pathologist will show whether cancer cells are found in the sample.

ترجمه متن:
در طول بیوپسی، پزشک بافت‌ها یا سلول‌هایی را از بدن خارج می‌کند تا بتواند آنها را در آزمایشگاه آزمایش کند. گزارش پاتولوژیست نشان می‌دهد که آیا سلول‌های سرطانی در نمونه یافت می‌شوند یا خیر.

cancer

چه زمانی پزشک تصمیم به بیوپسی می‌گیرد؟

تصمیم برای انجام بیوپسی یک تصمیم مهم است و پزشک بر اساس مجموعه‌ای از عوامل آن را اتخاذ می‌کند:

• سطح PSA بالا یا روند افزایش سریع آن در طول زمان.
• پایین بودن نسبت Free PSA به PSA توتال.
• وجود توده یا ناحیه سفت و مشکوک در معاینه DRE.
• وجود یک ناحیه بسیار مشکوک در تصویربرداری MRI.
• سابقه خانوادگی قوی برای سرطان پروستات.

خلاصه مراحل و راه های تشخیص مشکلات پروستات

مرحله تشخیصی	روش‌ها و آزمایش‌ها	هدف اصلی
اقدامات اولیه	بررسی علائم توسط خود فرد، مراجعه به پزشک (اورولوژیست)	تشخیص اولیه و شروع فرآیند ارزیابی بالینی
معاینه و آزمایش‌های پایه	معاینه رکتال دیجیتال (DRE)، آزمایش خون (PSA)، آزمایش ادرار	ارزیابی اندازه و قوام پروستات، رد کردن عفونت، غربالگری اولیه سرطان
ارزیابی‌های تکمیلی	سونوگرافی، اوروفلومتری (تست جریان ادرار)	تعیین دقیق اندازه پروستات، بررسی ادرار باقی‌مانده، سنجش شدت انسداد
تشخیص قطعی سرطان (در صورت لزوم)	بیوپسی پروستات، MRI	تایید یا رد وجود سلول‌های سرطانی از طریق نمونه‌برداری بافتی

کلام آخر ویمام

در پایان این راهنمای دقیق، می‌خواهیم بر این نکته کلیدی تاکید کنیم: نحوه تشخیص پروستات یک مسیر مشخص، منطقی و علمی دارد که با اقدامات ساده‌ای مانند توجه به علائم و مراجعه به پزشک آغاز می‌شود. مهم‌ترین پیام ما به شما این است که از معاینات و آزمایش‌ها نترسید و آنها را به تاخیر نیندازید. این روش‌ها برای کمک به شما و رسیدن به یک تشخیص دقیق و به موقع طراحی شده‌اند تا بتوان بهترین مسیر درمانی را در پیش گرفت.

به یاد داشته باشید که اکثر قریب به اتفاق مشکلات پروستات که باعث علائم ادراری می‌شوند، خوش‌خیم و کاملاً قابل درمان هستند. اقدام به موقع، کلید طلایی برای حفظ سلامتی و کیفیت زندگی شماست. برای دریافت اطلاعات و مشاوره‌های بیشتر، تیم وی مام همیشه در کنار شماست.

آیا می‌توانم بدون مراجعه به پزشک و با تست خانگی پروستات را تشخیص دهم؟

خیر، هیچ تست خانگی معتبری برای تشخیص قطعی مشکلات پروستات وجود ندارد. بهترین اقدام خانگی، توجه دقیق به علائم ادراری و در میان گذاشتن آنها با پزشک است که اولین قدم در فرآیند تشخیص محسوب می‌شود.

آیا معاینه پروستات با انگشت (DRE) دردناک یا خطرناک است؟

این معاینه ممکن است کمی احساس ناخوشایندی یا فشار ایجاد کند، اما دردناک نیست. این یک روش بسیار سریع (حدود ۱۰-۱۵ ثانیه)، ایمن و فوق‌العاده ارزشمند برای ارزیابی سلامت پروستات است و هیچ خطری ندارد.

بالا بودن PSA در آزمایش خون همیشه به معنای سرطان است؟

خیر، به هیچ وجه. بالا بودن PSA می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد، از جمله بزرگ شدن خوش‌خیم پروستات (BPH)، التهاب یا عفونت پروستات (پروستاتیت)، یا حتی فعالیت‌های اخیر مانند دوچرخه‌سواری. این فقط یک زنگ خطر است که نیاز به بررسی بیشتر دارد.

آیا برای آزمایش خون پروستات (PSA) باید ناشتا باشیم؟

معمولاً برای انجام آزمایش PSA نیازی به ناشتا بودن نیست. با این حال، بهتر است از ۲۴ تا ۴۸ ساعت قبل از آزمایش، از فعالیت‌هایی مانند رابطه جنسی (انزال) و دوچرخه‌سواری طولانی‌مدت که می‌توانند به طور موقت سطح PSA را بالا ببرند، خودداری کنید.

تفاوت اصلی آزمایش‌های تشخیصی برای پروستات خوش خیم و سرطان چیست؟

آزمایش‌های اولیه (PSA, DRE, سونوگرافی) برای هر دو حالت مشترک هستند و به تشخیص افتراقی کمک می‌کنند. اما تنها راه تشخیص قطعی سرطان، بیوپسی (نمونه‌برداری بافتی) است که برای تشخیص BPH خوش‌خیم معمولاً نیازی به آن نیست.

منبع: sinaihealth , cancer