جدیدترین عمل جراحی پروستات ؛ انواع و عوارض جراحی پروستات چیست؟

شنیدن کلمه «جراحی» از زبان پزشک، به خصوص زمانی که در مورد عضوی حساس مانند پروستات باشد، می‌تواند به طور طبیعی موجی از نگرانی، اضطراب و سوالات بی‌شمار را در ذهن شما و خانواده‌تان ایجاد کند. در وی مام، ما این دغدغه‌ها و نگرانی‌ها را عمیقاً درک می‌کنیم. سوالاتی مانند «عمل جراحی پروستات چگونه است؟»، «آیا خطرناک است؟»، «چه عوارضی در انتظار من است؟» کاملاً طبیعی هستند.

می‌خواهیم به شما اطمینان دهیم که شما در این مسیر تنها نیستید. در این راهنمای جامع و دلسوزانه، ما به عنوان راهنمای متخصص شما، قصد داریم قدم به قدم و به زبانی ساده و شفاف، تمام مراحل را از انواع روش‌های جراحی گرفته تا دوره نقاهت و مراقبت‌های پس از عمل، توضیح دهیم تا با آگاهی کامل، دیدی باز و آرامش خاطر، بهترین تصمیم را برای سلامتی خود بگیرید.

چه زمانی پروستات نیاز به جراحی دارد؟

اولین و مهم‌ترین سوال این است که اصلاً چه زمانی پروستات نیاز به جراحی دارد؟ جراحی معمولاً اولین خط درمان برای بزرگ شدن خوش خیم پروستات یا BPH نیست. پزشک تنها زمانی این گزینه را مطرح می‌کند که سایر روش‌ها کافی نبوده یا عوارض جدی‌تری بروز کرده باشد. بیایید این معیارها را با هم مرور کنیم.

برای اکثر مردانی که سرطان پروستات با علائم متوسط دارند، درمان با داروها آغاز می‌شود. این داروها به خوبی می‌توانند علائم را کنترل کرده و کیفیت زندگی را بهبود بخشند. اما گاهی اوقات، با گذشت زمان، ممکن است داروها دیگر اثربخشی لازم را نداشته باشند یا فرد دچار عوارض جانبی غیرقابل تحمل ناشی از مصرف دارو شود. در چنین شرایطی، جراحی به عنوان یک راه‌حل موثرتر و دائمی‌تر مطرح می‌شود.

بزرگی پروستات چه عوارضی دارد؟

گاهی اوقات، بزرگی پروستات دیگر فقط یک مشکل آزاردهنده نیست، بلکه به سلامت عمومی سیستم ادراری آسیب می‌زند. در صورت بروز هر یک از عوارض زیر، جراحی دیگر یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت پزشکی است:

• احتباس ادراری مکرر: ناتوانی ناگهانی و کامل در دفع ادرار که نیازمند مراجعه به اورژانس و استفاده از سوند است.
• آسیب به کلیه‌ها: اگر انسداد به حدی شدید باشد که ادرار به سمت کلیه‌ها پس بزند، می‌تواند باعث آسیب دائمی به عملکرد کلیه شود.
• عفونت‌های ادراری مکرر: باقی ماندن ادرار در مثانه، محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها و ایجاد عفونت‌های پی‌درپی فراهم می‌کند.
• سنگ مثانه: عدم تخلیه کامل مثانه می‌تواند منجر به تشکیل سنگ در داخل آن شود.
• خونریزی قابل توجه از پروستات.

چه اندازه پروستات نیاز به جراحی دارد؟

این یک باور غلط رایج است که یک اندازه مشخص (مثلاً بالای ۵۰ یا ۶۰ سی‌سی) حتماً نیاز به جراحی دارد. تصمیم برای جراحی، بیشتر بر اساس شدت علائم بیمار و تاثیری که بر کیفیت زندگی او گذاشته است، گرفته می‌شود تا اندازه مطلق پروستات در سونوگرافی. ممکن است فردی با پروستات ۶۰ سی‌سی علائم خفیفی داشته باشد و نیازی به جراحی نداشته باشد، در حالی که فرد دیگری با پروستات ۴۰ سی‌سی، علائم بسیار شدیدی را تجربه کند که به دارو پاسخ نمی‌دهد. با این حال، در پروستات‌های بسیار بزرگ (معمولاً بالای ۸۰ تا ۱۰۰ سی‌سی)، درمان دارویی اغلب اثربخشی کمتری دارد و جراحی از همان ابتدا می‌تواند گزینه بهتری باشد.

انواع جراحی پروستات

خوشبختانه، علم پزشکی در زمینه انواع جراحی پروستات پیشرفت‌های چشمگیری داشته است. امروزه دیگر جراحی پروستات به یک روش واحد محدود نمی‌شود و گزینه‌های متنوعی از روش‌های کم‌تهاجمی تا جراحی‌های پیچیده‌تر وجود دارد. انتخاب بهترین روش به اندازه پروستات، وضعیت سلامت عمومی شما و مهارت جراح بستگی دارد.

متن انگلیسی:
The main type of surgery for prostate cancer is a radical prostatectomy. In this operation, the surgeon (urologist) removes the entire prostate gland plus some of the tissue around it, including the seminal vesicles. Sometimes nearby lymph nodes are removed as well.

ترجمه متن:
نوع اصلی جراحی برای سرطان پروستات، پروستاتکتومی رادیکال است. در این عمل، جراح (اورولوژیست) کل غده پروستات به همراه مقداری از بافت اطراف آن، از جمله کیسه‌های منی را برمی‌دارد. گاهی اوقات غدد لنفاوی مجاور نیز برداشته می‌شوند.

cancer.org

جراحی پروستات به روش TURP چگونه است؟

جراحی پروستات به روش TURP که مخفف عبارت Transurethral Resection of the Prostate است، برای دهه‌ها به عنوان «استاندارد طلایی» درمان جراحی BPH شناخته شده است. این همان عمل جراحی تراشیدن پروستات است. در این روش، هیچ برشی روی شکم ایجاد نمی‌شود. جراحی پروستات از کجاست؟ تمام عمل از طریق مجرای ادرار انجام می‌شود.
جراح ابزاری نازک و تلسکوپی به نام رزکتوسکوپ را از طریق آلت تناسلی وارد مجرای ادرار کرده و به پروستات می‌رساند. این ابزار مجهز به یک دوربین، منبع نور و یک حلقه الکتریکی است. جراح با مشاهده تصویر بزرگ‌نمایی شده پروستات بر روی مانیتور، با استفاده از حلقه الکتریکی، قسمت‌های اضافی و مسدودکننده بافت پروستات را لایه به لایه می‌تراشد و همزمان رگ‌های خونی را برای جلوگیری از خونریزی می‌سوزاند. تکه‌های تراشیده شده وارد مثانه شده و در انتهای عمل شسته و خارج می‌شوند. این جراحی اندوسکوپیک پروستات بسیار موثر است و نتایج عالی و طولانی‌مدتی را به همراه دارد.

جراحی پروستات به روش باز به چه صورت است؟

جراحی پروستات به روش باز یا پروستاتکتومی ساده، یک روش سنتی‌تر است که امروزه کاربرد آن محدودتر شده است. در این روش، جراح برشی را در قسمت پایینی شکم، بالای استخوان شرمگاهی، ایجاد می‌کند. سپس با کنار زدن بافت‌ها به غده پروستات دسترسی پیدا کرده و بخش داخلی و بزرگ شده آن را به صورت یکجا خارج می‌کند. پوسته خارجی پروستات دست‌نخورده باقی می‌ماند.
این روش معمولاً تنها برای مردانی به کار می‌رود که پروستات بسیار بزرگی (معمولاً بالای ۱۰۰ سی‌سی) دارند یا به طور همزمان نیاز به جراحی دیگری مانند ترمیم سنگ بزرگ مثانه دارند. این عمل تهاجمی‌تر است و با خونریزی بیشتر و دوره نقاهت طولانی‌تری همراه است.

عمل جراحی پروستات با لیزر

در دو دهه اخیر، استفاده از لیزر، جراحی پروستات را متحول کرده است. عمل جراحی پروستات با لیزر نیز مانند TURP از طریق مجرای ادرار انجام می‌شود، اما به جای حلقه الکتریکی، از انرژی دقیق و قدرتمند لیزر برای حذف بافت پروستات استفاده می‌شود. این روش مزایای قابل توجهی دارد، از جمله خونریزی بسیار کمتر، نیاز کوتاه‌تر به سوند و دوره بستری کوتاه‌تر در بیمارستان.
سوال مهم این است: عمل پروستات با لیزر بهتر است یا جراحی TURP؟ هر دو روش بسیار موثر هستند، اما لیزر به خصوص برای بیمارانی که داروهای ضدانعقاد خون مصرف می‌کنند یا مشکلات قلبی دارند، گزینه ایمن‌تری است.
معروف‌ترین و پیشرفته‌ترین نوع جراحی لیزری، جراحی پروستات به روش هولپ (HoLEP) است که با استفاده از جراحی پروستات با لیزر هولمیوم انجام می‌شود. در این روش، جراح با لیزر، بافت بزرگ شده پروستات را به طور کامل از پوسته خارجی آن جدا می‌کند (مانند جدا کردن پره‌های پرتقال از پوستش) و آن را به داخل مثانه می‌اندازد. سپس با ابزار دیگری به نام مورسیلاتور، آن بافت را خرد و از مثانه خارج می‌کند. HoLEP برای هر اندازه پروستات موثر است و نتایج بسیار پایداری دارد.

جدیدترین جراحی پروستات چیست؟

تحقیقات برای یافتن روش‌های کم‌تهاجمی‌تر همچنان ادامه دارد. دو مورد از جدیدترین جراحی پروستات که در سال‌های اخیر معرفی شده‌اند عبارتند از:

• جراحی پروستات با بخار آب (Rezum): در این روش سرپایی، جراح با ابزاری که از طریق مجرا وارد می‌شود، بخار آب استریل را برای چند ثانیه به داخل بافت پروستات تزریق می‌کند. انرژی حرارتی بخار آب باعث مرگ سلول‌های اضافی شده و بدن به تدریج این بافت مرده را جذب کرده و پروستات کوچک می‌شود. این روش برای پروستات‌های کوچک تا متوسط مناسب است و مزیت بزرگ آن، حفظ کامل عملکرد انزالی است.
• جراحی جدید پروستات با آب جوش (Aquablation): در این روش که با هدایت رباتیک و سونوگرافی همزمان انجام می‌شود، یک جت آب پرفشار (و نه آب جوش) با دقت بسیار بالا، بافت اضافی پروستات را تخریب و خارج می‌کند. این روش سرعت بالایی دارد و بسیار دقیق است.

اگر می‌خواهید با این روش‌های تشخیص پروستات آشنا شوید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله‌ی نحوه تشخیص پروستات در خانه را بخوانید.

عمل جراحی پروستات چگونه انجام میشود؟

حالا که با انواع روش‌ها آشنا شدیم، بیایید ببینیم از لحظه تصمیم به جراحی تا روز عمل چه اتفاقاتی می‌افتد. جراحی پروستات چگونه انجام میشود؟

آمادگی‌های قبل از عمل پروستات چیست؟

قبل از عمل، شما یک ویزیت کامل توسط جراح و متخصص بیهوشی خواهید داشت. مجموعه‌ای از آزمایش‌های خون، نوار قلب و عکس قفسه سینه برای ارزیابی سلامت عمومی شما انجام می‌شود. اگر داروهای رقیق‌کننده خون مانند آسپرین یا وارفارین مصرف می‌کنید، باید با نظر پزشک، چند روز قبل از عمل آنها را قطع کنید. همچنین از شب قبل از عمل باید ناشتا باشید.

جراحی پروستات چقدر طول میکشد؟

جراحی پروستات چقدر زمان میبرد؟ این موضوع به اندازه پروستات و روش جراحی بستگی دارد. به طور متوسط:

• جراحی TURP یا لیزر معمولاً بین ۶۰ تا ۹۰ دقیقه طول می‌کشد.
• جراحی باز ممکن است ۲ تا ۳ ساعت زمان ببرد.

این زمان‌ها فقط مربوط به خود عمل است و زمان آماده‌سازی و ریکاوری در اتاق عمل به آن اضافه می‌شود.

آیا عمل پروستات بدون بیهوشی کامل ممکن است؟

بله. جراحی پروستات بدون بیهوشی کامل، یک گزینه بسیار رایج و ایمن است. اکثر جراحی‌های پروستات از طریق مجرا (TURP و لیزر) می‌توانند با استفاده از بی‌حسی اسپاینال یا اپیدورال انجام شوند. در این روش، داروی بی‌حسی به فضای اطراف نخاع در کمر تزریق می‌شود و باعث می‌شود شما از کمر به پایین کاملاً بی‌حس شوید، اما در طول عمل هوشیار باشید. البته داروهای آرام‌بخش نیز به شما تزریق می‌شود تا احساس راحتی و خواب‌آلودگی داشته باشید.

جراحی پروستات چند روز بستری دارد؟

مدت زمان بستری در بیمارستان نیز به نوع عمل بستگی دارد:

• روش‌های کم‌تهاجمی مانند Rezum: معمولاً به صورت سرپایی انجام شده و نیازی به بستری ندارند.
• جراحی لیزر (HoLEP): اغلب بیماران تنها یک شب در بیمارستان بستری می‌شوند.
• جراحی TURP: معمولاً نیاز به ۱ تا ۲ شب بستری دارد.
• جراحی باز: نیاز به بستری طولانی‌تری، حدود ۳ تا ۵ روز، دارد.

عوارض جراحی پروستات چیست؟

این بخش شاید مهم‌ترین و نگران‌کننده‌ترین قسمت برای هر بیماری باشد. جراحی پروستات چه عوارضی دارد؟ بسیار مهم است که با دیدی واقع‌بینانه و آگاهانه با این موضوع روبرو شویم.

آیا جراحی پروستات خطرناک است؟

ایا جراحی پروستات خطرناک است؟ هر عمل جراحی با ریسک‌های عمومی همراه است، مانند خطر خونریزی، عفونت، تشکیل لخته خون در پاها و واکنش به داروی بیهوشی. خوشبختانه، با تکنیک‌های مدرن جراحی و مراقبت‌های پیشرفته، این عوارض جراحی پروستات خوش خیم بسیار نادر هستند و جراحی پروستات به طور کلی یک عمل بسیار ایمن محسوب می‌شود، به خصوص در جراحی پروستات در سنین بالا که مراقبت‌ها دقیق‌تر است.

عوارض ادراری بعد از عمل پروستات

پس از برداشتن سوند، بسیاری از بیماران برای مدتی دچار درجاتی از بی‌اختیاری ادرار می‌شوند. این معمولاً به صورت بی‌اختیاری استرسی (نشت ادرار با سرفه، عطسه یا بلند کردن جسم سنگین) یا بی‌اختیاری فوریتی (احساس فوریت شدید و نرسیدن به دستشویی) است. خبر خوب این است که در اکثر قریب به اتفاق موارد، این بی‌اختیاری موقتی است و با گذشت زمان و انجام تمرینات تقویت عضلات کف لگن (تمرینات کگل)، به طور کامل بهبود می‌یابد. بی‌اختیاری دائمی پس از جراحی BPH بسیار نادر است.

عوارض جنسی بعد از عمل پروستات

این یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌هاست.

• انزال معکوس (Retrograde Ejaculation): این شایع‌ترین عارضه جنسی پس از جراحی‌های TURP و لیزر است. در این حالت، به دلیل تغییرات ایجاد شده در گردن مثانه، مایع منی هنگام ارگاسم به جای خروج از آلت، به داخل مثانه برمی‌گردد و سپس با ادرار دفع می‌شود. این وضعیت هیچ خطری برای سلامتی ندارد و حس ارگasm نیز حفظ می‌شود، اما منجر به یک «ارگاسم خشک» شده و بر توانایی باروری تاثیر می‌گذارد.
• اختلال نعوظ (Erectile Dysfunction): خطر ایجاد اختلال نعوظ جدید و دائمی پس از جراحی‌های BPH نسبتاً پایین است، زیرا این عمل‌ها با اعصاب کنترل‌کننده نعوظ که در سطح خارجی پروستات قرار دارند، فاصله دارند. با این حال، در درصد کمی از بیماران ممکن است عملکرد نعوظ تحت تاثیر قرار گیرد.

کنار آمدن با این تغییرات، هم از نظر جسمی و هم روحی، می‌تواند برای شما و خانواده‌تان چالش‌برانگیز باشد. صحبت کردن در مورد این نگرانی‌ها بسیار مهم است. یک مشاوره آنلاین پزشکی می‌تواند فضایی امن و محرمانه برای گفتگو در مورد این مسائل حساس و دریافت راهکارهای حمایتی و تخصصی فراهم کند.

مراقبت‌های بعد از عمل پروستات چیست؟

دوره نقاهت، بخش مهمی از فرآیند درمان است. رعایت دقیق دستورالعمل‌ها به شما کمک می‌کند تا بهبودی سریع‌تر و راحت‌تری داشته باشید.

پس از عمل، شما برای چند روز یک سوند ادراری خواهید داشت. این لوله نازک از طریق مجرا وارد مثانه شده و به تخلیه ادرار و شستشوی مثانه کمک می‌کند تا لخته‌های خون خارج شوند. دیدن ادرار خونی در روزهای اول کاملاً طبیعی است. پرستاران به شما نحوه مراقبت از کیسه ادرار را آموزش خواهند داد.

بعد از عمل جراحی پروستات چه غذاهایی باید خورد؟

تغذیه مناسب در دوره نقاهت اهمیت زیادی دارد. مهم‌ترین توصیه‌ها عبارتند از:

• نوشیدن مایعات فراوان: نوشیدن مقدار زیادی آب (حدود ۸ لیوان در روز) به شستشوی مثانه و جلوگیری از عفونت کمک می‌کند.
• رژیم غذایی پرفیبر: یبوست و زور زدن برای دفع مدفوع می‌تواند باعث درد و خونریزی شود. مصرف غذاهای پرفیبر مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل برای جلوگیری از یبوست ضروری است.
• بهترین میوه بعد از عمل جراحی پروستات: میوه‌هایی مانند آلو، انجیر، گلابی و انواع توت‌ها به دلیل داشتن فیبر بالا و خواص آنتی‌اکسیدانی، انتخاب‌های عالی هستند.

چه زمانی بعد از عمل جراحی پروستات می‌توانم ورزش کنم؟

بهبودی یک فرآیند تدریجی است. باید به بدن خود زمان بدهید.

• از بلند کردن اجسام سنگین (بیش از ۵ کیلوگرم)، ورزش‌های شدید و زور زدن برای حداقل ۴ تا ۶ هفته خودداری کنید.
• رانندگی معمولاً پس از ۱ تا ۲ هفته، زمانی که دیگر درد ندارید و داروهای مسکن قوی مصرف نمی‌کنید، مجاز است.
• بازگشت به فعالیت جنسی معمولاً پس از ۴ تا ۶ هفته و با اجازه پزشک امکان‌پذیر است.

مقایسه انواع رایج جراحی پروستات برای BPH

نوع جراحی	نحوه انجام	مدت بستری	مزایا	معایب اصلی
TURP (تراشیدن پروستات)	از طریق مجرای ادرار با حلقه الکتریکی	۱ تا ۲ روز	استاندارد طلایی، بسیار موثر، نتایج طولانی‌مدت	ریسک خونریزی، انزال معکوس شایع است
جراحی باز	برش روی شکم	چند روز	مناسب برای پروستات‌های بسیار بزرگ	تهاجمی‌تر، دوره نقاهت طولانی‌تر، خونریزی بیشتر
HoLEP (لیزر هولمیوم)	از طریق مجرای ادرار با لیزر	معمولاً ۱ روز	خونریزی بسیار کم، مناسب برای هر اندازه پروستات، بستری کوتاه‌تر	نیاز به مهارت بالای جراح، ممکن است بی‌اختیاری فوریتی موقت بیشتری داشته باشد
Rezum (بخار آب)	از طریق مجرای ادرار با تزریق بخار	سرپایی (بدون بستری)	بسیار کم‌تهاجمی، حفظ کامل عملکرد انزالی	مناسب برای پروستات‌های کوچک تا متوسط، نتایج کندتر ظاهر می‌شود

کلام آخر ویمام

در پایان این سفر اطلاعاتی، می‌خواهیم تاکید کنیم که عمل جراحی پروستات، به خصوص با بهره‌گیری از روش‌های مدرن و کم‌تهاجمی امروزی، یک راهکار بسیار موثر، ایمن و کارآمد برای رهایی از علائم آزاردهنده BPH و بازگرداندن کیفیت زندگی شماست. تصمیم برای جراحی یک قدم بزرگ و مهم است، اما با انتخاب یک جراح ماهر، داشتن اطلاعات کافی و دیدی واقع‌بینانه نسبت به فرآیند و عوارض احتمالی، می‌توانید با اطمینان خاطر و آرامش این مسیر را طی کنید.

به یاد داشته باشید که دوره بهبودی نیازمند صبر و مراقبت است. بدن شما برای ترمیم به زمان نیاز دارد. برای دریافت اطلاعات و مشاوره‌های بیشتر، وی مام همیشه در کنار شما و آماده پاسخگویی به سوالاتتان است.

هزینه جراحی پروستات در بیمارستان خصوصی چقدر است؟

هزینه جراحی پروستات بسیار متغیر است و به نوع بیمارستان (خصوصی یا دولتی)، نوع جراحی (TURP، لیزر و...)، دستمزد جراح و پوشش بیمه شما بستگی دارد. برای اطلاع دقیق، بهتر است با بیمارستان یا دفتر جراح مورد نظر خود تماس بگیرید.

آیا جراحی پروستات در سنین بالا (مثلاً بالای ۸۰ سال) امکان‌پذیر است؟

بله. سن به تنهایی مانعی برای جراحی نیست. آنچه اهمیت دارد، وضعیت سلامت عمومی بیمار است. اگر فردی در سن بالا از نظر قلبی و ریوی وضعیت پایداری داشته باشد، می‌تواند کاندیدای خوبی برای جراحی، به خصوص با روش‌های کم‌تهاجمی مانند لیزر باشد.

تفاوت اصلی جراحی پروستات برای BPH با جراحی رادیکال پروستات برای سرطان چیست؟

این دو عمل کاملاً متفاوت هستند. در جراحی BPH (پروستاتکتومی ساده)، فقط بخش داخلی و بزرگ شده پروستات برداشته می‌شود. اما در جراحی رادیکال برای سرطان، کل غده پروستات به همراه کیسه‌های منی و غدد لنفاوی اطراف برداشته می‌شود که عملی بسیار وسیع‌تر است.

آیا جراحی رباتیک پروستات در ایران انجام می‌شود؟

بله، جراحی رباتیک در ایران در مراکز محدودی انجام می‌شود، اما کاربرد اصلی آن بیشتر برای جراحی رادیکال پروستات به دلیل سرطان است. برای درمان BPH، روش‌های بسیار موثر و رایج‌تری مانند HoLEP (لیزر) وجود دارد که نتایج مشابهی را با هزینه کمتر ارائه می‌دهند.

بعد از عمل پروستات تا چه مدت باید از سوند استفاده کنم؟

مدت زمان استفاده از سوند به نوع جراحی بستگی دارد. برای جراحی لیزر ممکن است ۱ تا ۲ روز باشد. برای جراحی TURP معمولاً ۲ تا ۳ روز و برای جراحی باز ممکن است تا یک هفته یا بیشتر طول بکشد. این تصمیم کاملاً بر عهده جراح شماست.

منبع: cancer.org , cancer.ca