سریعترین درمان خانگی آلرژی در بارداری: رفع حساسیت در خانه

فرا رسیدن بهار با عطر گل‌ها و شکوفه‌ها یا پاییز با رنگ‌های گرمش، برای خیلی‌ها به خصوص مادران باردار می‌تونه همراه باشه با عطسه، آبریزش بینی و خارش چشم. آلرژی فصلی در بارداری یه دغدغه رایجه و کاملاً قابل درکه.
از یه طرف با علائم آزاردهنده روبه‌رو هستید که آرامشتون رو بهم می‌زنه و از طرف دیگه، نگرانی درباره مصرف دارو و تأثیرش روی جنین، یه دوراهی سخت ایجاد می‌کنه. تو این مطلب از وی‌مام، با زبانی ساده و نگاه دلسوزانه، همه جوانب آلرژی فصلی در بارداری رو بررسی می‌کنیم و راهکارهای ایمن و مؤثر برای راحت‌تر سپری کردن این دوران رو به شما معرفی می‌کنیم.

آلرژی فصلی چیست و چرا در بارداری اهمیت دارد؟

آلرژی فصلی که به آن «رینیت آلرژیک» یا «تب یونجه» هم می‌گویند، در واقع واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن شما به مواد بی‌ضرری است که در هوا پراکنده‌اند. شایع‌ترین این مواد، گرده گیاهان، درختان و علف‌های هرز هستند که در فصول خاصی از سال، به ویژه بهار و پاییز، به اوج خود می‌رسند. وقتی شما این ذرات را تنفس می‌کنید، سیستم ایمنی بدن به اشتباه آن‌ها را یک تهدید تلقی کرده و برای مبارزه با آن، ماده‌ای به نام هیستامین آزاد می‌کند. آزاد شدن هیستامین همان چیزی است که باعث بروز علائم آزاردهنده آلرژی می‌شود.

اما چرا این موضوع در بارداری اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند؟ تغییرات هورمونی گسترده در این دوران می‌تواند بر سیستم ایمنی شما تأثیر بگذارد. برای حدود یک‌سوم از زنان، علائم آلرژی در بارداری تشدید می‌شود، برای یک‌سوم دیگر بدون تغییر باقی می‌ماند و جالب است که برای یک‌سوم باقی‌مانده، علائم حتی بهتر هم می‌شود! اما نکته مهم، فارغ از شدت علائم، نحوه مدیریت و درمان آن است. بسیاری از داروهایی که قبلاً به راحتی برای کنترل حساسیت خود مصرف می‌کردید، ممکن است در دوران بارداری ایمن نباشند. بنابراین، پیدا کردن یک راه حل موثر که هم به شما آرامش بدهد و هم برای جنین در حال رشدتان کاملاً بی‌خطر باشد، اولویت اصلی است.

علائم آلرژی فصلی در بارداری

علائم حساسیت فصلی در بارداری تفاوتی با حالت عادی ندارد و ممکن است یک یا چند مورد از موارد زیر را تجربه کنید:

• عطسه‌های مکرر و پشت سر هم

• آبریزش بینی با ترشحات شفاف و رقیق

• گرفتگی و کیپ شدن بینی

• خارش، قرمزی و آبریزش از چشم‌ها

• خارش گلو، سقف دهان و گوش‌ها

• سرفه‌های خشک که به دلیل ترشحات پشت حلق ایجاد می‌شود

• احساس خستگی و کلافگی

آلرژی فصلی معمولا با آبریزش بینی و عطسه همراهه، اما گاهی اوقات آلرژی خودش رو به شکل کهیرهای پوستی نشون میده که می‌تونه نگران‌کننده‌تر باشه. اگه با این مشکل پوستی درگیر شدید، حتما مقاله ما در مورد ارتباط کهیر بارداری با سقط و درمان‌های سنتی رو بخونید.

تفاوت علائم آلرژی با سرماخوردگی و رینیت بارداری

یکی از چالش‌های تشخیص، شباهت علائم آلرژی با سرماخوردگی است. با این حال، تفاوت‌های کلیدی وجود دارد. سرماخوردگی معمولاً با تب، بدن درد و گلودرد چرکی همراه است و ترشحات بینی ممکن است غلیظ و زرد یا سبز رنگ شوند. در مقابل، آلرژی هرگز باعث تب نمی‌شود و علائم خارش (چشم، گلو، بینی) در آن بسیار شایع‌تر است. همچنین، سرماخوردگی معمولاً طی یک هفته بهبود می‌یابد، اما آلرژی می‌تواند تا زمانی که عامل حساسیت‌زا در محیط وجود دارد، ادامه پیدا کند.

از طرفی، باید با یک وضعیت دیگر به نام «رینیت بارداری» نیز آشنا باشید. این حالت، یک نوع گرفتگی بینی غیرآلرژیک است که به دلیل افزایش حجم خون و تاثیر هورمون‌های بارداری بر عروق خونی بینی رخ می‌دهد و حدود ۳۰ درصد از زنان باردار را درگیر می‌کند. تفاوت اصلی رینیت بارداری با آلرژی این است که معمولاً با عطسه و خارش همراه نیست و صرفاً به صورت گرفتگی بینی بروز می‌کند. تشخیص درست بین این سه حالت توسط پزشک، برای انتخاب روش درمانی مناسب بسیار مهم است.

تاثیر آلرژی فصلی بر جنین

این مهم‌ترین سوال و بزرگ‌ترین نگرانی مادران است: «آیا عطسه‌ها و خارش چشم من به جنین آسیبی می‌رساند؟» در پاسخ به این نگرانی مهم باید گفت که خوشبختانه، علائم معمول آلرژی فصلی به خودی خود هیچ تاثیر مستقیمی بر جنین ندارند. جنین شما در محیط امن رحم به خوبی محافظت می‌شود و عطسه یا آبریزش بینی شما، او را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد.

با این حال، تاثیرات غیرمستقیم آلرژی را نباید نادیده گرفت. اگر علائم شما آنقدر شدید باشد که خواب شبانه‌تان را مختل کند، اشتهایتان را از بین ببرد یا باعث خستگی مفرط شود، این وضعیت می‌تواند بر سلامت عمومی شما و در نتیجه بر روند بارداری تاثیر بگذارد. همچنین، در مادرانی که علاوه بر آلرژی، به آسم نیز مبتلا هستند، کنترل آلرژی اهمیت دوچندان پیدا می‌کند. زیرا یک حمله آلرژیک شدید می‌تواند باعث تشدید علائم آسم و بروز تنگی نفس شود که این وضعیت می‌تواند میزان اکسیژن‌رسانی به جنین را کاهش دهد.
بنابراین، خطر اصلی نه خود آلرژی، بلکه علائم کنترل‌نشده و شدید آن و یا مصرف داروهای ناایمن است.

درمان آلرژی فصلی در بارداری

قانون طلایی و شماره یک در درمان هر مشکلی در دوران بارداری این است: همیشه و حتماً قبل از مصرف هرگونه دارو، حتی داروهای گیاهی یا بدون نسخه، با پزشک متخصص زنان یا پزشک عمومی خود مشورت کنید. اولویت اول در مدیریت آلرژی در این دوران، استفاده از راهکارهای غیردارویی و پیشگیرانه است.

راهکارهای غیردارویی و پیشگیری 

این روش‌ها ایمن‌ترین و بهترین نقطه برای شروع هستند. با به کار بستن این راهکارها، ممکن است نیاز شما به دارو به کلی برطرف شده یا به حداقل برسد.

• از گرده‌ها دوری کنید: میزان گرده افشانی گیاهان معمولاً در ساعات میانی صبح و اوایل غروب به اوج خود می‌رسد. سعی کنید در این ساعات، به خصوص در روزهای خشک و پرباد، کمتر از خانه خارج شوید. می‌توانید از طریق وب‌سایت‌های هواشناسی، میزان گرده (Pollen Count) در منطقه خود را بررسی کنید.

• پنجره‌ها را ببندید: در فصول اوج آلرژی، پنجره‌های خانه و اتومبیل خود را بسته نگه دارید و برای تهویه و خنک کردن هوا از دستگاه تهویه مطبوع (کولر گازی) استفاده کنید. فیلترهای دستگاه تهویه را نیز به طور منظم تمیز یا تعویض کنید.

• از فیلترهای HEPA استفاده کنید: استفاده از دستگاه‌های تصفیه هوا با فیلترهای HEPA می‌تواند به طور موثری گرده‌ها، گرد و غبار و سایر آلرژن‌ها را از هوای داخل خانه حذف کند.

• بعد از بازگشت به خانه دوش بگیرید: گرده‌ها می‌توانند به مو و لباس شما بچسبند. دوش گرفتن و تعویض لباس پس از بازگشت به خانه، به حذف این آلرژن‌ها کمک می‌کند و از ورودشان به رختخواب شما جلوگیری می‌کند.

• شستشوی بینی با سرم نمکی: این یکی از موثرترین و ایمن‌ترین روش‌ها برای تسکین علائم بینی است. شما می‌توانید از اسپری‌های سالین آماده (سدیم کلراید) یا از وسیله‌ای به نام «نتی پات» برای شستشوی مجاری بینی خود استفاده کنید. این کار به پاک کردن مخاط و آلرژن‌ها از بینی کمک کرده و گرفتگی را کاهش می‌دهد.

قرص ضد حساسیت در بارداری

اگر راهکارهای غیردارویی کافی نبودند، پزشک ممکن است استفاده از دارو را توصیه کند. در این مرحله، انتخاب یک داروی ایمن بسیار مهم است. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) داروها را بر اساس ایمنی در بارداری دسته‌بندی می‌کند که پزشک شما بر اساس آن تصمیم‌گیری خواهد کرد. هرگز به صورت خودسرانه اقدام به مصرف قرص ضد حساسیت نکنید.

آنتی‌هیستامین‌های مجاز در بارداری

آنتی‌هیستامین‌ها اصلی‌ترین گروه دارویی برای کنترل آلرژی هستند. برخی از آنتی‌هیستامین‌ها سابقه طولانی‌تری از مصرف در بارداری دارند و ایمن‌تر تلقی می‌شوند.

• آنتی‌هیستامین‌های نسل اول: داروهایی مانند کلرفنیرامین و دیفن‌هیدرامین (بنادریل) سال‌هاست که استفاده می‌شوند و مطالعات زیادی ایمنی نسبی آن‌ها را نشان داده است (گروه B). نقطه ضعف اصلی آن‌ها ایجاد خواب‌آلودگی شدید است.

• آنتی‌هیستامین‌های نسل دوم: داروهایی مانند لوراتادین (Claritin) و سیتریزین (Zyrtec) نیز در گروه B قرار دارند و به دلیل اینکه خواب‌آلودگی کمتری ایجاد می‌کنند، اغلب به عنوان گزینه‌های بهتری در نظر گرفته می‌شوند. این دو دارو معمولاً به عنوان اولین انتخاب دارویی در بارداری توصیه می‌شوند.

داروهایی مانند فکسوفنادین (Allegra) در گروه C قرار دارند، به این معنی که مطالعات کافی روی انسان انجام نشده و تنها در صورتی تجویز می‌شوند که فواید آن از خطرات احتمالی بیشتر باشد.

داروهای ضدحساسیت باید با احتیاط مصرف بشن. اما مشکلات دیگه‌ای مثل بدن‌درد هم هستن که شاید نیاز به دارو داشته باشن. قبل از مصرف هر دارویی، بهتره با علل و درمان‌های خانگی آشنا بشید. مقاله ما در مورد علت و درمان فوری بدن درد در بارداری اطلاعات خوبی بهتون میده.

داروهایی که باید از آن‌ها اجتناب کرد

بسیاری از داروهای سرماخوردگی و آلرژی ترکیبی، حاوی مواد ضداحتقان (Decongestant) هستند. از مصرف داروهای حاوی سودوافدرین یا فنیل‌افرین، به خصوص در سه ماهه اول بارداری، باید جداً خودداری شود. این مواد با تنگ کردن عروق خونی، می‌توانند جریان خون به سمت جفت را کاهش دهند و این موضوع برای جنین خطرناک است. همیشه برچسب داروها را با دقت بخوانید.

اسپری بینی برای آلرژی در بارداری

اسپری‌های بینی یک گزینه عالی هستند، زیرا دارو بیشتر به صورت موضعی عمل می‌کند و جذب سیستمیک (ورود به جریان خون) آن بسیار کمتر از قرص‌هاست. این موضوع خطر رسیدن دارو به جنین را به حداقل می‌رساند.

• اسپری‌های نمکی (Saline): همانطور که گفته شد، این اسپری‌ها کاملاً ایمن هستند و می‌توانید بدون هیچ نگرانی از آن‌ها استفاده کنید.

• اسپری‌های استروئیدی (کورتون): این اسپری‌ها در کنترل التهاب و گرفتگی بینی بسیار موثرند. در میان آن‌ها، اسپری بودزوناید (Budesonide) که با نام تجاری Rhinocort شناخته می‌شود، در گروه B قرار دارد و به عنوان ایمن‌ترین اسپری استروئیدی در بارداری در نظر گرفته می‌شود. سایر اسپری‌ها مانند فلوتیکازون معمولاً در گروه C هستند و با احتیاط بیشتری تجویز می‌شوند.

• اسپری کرومولین سدیم: این اسپری نیز در گروه B قرار دارد و کاملاً ایمن است. این دارو با جلوگیری از آزاد شدن هیستامین عمل می‌کند و بیشتر نقش پیشگیری‌کننده دارد. برای اثربخشی بهتر، باید قبل از شروع علائم و به طور منظم استفاده شود.

درمان خانگی حساسیت فصلی در بارداری

در کنار راهکارهای پیشگیرانه، برخی روش‌های خانگی نیز می‌توانند به تسکین علائم شما کمک کنند.

• بخور آب گرم: تنفس بخار آب حاصل از دوش آب گرم یا یک کاسه آب جوش، می‌تواند به باز شدن مجاری بینی و رقیق شدن مخاط کمک کند. استفاده از یک دستگاه بخور سرد در اتاق خواب نیز در طول شب مفید است.

• کمپرس سرد: برای تسکین خارش و قرمزی چشم‌ها، قرار دادن یک پارچه تمیز و خنک روی پلک‌های بسته می‌تواند بسیار آرامش‌بخش باشد.

• نوشیدنی‌های گرم: نوشیدن چای‌های گیاهی ملایم مانند چای نعناع یا زنجبیل (پس از مشورت با پزشک) و همچنین سوپ‌های گرم می‌تواند به تسکین خارش گلو و گرفتگی بینی کمک کند.

• عسل محلی: برخی بر این باورند که مصرف روزانه مقدار کمی عسل که از گرده‌های همان منطقه تهیه شده، می‌تواند به مرور زمان بدن را نسبت به آلرژن‌های محلی مقاوم کند. با این حال، لازم به ذکر است که تحقیقات علمی کافی برای اثبات قطعی این ادعا به عنوان یک روش درمانی وجود ندارد و این موضوع بیشتر بر اساس تجربه و باورهای فردی است.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگرچه آلرژی فصلی معمولاً یک وضعیت خطرناک نیست، اما در شرایط زیر حتماً باید به پزشک مراجعه کنید:

• اگر راهکارهای غیردارویی و خانگی پس از چند روز هیچ تاثیری در بهبود علائم شما نداشتند.

• اگر علائم شما آنقدر شدید است که در خواب، تغذیه و فعالیت‌های روزمره شما اختلال جدی ایجاد کرده است.

• اگر علاوه بر علائم آلرژی، دچار تنگی نفس، خس‌خس سینه یا احساس فشار در قفسه سینه شدید (این می‌تواند نشانه تشدید آسم باشد).

• اگر دچار تب، لرز یا ترشحات بینی زرد یا سبز رنگ شدید (این می‌تواند علامت عفونت سینوسی باشد که نیاز به درمان آنتی‌بیوتیکی دارد).

• و مهم‌تر از همه، قبل از شروع مصرف هر دارو، مکمل یا داروی گیاهی جدید.

آلرژی‌ها سیستم ایمنی بدن رو درگیر می‌کنن. یه مشکل دیگه که به سیستم عروقی و فشار مربوط می‌شه، بواسیره که تو بارداری خیلی شایعه. برای اینکه با این مشکل و راه‌های درمانش آشنا بشید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله علت و علائم بواسیر در بارداری و درمان خانگی رو مطالعه کنید.

نتیجه‌گیری

رویارویی با آلرژی فصلی در دوران بارداری می‌تواند نگران‌کننده باشد، اما با آگاهی و مدیریت صحیح، کاملاً قابل کنترل است. به خاطر داشته باشید که شما تنها نیستید و این یک مشکل شایع است. در این مقاله جامع از وی مام، تلاش کردیم تا یک نقشه راه ایمن و عملی در اختیار شما قرار دهیم. اولویت همیشه با پیشگیری و روش‌های غیردارویی است. از قدرت شستشوی بینی با سرم نمکی و دوری از آلرژن‌ها غافل نشوید. اگر نیاز به دارو داشتید، به جای نگرانی و تحمل علائم، با پزشک خود صحبت کنید تا ایمن‌ترین و موثرترین گزینه را برای شما و فرزندتان انتخاب کند. با مدیریت صحیح، می‌توانید از این فصل زیبا لذت ببرید و با آرامش، در انتظار ورود عضو جدید خانواده‌تان باشید.

سوالات متداول

آیا اگر من آلرژی داشته باشم، فرزندم هم آلرژیک خواهد شد؟

ژنتیک نقش مهمی در ابتلا به آلرژی دارد. اگر شما یا همسرتان آلرژی دارید، احتمال اینکه فرزندتان نیز به نوعی از آلرژی مبتلا شود بیشتر است. با این حال، این موضوع قطعی نیست.

آیا می‌توانم آمپول‌های ضدحساسیت (ایمونوتراپی) را در بارداری ادامه دهم؟

اگر قبل از بارداری تحت درمان با آمپول‌های ضدحساسیت بوده‌اید و به دوز نگهدارنده رسیده‌اید، معمولاً می‌توانید با نظر پزشک متخصص آلرژی، آن را ادامه دهید. اما شروع این درمان در دوران بارداری توصیه نمی‌شود.

آیا مصرف دیفن هیدرامین (Benadryl) در بارداری مجاز است؟

دیفن هیدرامین در گروه B قرار دارد و نسبتاً ایمن تلقی می‌شود، اما به دلیل ایجاد خواب‌آلودگی شدید، معمولاً داروهای جدیدتر مانند لوراتادین یا سیتریزین ترجیح داده می‌شوند. حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

آیا عطسه‌های شدید می‌تواند به جنین آسیب برساند؟

خیر. عضلات شکم و مایع آمنیوتیک مانند یک بالشتک محافظ عمل می‌کنند و از جنین در برابر فشارهای ناشی از عطسه یا سرفه به خوبی محافظت می‌کنند.

آیا علائم آلرژی در هر بارداری بدتر می‌شود؟

الزاماً اینطور نیست. واکنش بدن به هورمون‌های بارداری می‌تواند در هر بارداری متفاوت باشد. ممکن است در یک بارداری علائم شما شدیدتر و در بارداری دیگر خفیف‌تر باشد یا تغییری نکند.