درمان عفونت گاردنلا دلیل بوی بد واژن+نشانه های ابتلا+قرص قوی

عفونت گاردنرلا، که بیشتر با نام علمی و دقیق‌تر آن یعنی واژینوز باکتریایی (Bacterial Vaginosis – BV) شناخته می‌شود، یکی از شایع‌ترین عفونت‌های واژینال در زنان در سنین باروری است. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که تعادل طبیعی باکتری‌های موجود در واژن به هم می‌خورد. در این بخش از مقاله جامع وی مام، به بررسی دقیق‌تر این عارضه، علل ایجاد آن و تفاوت آن با سایر عفونت‌های واژینال خواهیم پرداخت.

اکوسیستم طبیعی واژن: نقش باکتری‌های مفید

واژن یک محیط پیچیده و پویا است که میزبان انواع مختلفی از باکتری‌ها، هم مفید و هم بالقوه مضر، می‌باشد. در حالت طبیعی و سالم، باکتری‌های لاکتوباسیل (Lactobacilli)، به‌ویژه گونه‌هایی که پراکسید هیدروژن تولید می‌کنند، گروه غالب باکتری‌ها در واژن هستند. این باکتری‌های مفید چندین نقش مهم ایفا می‌کنند:

• تولید اسید لاکتیک: لاکتوباسیل‌ها قندهای موجود در سلول‌های واژن (گلیکوژن) را به اسید لاکتیک تبدیل می‌کنند. این فرآیند باعث حفظ pH اسیدی واژن (معمولاً بین ۳.۸ تا ۴.۵) می‌شود. محیط اسیدی برای رشد بسیاری از باکتری‌های بیماری‌زا نامناسب است.

• تولید پراکسید هیدروژن و سایر مواد ضد میکروبی: برخی از گونه‌های لاکتوباسیل، پراکسید هیدروژن و سایر مواد طبیعی را تولید می‌کنند که به مهار رشد باکتری‌های مضر کمک می‌کند.

• ایجاد سد دفاعی: حضور غالب لاکتوباسیل‌ها به عنوان یک سد فیزیکی و بیولوژیکی عمل کرده و از چسبیدن و رشد باکتری‌های بیماری‌زا به دیواره واژن جلوگیری می‌کند.

برهم خوردن تعادل: رشد بیش از حد باکتری‌های بی‌هوازی

واژینوز باکتریایی (BV) زمانی اتفاق می‌افتد که تعداد باکتری‌های لاکتوباسیل مفید در واژن کاهش یافته و در مقابل، رشد بیش از حد باکتری‌های بی‌هوازی (Anaerobic bacteria) رخ می‌دهد. باکتری گاردنرلا واژینالیس (Gardnerella vaginalis) یکی از اصلی‌ترین باکتری‌هایی است که در افراد مبتلا به BV به میزان زیادی یافت می‌شود، اما تنها عامل ایجاد کننده نیست. سایر باکتری‌های بی‌هوازی مانند گونه‌های مختلف Prevotella، Mobiluncus، Atopobium vaginae و Mycoplasma hominis نیز در این فرآیند نقش دارند.

این تغییر در فلور میکروبی واژن منجر به چندین اتفاق می‌شود:

• افزایش pH واژن: با کاهش لاکتوباسیل‌ها و تولید کمتر اسید لاکتیک، pH واژن قلیایی‌تر می‌شود (معمولاً بالاتر از ۴.۵). این محیط قلیایی برای رشد باکتری‌های بی‌هوازی و گاردنرلا مناسب‌تر است.

• تولید آمین‌های فرار: باکتری‌های بی‌هوازی، پروتئین‌ها را تجزیه کرده و آمین‌های فرار تولید می‌کنند. این آمین‌ها مسئول ایجاد بوی نامطبوع ماهی هستند که یکی از علائم مشخصه BV است.

نکته مهم: واژینوز باکتریایی یک “عفونت” به معنای کلاسیک کلمه (مانند عفونت‌های مقاربتی که توسط یک پاتوژن خارجی ایجاد می‌شوند) نیست، بلکه بیشتر یک عدم تعادل یا دیسبیوزیس (Dysbiosis) در اکوسیستم طبیعی واژن است. گاردنرلا واژینالیس و سایر باکتری‌های مرتبط با BV ممکن است به مقدار کم در واژن زنان سالم نیز وجود داشته باشند، اما در BV، تعداد آن‌ها به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد.

BV شایع‌ترین علت ترشحات غیرطبیعی واژن در زنان است و اگرچه معمولاً عارضه جدی ایجاد نمی‌کند، اما می‌تواند باعث ناراحتی شده و در صورت عدم درمان، خطر ابتلا به برخی مشکلات دیگر مانند بیماری التهابی لگن (PID)، عفونت‌های پس از جراحی‌های زنان، و عوارض بارداری را افزایش دهد.

علائم عفونت گاردنرلا چیست؟

واژینوز باکتریایی (BV)، که اغلب با نام عفونت گاردنرلا شناخته می‌شود، می‌تواند علائم مشخصی ایجاد کند، هرچند که در برخی زنان نیز ممکن است بدون علامت باشد (حدود ۵۰ تا ۷۵ درصد موارد). شناسایی زودهنگام علائم و مراجعه به پزشک برای تشخیص و درمان مناسب بسیار مهم است. در ادامه به شایع‌ترین علائم این عارضه می‌پردازیم:

ترشحات واژن

تغییر در ترشحات واژن یکی از اصلی‌ترین و بارزترین علائم واژینوز باکتریایی است. این ترشحات معمولاً دارای ویژگی‌های زیر هستند:

• قوام و رنگ: ترشحات اغلب رقیق، آبکی و یکنواخت بوده و به رنگ سفید مایل به خاکستری یا زرد کم‌رنگ دیده می‌شوند. این ترشحات معمولاً به دیواره‌های واژن می‌چسبند.

• مقدار: مقدار ترشحات ممکن است از خفیف تا متوسط متغیر باشد و گاهی اوقات بیشتر از حد معمول است.

عفونت گاردنلا یکی از شایع‌ترین انواع عفونت باکتریاییه. اما نوع دیگه‌ای از عفونت که به خاطر قارچ ایجاد می‌شه، برفک واژنه. این دو تا علائم متفاوتی دارن. برای آشنایی با نوع دیگه، مقاله بهترین درمان خانگی برای برفک واژن رو مطالعه کنید.

بوی نامطبوع واژن

بوی نامطبوع واژن، که اغلب به بوی “ماهی گندیده” تشبیه می‌شود، یکی دیگر از علائم بسیار مشخصه و آزاردهنده BV است. این بو ناشی از تولید آمین‌های فرار توسط باکتری‌های بی‌هوازی است که در BV رشد بیش از حد پیدا می‌کنند.

• این بو معمولاً پس از رابطه جنسی (به دلیل قلیایی بودن مایع منی) و در دوران قاعدگی (به دلیل قلیایی بودن خون) تشدید می‌شود.

• گاهی اوقات این بو آنقدر واضح است که خود فرد یا شریک جنسی او متوجه آن می‌شوند.

خارش یا سوزش واژن

اگرچه خارش و سوزش شدید بیشتر از علائم عفونت‌های قارچی (کاندیدیازیس) یا تریکومونیازیس است، اما برخی از زنان مبتلا به BV نیز ممکن است خارش خفیف تا متوسط در ناحیه واژن یا اطراف آن (ولو) و یا سوزش، به‌ویژه هنگام ادرار کردن، را تجربه کنند. با این حال، این علائم در BV کمتر شایع و معمولاً خفیف‌تر از بوی نامطبوع و تغییر در ترشحات هستند.

درد هنگام رابطه جنسی (دیسپارونی)

در برخی موارد، واژینوز باکتریایی می‌تواند باعث درد یا ناراحتی هنگام رابطه جنسی (دیسپارونی) شود. این علامت نیز کمتر از بوی بد و ترشحات شایع است.

قرمزی یا تورم (کمتر شایع)

بر خلاف عفونت‌های قارچی که اغلب با قرمزی و تورم قابل توجه ولو و واژن همراه هستند، در واژینوز باکتریایی معمولاً التهاب واضح و قرمزی شدید وجود ندارد. با این حال، تحریک خفیف ممکن است در برخی افراد دیده شود.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، مهم است که برای تشخیص و درمان مناسب به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید:

• ترشحات واژن با بوی نامطبوع، به‌ویژه بوی ماهی.

• تغییر در رنگ، قوام یا مقدار ترشحات واژن.

• خارش، سوزش، یا ناراحتی در ناحیه واژن.

• درد هنگام ادرار کردن یا رابطه جنسی.

• اگر قبلاً برای BV درمان شده‌اید اما علائم شما بازگشته‌اند.

• اگر باردار هستید و علائم BV را دارید (به دلیل افزایش خطر عوارض بارداری).

پزشک با معاینه و انجام آزمایش‌های لازم، می‌تواند تشخیص دهد که آیا شما به BV مبتلا هستید یا مشکل دیگری دارید و درمان مناسب را برای شما تجویز خواهد کرد. خوددرمانی یا نادیده گرفتن علائم توصیه نمی‌شود.

علت عفونت گاردنرلا بوی بد واژن چیست؟

همانطور که پیشتر اشاره شد، واژینوز باکتریایی (BV) نتیجه برهم خوردن تعادل طبیعی فلور میکروبی واژن است، که در آن باکتری‌های لاکتوباسیل مفید کاهش یافته و باکتری‌های بی‌هوازی، از جمله گاردنرلا واژینالیس، رشد بیش از حد پیدا می‌کنند. اما چه عواملی می‌توانند این تعادل ظریف را بر هم بزنند؟ شناسایی این عوامل خطر به پیشگیری و مدیریت بهتر BV کمک می‌کند.

عوامل متعددی به عنوان فاکتورهای خطر برای ابتلا به واژینوز باکتریایی شناخته شده‌اند:

1. فعالیت جنسی:

   • اگرچه BV یک عفونت مقاربتی (STI) کلاسیک محسوب نمی‌شود (یعنی نمی‌توان آن را مستقیماً از فردی به فرد دیگر منتقل کرد به همان شکلی که سوزاک یا کلامیدیا منتقل می‌شوند)، اما ارتباط قوی بین فعالیت جنسی و ابتلا به BV وجود دارد.

   • داشتن شرکای جنسی جدید یا متعدد: این یکی از قوی‌ترین عوامل خطر برای BV است.

   • رابطه جنسی بدون کاندوم: کاندوم می‌تواند به حفظ pH طبیعی واژن کمک کرده و از انتقال باکتری‌ها بین شرکای جنسی جلوگیری کند.

   • رابطه جنسی با زنان دیگر (در زنان همجنس‌گرا یا دوجنس‌گرا): BV در این گروه از زنان نیز شایع است و می‌تواند بین شرکای جنسی زن منتقل شود.

   • مایع منی به طور طبیعی قلیایی است و می‌تواند به طور موقت pH واژن را تغییر داده و زمینه را برای رشد باکتری‌های بی‌هوازی فراهم کند.

2. دوش واژینال (Vaginal Douching):

   • دوش واژینال یا شستشوی داخل واژن با آب یا محلول‌های دیگر، به شدت با افزایش خطر ابتلا به BV مرتبط است. این عمل نه تنها باکتری‌های مفید لاکتوباسیل را از بین می‌برد، بلکه pH طبیعی واژن را نیز بر هم زده و محیط را برای رشد باکتری‌های مضر مستعد می‌کند.

   • واژن به طور طبیعی خود را تمیز می‌کند و نیازی به دوش واژینال نیست. شستشوی خارجی ناحیه تناسلی با آب ولرم و یک شوینده ملایم و بدون عطر کافی است.

3. استفاده از برخی محصولات بهداشتی زنانه:

   • استفاده از صابون‌های قوی و معطر، اسپری‌های بهداشتی زنانه، یا سایر محصولات شیمیایی در ناحیه واژن می‌تواند باعث تحریک و برهم خوردن تعادل فلور طبیعی شود.

4. سیگار کشیدن:

   • مطالعات نشان داده‌اند که زنان سیگاری بیشتر از زنان غیرسیگاری در معرض ابتلا به BV هستند. مکانیسم دقیق این ارتباط هنوز کاملاً مشخص نیست، اما ممکن است به دلیل تأثیرات سیگار بر سیستم ایمنی یا فلور میکروبی بدن باشد.

5. سابقه ابتلا به BV:

   • زنانی که قبلاً یک بار به BV مبتلا شده‌اند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلای مجدد (عود) قرار دارند.

6. نژاد و قومیت:

   • برخی مطالعات نشان داده‌اند که BV در برخی گروه‌های نژادی و قومی (مانند زنان آفریقایی-آمریکایی و اسپانیایی‌تبار) شایع‌تر است. دلایل این تفاوت‌ها ممکن است پیچیده و شامل عوامل ژنتیکی، اجتماعی-اقتصادی و رفتاری باشد.

7. استفاده از آی‌یودی (IUD) (با احتیاط):

   • برخی مطالعات قدیمی‌تر ارتباطی بین استفاده از آی‌یودی و افزایش خطر BV را نشان داده بودند، اما مطالعات جدیدتر نتایج متناقضی داشته‌اند. به نظر می‌رسد این ارتباط اگر هم وجود داشته باشد، ضعیف است و بیشتر مربوط به دوره اولیه پس از گذاشتن آی‌یودی باشد.

8. کمبود برخی ویتامین‌ها (مانند ویتامین D):

   • برخی تحقیقات اولیه نشان داده‌اند که کمبود ویتامین D ممکن است با افزایش خطر BV مرتبط باشد، اما نیاز به مطالعات بیشتری در این زمینه است.

عواملی که معمولاً باعث BV نمی‌شوند:
بر خلاف تصور عمومی، واژینوز باکتریایی معمولاً از طریق تماس با توالت فرنگی، ملافه، یا استخر شنا منتقل نمی‌شود.

درک این عوامل خطر به شما کمک می‌کند تا با ایجاد تغییرات لازم در سبک زندگی و رفتارهای بهداشتی، شانس ابتلا به واژینوز باکتریایی را کاهش دهید.

برای درمان این عفونت‌ها، علاوه بر دارو، می‌شه از روش‌های خانگی هم کمک گرفت. اگه دنبال راهکارهای طبیعی هستید، به مقاله جامع ما یعنی درمان عفونت واژن در خانه با طب سنتی مراجعه کنید.

تشخیص عفونت گاردنرلا (واژینوز باکتریایی) چگونه است؟

تشخیص دقیق واژینوز باکتریایی (BV) برای انتخاب درمان مناسب و جلوگیری از عوارض احتمالی بسیار مهم است. اگر علائمی مانند ترشحات غیرطبیعی، بوی نامطبوع واژن، یا خارش و سوزش را تجربه می‌کنید، مراجعه به پزشک متخصص زنان و زایمان ضروری است. پزشک با استفاده از ترکیبی از بررسی سابقه پزشکی، معاینه بالینی و آزمایش‌های آزمایشگاهی، تشخیص را قطعی خواهد کرد.

مراحل معمول تشخیص BV عبارتند از:

۱. بررسی سابقه پزشکی و علائم

پزشک ابتدا در مورد علائم شما سوال خواهد کرد، از جمله:

• نوع و ویژگی‌های ترشحات واژن (رنگ، قوام، مقدار).

• وجود و شدت بوی نامطبوع (به‌ویژه بوی ماهی).

• سابقه خارش، سوزش، یا درد در ناحیه واژن یا هنگام ادرار و رابطه جنسی.

• زمان شروع علائم و اینکه آیا قبلاً نیز چنین علائمی داشته‌اید یا خیر.

• سابقه فعالیت جنسی، استفاده از روش‌های پیشگیری، و تعداد شرکای جنسی.

• روش‌های بهداشتی که استفاده می‌کنید (مانند دوش واژینال).

• سابقه بیماری‌های دیگر و داروهایی که مصرف می‌کنید.

• وضعیت بارداری.

۲. معاینه بالینی (معاینه لگن)

پس از بررسی سابقه، پزشک معاینه لگن را انجام خواهد داد:

• معاینه خارجی: پزشک ناحیه خارجی تناسلی (ولو) را از نظر وجود قرمزی، تورم، یا ضایعات پوستی بررسی می‌کند.

• معاینه داخلی با اسپکولوم: پزشک یک اسپکولوم (وسیله‌ای برای باز نگه داشتن دیواره‌های واژن) را به آرامی در واژن قرار می‌دهد تا بتواند دیواره‌های واژن و دهانه رحم (سرویکس) را مشاهده کند. در این مرحله، پزشک به مشخصات ترشحات واژن (رنگ، قوام، میزان چسبندگی به دیواره‌ها) توجه ویژه‌ای خواهد کرد. در BV، ترشحات معمولاً رقیق، سفید خاکستری و به طور یکنواخت به دیواره‌های واژن چسبیده‌اند.

۳. نمونه‌برداری از ترشحات واژن و آزمایش‌های آزمایشگاهی

در طول معاینه با اسپکولوم، پزشک با استفاده از یک سواب (شبیه گوش پاک‌کن استریل) نمونه‌ای از ترشحات واژن را برای بررسی‌های آزمایشگاهی جمع‌آوری می‌کند. چندین آزمایش ممکن است بر روی این نمونه انجام شود:

• اندازه‌گیری pH واژن:

  • پزشک یک نوار تست pH را با ترشحات واژن تماس می‌دهد. در BV، pH واژن معمولاً بالاتر از ۴.۵ است (قلیایی‌تر از حالت طبیعی). این یکی از معیارهای مهم تشخیصی است.

• تست بوی آمین (Whiff Test یا Sniff Test):

  • پزشک چند قطره محلول هیدروکسید پتاسیم (KOH) ۱۰٪ را به نمونه ترشحات واژن روی یک لام شیشه‌ای اضافه می‌کند. اگر پس از اضافه کردن KOH، بوی مشخص ماهی استشمام شود، تست مثبت تلقی شده و نشانه‌ای قوی از BV است. این بو ناشی از آزاد شدن آمین‌های فرار است.

• بررسی میکروسکوپی (تهیه اسمیر مرطوب یا Wet Mount):

  • نمونه‌ای از ترشحات واژن با مقداری سرم نمکی (سالین) مخلوط شده و زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود. در این بررسی، پزشک یا تکنسین آزمایشگاه به دنبال موارد زیر خواهد بود:

    • سلول‌های کلیدی (Clue Cells): این‌ها سلول‌های اپیتلیال واژن هستند که سطح آن‌ها به طور کامل با باکتری‌ها (عمدتاً گاردنرلا) پوشیده شده و ظاهری دانه‌دار و با لبه‌های نامشخص پیدا کرده‌اند. حضور سلول‌های کلیدی یکی از مهم‌ترین نشانه‌های میکروسکوپی BV است.

    • کاهش یا عدم وجود لاکتوباسیل‌ها: در BV، تعداد باکتری‌های لاکتوباسیل مفید به شدت کاهش می‌یابد.

    • افزایش تعداد سایر باکتری‌ها: مشاهده تعداد زیادی باکتری‌های کوچک و متنوع (کوکوباسیل‌ها).

    • عدم وجود تعداد زیاد گلبول‌های سفید (لکوسیت‌ها): برخلاف برخی عفونت‌های دیگر، BV معمولاً با التهاب شدید و افزایش گلبول‌های سفید همراه نیست.

• رنگ‌آمیزی گرم (Gram Stain):

  • این روش یک ارزیابی دقیق‌تر از انواع و نسبت باکتری‌های موجود در واژن ارائه می‌دهد و می‌تواند به تشخیص BV با استفاده از معیارهای خاص (مانند معیارهای نیوجنت – Nugent score) کمک کند. این روش بیشتر در محیط‌های تحقیقاتی یا موارد تشخیصی دشوار استفاده می‌شود.

• تست‌های تشخیص مولکولی (مانند PCR):

  • این تست‌ها می‌توانند DNA باکتری‌های خاص مرتبط با BV را شناسایی کنند. اگرچه این تست‌ها بسیار دقیق هستند، اما به دلیل هزینه بالاتر، معمولاً به عنوان روش روتین تشخیصی استفاده نمی‌شوند مگر در شرایط خاص.

معیارهای آمسل (Amsel Criteria):
برای تشخیص بالینی BV، اغلب از معیارهای آمسل استفاده می‌شود. وجود حداقل سه مورد از چهار معیار زیر برای تشخیص BV لازم است:

1. ترشحات واژن رقیق، هموژن (یکنواخت)، و سفید خاکستری.

2. pH واژن بالاتر از ۴.۵.

3. تست بوی آمین (Whiff test) مثبت.

4. حضور سلول‌های کلیدی (Clue cells) در بررسی میکروسکوپی.

تشخیص صحیح و افتراقی BV از سایر عفونت‌های واژینال (مانند عفونت قارچی یا تریکومونیازیس) که ممکن است علائم مشابهی داشته باشند، برای انتخاب درمان موثر بسیار مهم است. بنابراین، در صورت مشاهده هرگونه علامت نگران‌کننده، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

روش های درمان عفونت گاردنرلا دلیل سوزش واژن (واژینوز باکتریایی)

پس از تشخیص قطعی واژینوز باکتریایی (BV) توسط پزشک، درمان مناسب برای رفع علائم، بازگرداندن تعادل طبیعی فلور واژن و جلوگیری از عوارض احتمالی آغاز می‌شود. خوشبختانه، BV به خوبی به درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها پاسخ می‌دهد.

درمان‌های دارویی (آنتی‌بیوتیک‌ها)

آنتی‌بیوتیک‌ها خط اول درمان برای واژینوز باکتریایی هستند. هدف از تجویز آنتی‌بیوتیک، از بین بردن یا کاهش رشد بیش از حد باکتری‌های بی‌هوازی، از جمله گاردنرلا واژینالیس، و فراهم کردن فرصت برای رشد مجدد لاکتوباسیل‌های مفید است.

رایج‌ترین آنتی‌بیوتیک‌هایی که برای درمان BV استفاده می‌شوند عبارتند از:

1. مترونیدازول (Metronidazole):

   • این دارو یکی از موثرترین و پرکاربردترین آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان BV است.

   • نحوه مصرف:

     • خوراکی: به صورت قرص، معمولاً دو بار در روز برای ۷ روز (مثلاً دوز ۵۰۰ میلی‌گرم دو بار در روز). گاهی اوقات دوز واحد و بالاتر (۲ گرم) نیز تجویز می‌شود، اما ممکن است اثربخشی کمتری نسبت به دوره ۷ روزه داشته باشد و عوارض گوارشی بیشتری ایجاد کند.

     • واژینال: به صورت ژل یا کرم واژینال (معمولاً ۰.۷۵٪)، یک بار در روز (اغلب شب‌ها قبل از خواب) برای ۵ روز.

   • نکات مهم در مورد مترونیدازول:

     • پرهیز از مصرف الکل: در طول درمان با مترونیدازول (چه خوراکی و چه واژینال) و حداقل تا ۲۴-۴۸ ساعت پس از اتمام دوره درمان، باید از مصرف هرگونه نوشیدنی الکلی یا محصولات حاوی الکل (مانند برخی دهان‌شویه‌ها) جداً خودداری شود. مصرف همزمان الکل و مترونیدازول می‌تواند منجر به واکنش دیسولفیرام-مانند شود که با علائمی مانند تهوع، استفراغ، گرگرفتگی، سردرد و تپش قلب همراه است.

     • عوارض جانبی شایع: طعم فلزی در دهان، تهوع، ناراحتی معده، سردرد.

     • در بارداری: مترونیدازول خوراکی و واژینال در تمام طول بارداری ایمن در نظر گرفته می‌شود و برای درمان BV در زنان باردار نیز استفاده می‌شود.

2. کلیندامایسین (Clindamycin):

   • این آنتی‌بیوتیک نیز یک گزینه موثر دیگر برای درمان BV است.

   • نحوه مصرف:

     • خوراکی: به صورت کپسول، معمولاً دو بار در روز برای ۷ روز (مثلاً دوز ۳۰۰ میلی‌گرم دو بار در روز).

     • واژینال: به صورت کرم واژینال (معمولاً ۲٪)، یک بار در روز (اغلب شب‌ها قبل از خواب) برای ۷ روز. همچنین به صورت شیاف واژینال (اوول) نیز موجود است.

   • نکات مهم در مورد کلیندامایسین:

     • تأثیر بر کاندوم و دیافراگم: کرم واژینال کلیندامایسین (و سایر کرم‌های واژینال روغنی) می‌تواند باعث ضعیف شدن لاتکس کاندوم و دیافراگم شود و اثربخشی آن‌ها را در پیشگیری از بارداری یا بیماری‌های مقاربتی کاهش دهد. بنابراین، در طول درمان با کرم واژینال کلیندامایسین و تا چند روز پس از آن، باید از روش‌های پیشگیری جایگزین استفاده کرد.

     • عوارض جانبی شایع: اسهال (در صورت مصرف خوراکی)، عفونت قارچی واژن (به دلیل از بین رفتن باکتری‌های مفید).

     • در بارداری: کلیندامایسین خوراکی و واژینال نیز در بارداری ایمن تلقی می‌شود.

3. تینیدازول (Tinidazole):

   • این دارو مشابه مترونیدازول است و برای درمان BV استفاده می‌شود.

   • نحوه مصرف: معمولاً به صورت خوراکی، یک بار در روز برای ۲ روز (دوز ۲ گرم در روز) یا یک بار در روز برای ۵ روز (دوز ۱ گرم در روز).

   • نکات مهم: مشابه مترونیدازول، در طول درمان با تینیدازول و تا ۷۲ ساعت پس از آن باید از مصرف الکل خودداری شود.

4. سکنیدازول (Secnidazole):

   • این دارو جدیدتر است و به صورت یک دوز واحد خوراکی (۲ گرم پودر گرانول که با غذای نرم مخلوط می‌شود) برای درمان BV مصرف می‌گردد. این تک دوز بودن می‌تواند به پایبندی بهتر بیمار به درمان کمک کند.

   • نکات مهم: در مورد مصرف الکل با سکنیدازول نیز باید احتیاط کرد، هرچند ممکن است واکنش آن به شدت مترونیدازول نباشد.

انتخاب نوع آنتی‌بیوتیک و روش مصرف (خوراکی یا واژینال) به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

• ترجیح بیمار

• سابقه حساسیت به داروها

• شدت علائم

• هزینه و در دسترس بودن دارو

• وضعیت بارداری

مهم است که دوره درمان آنتی‌بیوتیکی تجویز شده توسط پزشک را کامل کنید، حتی اگر علائم شما زودتر بهبود یافت. قطع زودهنگام درمان می‌تواند منجر به عود عفونت شود.

درمان در دوران بارداری

درمان واژینوز باکتریایی در دوران بارداری بسیار مهم است، زیرا BV درمان نشده می‌تواند خطر زایمان زودرس، وزن کم نوزاد هنگام تولد، و عفونت پس از زایمان را افزایش دهد.

• مترونیدازول خوراکی یا واژینال و کلیندامایسین خوراکی یا واژینال معمولاً داروهای انتخابی برای درمان BV در زنان باردار هستند و ایمن تلقی می‌شوند.

• پزشک متخصص زنان بهترین گزینه درمانی را با توجه به شرایط شما و مرحله بارداری تعیین خواهد کرد.

بوی بد واژن یکی از علائم اصلی گاردنلاست. اما گاهی اوقات، این بو به خاطر عفونت نیست، بلکه به دلیل باقی موندن اسپرم در واژنه. برای اینکه با این موضوع و باورهای غلطش آشنا بشید، مقاله آیا ریختن اسپرم داخل واژن باعث عفونت می‌شود؟ رو بخونید.

درمان شریک جنسی

به طور کلی، درمان روتین شریک جنسی مرد در موارد واژینوز باکتریایی توصیه نمی‌شود. مطالعات نشان نداده‌اند که درمان شریک جنسی مرد از عود BV در زن جلوگیری می‌کند.
با این حال، در موارد عود مکرر BV، یا اگر شریک جنسی زن نیز علائمی داشته باشد (که نادر است)، پزشک ممکن است بررسی و درمان شریک جنسی را در نظر بگیرد.
در مورد شرکای جنسی زن (در روابط همجنس‌گرایانه)، اگر هر دو شریک علائم داشته باشند، معمولاً توصیه می‌شود که هر دو همزمان درمان شوند.

پس از درمان

پس از اتمام دوره درمان، علائم BV معمولاً به سرعت برطرف می‌شوند. اگر علائم شما پس از درمان بهبود نیافت یا بدتر شد، یا اگر عفونت به طور مکرر عود کرد، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است نیاز به بررسی‌های بیشتر یا تغییر در روش درمانی باشد.

عوارض و خطرات عفونت گاردنرلا چیست؟

اگرچه واژینوز باکتریایی (BV) اغلب یک عفونت خفیف و قابل درمان در نظر گرفته می‌شود، اما در صورت عدم درمان یا عود مکرر، می‌تواند با برخی عوارض و خطرات جدی برای سلامت زنان، به‌ویژه در دوران بارداری یا هنگام انجام برخی اقدامات پزشکی، همراه باشد. آگاهی از این عوارض اهمیت تشخیص و درمان به‌موقع BV را بیشتر روشن می‌کند.

مهم‌ترین عوارض و خطرات مرتبط با واژینوز باکتریایی عبارتند از:

۱. افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های مقاربتی (STIs)

زنان مبتلا به BV در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به انواع بیماری‌های مقاربتی قرار دارند، از جمله:

• HIV (ویروس نقص ایمنی انسانی): BV می‌تواند خطر ابتلا به HIV را در صورت مواجهه با ویروس افزایش دهد. همچنین، در زنان مبتلا به HIV، BV می‌تواند خطر انتقال ویروس به شریک جنسی مرد را نیز بیشتر کند.

• ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) یا تبخال تناسلی.

• کلامیدیا و سوزاک: این عفونت‌ها خود می‌توانند منجر به بیماری التهابی لگن شوند.

• تریکومونیازیس.

مکانیسم دقیق این ارتباط کاملاً مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد که التهاب خفیف ناشی از BV، تغییر در pH واژن و آسیب به سد دفاعی طبیعی واژن، ورود و استقرار عوامل بیماری‌زای مقاربتی را تسهیل می‌کند.

۲. بیماری التهابی لگن (PID)

بیماری التهابی لگن (Pelvic Inflammatory Disease – PID) یک عفونت جدی در اندام‌های تناسلی فوقانی زنان (رحم، لوله‌های فالوپ، تخمدان‌ها) است. BV یکی از عوامل خطر برای ابتلا به PID محسوب می‌شود. باکتری‌های مرتبط با BV می‌توانند از واژن به سمت رحم و لوله‌های فالوپ صعود کرده و باعث التهاب و عفونت شوند.
PID خود می‌تواند منجر به عوارض جدی و طولانی‌مدت مانند:

• درد مزمن لگنی.

• ناباروری (به دلیل آسیب و انسداد لوله‌های فالوپ).

• افزایش خطر حاملگی خارج رحمی.

۳. عفونت‌های پس از جراحی‌های زنان

زنان مبتلا به BV که تحت عمل‌های جراحی زنان مانند هیسترکتومی (برداشتن رحم)، سقط جنین، یا کورتاژ قرار می‌گیرند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت‌های پس از عمل هستند. به همین دلیل، گاهی اوقات قبل از انجام این جراحی‌ها، غربالگری و درمان BV توصیه می‌شود.

۴. عوارض در دوران بارداری

واژینوز باکتریایی در دوران بارداری می‌تواند خطرات قابل توجهی برای مادر و جنین به همراه داشته باشد:

• زایمان زودرس: BV یکی از عوامل خطر شناخته شده برای زایمان قبل از هفته ۳۷ بارداری است.

• وزن کم نوزاد هنگام تولد (LBW): نوزادانی که از مادران مبتلا به BV متولد می‌شوند، ممکن است وزن کمتری نسبت به حد طبیعی داشته باشند.

• پارگی زودرس کیسه آب (PPROM): BV می‌تواند خطر پاره شدن کیسه آب قبل از شروع دردهای زایمان را افزایش دهد.

• کوریوآمنیونیت: این عفونت پرده‌های جنینی (آمنیون و کوریون) و مایع آمنیوتیک است که می‌تواند برای مادر و جنین خطرناک باشد.

• آندومتریت پس از زایمان: عفونت پوشش داخلی رحم پس از زایمان.

به همین دلیل، غربالگری و درمان BV در زنانی که سابقه زایمان زودرس دارند یا در دوران بارداری علائم BV را نشان می‌دهند، بسیار مهم است.

۵. عود مکرر BV

یکی از مشکلات شایع در مورد BV، عود مکرر عفونت است. بسیاری از زنان پس از درمان موفقیت‌آمیز، طی چند ماه مجدداً دچار BV می‌شوند. عود مکرر می‌تواند بسیار آزاردهنده بوده و کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهد. دلایل عود مکرر به طور کامل شناخته نشده است، اما ممکن است شامل عدم بازگشت کامل فلور طبیعی واژن، تشکیل بیوفیلم توسط باکتری‌های BV (که آن‌ها را در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم‌تر می‌کند)، یا مواجهه مجدد با عوامل خطر باشد.

۶. تأثیر بر باروری 

اگرچه BV به طور مستقیم باعث ناباروری نمی‌شود، اما همانطور که گفته شد، می‌تواند خطر ابتلا به PID را افزایش دهد که PID خود یکی از علل مهم ناباروری ناشی از آسیب لوله‌های فالوپ است. همچنین، التهاب ناشی از BV ممکن است بر کیفیت مخاط دهانه رحم یا محیط رحم تأثیر گذاشته و به طور غیرمستقیم بر شانس لقاح یا لانه‌گزینی تأثیر بگذارد، هرچند این ارتباطات کمتر قطعی هستند.

با توجه به این عوارض و خطرات بالقوه، بسیار مهم است که در صورت مشاهده علائم واژینوز باکتریایی، برای تشخیص و درمان مناسب به پزشک مراجعه کنید و دوره درمان را کامل نمایید. همچنین، رعایت اقدامات پیشگیرانه برای کاهش خطر ابتلا و عود BV توصیه می‌شود.

پیشگیری از عفونت گاردنرلا 

پیشگیری از واژینوز باکتریایی (BV) و کاهش خطر عود آن، تا حد زیادی به رعایت برخی اصول بهداشتی و ایجاد تغییرات مثبت در سبک زندگی بستگی دارد. اگرچه نمی‌توان به طور کامل از ابتلا به BV جلوگیری کرد، اما با رعایت نکات زیر می‌توان شانس آن را به میزان قابل توجهی کاهش داد:

1. اجتناب از دوش واژینال (Vaginal Douching):

   • این یکی از مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه است. هرگز داخل واژن خود را با آب یا محلول‌های دیگر شستشو ندهید (دوش نگیرید). واژن به طور طبیعی خود را تمیز می‌کند و دوش واژینال تعادل طبیعی باکتری‌ها و pH واژن را بر هم زده و شما را مستعد ابتلا به BV و سایر عفونت‌ها می‌کند.

2. رعایت بهداشت صحیح ناحیه تناسلی:

   • ناحیه خارجی تناسلی (ولو) را روزانه با آب ولرم و در صورت نیاز، با یک شوینده ملایم، بدون عطر و با pH متعادل بشویید. از صابون‌های قوی، معطر یا ضدباکتریایی برای شستشوی این ناحیه استفاده نکنید، زیرا می‌توانند باعث تحریک و خشکی شوند.

   • پس از ادرار یا مدفوع کردن، همیشه خود را از جلو به عقب خشک کنید تا از انتقال باکتری‌های روده به واژن جلوگیری شود.

3. استفاده از لباس زیر مناسب:

   • لباس زیر نخی و گشاد بپوشید. لباس‌های زیر ساخته شده از الیاف مصنوعی (مانند نایلون) و لباس‌های تنگ می‌توانند رطوبت را در ناحیه تناسلی نگه داشته و محیط مناسبی برای رشد باکتری‌های مضر فراهم کنند.

   • در طول شب، در صورت امکان، بدون لباس زیر بخوابید تا ناحیه تناسلی هوا بخورد.

4. رعایت نکات بهداشتی در دوران قاعدگی:

   • پد بهداشتی یا تامپون خود را به طور منظم (هر ۴ تا ۸ ساعت، بسته به میزان خونریزی) تعویض کنید.

   • از تامپون‌ها یا پدهای معطر استفاده نکنید.

5. رابطه جنسی ایمن:

   • استفاده از کاندوم لاتکس در هر بار رابطه جنسی، به‌ویژه با شرکای جنسی جدید یا متعدد، می‌تواند خطر ابتلا به BV و همچنین بیماری‌های مقاربتی را کاهش دهد. کاندوم به حفظ pH طبیعی واژن کمک می‌کند.

   • محدود کردن تعداد شرکای جنسی.

   • پس از رابطه جنسی، ادرار کنید تا به دفع باکتری‌هایی که ممکن است وارد مجرای ادرار شده باشند، کمک شود.

6. شستشوی وسایل جنسی (Sex Toys):

   • اگر از وسایل جنسی استفاده می‌کنید، آن‌ها را قبل و بعد از هر بار استفاده با آب گرم و صابون ملایم بشویید.

7. ترک سیگار:

   • سیگار کشیدن یکی از عوامل خطر برای BV است. ترک سیگار نه تنها برای سلامت عمومی شما مفید است، بلکه می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به BV نیز کمک کند.

8. رژیم غذایی متعادل و مصرف پروبیوتیک‌ها (با احتیاط):

   • داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل که سرشار از میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل باشد، به تقویت سیستم ایمنی و حفظ سلامت کلی بدن کمک می‌کند.

   • برخی مطالعات اولیه نشان داده‌اند که مصرف پروبیوتیک‌ها (باکتری‌های مفید)، به‌ویژه آن‌هایی که حاوی گونه‌های خاصی از لاکتوباسیل‌ها هستند (مانند Lactobacillus rhamnosus GR-1 و Lactobacillus reuteri RC-14)، ممکن است به بازگرداندن و حفظ تعادل فلور واژن و پیشگیری از عود BV کمک کند. این پروبیوتیک‌ها به صورت خوراکی (کپسول) یا واژینال (شیاف) موجود هستند.

   • نکته مهم: قبل از شروع مصرف هرگونه مکمل پروبیوتیک، حتماً با پزشک خود مشورت کنید. شواهد علمی در مورد اثربخشی پروبیوتیک‌ها برای BV هنوز در حال تکمیل است و ممکن است برای همه افراد مناسب نباشد.

9. مدیریت استرس:

   • استرس مزمن می‌تواند سیستم ایمنی را تضعیف کرده و بدن را مستعد ابتلا به انواع عفونت‌ها، از جمله BV، کند. تکنیک‌های مدیریت استرس مانند یوگا، مدیتیشن، ورزش منظم و خواب کافی می‌توانند مفید باشند.

10. عدم استفاده از محصولات بهداشتی زنانه معطر یا تحریک‌کننده:

    • از اسپری‌های بهداشتی زنانه، دستمال‌های مرطوب معطر، پودرها، یا سایر محصولات شیمیایی در ناحیه واژن خودداری کنید.

با رعایت این نکات پیشگیرانه، می‌توانید به حفظ سلامت واژن خود کمک کرده و خطر ابتلا به واژینوز باکتریایی و عود آن را به حداقل برسانید. اگر با وجود رعایت این موارد، همچنان دچار BV مکرر می‌شوید، حتماً با پزشک خود برای بررسی بیشتر و یافتن راهکارهای درمانی مناسب مشورت کنید.

نتیجه‌گیری

در این مقاله جامع از وی مام، به طور کامل به بررسی علائم، علل، روش‌های تشخیص، درمان، عوارض و راه‌های پیشگیری از عفونت گاردنرلا یا همان واژینوز باکتریایی (BV) پرداختیم. آموختیم که BV یک مشکل شایع در زنان است که ناشی از برهم خوردن تعادل طبیعی باکتری‌های واژن می‌باشد و می‌تواند با علائمی مانند ترشحات غیرطبیعی، بوی نامطبوع ماهی و گاهی خارش یا سوزش همراه باشد.

نکات کلیدی که از این مطلب فرا گرفتیم عبارتند از:

• واژینوز باکتریایی یک عفونت به معنای کلاسیک نیست، بلکه یک عدم تعادل در فلور میکروبی واژن است.

• علائم اصلی BV شامل ترشحات رقیق و سفید خاکستری، بوی نامطبوع ماهی (به‌ویژه پس از رابطه جنسی یا در دوران قاعدگی) است. خارش و سوزش کمتر شایع هستند.

• عوامل خطر متعددی از جمله فعالیت جنسی، دوش واژینال و سیگار کشیدن می‌توانند در بروز BV نقش داشته باشند.

• تشخیص دقیق BV توسط پزشک و با استفاده از معیارهای بالینی و آزمایشگاهی (مانند اندازه‌گیری pH، تست بوی آمین و بررسی میکروسکوپی برای سلول‌های کلیدی) انجام می‌شود.

• درمان اصلی BV با آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند مترونیدازول و کلیندامایسین (خوراکی یا واژینال) است و تکمیل دوره درمان بسیار مهم است.

• BV درمان نشده می‌تواند منجر به عوارضی مانند افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های مقاربتی، بیماری التهابی لگن و مشکلات در بارداری شود.

• پیشگیری از BV از طریق رعایت بهداشت صحیح، اجتناب از دوش واژینال، رابطه جنسی ایمن و ترک سیگار امکان‌پذیر است.

مهم‌ترین پیام ما در وی مام این است که اگر هر یک از علائم نگران‌کننده واژینوز باکتریایی را تجربه می‌کنید، حتماً به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. خوددرمانی یا نادیده گرفتن علائم می‌تواند منجر به تشدید مشکل یا بروز عوارض شود. پزشک با تشخیص صحیح، بهترین و موثرترین درمان را برای شما تجویز خواهد کرد و در صورت نیاز، راهکارهایی برای جلوگیری از عود عفونت به شما ارائه خواهد داد. به یاد داشته باشید که سلامت واژن بخش مهمی از سلامت کلی شماست و مراقبت از آن اهمیت زیادی دارد.

سوالات متداول

آیا عفونت گاردنرلا خطرناک است؟
عفونت گاردنرلا (واژینوز باکتریایی) معمولاً به خودی خود خطرناک نیست، اما اگر درمان نشود، می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های مقاربتی، بیماری التهابی لگن و عوارض بارداری را افزایش دهد.

آیا عفونت گاردنرلا باعث نازایی میشود؟
به طور مستقیم خیر. اما اگر منجر به بیماری التهابی لگن (PID) و آسیب به لوله‌های فالوپ شود، می‌تواند به طور غیرمستقیم بر باروری تأثیر بگذارد.

آیا عفونت گاردنرلا واگیردار است؟
واژینوز باکتریایی یک عفونت مقاربتی کلاسیک محسوب نمی‌شود، اما فعالیت جنسی یکی از عوامل خطر آن است. انتقال مستقیم باکتری گاردنرلا به تنهایی باعث بیماری نمی‌شود، بلکه برهم خوردن تعادل فلور واژن مهم است.

درمان خانگی عفونت گاردنرلا چیست؟
هیچ درمان خانگی اثبات شده‌ای برای واژینوز باکتریایی وجود ندارد. درمان اصلی با آنتی‌بیوتیک‌های تجویز شده توسط پزشک است. برخی اقدامات مانند مصرف پروبیوتیک‌ها ممکن است به عنوان مکمل و با مشورت پزشک در نظر گرفته شوند.

آیا مردان هم به عفونت گاردنرلا مبتلا میشوند؟
گاردنرلا واژینالیس می‌تواند در دستگاه تناسلی مردان نیز وجود داشته باشد، اما معمولاً در مردان علامتی ایجاد نمی‌کند و نیازی به درمان روتین شریک جنسی مرد نیست، مگر در موارد خاص و با صلاحدید پزشک.

علت بوی بد واژن بعد از نزدیکی چیست؟
یکی از دلایل شایع بوی بد واژن (به‌ویژه بوی ماهی) پس از نزدیکی، می‌تواند واژینوز باکتریایی باشد. مایع منی قلیایی است و می‌تواند بوی آمین‌های تولید شده توسط باکتری‌های BV را تشدید کند.

چه مدت طول میکشد تا عفونت گاردنرلا درمان شود؟
با مصرف صحیح و کامل دوره آنتی‌بیوتیک (معمولاً ۵ تا ۷ روز)، علائم واژینوز باکتریایی باید طی چند روز بهبود یابد.

آیا عفونت گاردنرلا باعث سرطان میشود؟
هیچ مدرک علمی مبنی بر اینکه واژینوز باکتریایی مستقیماً باعث سرطان دهانه رحم یا سایر سرطان‌های دستگاه تناسلی زنان می‌شود، وجود ندارد. اما BV می‌تواند خطر ابتلا به برخی ویروس‌های مقاربتی مانند HPV را افزایش دهد که HPV خود عامل خطر سرطان دهانه رحم است.