انواع بواسیر؛ تشخیص هموروئید داخلی، خارجی و ترومبوزه

اگر هنگام دفع احساس درد، سوزش یا بیرون‌زدگی در ناحیه مقعد دارید، احتمالاً با بواسیر یا هموروئید روبه‌رو شده‌اید. اما آیا می‌دانید بواسیر داخلی و خارجی چه تفاوتی دارند؟ یا اینکه بواسیر درجه یک تا چهار دقیقاً چه شکلی هستند و در هر مرحله چگونه باید درمان شوند؟

در این مقاله به‌صورت کامل و تصویری، انواع بواسیر بر اساس محل تشکیل، شکل ظاهری و درجه (گرید) را بررسی می‌کنیم تا بتوانید نوع هموروئید خود را به‌درستی تشخیص دهید. همچنین با علائم رایج مثل بواسیر خونی، هموروئید پرولاپس (بیرون‌زده) و بواسیر ترومبوزه (دارای لخته خون) آشنا خواهید شد.

بواسیر چند نوع دارد؟

اولین و اصلی‌ترین روش برای طبقه‌بندی انواع بواسیر، بر اساس محل تشکیل آن‌هاست. در داخل کانال مقعد، یک خط نامرئی به نام “خط دندانه‌ای” یا Dentate Line وجود دارد که این ناحیه را از نظر نوع پوشش سلولی و همچنین وجود اعصاب درد، به دو بخش کاملاً متفاوت تقسیم می‌کند. محل قرارگیری بواسیر نسبت به این خط، نوع آن، علائم و حتی روش درمان را مشخص می‌کند.

متن انگلیسی:

Hemorrhoids can occur on the inside or outside of the rectum. They may also protrude from the rectum انواع مختلف بواسیر شامل بواسیر داخلی، خارجی و ترومبوزه است. در این مقاله با علائم، تفاوت‌ها و بهترین روش‌های درمان هر نوع آشنا شوید. همین حالا بخوانید.and retract when the swelling goes down. Treatment can depend on the severity.

ترجمه متن:
بواسیر می‌تواند در داخل یا خارج رکتوم ایجاد شود. همچنین ممکن است از رکتوم بیرون زده و با کاهش تورم، جمع شود. درمان آن به شدت آن بستگی دارد.

healthline

بواسیر داخلی چیست؟

همانطور که از نامش پیداست، هموروئید داخلی در داخل کانال مقعد و بالای خط دندانه‌ای تشکیل می‌شود. این ناحیه با یک غشای مخاطی نرم پوشیده شده که شبیه به پوشش داخلی روده است. نکته بسیار مهم در مورد این ناحیه این است که فاقد گیرنده‌های عصبی درد است. به همین دلیل، بواسیر داخلی معمولاً دردناک نیست. بسیاری از افراد ممکن است برای مدت‌ها بواسیر داخلی داشته باشند بدون اینکه از وجود آن مطلع باشند. شایع‌ترین و اغلب تنها علامت این نوع بواسیر، خونریزی بدون درد است. این خونریزی معمولاً پس از اجابت مزاج و به دلیل عبور مدفوع سفت از روی رگ‌های متورم رخ می‌دهد و به صورت خون قرمز روشن روی دستمال توالت یا در کاسه توالت دیده می‌شود. اگر این نوع بواسیر بزرگ شود، ممکن است باعث ایجاد احساس پری یا عدم تخلیه کامل در مقعد شود.

بواسیر خارجی چیست؟

در مقابل، هموروئید خارجی در زیر پوست اطراف دهانه مقعد و پایین‌تر از خط دندانه‌ای ایجاد می‌شود. این ناحیه از بدن، برخلاف داخل کانال مقعد، دارای تعداد بسیار زیادی عصب حساس به درد است. به همین دلیل، علائم هموروئید خارجی در مردان و زنان معمولاً بسیار واضح‌تر و آزاردهنده‌تر است. این علائم شامل درد، خارش شدید، سوزش و احساس وجود یک توده یا برآمدگی در نزدیکی مقعد است. این توده بواسیر خارجی ممکن است نرم و گوشتی باشد و هنگام نشستن یا فعالیت بدنی، باعث ناراحتی قابل توجهی شود. خونریزی در این نوع بواسیر کمتر شایع است، مگر اینکه پوست روی آن دچار ساییدگی یا پارگی شود.

ویژگی	هموروئید داخلی	هموروئید خارجی
محل تشکیل	داخل کانال مقعد (بالای خط دندانه‌ای)	زیر پوست اطراف مقعد (پایین خط دندانه‌ای)
احساس درد	معمولاً بدون درد (مگر در حالت پرولاپس)	اغلب دردناک، حساس به لمس
علامت اصلی	خونریزی قرمز روشن بدون درد	درد، تورم، خارش و لمس توده
ظاهر	معمولاً قابل مشاهده نیست (مگر بیرون بزند)	به صورت یک برآمدگی یا توده پوستی

درجه بندی انواع هموروئید داخلی

همانطور که گفتیم، بواسیر داخلی در مراحل اولیه قابل مشاهده نیست. اما با گذشت زمان و تحت فشار مداوم، بافت هموروئید ممکن است ضعیف شده و از جای خود حرکت کند و از دهانه مقعد بیرون بزند. این وضعیت که به آن هموروئید پرولاپس یا هموروئید بیرون زده می‌گویند، اساس سیستم درجه‌بندی بواسیر داخلی است. پزشکان از این سیستم برای تعیین شدت بیماری و انتخاب بهترین روش درمانی استفاده می‌کنند.

بواسیر درجه یک (گرید ۱)

بواسیر درجه یک چیست؟ در این مرحله ابتدایی که به آن همورویید گرید ۱ نیز گفته می‌شود، رگ‌های خونی در داخل کانال مقعد متورم شده‌اند، اما هیچ‌گونه بیرون‌زدگی از مقعد وجود ندارد. این نوع بواسیر کاملاً در داخل باقی می‌ماند و از بیرون قابل مشاهده یا لمس نیست. به همین دلیل گاهی به آن “بواسیر خاموش” نیز می‌گویند. شایع‌ترین و اغلب تنها علامت در این درجه، بواسیر خونی است. بیمار ممکن است پس از اجابت مزاج، متوجه خون قرمز روشنی بر روی دستمال توالت یا در کاسه توالت شود. از آنجایی که دردی وجود ندارد، این خونریزی می‌تواند نگران‌کننده باشد، اما معمولاً نشانه خطر جدی نیست. درمان در این مرحله اغلب بر اصلاح سبک زندگی و رژیم غذایی متمرکز است.

بواسیر درجه دو (گرید ۲)

در همورویید درجه ۲، بافت هموروئید بزرگ‌تر شده و هنگام زور زدن برای اجابت مزاج، از دهانه مقعد خارج می‌شود. اما نکته کلیدی در این مرحله این است که پس از پایان اجابت مزاج و برطرف شدن فشار، این بافت به طور خود به خود به داخل کانال مقعد باز می‌گردد. علائم بواسیر درجه دو علاوه بر خونریزی، ممکن است شامل احساس رطوبت، خارش و ناراحتی در ناحیه مقعد نیز باشد. این علائم به دلیل تماس مخاط داخلی با پوست حساس اطراف مقعد و ترشحات احتمالی ایجاد می‌شوند. درمان در این مرحله نیز همچنان می‌تواند با روش‌های خانگی و دارویی مدیریت شود، هرچند گاهی روش‌های کلینیکی کم‌تهاجمی نیز توصیه می‌شود.

هموروئید درجه سه (گرید ۳)

همورویید درجه ۳ نشان‌دهنده پیشرفت قابل توجه بیماری است. در این مرحله، بافت هموروئید هنگام اجابت مزاج یا حتی در اثر فعالیت‌های فیزیکی دیگر مانند عطسه یا بلند کردن جسم سنگین، از مقعد خارج می‌شود، اما دیگر به طور خود به خود به داخل باز نمی‌گردد. بیمار باید به صورت دستی و با استفاده از انگشت، بافت بیرون‌زده را به داخل مقعد هدایت کند. این وضعیت می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد و با درد، خونریزی و ترشحات مخاطی همراه است. در هموروئید درجه سه و درمان آن، معمولاً روش‌های خانگی به تنهایی کافی نیستند و نیاز به مداخلات پزشکی تخصصی‌تر مانند بستن با کش یا سایر روش‌های کم‌تهاجمی برای جلوگیری از پیشرفت بیماری وجود دارد.

بواسیر درجه چهار (گرید ۴) و نیاز به جراحی

همورویید درجه ۴ پیشرفته‌ترین و شدیدترین نوع بواسیر داخلی است. در این مرحله، بافت هموروئید به طور دائمی از مقعد بیرون زده و دیگر نمی‌توان آن را حتی با دست به داخل بازگرداند. این بافت بیرون‌زده دائماً در معرض تحریک، ساییدگی و آسیب قرار دارد و می‌تواند منجر به درد مزمن، خونریزی، ترشحات و حتی در موارد شدید، گیر افتادن و قطع خون‌رسانی به بافت یا همان “استرانگولاسیون” شود که یک وضعیت اورژانسی است. برای بواسیر درجه چهار و لزوم جراحی، معمولاً درمان‌های محافظه‌کارانه پاسخگو نیستند و گزینه‌های جراحی مانند هموروئیدکتومی به عنوان درمان قطعی در نظر گرفته می‌شود.

اگر در مقاله «انواع بواسیر» متوجه شده‌اید که مشکل شما داخلی یا خارجی است و درد زیادی دارید، شاید بخواهید ببینید کدام دارو سریع‌تر شما را آرام می‌کند. مقاله «بهرتین پماد بواسیر» راهنمای خوبی برای انتخاب درمان دارویی است.

بواسیر ترومبوزه چیست؟

در میان انواع مختلف بواسیر، نوعی وجود دارد که به دلیل درد ناگهانی و شدید خود شناخته می‌شود: بواسیر ترومبوزه. این وضعیت یک تشخیص جداگانه نیست، بلکه یک عارضه است که معمولاً برای هموروئید خارجی اتفاق می‌افتد.

هموروئید ترومبوزه خارجی چگونه تشکیل می‌شود؟

هموروئید ترومبوزه چیست؟ این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که در داخل رگ‌های متورم یک بواسیر خارجی، جریان خون بسیار کند شده و یک لخته خون یا “ترومبوز” تشکیل شود. این لخته خون به سرعت باعث کشیدگی و تورم شدید پوست اطراف شده و فشار زیادی به اعصاب درد در آن ناحیه وارد می‌کند. نتیجه، ایجاد ناگهانی یک توده بسیار سفت، متورم و به شدت دردناک در لبه مقعد است. این توده معمولاً به رنگ آبی تیره یا بنفش به نظر می‌رسد و لمس آن بسیار دردناک است. درد ناشی از هموروئید ترومبوزه خارجی می‌تواند در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول به اوج خود برسد و فعالیت‌های روزمره مانند نشستن یا راه رفتن را مختل کند.

آیا هموروئید ترومبوزه خطرناک است؟

این سوال که آیا هموروئید ترومبوزه خطرناک است، یکی از نگرانی‌های اصلی مبتلایان است. خبر خوب این است که در اکثر موارد، این وضعیت خطر جانی ندارد و لخته خون ایجاد شده به سایر نقاط بدن حرکت نمی‌کند. اما به دلیل درد بسیار شدید، یک اورژانس پزشکی محسوب می‌شود. درمان بواسیر ترومبوزه بر تسکین درد و کاهش تورم متمرکز است. روش‌های خانگی مانند حمام آب گرم و استفاده از مسکن‌ها می‌تواند به کاهش علائم کمک کند. با این حال، بهترین اقدام مراجعه به پزشک است. پزشک ممکن است یک برش کوچک بر روی توده ایجاد کرده و لخته خون را تخلیه کند. این روش که ترومبکتومی نام دارد، اگر در ۷۲ ساعت اول انجام شود، باعث تسکین فوری و چشمگیر درد می‌شود.

شناخت نوع دقیق بیماری کمک می‌کند رژیم غذایی مناسب‌تری انتخاب کنید. اگر می‌خواهید بدانید چه غذاهایی برای کاهش التهاب بهتر هستند، مقاله «نوشیدنی های نفید برای درمان بواسیر» را بخوانید تا با خوراکی‌های موثر آشنا شوید.

بواسیر چه شکلی است؟

یکی از پرتکرارترین جستجوها، مربوط به ظاهر و شکل بواسیر است. تشخیص بواسیر در خانه تا حد زیادی به درک شکل ظاهری انواع آن بستگی دارد.

شکل ظاهری انواع بواسیر

بواسیر چه شکلی است؟ ظاهر آن بسته به نوع کاملاً متفاوت است:

• توده بواسیر خارجی: معمولاً به صورت یک یا چند برآمدگی نرم، گوشتی و همرنگ پوست یا کمی قرمزتر در لبه مقعد دیده می‌شود. اندازه آن می‌تواند از یک نخود تا یک انگور متغیر باشد.
• بواسیر پرولاپس (بیرون زده): این نوع که همان بواسیر داخلی بیرون زده است، ظاهری متفاوت دارد. از آنجایی که بافت آن از مخاط داخل روده است، معمولاً به رنگ صورتی روشن یا قرمز، مرطوب و نرم به نظر می‌رسد.
• بواسیر ترومبوزه: این نوع ظاهری کاملاً مشخص دارد. یک توده سفت، متورم و گرد که به دلیل وجود لخته خون در زیر پوست، به رنگ آبی تیره یا بنفش دیده می‌شود.

فرق بواسیر با شقاق با سایر توده ها چیست؟

تشخیص افتراقی و دانستن فرق بواسیر با شقاق بسیار مهم است، زیرا درمان آن‌ها متفاوت است. شقاق یا فیشر، یک توده یا برآمدگی نیست، بلکه یک ترک یا پارگی خطی و نازک در پوست مقعد است که اغلب بسیار دردناک است، به خصوص حین اجابت مزاج. درد شقاق معمولاً تیز و سوزاننده، شبیه به عبور خرده شیشه توصیف می‌شود. در مقابل، بواسیر یک توده متورم است. سایر توده‌های احتمالی در این ناحیه می‌توانند شامل آبسه (یک توده عفونی و بسیار دردناک)، اسکین تگ (یک زائده پوستی بی‌خطر) یا در موارد نادر، زگیل مقعدی باشند. به همین دلیل، هر توده جدیدی باید توسط پزشک بررسی شود.

در کنار شناخت نوع بیماری، روش‌های ساده خانگی هم می‌تواند به تسکین درد کمک کند. مقاله «درمان بواسیر در طب سنتی» درباره کمپرس سرد، افزایش فیبر و حمام آب گرم توضیح داده که برای بسیاری از افراد مؤثر بوده است.

نحوه تشخیص انواع هموروئید

پس از مشاهده علائم و آشنایی با انواع بواسیر، قدم بعدی تشخیص قطعی و اقدام برای درمان است.

شما می‌توانید بواسیر خارجی یا بواسیر داخلی پرولاپس شده را در خانه معاینه کنید. بهترین زمان برای این کار پس از حمام است که عضلات شل هستند. با رعایت بهداشت کامل، می‌توانید با استفاده از یک آینه، ناحیه اطراف مقعد را برای هرگونه توده، تورم یا تغییر رنگ بررسی کنید. همچنین می‌توانید به آرامی با انگشت ناحیه را لمس کنید تا وجود توده‌های نرم یا سفت را حس کنید. از وارد کردن انگشت به داخل مقعد یا فشار دادن بیش از حد خودداری کنید، زیرا این کار می‌تواند باعث آسیب و درد بیشتر شود.

برای تشخیص هموروئید به چه دکتری مراجعه کنیم؟

اگر علائم شما شدید است یا برای اولین بار با آن مواجه شده‌اید، مراجعه به پزشک بهترین کار است. شما می‌توانید به پزشک عمومی، متخصص گوارش یا جراح عمومی (متخصص کولورکتال) مراجعه کنید. معاینه بواسیر معمولاً شامل مراحل زیر است:

1. شرح حال: پزشک در مورد علائم، سابقه پزشکی و سبک زندگی شما سوال خواهد کرد.
2. معاینه چشمی: پزشک ناحیه خارجی مقعد را برای بررسی بواسیر خارجی یا پرولاپس بررسی می‌کند.
3. معاینه دیجیتال رکتوم (DRE): پزشک با استفاده از انگشت دستکش‌دار و آغشته به ژل روان‌کننده، داخل کانال مقعد را برای بررسی توده‌های غیرطبیعی معاینه می‌کند.
4. آنوسکوپی/پروکتوسکوپی: در صورت لزوم، پزشک از یک لوله کوتاه و چراغ‌دار برای مشاهده مستقیم داخل کانال مقعد و رکتوم و تشخیص قطعی بواسیر داخلی استفاده می‌کند.

این معاینات ممکن است کمی ناخوشایند باشند، اما معمولاً دردناک نیستند و برای تشخیص دقیق ضروری هستند.

اگر می‌خواهید بدانید چرا اصلاً این مشکل برایتان ایجاد شده، مقاله «دلایل ایجاد همورویید در مردان» کمک می‌کند علت اصلی را پیدا کنید و از عود دوباره جلوگیری کنید.

چه زمانی بواسیر خطرناک می‌شود؟

یکی از بزرگترین نگرانی‌ها این است که آیا بواسیر خطرناک است؟ درک علائم هشدار دهنده به شما کمک می‌کند تا بدانید چه زمانی باید به دنبال مراقبت‌های فوری پزشکی باشید.

آیا بواسیر بدخیم می‌شود؟

خیالتان راحت باشد، پاسخ این سوال یک “خیر” قاطع است. بواسیر یک عارضه خوش‌خیم است و به هیچ وجه به سرطان تبدیل نمی‌شود. همورویید بدخیم وجود ندارد. با این حال، علائم بواسیر، به ویژه خونریزی مقعدی، می‌تواند با علائم بیماری‌های جدی‌تری مانند سرطان روده بزرگ همپوشانی داشته باشد. به همین دلیل است که هرگز نباید خونریزی مقعدی را نادیده گرفت و حتماً باید علت آن توسط پزشک مشخص شود.

علائم بواسیر که نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارند

در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید:

• خونریزی شدید، مداوم یا به صورت لخته‌های بزرگ
• درد مقعدی ناگهانی، شدید و غیرقابل تحمل (که می‌تواند نشانه بواسیر ترومبوزه یا آبسه باشد)
• سرگیجه، ضعف شدید، یا احساس غش کردن همراه با خونریزی (که می‌تواند نشانه کم‌خونی حاد باشد)
• تب و لرز همراه با درد و تورم در ناحیه مقعد (که می‌تواند نشانه عفونت باشد)
• تغییر در عادات روده (مانند باریک شدن مدفوع) که بیش از چند هفته طول بکشد.

این علائم، به خصوص در زنان که ممکن است با شرایط دیگری مانند مشکلات پس از زایمان درگیر باشند، نیازمند توجه فوری پزشکی است. در چنین شرایطی، بهره‌مندی از یک مشاوره سریع، حتی از طریق خدمات چت فوری با پزشک، می‌تواند بسیار راهگشا و آرامش‌بخش باشد.

در خانم‌های باردار نوع بواسیر و محدودیت درمان‌ها کمی متفاوت است. برای همین مقاله «درمان خانگی بواسیر در بارداری» می‌تواند راهنمای خوبی باشد تا بدون نگرانی روش‌های بی‌خطر را انتخاب کنید.

کلام آخر ویمام

شناخت انواع مختلف بواسیر و درک تفاوت‌های آن‌ها، قدرتمندترین ابزار شما برای مدیریت این عارضه شایع است. از بواسیر داخلی بدون درد که تنها با خونریزی خود را نشان می‌دهد، تا بواسیر خارجی دردناک و مورد اورژanسی بواسیر ترومبوزه، هر کدام نیازمند رویکرد خاص خود هستند. ما در وی مام در تلاشیم تا این راهنمای جامع و تصویری به شما کمک کرده باشد تا با دیدی بازتر به علائم خود نگاه کنید. مهم‌ترین پیام این است که از طرح این مشکل خجالت نکشید و در صورت داشتن هرگونه علامت نگران‌کننده یا مداوم، حتماً به پزشک مراجعه کنید. به یاد داشته باشید که اکثر موارد بواسیر با روش‌های ساده و تغییر در سبک زندگی قابل مدیریت هستند و شما مجبور به تحمل درد و ناراحتی نیستید. تیم متخصص وی مام همواره برای ارائه راهنمایی و حمایت از شما در مسیر سلامتی، در کنارتان است.

فرق هموروئید و بواسیر چیست؟

هیچ فرقی وجود ندارد. هموروئید (Hemorrhoid) نام علمی و پزشکی این عارضه است و بواسیر (Piles) نام رایج و عمومی آن در زبان فارسی است. هر دو واژه به یک مشکل یکسان، یعنی تورم رگ‌های ناحیه مقعد، اشاره دارند.

بواسیر بادی چیست و به کدام نوع اشاره دارد؟

اصطلاح 'بواسیر بادی' یک واژه عامیانه است و تعریف پزشکی دقیقی ندارد. معمولاً افراد از این اصطلاح برای توصیف احساس نفخ، فشار یا تورم در ناحیه مقعد که ممکن است با بواسیر خارجی یا داخلی همراه باشد، استفاده می‌کنند.

آیا هموروئید بدون درد و خونریزی وجود دارد؟

بله. بواسیر داخلی درجه یک ممکن است هیچ علامت واضحی نداشته باشد و به صورت اتفاقی حین معاینات پزشکی کشف شود. همچنین، بواسیر خارجی کوچک نیز ممکن است برای مدتی بدون درد یا خونریزی باقی بماند.

آیا هموروئید می‌تواند نشانه سرطان باشد؟

خیر، خود هموروئید به سرطان تبدیل نمی‌شود. اما علامت اصلی آن، یعنی خونریزی مقعدی، می‌تواند یکی از علائم سرطان روده بزرگ نیز باشد. به همین دلیل، هرگز نباید خونریزی را نادیده گرفت و باید علت آن توسط پزشک مشخص شود.

درمان بواسیر ترومبوزه در خانه ممکن است؟

برای تسکین درد شدید بواسیر ترومبوزه در خانه می‌توانید از حمام آب گرم، مسکن‌های خوراکی و کمپرس سرد استفاده کنید. اما بهترین و سریع‌ترین راه درمان، مراجعه به پزشک برای تخلیه لخته خون است که باعث تسکین فوری درد می‌شود.

منبع: healthline , evansvillesurgical