آشنایی با انواع میگرن ؛ میگرن عصبی و چشمی چه علائمی دارند؟

وقتی اسم «میگرن» به گوشمون می‌خوره، اولین چیزی که به ذهن بیشتر آدم‌ها میاد یه سردرد خیلی شدید و کلافه‌کننده‌ست. اما واقعیت اینه که میگرن فقط یه نوع سردرد نیست؛ در واقع یه «خانواده بزرگ» از بیماری‌هاست که هر کدوم شکل و شمایل خودشونو دارن. بعضیاشون همون درد ضربان‌دار معروف رو دارن، ولی بعضی دیگه اصلاً با سردرد همراه نیستن و خودشونو با سرگیجه، مشکلات بینایی یا حتی دل‌درد نشون می‌دن!

شناخت این چهره‌های متفاوت میگرن، اولین قدم برای تشخیص درست و پیدا کردن راه درمان مؤثره. توی این مقاله جامع از وی مام، می‌خوایم شما رو با انواع میگرن آشنا کنیم: از میگرن با اورا و تجربه‌های عجیب تصویریش گرفته تا میگرن دهلیزی که تعادل آدمو به هم می‌ریزه یا میگرن چشمی که حتی می‌تونه موقتاً جلوی دید رو بگیره. هدف ما اینه که کمک کنیم نوع دقیق میگرنی که دارید رو بشناسید تا بتونید با آگاهی و همراهی پزشک، بهترین مسیر درمانی رو انتخاب کنید.

میگرن با اورا و میگرن بدون اورا چه تفاوتی دارند؟

اولین و اصلی‌ترین دسته‌بندی در دنیای میگرن، بر اساس وجود یا عدم وجود پدیده‌ای به نام «اورا» (Aura) یا هاله صورت می‌گیرد. این دو نوع، شایع‌ترین اشکال میگرن هستند و درک تفاوت آن‌ها، پایه و اساس شناخت این بیماری است. اینکه شما کدام نوع را تجربه می‌کنید، می‌تواند بر رویکرد درمانی و حتی پیش‌بینی شروع حملات تاثیر بگذارد.

میگرن بدون اورا چیست؟

این نوع، همانطور که از نامش پیداست، رایج‌ترین شکل میگرن است و حدود ۷۵ درصد از کل مبتلایان به میگرن را شامل می‌شود. افراد مبتلا به میگرن بدون اورا، مرحله علائم عصبی هشداردهنده (اورا) را درست قبل از شروع سردرد، تجربه نمی‌کنند. حمله در این افراد معمولاً با علائم پیش‌درآمد (Prodrome) که شامل خستگی، تغییر خلق‌وخو یا سفتی گردن است شروع شده و سپس مستقیماً وارد فاز سردرد شدید می‌شود. مشخصات اصلی آن عبارتند از:

• سردرد ضربان‌دار و تپنده: معمولاً در یک طرف سر احساس می‌شود.
• شدت متوسط تا شدید: درد به قدری است که فعالیت‌های روزمره را مختل می‌کند.
• تشدید با فعالیت: راه رفتن یا بالا رفتن از پله‌ها درد را بدتر می‌کند.
• علائم همراه: تقریباً همیشه با میگرن با حالت تهوع، استفراغ، یا حساسیت شدید به نور و صدا همراه است.

اگر شما سردردهای شدیدی با این مشخصات دارید اما هرگز علائم بینایی یا حسی عجیبی را قبل از آن تجربه نکرده‌اید، به احتمال زیاد در این دسته قرار می‌گیرید.

میگرن با اورا چیست؟

حالا به سراغ نوع جالب‌تر و شاید کمی ترسناک‌تر میگرن می‌رویم. اما میگرن با اورا چیست؟ حدود ۲۵ درصد از مبتلایان، قبل یا در حین شروع سردرد، علائم عصبی کاملاً برگشت‌پذیری را تجربه می‌کنند که به آن «اورا» یا «هاله» می‌گویند. این پدیده ناشی از یک موج فعالیت الکتریکی است که به آرامی در سطح قشر مغز حرکت می‌کند. این علائم معمولاً بین ۵ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشند و پس از آن، سردرد ضربان‌دار شروع می‌شود. شناخت این علائم بسیار مهم است، زیرا به فرد فرصت می‌دهد تا قبل از شروع درد شدید، داروی خود را مصرف کرده و از شدت حمله بکاهد.

علائم میگرن با اورا می‌تواند بسیار متنوع باشد:

• اورای بینایی (شایع‌ترین): این همان چیزی است که بسیاری به آن میگرن با هاله می‌گویند. فرد ممکن است موارد زیر را ببیند:
  • جرقه‌های نور، نقاط روشن یا خطوط زیگزاگی رنگی که در میدان دید حرکت می‌کنند.
  • یک نقطه کور یا تار که به تدریج بزرگ می‌شود.
  • دید موج‌دار یا تحریف شده، انگار که از پشت یک شیشه مواج به دنیا نگاه می‌کنند.
• اورای حسی: فرد احساس سوزن سوزن شدن یا بی‌حسی می‌کند که معمولاً از نوک انگشتان یک دست شروع شده و به آرامی به سمت بازو و سپس صورت و زبان در همان سمت حرکت می‌کند.
• اورای گفتاری: فرد به طور موقت در پیدا کردن کلمات یا ساختن جملات صحیح دچار مشکل می‌شود. این علامت می‌تواند بسیار نگران‌کننده باشد، اما کاملاً موقتی و برگشت‌پذیر است.

متن انگلیسی:

Aura symptoms typically last 60 minutesTrusted Source or less and usually stop when headache pain begins. However, some people continue to experience aura during the headache phase.

An aura can also begin during the painful phase. And rarely, people with migraine can experience an aura without having a headache phase during the event.

ترجمه متن:

علائم اورا معمولاً ۶۰ دقیقه یا کمتر طول می‌کشد و معمولاً با شروع سردرد متوقف می‌شود. با این حال، برخی از افراد در طول مرحله سردرد همچنان اورا را تجربه می‌کنند.
هاله همچنین می‌تواند در طول مرحله دردناک شروع شود. و به ندرت، افراد مبتلا به میگرن می‌توانند هاله را بدون داشتن مرحله سردرد در طول این رویداد تجربه کنند.

healthline

نکته تکمیلی: جالب است بدانید که در موارد نادری، فرد ممکن است اورا را بدون سردرد بعدی تجربه کند که به آن «میگرن خاموش» یا Acephalgic Migraine می‌گویند. این حالت بیشتر در سنین بالاتر دیده می‌شود.

میگرن چشمی چیست؟

تجربه هرگونه اختلال بینایی می‌تواند بسیار نگران‌کننده باشد و طبیعی است که فرد را به فکر مشکلات جدی چشمی یا مغزی بیندازد. در دنیای میگرن، دو حالت اصلی وجود دارد که به طور خاص بینایی را هدف قرار می‌دهند و درک تفاوت آن‌ها بسیار حیاتی است، زیرا اهمیت پزشکی متفاوتی دارند.

میگرن شبکیه‌ای چگونه است؟

این همان چیزی است که از نظر پزشکی به آن «میگرن چشمی» واقعی می‌گویند. این یک نوع بسیار نادر از میگرن است و ویژگی اصلی و متمایز کننده آن این است که علائم بینایی فقط و فقط در یک چشم رخ می‌دهد. اما میگرن چشمی چه علائمی دارد؟

• کوری موقت و کامل در یک چشم.
• دیدن نقاط کور (اسکوتوما) یا جرقه‌های نور فقط در یک چشم.

این علائم معمولاً کمتر از یک ساعت طول می‌کشند و ممکن است با سردرد همراه باشند یا نباشند.
چرا این نوع مهم است؟ از آنجایی که از دست دادن ناگهانی بینایی در یک چشم می‌تواند علامت مشکلات جدی دیگری (مانند لخته خون در شریان شبکیه) باشد، هر کسی که چنین علائمی را برای اولین بار تجربه می‌کند، باید فوراً توسط چشم‌پزشک و متخصص مغز و اعصاب معاینه شود تا سایر علل خطرناک رد شوند. تشخیص میگرن شبکیه‌ای یک «تشخیص افتراقی» است، یعنی پس از رد شدن تمام علل دیگر گذاشته می‌شود.

آیا میگرن چشمی قابل درمان است؟

بله، اگرچه رویکرد درمانی کمی متفاوت است. از آنجایی که نگرانی اصلی در مورد جریان خون به شبکیه است، برخی از داروهای رایج میگرن (مانند تریپتان‌ها که رگ‌ها را منقبض می‌کنند) ممکن است در این نوع با احتیاط استفاده شوند. درمان اغلب بر روی پیشگیری از حملات با استفاده از داروهای پیشگیرانه و مدیریت دقیق محرک‌ها متمرکز است.

میگرن چشمی در کودکان چگونه است؟

میگرن چشمی در کودکان نیز بسیار نادر است، اما اگر کودکی از از دست دادن ناگهانی بینایی در یک چشم شکایت کند، باید فوراً و بدون هیچ تردیدی به اورژانس مراجعه کرد تا معاینات کامل انجام شود.

نکته برای رفع ابهام: بسیاری از مردم به اشتباه، «اورای بینایی» میگرن کلاسیک را (که در هر دو چشم دیده می‌شود) «میگرن چشمی» می‌نامند. در حالی که اورای بینایی بسیار شایع و کاملاً خوش‌خیم است، میگرن شبکیه‌ای واقعی (علائم فقط در یک چشم) نادر است و نیاز به توجه پزشکی ویژه دارد.

میگرن دهلیزی چیست؟

آیا تا به حال حملات ناگهانی و شدید سرگیجه را تجربه کرده‌اید که دکترها هیچ دلیل مشخصی مانند مشکلات گوش یا مغز برای آن پیدا نکرده‌اند؟ اگر پاسخ شما مثبت است و شما یا خانواده‌تان سابقه سردردهای میگرنی دارید، ممکن است شما مبتلا به یکی از شایع‌ترین اما کمتر تشخیص داده شده‌ترین انواع میگرن باشید: میگرن دهلیزی.

علائم میگرن دهلیزی چیست؟

این نوع میگرن، سیستم دهلیزی (Vestibular) گوش داخلی و مسیرهای آن در مغز را که مسئول حفظ تعادل و درک موقعیت فضایی ما هستند، هدف قرار می‌دهد. در نتیجه، علامت اصلی آن سردرد نیست، بلکه مشکلات تعادلی است. علائم میگرن دهلیزی عبارتند از:

• سرگیجه چرخشی خود به خودی (Vertigo): احساس اینکه شما یا محیط اطرافتان در حال چرخش است. این حملات می‌توانند از چند دقیقه تا چند روز طول بکشند.
• عدم تعادل و مشکل در راه رفتن: احساس گیجی، منگی و ناتوانی در راه رفتن مستقیم.
• حساسیت شدید به حرکت: حرکت سر، نگاه کردن به اجسام متحرک (مانند ماشین‌ها) یا حتی راه رفتن در یک فروشگاه شلوغ می‌تواند باعث شروع یا تشدید علائم شود.

نکته کلیدی که تشخیص را دشوار می‌کند: از نظر پزشکان وی مام، مهم‌ترین نکته این است که در حدود ۵۰ درصد از افراد مبتلا به میگرن دهلیزی، حملات سرگیجه با سردرد همراه نیستند! این موضوع باعث می‌شود که بسیاری از بیماران و حتی پزشکان به میگرن به عنوان علت اصلی شک نکنند و فرد سال‌ها با تشخیص‌های اشتباهی مانند «بیماری منییر» یا «سرگیجه عصبی» زندگی کند.

علت میگرن دهلیزی چیست؟

علت میگرن دهلیزی دقیقاً مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد همان مکانیسم‌های زمینه‌ای میگرن معمولی در آن دخیل باشند. به عبارت دیگر، همان آبشار التهابی و فعالیت غیرعادی عصبی که در سایر انواع میگرن باعث درد می‌شود، در این نوع، بخش‌هایی از ساقه مغز و مخچه را که مسئول پردازش اطلاعات تعادلی از گوش داخلی هستند، تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث ایجاد حس سرگیجه و عدم تعادل می‌شود.

انواع میگرن مرتبط با شرایط خاص

علاوه بر انواع اصلی، برخی از اشکال میگرن وجود دارند که به شرایط یا گروه‌های سنی خاصی مرتبط هستند. شناخت این انواع برای تشخیص صحیح و مدیریت هدفمند بسیار مهم است، به خصوص برای مخاطبان ما در وی مام که با چالش‌های سلامت زنان و کودکان سر و کار دارند.

میگرن قاعدگی چیست؟

بسیاری از زنان متوجه ارتباط مستقیم بین سردردهایشان و چرخه قاعدگی خود می‌شوند. میگرن قاعدگی یک تشخیص پزشکی رسمی است و به حملات میگرنی گفته می‌شود که به طور منظم در دوره زمانی خاصی (معمولاً از دو روز قبل از شروع پریود تا سه روز پس از آن) رخ می‌دهد. علت اصلی این پدیده، افت شدید و ناگهانی سطح هورمون استروژن در این دوره است. این نوسان هورمونی به عنوان یک محرک بسیار قوی برای مغز حساس میگرنی عمل می‌کند.
تجربه ما در وی مام نشان می‌دهد که این نوع میگرن اغلب شدیدتر، طولانی‌تر و مقاوم‌تر به درمان‌های معمول نسبت به میگرن در زمان‌های دیگر ماه است. مدیریت آن نیازمند یک رویکرد هدفمند، گاهی با استفاده از درمان‌های هورمونی یا مصرف پیشگیرانه داروها در روزهای اطراف پریود است.

میگرن شکمی چیست؟

این یکی از عجیب‌ترین و گیج‌کننده‌ترین انواع میگرن است که اغلب با مشکلات گوارشی اشتباه گرفته می‌شود. اما میگرن شکمی چه علائمی دارد؟

• حملات دوره‌ای و تکرارشونده درد متوسط تا شدید در ناحیه شکم، معمولاً در اطراف ناف.
• این درد می‌تواند از یک ساعت تا سه روز طول بکشد.
• اغلب با حالت تهوع، استفراغ، رنگ‌پریدگی و از دست دادن اشتها همراه است.
• مهم‌تر از همه، در فاصله بین حملات، فرد کاملاً سالم است.

میگرن شکمی در کودکان بسیار شایع‌تر از بزرگسالان است و معمولاً در کودکان بین ۳ تا ۱۰ سال دیده می‌شود. بسیاری از این کودکان در آینده دچار سردردهای میگرنی کلاسیک می‌شوند. میگرن شکمی در بزرگسالان نادر است، اما ممکن است رخ دهد. تشخیص آن نیازمند رد کردن سایر علل گوارشی درد شکم است و اغلب با بررسی سابقه خانوادگی قوی میگرن، به تشخیص می‌رسند.

میگرن عصبی چیست؟

احتمالاً شما هم اصطلاح «میگرن عصبی» را در گفتگوهای روزمره یا در فروم‌های اینترنتی شنیده‌اید. بسیاری از افراد از این عبارت برای توصیف سردردهای شدید خود استفاده می‌کنند. اما میگرن عصبی چیست و آیا از نظر پزشکی یک تشخیص معتبر است؟

برای رفع هرگونه ابهام، باید بگوییم که «میگرن عصبی» یک تشخیص پزشکی رسمی و یک نوع مجزا از میگرن نیست. این یک اصطلاح عامیانه و غیررسمی است که مردم معمولاً برای توصیف دو حالت از آن استفاده می‌کنند:

1. دیدگاه اول (شایع‌ترین): برای توصیف حملات میگرنی که به طور واضح و مستقیم توسط استرس، فشار روانی، اضطراب یا ناراحتی‌های عصبی تحریک می‌شوند. فرد متوجه می‌شود که هر زمان دچار تنش عصبی می‌شود، سردردش شروع یا تشدید می‌گردد.
2. دیدگاه دوم: گاهی افراد از این اصطلاح برای توصیف سردردهای تنشی بسیار شدید و مزمن استفاده می‌کنند که زندگی روزمره‌شان را مختل کرده است.

مقایسه با دیدگاه علمی:
از نظر علمی، استرس یکی از قوی‌ترین و شایع‌ترین محرک‌ها برای تمام انواع میگرن (چه با اورا و چه بدون اورا) است. بنابراین، اینکه میگرن شما با عوامل عصبی تشدید شود، کاملاً طبیعی و بخشی از ماهیت این بیماری است، اما این موضوع آن را به یک «نوع» مجزا تبدیل نمی‌کند. بنابراین، میگرن عصبی چگونه است؟ دقیقاً شبیه به سایر انواع میگرن است، با این تفاوت که ماشه اصلی آن، فشارهای روانی است. درمان آن نیز علاوه بر درمان‌های استاندارد میگرن، نیازمند تمرکز ویژه بر تکنیک‌های مدیریت استرس و گاهی روان‌درمانی است.

نوع میگرن	علامت اصلی و متمایز کننده	آیا همیشه با سردرد همراه است؟
میگرن بدون اورا	سردرد ضربان‌دار شدید همراه با تهوع	بله، سردرد علامت اصلی است.
میگرن با اورا	علائم بینایی یا حسی موقت قبل از درد	بله، معمولاً پس از اورا سردرد شروع می‌شود.
میگرن چشمی (شبکیه‌ای)	از دست دادن موقت بینایی فقط در یک چشم	می‌تواند باشد یا نباشد.
میگرن دهلیزی	حملات سرگیجه چرخشی و عدم تعادل	خیر، در حدود ۵۰٪ موارد سردرد وجود ندارد.
میگرن شکمی	درد شدید و دوره‌ای در اطراف ناف	خیر، علامت اصلی درد شکم است.

کلام آخر ویمام

در این راهنمای جامع، دیدیم که انواع میگرن بسیار متنوع‌تر از آن چیزی هستند که عموم مردم تصور می‌کنند. این بیماری می‌تواند خود را نه تنها با سردرد شدید، بلکه با مجموعه‌ای پیچیده از علائم بینایی، گوارشی و تعادلی نشان دهد. شناخت این چهره‌های گوناگون، یک قدرت است؛ قدرتی که به شما کمک می‌کند تجربه خود را بهتر درک کنید، اطلاعات دقیق‌تری به پزشک خود بدهید و در نهایت، مسیر درمانی مناسب‌تری را در پیش بگیرید.

از نظر پزشکان وی مام، مهم‌ترین پیام این است که هیچ سردرد یا علامت ناتوان‌کننده دیگری را نباید به عنوان بخشی «عادی» از زندگی پذیرفت. تشخیص صحیح نوع میگرن، کلید اصلی برای یافتن موثرترین استراتژی درمانی و پیشگیرانه است. اگر علائم شما با هر یک از انواع توصیف شده در این مقاله مطابقت دارد، این نشانه را جدی بگیرید. شما مجبور به تحمل این رنج نیستید. برای تشخیص قطعی و دریافت یک برنامه درمانی شخصی‌سازی شده به پزشک مراجعه کنید. ما در وی مام برای ارائه مشاوره و همراهی شما در این مسیر، همیشه در کنارتان هستیم.

آئورا یا هاله میگرن دقیقاً چه شکلی است و چقدر طول می‌کشد؟

اورای بینایی معمولاً به صورت دیدن جرقه‌های نور، خطوط مواج و رنگی، یا یک نقطه کور در حال بزرگ شدن توصیف می‌شود. این پدیده کاملاً موقتی است و معمولاً بین ۵ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد و پس از آن به طور کامل از بین می‌رود.

آیا ممکن است یک نفر هم میگرن با اورا و هم بدون اورا را تجربه کند؟

بله، کاملاً ممکن است. بسیاری از افرادی که مستعد میگرن با اورا هستند، در برخی حملات اورا را تجربه می‌کنند و در برخی دیگر خیر. الگوی حملات می‌تواند در طول زندگی فرد تغییر کند.

آیا سرگیجه من که دکترها دلیلی برایش پیدا نمی‌کنند، می‌تواند از نوع میگرن دهلیزی باشد؟

بله، این احتمال بسیار زیاد است. اگر شما حملات مکرر سرگیجه چرخشی یا عدم تعادل را تجربه می‌کنید و سابقه شخصی یا خانوادگی سردردهای میگرنی دارید، حتماً برای بررسی احتمال میگرن دهلیزی با یک متخصص مغز و اعصاب مشورت کنید.

فرق میگرن چشمی با آئورای بینایی میگرن کلاسیک چیست؟

تفاوت اصلی در این است که علائم میگرن چشمی (شبکیه‌ای) فقط در یک چشم رخ می‌دهد، در حالی که آئورای بینایی میگرن کلاسیک، یک پدیده مغزی است و در هر دو چشم دیده می‌شود (حتی اگر یک چشم را ببندید، باز هم آن را می‌بینید).

آیا میگرن شکمی در بزرگسالی هم ادامه پیدا می‌کند یا فقط مخصوص کودکان است؟

میگرن شکمی عمدتاً در کودکان دیده می‌شود و بسیاری از این کودکان با افزایش سن، به سمت میگرن کلاسیک با سردرد می‌روند. با این حال، در موارد نادری، این الگو می‌تواند تا بزرگسالی نیز ادامه پیدا کند.

منبع: americanmigrainefoundation , healthline