۳ روش زودتر زایمان کردن در هفته ۳۹ و ۴۰ حاملگی|ورزش،طب سنتی اسلامی

هنگامی که به ماه‌های پایانی بارداری نزدیک می‌شوید، طبیعی است که بی‌صبرانه منتظر در آغوش کشیدن فرزندتان باشید. سنگینی، خستگی و شاید کمی اضطراب، همگی می‌توانند شما را به این فکر بیندازند که “چگونه می‌توانم کمی زودتر زایمان کنم؟” اما قبل از اینکه به سراغ روش‌های مختلف برای تحریک زایمان برویم، مهم است که درک درستی از مفهوم “زمان مناسب” برای زایمان داشته باشیم. یک بارداری کامل و رسیده (Term pregnancy) معمولاً بین هفته‌های ۳۹ تا ۴۰ و ۶ روز طول می‌کشد. زایمان قبل از هفته ۳۷ به عنوان زایمان زودرس (Preterm labor) شناخته می‌شود و می‌تواند با خطراتی برای نوزاد همراه باشد، زیرا بسیاری از ارگان‌های حیاتی مانند ریه‌ها و مغز در هفته‌های آخر به تکامل نهایی خود می‌رسند.

پزشکان معمولاً اجازه می‌دهند بارداری تا زمان طبیعی خود ادامه یابد، مگر اینکه دلایل پزشکی خاصی برای القاء زایمان (Induction of labor) وجود داشته باشد. حتی در هفته‌های ۳۷ و ۳۸ که “اوایل ترم” (Early term) محسوب می‌شوند، نوزاد هنوز در حال رشد و نمو است. بنابراین، هدف ما در این مقاله از وی مام، بررسی روش‌هایی نیست که منجر به زایمان نارس شوند، بلکه آشنایی با اقداماتی است که ممکن است به شروع طبیعی انقباضات در یک بارداری رسیده و آماده، کمک کنند. همیشه و همواره، هر اقدامی در این زمینه باید با مشورت و تایید پزشک یا مامای شما صورت گیرد.

چرا برخی مادران تمایل به زایمان زودتر (در موعد مقرر) دارند؟ 

همانطور که اشاره شد، بارداری کامل معمولاً تا ۴۰ هفته به طول می‌انجامد و حتی گاهی تا ۴۱ یا ۴۲ هفته نیز ادامه می‌یابد که به آن “بارداری دیررس” (Post-term pregnancy) گفته می‌شود. دلایل مختلفی وجود دارد که یک مادر باردار، حتی با وجود یک بارداری سالم و رسیده، ممکن است تمایل داشته باشد که فرآیند زایمانش کمی زودتر آغاز شود، البته منظور ما همچنان در محدوده زمانی ایمن و پس از رسیدن جنین است.

یکی از شایع‌ترین دلایل، ناراحتی‌های فیزیکی اواخر بارداری است. با بزرگ شدن جنین، فشار بر اندام‌های داخلی مادر افزایش می‌یابد. مشکلاتی مانند کمردرد، درد لگن، تورم پاها، تنگی نفس، سوزش سر دل و اختلالات خواب می‌توانند کیفیت زندگی مادر را در هفته‌های پایانی به شدت تحت تأثیر قرار دهند. این مادران اغلب احساس می‌کنند که بدنشان به انتهای توان خود رسیده و مشتاقانه منتظر پایان این دوره هستند.

دلایل روحی و روانی نیز نقش مهمی ایفا می‌کنند. انتظار طولانی، به‌خصوص اگر از تاریخ تخمینی زایمان (EDD) گذشته باشد، می‌تواند منجر به اضطراب و بی‌قراری شود. مادر ممکن است نگران سلامت جنین باشد یا صرفاً از نظر ذهنی برای پذیرش نقش جدید مادری آماده شده و دیگر تحمل انتظار را نداشته باشد.

گاهی اوقات ملاحظات عملی و برنامه‌ریزی نیز مطرح می‌شوند. مثلاً اگر همسر مادر یا یکی از اعضای خانواده که قرار است در مراقبت از نوزاد کمک کند، محدودیت زمانی داشته باشد، یا اگر مادر فرزند دیگری دارد و می‌خواهد برای مراقبت از او برنامه‌ریزی بهتری داشته باشد، ممکن است تمایل به شروع زایمان در یک بازه زمانی مشخص‌تر داشته باشد.

در نهایت، برخی مادران ممکن است از مداخلات پزشکی القاء زایمان که در صورت طولانی شدن بیش از حد بارداری انجام می‌شود، هراس داشته باشند و ترجیح دهند با روش‌های طبیعی‌تر، بدن خود را برای زایمان آماده کنند. با این حال، باید تاکید کرد که هرگونه تلاش برای “زودتر” کردن زایمان، حتی در موعد مقرر، باید با آگاهی کامل از شرایط و تحت نظارت دقیق پزشکی صورت گیرد تا سلامت مادر و جنین به خطر نیفتد.

علائم زایمان زودرس که باید جدی گرفته شوند 

پیش از آنکه به روش‌های احتمالی برای کمک به شروع زایمان در یک بارداری رسیده بپردازیم، بسیار مهم است که تفاوت بین تلاش برای شروع زایمان در موعد مقرر و علائم زایمان زودرس واقعی (قبل از هفته ۳۷) را بدانیم. اگر هر یک از علائم زیر را قبل از هفته ۳۷ بارداری تجربه کردید، باید فوراً با پزشک یا مامای خود تماس بگیرید یا به نزدیک‌ترین مرکز درمانی مراجعه کنید، زیرا اینها می‌توانند نشانه‌های زایمان زودرس باشند که نیاز به مداخله پزشکی برای جلوگیری از تولد نارس نوزاد دارد:

• انقباضات رحمی منظم: احساس سفت شدن شکم که به طور منظم هر ۱۰ دقیقه یا کمتر تکرار شود و با تغییر وضعیت یا استراحت از بین نرود. این انقباضات ممکن است دردناک باشند یا نباشند.

• تغییر در ترشحات واژینال: افزایش ناگهانی حجم ترشحات، یا آبکی، موکوسی یا خونی شدن ترشحات (حتی اگر صورتی یا قهوه‌ای روشن باشد). خروج پلاگ موکوسی (ترشحات غلیظ و ژله‌ای که دهانه رحم را مسدود می‌کند) می‌تواند نشانه‌ای از نزدیک شدن زایمان باشد، اما اگر قبل از هفته ۳۷ رخ دهد، باید بررسی شود.

• فشار در ناحیه لگن یا پایین شکم: احساس اینکه جنین به سمت پایین فشار می‌آورد، گویی می‌خواهد خارج شود.

• درد مبهم و مداوم در پایین کمر: این درد ممکن است با دردهای معمول بارداری متفاوت باشد و به طور مداوم وجود داشته باشد.

• کرامپ‌های شکمی شبیه به دردهای قاعدگی: این کرامپ‌ها ممکن است با اسهال همراه باشند یا نباشند.

• پارگی کیسه آب (PROM): خروج ناگهانی یا نشت مداوم مایع شفاف و بی‌بو از واژن.

تشخیص و درمان به موقع زایمان زودرس می‌تواند شانس به دنیا آمدن نوزاد سالم را به طور قابل توجهی افزایش دهد. هرگز این علائم را نادیده نگیرید و سعی نکنید خودتان آن‌ها را “مدیریت” کنید.

لازم به ذکر است که این بخش صرفاً برای آگاهی از علائم خطر زایمان پیش از موعد است و به معنای تایید یا تشویق به انجام کارهایی برای وقوع زایمان زودرس نیست. هدف اصلی سلامت مادر و جنین و زایمان در زمان مناسب است.

همانطور که دیدید، ورزش یکی از بهترین روش‌ها برای القای طبیعی زایمان است. ورزش‌های خاصی وجود دارد که به باز شدن لگن کمک شایانی می‌کند. ما در یک مقاله دیگر، ۷ ورزش موثر برای باز شدن لگن و زایمان طبیعی را به طور کامل آموزش داده‌ایم.

چه زمانی نباید برای زایمان زودتر تلاش کرد؟ 

حتی اگر بارداری شما به هفته‌های پایانی رسیده باشد و شما مشتاق شروع زایمان باشید، شرایطی وجود دارد که در آن‌ها تلاش برای تحریک زایمان به روش‌های خانگی یا طبیعی مطلقاً ممنوع است و می‌تواند برای شما و جنین‌تان خطرناک باشد. در این موارد، هرگونه تصمیم در مورد زمان و نحوه زایمان باید صرفاً توسط تیم پزشکی و بر اساس ارزیابی دقیق شرایط اتخاذ شود.

مهمترین مواردی که در آن‌ها باید از هرگونه تلاش خودسرانه برای القاء زایمان پرهیز کنید عبارتند از:

1. جفت سرراهی (Placenta Previa): اگر جفت به طور کامل یا частично دهانه رحم را پوشانده باشد، هرگونه تحریک یا انقباض می‌تواند منجر به خونریزی شدید و تهدیدکننده حیات شود. زایمان در این موارد معمولاً به روش سزارین انجام می‌شود.

2. وضعیت قرارگیری نامناسب جنین: اگر جنین در وضعیت بریچ (پاها یا باسن پایین)، عرضی (افقی) یا هر وضعیت دیگری غیر از سر به پایین قرار داشته باشد، تلاش برای شروع زایمان طبیعی می‌تواند خطرناک باشد.

3. سابقه جراحی‌های خاص رحم: اگر سابقه سزارین کلاسیک (برش عمودی روی رحم) یا جراحی‌های دیگری مانند برداشتن فیبروم‌های بزرگ رحمی داشته‌اید، انقباضات شدید ناشی از تحریک زایمان می‌تواند خطر پارگی رحم را افزایش دهد.

4. عفونت فعال هرپس تناسلی: در صورت وجود ضایعات فعال هرپس در زمان زایمان، برای جلوگیری از انتقال عفونت به نوزاد، معمولاً سزارین توصیه می‌شود.

5. مشکلات خاص جنینی: در برخی موارد، مانند محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR) شدید یا برخی ناهنجاری‌های جنینی، جنین ممکن است تحمل استرس انقباضات زایمان را نداشته باشد و نیاز به زایمان کنترل‌شده‌تری (اغلب سزارین) باشد.

6. پارگی کیسه آب بدون شروع انقباضات (PROM): اگر کیسه آب شما پاره شده اما انقباضات شروع نشده‌اند، باید طبق دستور پزشک عمل کنید. هرگونه دستکاری یا تلاش برای تحریک زایمان در این شرایط می‌تواند خطر عفونت را افزایش دهد.

7. هرگونه توصیه پزشکی مبنی بر عدم انجام این کار: اگر پزشک یا مامای شما به هر دلیلی توصیه کرده‌اند که از تلاش برای تحریک زایمان خودداری کنید، باید به این توصیه عمل نمایید.

به یاد داشته باشید که سلامت شما و فرزندتان در اولویت قرار دارد. هرگز بدون مشورت و چراغ سبز پزشک خود، اقدامی برای تسریع زایمان انجام ندهید.

راه های زایمان زودرس مبتنی بر شواهد 

وقتی صحبت از “راه‌های زایمان زودرس” می‌شود، منظور ما روش‌هایی است که ممکن است در یک بارداری رسیده (معمولاً پس از هفته ۳۹) به شروع طبیعی انقباضات کمک کنند، نه اینکه باعث زایمان نارس شوند. اثربخشی بسیاری از این روش‌ها از نظر علمی کاملاً قطعی نیست، اما برخی از آن‌ها دارای پشتوانه نظری یا شواهد محدودی هستند. همیشه قبل از امتحان کردن هر یک از این روش‌ها با پزشک یا مامای خود مشورت کنید.

نزدیکی برای زایمان زودرس

این یکی از رایج‌ترین توصیه‌هایی است که می‌شنوید. نظریه پشت این روش چند جنبه دارد:

• پروستاگلاندین‌ها: مایع منی حاوی پروستاگلاندین‌ها است، هورمون‌هایی که می‌توانند به نرم شدن و باز شدن دهانه رحم (سرویکس) کمک کنند. ژل‌های پروستاگلاندین گاهی برای القاء پزشکی زایمان نیز استفاده می‌شوند.

• ارگاسم: ارگاسم در زنان می‌تواند باعث انقباضات خفیف رحم شود که ممکن است اگر بدن آماده باشد، به شروع انقباضات قوی‌تر زایمان کمک کند.

• اکسی‌توسین: تحریک جنسی و ارگاسم باعث ترشح اکسی‌توسین، هورمون “عشق” و همچنین هورمون اصلی مسئول انقباضات زایمان، می‌شود.

ملاحظات: نزدیکی در اواخر بارداری برای اکثر زوج‌ها بی‌خطر است، مگر اینکه پزشک به دلایلی مانند جفت سرراهی، نشت کیسه آب یا خطر زایمان زودرس آن را منع کرده باشد. شواهد علمی در مورد اثربخشی قطعی آن برای شروع زایمان متفاوت است، اما امتحان کردن آن ضرری ندارد (در صورت عدم منع پزشکی). با این حال، تحقیقات علمی کافی برای اثبات این ادعا که نزدیکی به تنهایی می‌تواند زایمان را در یک بارداری کاملاً آماده نشده القا کند، وجود ندارد.

تحریک نوک پستان (Nipple Stimulation)

تحریک نوک پستان (چه به صورت دستی و چه با شیردوش) باعث ترشح اکسی‌توسین از غده هیپوفیز می‌شود. اکسی‌توسین همان هورمونی است که باعث انقباضات رحمی در طول زایمان و همچنین در زمان شیردهی (برای کمک به جمع شدن رحم) می‌شود.

ملاحظات: این روش می‌تواند بسیار قوی باشد و باید با احتیاط زیاد و ترجیحاً تحت راهنمایی ماما یا پزشک انجام شود. تحریک بیش از حد می‌تواند منجر به انقباضات طولانی و شدید شود که ممکن است برای جنین استرس‌زا باشد. معمولاً توصیه می‌شود که هر بار یک نوک پستان به مدت کوتاه تحریک شود و بین تحریک‌ها فاصله باشد. اگر انقباضات خیلی قوی یا مکرر شدند، باید تحریک متوقف شود. این روش در بارداری‌های پرخطر یا اگر سابقه سزارین دارید، توصیه نمی‌شود مگر با نظارت مستقیم پزشکی. اگرچه این روش پتانسیل القای انقباضات را دارد، اما به دلیل قدرت بالقوه آن، نباید بدون مشورت و راهنمایی پزشکی انجام شود.

پیاده روی برای زایمان زودرس و سایر فعالیت‌های بدنی ملایم

پیاده روی برای زایمان زودرس و سایر فعالیت‌های بدنی ملایم مانند یوگای بارداری یا شنا می‌توانند به چند طریق مفید باشند:

• جاذبه: راه رفتن به سر جنین کمک می‌کند تا به سمت پایین و روی دهانه رحم فشار وارد کند. این فشار می‌تواند به باز شدن دهانه رحم کمک کند.

• ترشح پروستاگلاندین: فعالیت بدنی ملایم ممکن است به ترشح پروستاگلاندین‌های طبیعی بدن کمک کند.

• کاهش استرس و بهبود خلق و خو: ورزش به ترشح اندورفین کمک می‌کند که می‌تواند استرس را کاهش داده و به شما احساس بهتری بدهد.

ملاحظات: از فعالیت‌های شدید یا ورزش‌هایی که خطر افتادن یا ضربه به شکم دارند، خودداری کنید. پیاده‌روی‌های آرام و منظم، به خصوص در هفته‌های پایانی، می‌تواند مفید باشد. زیاده‌روی نکنید و به بدن خود گوش دهید. اگر احساس خستگی یا ناراحتی کردید، استراحت کنید. با این حال، تحقیقات علمی کافی برای اثبات این ادعا که صرفاً پیاده‌روی می‌تواند زایمان را در فردی که بدنش آماده نیست، القا کند، وجود ندارد.

خوراکی های مفید برای زایمان زودرس 

بسیاری از باورهای قدیمی و توصیه‌های دوستانه حول محور مصرف برخی خوراکی‌ها برای تسریع زایمان می‌چرخند. اما چقدر این باورها پایه و اساس علمی دارند؟ بیایید برخی از رایج‌ترین آن‌ها را بررسی کنیم. به یاد داشته باشید، قبل از افزودن هر ماده غذایی یا گیاهی جدید به رژیم غذایی خود در دوران بارداری، به ویژه با هدف تحریک زایمان، حتماً با پزشک یا ماما مشورت کنید.

آناناس

آناناس حاوی آنزیمی به نام بروملین است. گفته می‌شود که بروملین می‌تواند به نرم شدن دهانه رحم و تحریک انقباضات کمک کند.

واقعیت: بروملین بیشتر در هسته سفت آناناس یافت می‌شود و برای دریافت مقدار قابل توجهی از آن، باید مقدار بسیار زیادی آناناس مصرف کنید. مصرف این حجم زیاد آناناس می‌تواند منجر به ناراحتی‌های گوارشی مانند اسهال یا سوزش سر دل شود. شواهد علمی قوی برای حمایت از اثربخشی آناناس در القاء زایمان وجود ندارد. این موضوع بیشتر بر اساس تجربه و باورهای فردی است تا شواهد علمی معتبر.

خرما

برخی مطالعات کوچک نشان داده‌اند که مصرف خرما در هفته‌های پایانی بارداری (معمولاً از هفته ۳۶ به بعد، حدود ۶ عدد در روز) ممکن است به رسیدگی بهتر دهانه رحم (نرم شدن و اتساع بیشتر) در زمان شروع زایمان کمک کند و نیاز به القاء پزشکی زایمان را کاهش دهد. همچنین ممکن است مرحله اول زایمان را کمی کوتاه‌تر کند.

واقعیت: خرما حاوی ترکیباتی است که ممکن است اثراتی شبیه به اکسی‌توسین داشته باشند و به گیرنده‌های اکسی‌توسین متصل شوند و همچنین دارای اسیدهای چرب اشباع و غیر اشباعی است که در تولید پروستاگلاندین‌ها نقش دارند. اگرچه نتایج برخی مطالعات امیدوارکننده است، اما تحقیقات بیشتری برای تأیید قطعی این اثرات لازم است. مصرف متعادل خرما برای اکثر زنان باردار بی‌خطر است (مگر اینکه دیابت بارداری کنترل نشده داشته باشند)، اما نباید آن را به عنوان یک روش قطعی برای شروع زایمان در نظر گرفت. اگرچه مصرف خرما در اواخر بارداری ممکن است فوایدی داشته باشد، اما تضمینی برای شروع زایمان نیست.

چای برگ تمشک قرمز

چای برگ تمشک قرمز یک درمان سنتی است که گفته می‌شود به تقویت عضلات رحم و کارآمدتر شدن انقباضات در طول زایمان کمک می‌کند، نه لزوماً به شروع زایمان.

واقعیت: برخی مطالعات نشان داده‌اند که این چای ممکن است مرحله دوم زایمان را کمی کوتاه‌تر کند و نیاز به استفاده از فورسپس را کاهش دهد. با این حال، شواهد قوی و گسترده‌ای در این زمینه وجود ندارد. مصرف آن معمولاً از سه ماهه دوم یا سوم شروع می‌شود، اما حتماً قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید، زیرا ممکن است برای همه مناسب نباشد. این موضوع در طب سنتی مطرح شده است اما در پزشکی مدرن شواهد محکمی برای آن یافت نشده است که بتواند زایمان را القا کند.

غذاهای تند

این یک باور رایج است که خوردن غذاهای تند می‌تواند با تحریک روده، رحم را نیز تحریک کرده و باعث شروع انقباضات شود.

واقعیت: هیچ مدرک علمی برای حمایت از این ادعا وجود ندارد. غذاهای تند بیشتر احتمال دارد که باعث سوزش سر دل یا ناراحتی گوارشی شوند تا اینکه زایمان را القا کنند. هیچ مدرک علمی قطعی برای تایید این باور وجود ندارد.

روغن کرچک برای زایمان زودرس: یک گزینه پرخطر 

روغن کرچک برای زایمان زودرس یکی از قدیمی‌ترین و بحث‌برانگیزترین روش‌های خانگی برای القاء زایمان است. این روغن یک مسهل قوی است و با تحریک شدید روده‌ها عمل می‌کند. تئوری این است که این تحریک روده‌ای می‌تواند رحم را نیز تحریک کرده و باعث شروع انقباضات شود.

خطرات و عوارض جانبی:
با وجود اینکه برخی افراد ممکن است ادعا کنند که با مصرف روغن کرچک زایمانشان شروع شده، این روش با خطرات و عوارض جانبی قابل توجهی همراه است:

• اسهال شدید و تهوع: این شایع‌ترین عارضه است و می‌تواند منجر به کم‌آبی بدن و عدم تعادل الکترولیت‌ها شود که برای مادر باردار بسیار نامطلوب است.

• انقباضات نامنظم و دردناک: روغن کرچک ممکن است باعث انقباضات نامنظم، دردناک و غیرموثر شود که پیشرفت زایمان را به همراه ندارد اما مادر را خسته می‌کند.

• استرس جنینی: در برخی موارد نادر، اسهال و انقباضات شدید ناشی از روغن کرچک ممکن است باعث شود جنین در رحم مدفوع کند (مکونیوم). اگر جنین این مکونیوم را استنشاق کند، می‌تواند منجر به مشکلات تنفسی جدی پس از تولد شود (سندروم آسپیراسیون مکونیوم).

• عدم اثربخشی: در بسیاری از موارد، روغن کرچک صرفاً باعث ایجاد یک تجربه ناخوشایند گوارشی می‌شود بدون اینکه تأثیری بر شروع زایمان داشته باشد.

توصیه پزشکی:
اکثر پزشکان و ماماها مصرف روغن کرچک را برای القاء زایمان توصیه نمی‌کنند، به خصوص به صورت خودسرانه. شواهد علمی در مورد اثربخشی و ایمنی آن ضعیف و متناقض است و خطرات بالقوه آن بیشتر از فواید احتمالی‌اش به نظر می‌رسد. اگر پزشک شما در شرایط بسیار خاص و تحت نظارت دقیق، این گزینه را مطرح کرد، باید تمام جوانب آن با شما در میان گذاشته شود. هرگز به توصیه دوستان یا منابع غیرمعتبر، اقدام به مصرف روغن کرچک نکنید.

لازم به ذکر است که این موضوع بیشتر بر اساس تجربیات قدیمی و باورهای عامیانه است و به دلیل عوارض جانبی بالقوه، در پزشکی مدرن به طور گسترده توصیه نمی‌شود و شواهد علمی قوی برای حمایت از استفاده روتین آن وجود ندارد.

این روش‌ها برای زمانی است که شما به موعد زایمان خود رسیده‌اید. اما گاهی اوقات زایمان زودتر از موعد اتفاق می‌افتد. برای اینکه با روش‌های پیشگیری از این اتفاق آشنا شوید، حتما مقاله ۱۰ راهکار کلیدی برای جلوگیری از زایمان زودرس را مطالعه کنید.

دوش آب گرم برای زایمان زودرس و سایر روش‌های آرامش‌بخش 

در حالی که بسیاری از روش‌های “تحریک‌کننده” ممکن است اثربخشی محدودی داشته باشند، روش‌هایی که به آرامش و راحتی مادر کمک می‌کنند، می‌توانند به طور غیرمستقیم در آمادگی بدن برای زایمان موثر باشند. استرس و تنش می‌توانند مانع از ترشح هورمون‌های لازم برای شروع زایمان شوند.

دوش آب گرم برای زایمان زودرس یا حمام آب گرم

گرفتن دوش آب گرم برای زایمان زودرس یا نشستن در وان آب گرم (نه خیلی داغ) می‌تواند به آرامش عضلات، کاهش درد و اضطراب کمک کند. این آرامش ممکن است به بدن اجازه دهد تا به طور طبیعی فرآیند زایمان را آغاز کند، به خصوص اگر بدن از قبل آماده باشد.

ملاحظات: آب نباید بیش از حد داغ باشد (حدود ۳۷-۳۸ درجه سانتی‌گراد مناسب است) تا دمای بدن شما بیش از حد بالا نرود. اگر کیسه آب شما پاره شده است، قبل از استفاده از وان حمام با پزشک یا مامای خود مشورت کنید، زیرا ممکن است خطر عفونت را افزایش دهد (اگرچه برخی منابع استفاده از وان تمیز را بی‌خطر می‌دانند). با این حال، تحقیقات علمی کافی برای اثبات این ادعا که دوش آب گرم به تنهایی می‌تواند زایمان را القا کند، وجود ندارد؛ بیشتر به عنوان یک روش کمکی برای آرامش و کاهش درد در نظر گرفته می‌شود.

ماساژ برای زایمان زودرس

ماساژ ملایم، به خصوص در ناحیه کمر، شانه‌ها و پاها، می‌تواند به کاهش تنش عضلانی، بهبود گردش خون و ایجاد حس آرامش عمیق کمک کند. این آرامش می‌تواند به ترشح اندورفین (مسکن طبیعی بدن) و کاهش هورمون‌های استرس مانند کورتیزول کمک کند. اگرچه ماساژ به طور مستقیم باعث شروع زایمان نمی‌شود، اما می‌تواند به ایجاد شرایط مساعد برای آن کمک کند.

ملاحظات: از ماساژهای شدید یا فشار بر روی نقاط خاصی که گفته می‌شود باعث تحریک زایمان می‌شوند (نقاط طب فشاری) بدون مشورت با متخصص طب فشاری یا مامای آموزش‌دیده خودداری کنید. همسر شما می‌تواند با یادگیری تکنیک‌های ساده ماساژ، به شما کمک کند. لازم به ذکر است که این موضوع بیشتر بر اساس تجربه و باورهای فردی برای ایجاد آرامش است تا شواهد علمی معتبر برای القای مستقیم زایمان.

تکنیک‌های تنفس و مدیتیشن

تمرین تکنیک‌های تنفس عمیق و مدیتیشن می‌تواند به کاهش اضطراب، تمرکز ذهن و ایجاد حس کنترل بر بدن کمک کند. این روش‌ها برای مدیریت درد در طول زایمان نیز بسیار مفید هستند.

طب فشاری و طب سوزنی 

طب فشاری (Acupressure) و طب سوزنی (Acupuncture) روش‌هایی از طب سنتی چینی هستند که بر تحریک نقاط خاصی از بدن برای تأثیرگذاری بر جریان انرژی (چی) و بهبود سلامت تمرکز دارند.

گفته می‌شود که تحریک برخی نقاط خاص در بدن می‌تواند به نرم شدن دهانه رحم، افزایش جریان خون به رحم و تحریک انقباضات کمک کند. برخی مطالعات کوچک نشان داده‌اند که طب سوزنی ممکن است در رسیدگی دهانه رحم و کاهش نیاز به القاء پزشکی موثر باشد، اما نتایج متفاوت است و تحقیقات بیشتری لازم است.

ملاحظات:

• این روش‌ها باید حتماً توسط یک متخصص مجرب و دارای مجوز که در زمینه مراقبت‌های بارداری نیز تجربه دارد، انجام شوند.

• تحریک برخی نقاط در دوران بارداری ممنوع است، بنابراین انتخاب متخصص آگاه بسیار مهم است.

• اگر به این روش‌ها علاقه‌مند هستید، با پزشک یا مامای خود مشورت کنید تا ببینند آیا برای شما مناسب است و آیا می‌توانند متخصصی را به شما معرفی کنند.

این موضوع در طب سنتی مطرح شده است اما در پزشکی مدرن شواهد قطعی و گسترده برای اثبات اثربخشی آن در القای زایمان در همه افراد وجود ندارد، هرچند برخی مطالعات نتایج مثبتی را نشان داده‌اند.

طب سنتی برای زایمان زودرس: نگاهی محتاطانه 

طب سنتی برای زایمان زودرس شامل طیف وسیعی از گیاهان دارویی، دمنوش‌ها و توصیه‌های غذایی است که نسل به نسل منتقل شده‌اند. در حالی که برخی از این روش‌ها ممکن است ریشه در تجربیات موفق داشته باشند، بسیاری از آن‌ها فاقد پشتوانه علمی قوی هستند و برخی حتی می‌توانند در دوران بارداری مضر باشند.

گیاهانی مانند گل گاوزبان، زعفران (در مقادیر زیاد)، برخی عرقیجات گیاهی و دمنوش‌های خاص گاهی اوقات برای “باز شدن رحم” یا “تسهیل زایمان” توصیه می‌شوند.

ملاحظات بسیار مهم:

1. عدم استانداردسازی: دوز مواد موثره در گیاهان دارویی می‌تواند بسیار متغیر باشد.

2. تداخلات دارویی: بسیاری از گیاهان می‌توانند با داروهای شیمیایی تداخل داشته باشند.

3. عوارض جانبی ناشناخته یا شناخته شده: برخی گیاهان می‌توانند باعث انقباضات بیش از حد شدید، افزایش فشار خون، یا سایر عوارض برای مادر یا جنین شوند. به عنوان مثال، مصرف زیاد زعفران در بارداری می‌تواند خطرناک باشد.

4. کمبود تحقیقات علمی: برای اکثر داروهای گیاهی که در طب سنتی برای زایمان توصیه می‌شوند، مطالعات علمی کافی برای ارزیابی ایمنی و اثربخشی آن‌ها در دوران بارداری وجود ندارد.

توصیه اکید: هرگز بدون مشورت صریح با پزشک یا مامای خود، از هیچ‌گونه داروی گیاهی یا دمنوشی با هدف تحریک زایمان استفاده نکنید. اگرچه برخی از این روش‌ها ممکن است در باورهای عامیانه رایج باشند، اما سلامت شما و فرزندتان نباید با اتکا به اطلاعات تایید نشده به خطر بیفتد. پزشک شما بهترین فرد برای راهنمایی در این زمینه است.

لازم به ذکر است که این موضوع بیشتر بر اساس تجربیات سنتی و باورهای فرهنگی است تا شواهد علمی معتبر و کنترل‌شده. مصرف خودسرانه گیاهان دارویی در دوران بارداری می‌تواند خطراتی به همراه داشته باشد.

دعا برای زایمان زودرس و قدرت ذهن 

در کنار تمام روش‌های فیزیکی و تغذیه‌ای، نمی‌توان از قدرت ذهن و تاثیر آرامش روانی بر بدن غافل شد. دعا برای زایمان زودرس، مدیتیشن، تجسم مثبت و صحبت کردن با جنین، همگی روش‌هایی هستند که می‌توانند به کاهش استرس و ایجاد یک فضای ذهنی آرام و پذیرا برای زایمان کمک کنند.

وقتی مادر از نظر روحی آرام و آماده باشد، بدنش نیز بهتر می‌تواند به سیگنال‌های طبیعی برای شروع زایمان پاسخ دهد. هورمون‌های استرس مانند کورتیزول می‌توانند فرآیند طبیعی شروع زایمان را مختل کنند، در حالی که آرامش و احساس امنیت می‌تواند به ترشح اکسی‌توسین و سایر هورمون‌های مفید کمک نماید.

دعا کردن یا انجام هرگونه تمرین معنوی که به شما آرامش می‌دهد، می‌تواند بخشی از آمادگی شما برای زایمان باشد. این کار ضرری ندارد و می‌تواند به شما کمک کند تا با اعتماد به نفس و آرامش بیشتری این مرحله مهم از زندگی را طی کنید. این به معنای جایگزینی مراقبت‌های پزشکی با دعا نیست، بلکه استفاده از آن به عنوان یک ابزار حمایتی و آرامش‌بخش در کنار سایر اقدامات است.

لازم به ذکر است که این موضوع بیشتر بر اساس تجربه و باورهای فردی و تاثیرات روانی مثبت است تا شواهد علمی مستقیم برای القای فیزیکی زایمان. با این حال، کاهش استرس همواره برای سلامت مادر و پیشرفت طبیعی زایمان مفید تلقی می‌شود.

القاء پزشکی زایمان زودتر از ۳۹ و ۴۰ هفته

گاهی اوقات، علی‌رغم تمام تلاش‌ها یا حتی بدون هیچ تلاشی، زایمان به طور طبیعی شروع نمی‌شود یا دلایل پزشکی ایجاب می‌کند که زایمان زودتر از موعد طبیعی (اما پس از رسیدگی جنین) یا در یک زمان مشخص انجام شود. در این شرایط، پزشکان از روش‌های القاء پزشکی زایمان استفاده می‌کنند.

دلایل شایع برای القاء پزشکی زایمان:

• گذشتن از موعد زایمان (بارداری دیررس): معمولاً اگر بارداری از ۴۱ یا ۴۲ هفته عبور کند.

• پارگی کیسه آب بدون شروع انقباضات (PROM): برای جلوگیری از عفونت.

• مشکلات سلامتی مادر: مانند پره‌اکلامپسی، دیابت بارداری کنترل نشده، یا بیماری‌های قلبی و کلیوی خاص.

• مشکلات مربوط به جنین: مانند محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR) یا کاهش مایع آمنیوتیک.

• دلایل لجستیکی در موارد خاص: مثلاً اگر مادر در فاصله دوری از بیمارستان زندگی می‌کند.

روش‌های القاء پزشکی:

• کشیدن یا جدا کردن پرده‌های آمنیوتیک (Membrane stripping/sweeping): پزشک با انگشت خود غشاهای اطراف جنین را از دیواره رحم جدا می‌کند که می‌تواند باعث ترشح پروستاگلاندین‌ها و شروع انقباضات شود.

• استفاده از پروستاگلاندین‌ها: به صورت ژل یا شیاف واژینال برای نرم و باز کردن دهانه رحم.

• پاره کردن مصنوعی کیسه آب (Amniotomy یا AROM): اگر دهانه رحم کمی باز شده باشد.

• تزریق وریدی اکسی‌توسین (پیتوسین): برای شروع یا تقویت انقباضات رحمی.

القاء زایمان یک تصمیم پزشکی است و باید با ارزیابی دقیق فواید و خطرات احتمالی برای مادر و جنین صورت گیرد.

این روش‌ها به شروع علائم زایمان کمک می‌کنند. اما علائم زایمان دقیقا چه چیزهایی هستند؟ برای اینکه با تمام نشانه‌ها، از جمله آنهایی که کمتر شناخته شده‌اند، آشنا شوید، به مقاله علائم زایمان پسر و دختر غیر از درد مراجعه کنید.

سخن آخر با مادران

همانطور که در این مقاله جامع از وی مام بررسی کردیم، تمایل به شروع زایمان در هفته‌های پایانی بارداری قابل درک است. روش‌های مختلفی از تغییرات سبک زندگی و رژیم غذایی گرفته تا تکنیک‌های آرامش‌بخش و برخی روش‌های سنتی برای کمک به این فرآیند مطرح شده‌اند. با این حال، مهم است که به یاد داشته باشیم اثربخشی بسیاری از این روش‌ها از نظر علمی کاملاً ثابت نشده است و برخی از آن‌ها، مانند استفاده از روغن کرچک یا برخی گیاهان دارویی، می‌توانند با خطراتی همراه باشند.

کلید طلایی، صبر، کسب آگاهی صحیح و مهم‌تر از همه، مشورت مداوم با پزشک یا مامای شماست. آن‌ها بهترین افرادی هستند که می‌توانند با در نظر گرفتن شرایط منحصر به فرد بارداری شما، راهنمایی‌های لازم را ارائه دهند و اطمینان حاصل کنند که هر اقدامی که انجام می‌دهید، برای سلامت شما و فرزند دلبندتان ایمن است. هدف نهایی، یک زایمان سالم و تجربه‌ای مثبت برای شماست.

سوالات متداول کارهایی برای زایمان سریعتر

آیا پیاده روی زیاد باعث زایمان زودرس می‌شود؟

پیاده‌روی ملایم در یک بارداری سالم و رسیده معمولاً باعث زایمان زودرس (نارس) نمی‌شود، اما ممکن است به شروع انقباضات در زمانی که بدن آماده است کمک کند. زیاده‌روی در هر فعالیتی توصیه نمی‌شود.

چه زمانی برای شروع روش‌های تحریک زایمان مناسب است؟

اکثر روش‌ها تنها زمانی باید در نظر گرفته شوند که بارداری شما به دوره “ترم کامل” (معمولاً پس از هفته ۳۹) رسیده باشد و حتماً پس از مشورت و تایید پزشک یا ماما.

آیا مصرف آناناس واقعا به زایمان کمک می‌کند؟

شواهد علمی قوی برای حمایت از این ادعا وجود ندارد. بروملین موجود در آناناس برای اثرگذاری نیاز به مصرف مقادیر بسیار زیادی دارد که ممکن است گوارش را تحریک کند.

آیا رابطه جنسی در اواخر بارداری خطرناک است؟

در اکثر بارداری‌های کم‌خطر، نزدیکی تا اواخر بارداری ایمن است. اما اگر پزشک به دلایلی مانند جفت سرراهی یا خطر زایمان زودرس آن را منع کرده، باید از آن اجتناب کرد.

آیا دوش آب گرم می‌تواند کیسه آب را پاره کند؟

خیر، دوش آب گرم به خودی خود باعث پارگی کیسه آب نمی‌شود. اما اگر کیسه آب شما پاره شده، برای استفاده از وان حمام (نه دوش) با پزشک مشورت کنید.

مطمئن‌ترین راه برای شروع زایمان چیست؟

مطمئن‌ترین راه، صبر کردن برای شروع طبیعی زایمان است. اگر نیاز به القاء پزشکی باشد، پزشک بهترین و ایمن‌ترین روش را بر اساس شرایط شما انتخاب خواهد کرد.

آیا خوردن غذاهای تند زایمان را جلو می‌اندازد؟

هیچ مدرک علمی برای این موضوع وجود ندارد. غذاهای تند بیشتر احتمال دارد باعث ناراحتی گوارشی شوند تا شروع زایمان.