«چرا من؟» این شاید اولین سوالی باشد که بسیاری از مردان پس از مواجهه با علائم ادراری و شنیدن عبارت «پروستات بزرگ شده» از خودشان یا از پزشکشان می‌پرسند. در وی مام، ما به خوبی درک می‌کنیم که این سوال فقط از روی کنجکاوی نیست، بلکه ریشه در یک نگرانی عمیق و نیاز به درک تغییراتی دارد که در بدن در حال وقوع است. می‌خواهیم در همین ابتدا به شما اطمینان دهیم که این یک اتفاق بسیار شایع و در اکثر قریب به اتفاق موارد، بخشی کاملاً طبیعی از روند افزایش سن است.

این یک بیماری ترسناک نیست. در این راهنمای جامع و دلسوزانه، قصد داریم به طور کامل و با زبانی ساده و شفاف، به این سوال اساسی یعنی چرا پروستات بزرگ می شود؟ پاسخ دهیم و تمام عواملی که در این فرآیند نقش دارند را با هم مو به مو بررسی کنیم تا هرگونه ابهام و نگرانی بی‌مورد را از ذهن شما پاک کنیم.

علت اصلی بزرگ شدن پروستات خوش خیم چیست؟

برای اینکه بفهمیم به چه علت پروستات بزرگ می شود، باید به دو عامل اصلی و جدایی‌ناپذیر نگاه کنیم: سن و هورمون‌ها. این دو، بازیگران اصلی صحنه‌ای هستند که در بدن اکثر مردان با بالا رفتن سن به نمایش درمی‌آید. این فرآیند که در علم پزشکی به آن «هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات» یا BPH می‌گویند، پیچیده به نظر می‌رسد، اما بیایید آن را با هم ساده‌سازی کنیم.

عامل شماره یک: افزایش سن، یک فرآیند اجتناب‌ناپذیر

مهم‌ترین و قوی‌ترین پاسخی که می‌توان به سوال «علت اینکه پروستات بزرگ می شود چیست؟» داد، «افزایش سن» است. بزرگ شدن خوش‌خیم پروستات بخشی طبیعی از روند پیری در مردان است، درست مانند سفید شدن موها یا ایجاد چین و چروک روی پوست. آمارها به وضوح این موضوع را نشان می‌دهند:

• در مردان زیر ۴۰ سال، این پدیده بسیار نادر است.
• حدود ۵۰ درصد مردان بین سنین ۵۱ تا ۶۰ سال درجاتی از بزرگی پروستات را تجربه می‌کنند.
• این آمار در مردان بالای ۸۰ سال به حدود ۹۰ درصد می‌رسد.

این آمار به ما می‌گوید که این وضعیت یک استثنا نیست، بلکه یک قاعده مرتبط با افزایش سن است. در واقع، مردانی که به دلایلی قبل از بلوغ بیضه‌های خود را از دست داده‌اند، هرگز دچار بزرگی پروستات نمی‌شوند. این حقیقت ما را به سمت عامل دوم و کلیدی‌تر هدایت می‌کند: هورمون‌ها.

متن انگلیسی:
For many men, prostate growth is a natural part of aging, like wrinkles. What causes prostate enlargement is not entirely clear. It might be linked to changes in the balance of sex hormones as men age.1 There is also some research about the role of DHT, a male hormone that helps the prostate grow. Older men seem to have higher levels of DHT. And, the excess DHT may be the reason for prostate cell growth.

ترجمه متن:
برای بسیاری از مردان، رشد پروستات بخشی طبیعی از پیری است، مانند چین و چروک. علت بزرگ شدن پروستات کاملاً مشخص نیست. این ممکن است با تغییرات در تعادل هورمون‌های جنسی با افزایش سن مردان مرتبط باشد.1 همچنین تحقیقاتی در مورد نقش DHT، هورمون مردانه‌ای که به رشد پروستات کمک می‌کند، وجود دارد. به نظر می‌رسد مردان مسن‌تر سطح بالاتری از DHT دارند. و DHT اضافی ممکن است دلیل رشد سلول‌های پروستات باشد.

rezum

عامل شماره دو: نقش کلیدی هورمون‌ها (تستوسترون و DHT)

اینجاست که داستان کمی علمی‌تر اما همچنان قابل فهم می‌شود. بدن مردان هورمونی به نام تستوسترون تولید می‌کند که به عنوان هورمون اصلی مردانه شناخته می‌شود. اما ستاره اصلی در داستان بزرگ شدن پروستات، تستوسترون نیست، بلکه یک نسخه بسیار قوی‌تر از آن به نام «دی‌هیدروتستوسترون» یا به اختصار DHT است.
بیایید این فرآیند را با یک مثال ساده توضیح دهیم. تستوسترون را مانند بنزین معمولی در نظر بگیرید. در بدن، آنزیمی به نام «۵-آلفا ردوکتاز» وجود دارد که مانند یک کارخانه بهینه‌سازی سوخت عمل می‌کند. این آنزیم، تستوسترون را گرفته و آن را به DHT تبدیل می‌کند که مانند یک سوخت موشک بسیار پرقدرت است.
این سوخت پرقدرت یعنی DHT، برای رشد طبیعی پروستات در دوران بلوغ ضروری است. اما مشکل اینجاست که این فرآیند در تمام طول زندگی مردان ادامه پیدا می‌کند. DHT به طور مداوم به سلول‌های پروستات دستور رشد و تکثیر می‌دهد. در جوانی، این رشد نامحسوس است، اما با گذشت دهه‌ها، اثر تجمعی این دستورهای مداوم، خود را به شکل بزرگ شدن تدریجی غده پروستات نشان می‌دهد. به همین دلیل است که داروهایی که این آنزیم را مهار می‌کنند، یکی از اصلی‌ترین روش‌های درمانی برای کوچک کردن پروستات هستند.

چرا مردان پروستات می گیرند؟

شاید بپرسید اگر این فرآیند همیشه وجود دارد، پس چرا پروستات در مردان بزرگ می شود و این اتفاق عمدتاً در سنین بالا رخ می‌دهد؟ پاسخ در به هم خوردن تعادل هورمونی نهفته است. با افزایش سن، سطح تستوسترون خون به تدریج کاهش می‌یابد. اما نکته جالب اینجاست که با وجود کاهش تستوسترون، سطح DHT در داخل خود غده پروستات همچنان بالا باقی می‌ماند.
علاوه بر این، بدن مردان مقدار کمی هورمون زنانه به نام استروژن نیز تولید می‌کند. با بالا رفتن سن و کاهش تستوسترون، نسبت استروژن به تستوسترون افزایش می‌یابد. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که این افزایش نسبی استروژن، سلول‌های پروستات را نسبت به اثرات تحریکی DHT حساس‌تر می‌کند.
بنابراین، علت بزرگ شدن پروستات خوش خیم ترکیبی از این عوامل است: حضور مداوم DHT به عنوان محرک رشد، و تغییر در تعادل هورمون‌های دیگر که حساسیت پروستات را به این محرک افزایش می‌دهد. این دو عامل دست به دست هم داده و باعث رشد تدریجی و خوش‌خیم این غده در طول زمان می‌شوند.

چه عواملی باعث بزرگ شدن پروستات میشود؟

علاوه بر دو علت اصلی یعنی سن و هورمون‌ها، عوامل دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند احتمال یا شدت بزرگ شدن پروستات را در یک فرد افزایش دهند. اینها به عنوان عوامل خطر یا ریسک فاکتور شناخته می‌شوند.

آیا پروستات ارثی است؟

بله، به نظر می‌رسد ژنتیک در این زمینه نقش قابل توجهی دارد. اگر پدر یا برادر شما سابقه بزرگی خوش‌خیم پروستات داشته باشند، به خصوص اگر در سنین پایین‌تری نیاز به درمان پیدا کرده باشند، احتمال اینکه شما نیز با این وضعیت روبرو شوید، به طور قابل توجهی بالاتر است.

این نشان می‌دهد که برخی استعدادهای ژنتیکی که از والدین به فرزندان به ارث می‌رسند، می‌توانند بر نحوه واکنش غده پروستات به هورمون‌ها در طول زمان تأثیر بگذارند. بنابراین، اگر چنین سابقه‌ای در خانواده شما وجود دارد، باید نسبت به علائم خود هوشیارتر باشید.

چاقی و سبک زندگی

سبک زندگی مدرن و کم‌تحرک، یکی دیگر از متهمان ردیف اول است. چاقی، به خصوص چاقی شکمی، می‌تواند از چند طریق به بزرگ شدن پروستات کمک کند:

• تغییر در تعادل هورمونی: بافت چربی، یک بافت فعال از نظر هورمونی است. این بافت می‌تواند باعث افزایش سطح استروژن در بدن مردان شود که همانطور که گفتیم، تعادل هورمونی را به ضرر سلامت پروستات تغییر می‌دهد.
• افزایش التهاب: چاقی با افزایش سطح التهاب مزمن در سراسر بدن در ارتباط است. این التهاب مداوم می‌تواند به عنوان یک عامل تحریک‌کننده برای رشد سلول‌های پروستات عمل کند.
• افزایش فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک: در افراد چاق، فعالیت این بخش از سیستم عصبی که مسئول واکنش‌های «جنگ و گریز» است، بالاتر است. این موضوع می‌تواند باعث افزایش تونوس یا انقباض عضلات صاف در پروستات شده و علائم ادراری را تشدید کند.

ورزش منظم و حفظ وزن سالم، یکی از بهترین راهکارهای پیشگیرانه برای کاهش این خطرات است.

دیابت و بیماری‌های قلبی با BPH چه ارتباطی دارد؟

تحقیقات نشان داده‌اند که مردان مبتلا به دیابت نوع ۲ و بیماری‌های قلبی، با ریسک بالاتری برای ابتلا به BPH روبرو هستند. وجه مشترک این بیماری‌ها اغلب «سندرم متابولیک» است که با چاقی شکمی، فشار خون بالا، و سطوح غیرطبیعی کلسترول و قند خون مشخص می‌شود. این وضعیت نیز با التهاب مزمن و اختلالات هورمونی همراه است که همگی می‌توانند به رشد پروستات کمک کنند. همچنین، برخی داروهایی که برای درمان فشار خون بالا استفاده می‌شوند، مانند بتابلاکرها، ممکن است خطر BPH را کمی افزایش دهند.

علت پروستات در جوانی چیست؟

این یکی از سوالات مهم و نگران‌کننده برای مردان جوان است که ممکن است با علائم ادراری مواجه شوند. آیا ممکن است یک مرد ۲۵ یا ۳۰ ساله دچار «بزرگی پروستات» شود؟

چرا BPH در مردان جوان یک اتفاق بسیار نادر است؟

همانطور که به تفصیل توضیح دادیم، علت هیپرپلازی خوش خیم پروستات یک فرآیند طولانی‌مدت و تجمعی است که دهه‌ها طول می‌کشد تا خود را نشان دهد. این فرآیند نیازمند سال‌ها تاثیر مداوم هورمون DHT و تغییرات مرتبط با افزایش سن است. بنابراین، رخ دادن BPH واقعی در یک مرد جوان تقریباً غیرممکن است. غده پروستات در یک مرد جوان، هنوز زمان کافی برای رشد قابل توجه را نداشته است.

علت پروستات در جوانان چیست؟

پس علت پروستات در جوانی چیست؟ اگر BPH علت نیست، پس چرا یک مرد جوان ممکن است علائمی مانند تکرر ادرار، جریان ضعیف یا درد را تجربه کند؟ شایع‌ترین علت این علائم در مردان جوان، بیماری دیگری به نام «پروستاتیت» یا التهاب پروستات است.
پروستاتیت به معنای التهاب یا عفونت غده پروستات است و می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما در مردان زیر ۵۰ سال شایع‌تر است. این بیماری برخلاف BPH که یک رشد تدریجی است، معمولاً به صورت حادتر شروع می‌شود و علائم آن می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• درد در ناحیه لگن، بین بیضه‌ها و مقعد، یا در نوک آلت تناسلی.
• علائم ادراری مشابه BPH مانند تکرر و فوریت ادرار.
• درد یا سوزش هنگام ادرار کردن.
• درد هنگام انزال.
• در موارد عفونت باکتریایی، ممکن است تب و لرز نیز وجود داشته باشد.

تجربه علائم ادراری در هر سنی می‌تواند نگران‌کننده باشد و بر کیفیت زندگی و حتی روابط فردی و خانوادگی تاثیر بگذارد. دریافت تشخیص صحیح و به موقع، کلید اصلی درمان است. یک مشاوره آنلاین می‌تواند اولین قدم برای در میان گذاشتن نگرانی‌ها به صورت محرمانه و دریافت راهنمایی تخصصی برای قدم‌های بعدی باشد.

علت پروستات از نظر طب سنتی چیست؟

بسیاری از افراد علاقه‌مند هستند که دیدگاه طب سنتی را نیز در مورد بیماری‌ها بدانند. علت پروستات در طب سنتی چگونه توضیح داده می‌شود؟ باید تاکید کرد که این دیدگاه متفاوت از نگاه پزشکی مدرن است و بر مفاهیمی مانند مزاج و تعادل اخلاط در بدن استوار است.

از دیدگاه طب سنتی ایران، پروستات در ناحیه‌ای از بدن قرار دارد که به طور طبیعی مستعد تجمع سردی و رطوبت است. علت پروستات از نظر طب سنتی اغلب به غلبه خلط بلغم یا سودا در ناحیه لگن نسبت داده می‌شود. عواملی که به این عدم تعادل دامن می‌زنند عبارتند از:

• سبک زندگی کم‌تحرک و نشستن‌های طولانی‌مدت: این کار باعث کاهش جریان خون در ناحیه لگن و تجمع مواد زائد می‌شود.
• رژیم غذایی نامناسب: مصرف بیش از حد غذاهای با طبع سرد و تر مانند لبنیات، ترشیجات، و گوشت گاو.
• قرار گرفتن در معرض سرما: نشستن بر روی سطوح سرد یا عدم پوشش کافی در هوای سرد.
• نگه داشتن ادرار: این کار باعث فشار مضاعف بر مثانه و پروستات می‌شود.

درمان پروستات در طب سنتی

بر اساس این دیدگاه، راهکارهای درمانی نیز بر پایه رفع سردی و افزایش گرمی و خشکی در ناحیه لگن استوار است. توصیه‌های رایج شامل موارد زیر است:

• اصلاح رژیم غذایی و مصرف بیشتر غذاهای با طبع گرم مانند زنجبیل، دارچین، عسل و آجیل‌ها.
• روغن‌مالی ناحیه زیر شکم و کمر با روغن‌های گرم مانند روغن سیاه‌دانه یا زیتون.
• استفاده از گیاهان دارویی که به سلامت پروستات کمک می‌کنند، مانند گزنه، تخم کدو و نخل اره‌ای.

نکته بسیار مهم این است که این روش‌ها و دیدگاه‌ها می‌توانند به عنوان راهکارهای کمکی و برای بهبود سبک زندگی بسیار مفید باشند، اما هرگز نباید جایگزین تشخیص و درمان توسط پزشک متخصص شوند. بهترین رویکرد، استفاده هوشمندانه از هر دو دیدگاه تحت نظر پزشک است.

خلاصه دلایل و عوامل خطر بزرگ شدن خوش خیم پروستات

دسته	عامل	توضیح مختصر
دلایل اصلی و علمی	افزایش سن	مهم‌ترین و قوی‌ترین عامل؛ شیوع با هر دهه عمر افزایش می‌یابد.
دلایل اصلی و علمی	تغییرات هورمونی (DHT)	افزایش نسبت DHT به تستوسترون، سلول‌های پروستات را به رشد تحریک می‌کند.
عوامل خطر (ریسک فاکتورها)	سابقه خانوادگی (ژنتیک)	داشتن پدر یا برادر مبتلا، ریسک را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
عوامل خطر (ریسک فاکتورها)	چاقی و سندرم متابولیک	باعث تغییر در تعادل هورمونی و افزایش التهاب عمومی در بدن می‌شود.
عوامل خطر (ریسک فاکتورها)	دیابت نوع ۲ و بیماری قلبی	وجود این بیماری‌ها به عنوان ریسک فاکتورهای مرتبط شناخته شده است.

کلام آخر ویمام

در پایان این بررسی عمیق، امیدواریم به طور کامل به سوال اصلی شما یعنی «چرا پروستات بزرگ می شود؟» پاسخ داده باشیم. مهم‌ترین پیامی که می‌خواهیم به خاطر بسپارید این است که بزرگ شدن خوش‌خیم پروستات یک بیماری ترسناک نیست، بلکه یک وضعیت کاملاً شایع و عمدتاً وابسته به سن است که تحت تاثیر تغییرات هورمونی طبیعی بدن رخ می‌دهد. درک این موضوع به تنهایی می‌تواند بخش بزرگی از اضطراب شما را کاهش دهد.

اگرچه ما نمی‌توانیم جلوی افزایش سن یا ژنتیک خود را بگیریم، اما با انتخاب یک سبک زندگی سالم، حفظ وزن مناسب و ورزش منظم، می‌توانیم به مدیریت بهتر این شرایط و کاهش عوامل خطر کمک کنیم. آگاهی، قدم اول برای سلامتی است. برای دریافت اطلاعات و مشاوره‌های بیشتر، تیم وی مام همیشه در کنار شما و آماده پاسخگویی است.

آیا بزرگ شدن پروستات یک امر طبیعی و حتمی است؟

می‌توان گفت این یک بخش بسیار شایع و طبیعی از روند پیری در مردان است. اگرچه شدت آن در افراد مختلف متفاوت است، اما تقریباً تمام مردان در صورت رسیدن به سنین بسیار بالا، درجاتی از بزرگی پروستات را تجربه خواهند کرد.

آیا رژیم غذایی خاصی می‌تواند باعث بزرگ شدن پروستات شود؟

هیچ رژیم غذایی به طور مستقیم باعث BPH نمی‌شود. با این حال، رژیم‌های غذایی سرشار از چربی‌های اشباع و گوشت قرمز که منجر به چاقی و التهاب می‌شوند، می‌توانند به عنوان یک عامل خطر، شرایط را برای رشد پروستات مستعدتر کنند.

آیا فعالیت جنسی (کم یا زیاد) در بزرگ شدن پروستات نقش دارد؟

خیر. هیچ مدرک علمی معتبری وجود ندارد که نشان دهد میزان فعالیت جنسی، چه کم و چه زیاد، تاثیری بر علت یا پیشرفت بزرگ شدن خوش‌خیم پروستات داشته باشد. این یک باور غلط رایج است.

آیا می‌توان از بزرگ شدن پروستات به طور کامل پیشگیری کرد؟

از آنجایی که علت اصلی آن سن و ژنتیک است، پیشگیری کامل ممکن نیست. اما با حفظ وزن سالم، ورزش منظم و رژیم غذایی سرشار از سبزیجات، می‌توان ریسک ابتلا به BPH علامت‌دار را کاهش داد و به سلامت کلی پروستات کمک کرد.

تفاوت اصلی علت بزرگ شدن خوش خیم پروستات با علت سرطان پروستات چیست؟

علت اصلی BPH رشد کنترل‌شده اما بیش از حد سلول‌های نرمال تحت تاثیر هورمون DHT است. علت سرطان پروستات، رشد بدخیم و کنترل‌نشده سلول‌های غیرنرمال به دلیل جهش‌های ژنتیکی است که می‌توانند به سایر نقاط بدن حمله کنند. این دو فرآیند کاملاً مجزا هستند.

منبع: health.harvard , rezum