پرفیوژن شریانی معکوس در بارداری دوقلو ⏐ خطر شدید دو قلوزایی TRAP

بارداری خودش یه ماجراجویی هیجان‌انگیزه، اما وقتی بفهمی دوقلو بارداری، این حس چند برابر میشه!  شادی، شگفتی و البته کمی استرس هم باهاش همراهه. با این حال، گاهی وسط این مسیر قشنگ، اتفاقات غیرمنتظره‌ای پیش میاد که ممکنه نگران‌کننده باشن. یکی از این موارد نادر، عارضه‌ایه به اسم پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو یا همون سندرم TRAP.
توی این وضعیت، یکی از دوقلوها بدون قلب رشد می‌کنه و دوقلوی دیگه (که بهش می‌گن دوقلوی پمپ) باید برای هر دو تا کار کنه و خون پمپاژ کنه. در ادامه‌ی این مطلب از وی‌مام قراره خیلی ساده و روشن درباره‌ی این عارضه، علت‌هاش، علائم، روش‌های تشخیص و درمانش حرف بزنیم تا با آگاهی بیشتر، بتونی با آرامش مسیر بارداریت رو ادامه بدی.

پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو چیست؟ 

تصور کنید دو جنین دوقلو در رحم مادر در حال رشد هستند. در حالت عادی، هر دو جنین باید به طور مستقل و سالم رشد کنند. اما در پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو، که با نام‌های دیگری مانند سندرم تراپ یا دام و تله نیز شناخته می‌شود، یکی از دوقلوها، به دلایلی که در ادامه خواهیم گفت، به درستی شکل نمی‌گیرد. این دوقلو که به اصطلاح “دوقلوی بدون قلب” یا “acardiac twin” نامیده می‌شود، معمولاً فاقد قلب و بالاتنه است و بیشتر به صورت یک توده بافتی غیرطبیعی رشد می‌کند. در مقابل، دوقلوی دیگر که سالم است، “دوقلوی پمپ” یا “pump twin” نامیده می‌شود، زیرا قلب او مسئولیت خون‌رسانی به هر دو جنین را بر عهده می‌گیرد.

باید بدانید که عارضه دوقلو قلب یا همان پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو، یک اتفاق بسیار نادر است و در بارداری‌های دوقلویی تک جفتی رخ می‌دهد. بارداری‌های دوقلویی تک جفتی، بارداری‌هایی هستند که دوقلوها در یک کیسه آمنیوتیک مشترک و از یک جفت تغذیه می‌کنند.

 

پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو  یک عارضه‌ی بسیار نادر در بارداری‌های دوقلویی تک‌جفتی (Monochorionic) محسوب می‌شود. در این وضعیت، یک دوقلو به صورت طبیعی رشد می‌کند و دارای قلب و تمام اندام‌های ضروری است، در حالی که دوقلوی دیگر، که معمولاً به آن دوقلوی بدون قلب یا acardiac twin گفته می‌شود، به صورت یک توده‌ی غیرطبیعی از بافت رشد می‌کند.

در چه مادرانی پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو ممکن است رخ دهد ؟

شاید این سوال برایتان پیش آمده باشد که علت پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو چیست؟ راز این عارضه در اتصالات عروقی غیرطبیعی در جفت مشترک دوقلوهای تک جفتی نهفته است. در حالت نرمال، شریان‌ها خون را از جنین به جفت منتقل می‌کنند تا خون اکسیژن‌دار شده از مادر به جنین بازگردد. اما در مکانیسم پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو، این اتصالات عروقی دچار اختلال می‌شوند و خون به جای خروج از دوقلوی بدون قلب، به سمت آن جریان می‌یابد. به عبارت دیگر، جریان خون معکوس در پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو اتفاق می‌افتد.

در این شرایط، دوقلوی پمپ باید خون را هم برای بافت‌های خود و هم برای دوقلوی بدون قلب تامین کند. این حجم کار مضاعف، فشار زیادی را بر قلب دوقلوی سالم وارد می‌کند و می‌تواند منجر به نارسایی قلبی شود. هنوز به طور دقیق مشخص نیست چه عواملی باعث ایجاد این اتصالات عروقی غیرطبیعی می‌شوند، اما تحقیقات در این زمینه ادامه دارد.

این عارضه نادر، یکی از خطرات بارداری دوقلو با جفت مشترکه. برای اینکه با خود این نوع بارداری بیشتر آشنا بشید، می‌تونید به مقاله اصلی ما در مورد همه چیز درباره دوقلوهای مونوآمنیوتیک با جفت مشترک مراجعه کنید.

علائم و نشانه های پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو: چگونه تشخیص داده می شود؟

خبر خوب این است که تشخیص پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو معمولاً در طول سونوگرافی‌های روتین دوران بارداری انجام می‌شود. در واقع، سونوگرافی پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو نقش کلیدی در تشخیص این عارضه ایفا می‌کند. هنگام سونوگرافی، پزشک به دنبال علائم پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو می‌گردد که نشانه‌هایی مانند موارد زیر را شامل می‌شود:

• عدم مشاهده قلب و بالاتنه در یکی از دوقلوها: در سونوگرافی، یکی از دوقلوها به صورت یک توده بافتی غیرطبیعی و فاقد قلب و اندام‌های فوقانی دیده می‌شود.
• مشاهده توده غیرطبیعی بافت به جای جنین کامل: به جای یک جنین کامل، توده‌ای نامنظم از بافت مشاهده می‌شود که می‌تواند شامل پاها و قسمت‌های پایینی بدن باشد.
• مشاهده جریان خون معکوس در جفت: بررسی داپلر سونوگرافی، جریان خون غیرطبیعی و معکوس را در جفت نشان می‌دهد.
• علائم نارسایی قلبی در دوقلوی پمپ (در موارد پیشرفته): در مواردی که فشار زیادی به قلب دوقلوی پمپ وارد شده باشد، علائم نارسایی قلبی در سونوگرافی قابل مشاهده است.

در برخی موارد، برای بررسی دقیق‌تر وضعیت قلب دوقلوی پمپ، ممکن است از اکوی قلب جنین نیز استفاده شود. تشخیص زودهنگام این عارضه بسیار مهم است، زیرا به پزشکان و والدین امکان می‌دهد تا برای مدیریت و درمان مناسب برنامه‌ریزی کنند. 

پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو چقدر خطرناک است؟ 

شاید بزرگترین نگرانی والدین پس از تشخیص پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو، میزان خطر پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو و تاثیر آن بر جنین سالم باشد. متاسفانه، باید گفت که شدت عوارض پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو می‌تواند جدی باشد. عوارض پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو بیشتر متوجه دوقلوی پمپ یا همان دوقلوی سالم است. خطرات احتمالی برای دوقلوی پمپ شامل موارد زیر است:

• نارسایی قلبی: همانطور که گفته شد، قلب دوقلوی پمپ تحت فشار زیادی قرار می‌گیرد تا خون هر دو جنین را تامین کند و این فشار مضاعف می‌تواند منجر به نارسایی قلبی جنین شود.
• مرگ داخل رحمی: در موارد شدید، مرگ جنین در پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو، به خصوص برای دوقلوی پمپ، ممکن است رخ دهد.
• زایمان زودرس: به دلیل فشار بر دوقلوی پمپ و شرایط بارداری، احتمال زایمان زودرس افزایش می‌یابد.
• مشکلات بعد از تولد ناشی از زایمان زودرس: نوزادانی که زودتر از موعد به دنیا می‌آیند، ممکن است با مشکلات تنفسی، تغذیه‌ای و سایر عوارض ناشی از نارس بودن مواجه شوند.

عوامل مختلفی بر شدت عارضه ی پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو تاثیر می‌گذارند، از جمله:

اندازه دوقلوی بدون قلب: هر چه دوقلوی بدون قلب بزرگتر باشد، بار بیشتری بر دوش قلب دوقلوی پمپ خواهد بود و خطر افزایش می‌یابد.
میزان جریان خون به دوقلوی بدون قلب: هر چه جریان خون به دوقلوی بدون قلب بیشتر باشد، فشار بیشتری به قلب دوقلوی سالم وارد می‌شود.
وضعیت قلب دوقلوی پمپ: توانایی قلب دوقلوی پمپ در تحمل فشار و کار مضاعف نیز در تعیین شدت عارضه نقش دارد.
با این حال، مهم است بدانید که با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، می‌توان خطرات پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو را به طور قابل توجهی کاهش داد و شانس زنده ماندن و سلامت دوقلوی پمپ را افزایش داد.

مشکلات جفت فقط به بارداری دوقلو محدود نمی‌شه. نارسایی جفت یا پرفیوژن ضعیف، می‌تونه در بارداری‌های تک‌قلویی هم اتفاق بیفته و رشد جنین رو مختل کنه. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه، مقاله پرفیوژن جفتی چیست و چرا باعث نارسایی جفت می‌شود؟ رو مطالعه کنید.

درمان پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو: چه گزینه هایی برای نجات جنین وجود دارد؟

پس از تشخیص پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو، سوال مهم بعدی این است که درمان پرفیوژن شریانی معکوس چیست و چه روش های درمانی برای سندرم تراپ وجود دارد؟ خوشبختانه، با پیشرفت علم پزشکی، گزینه‌های درمانی مختلفی برای این عارضه نادر وجود دارد که هدف اصلی آن‌ها، حفظ سلامت و نجات دوقلوی پمپ است. گزینه های درمانی پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو بسته به شدت عارضه و شرایط بارداری متفاوت است و شامل موارد زیر می‌شود:

1. مراقبت و پایش بارداری: در موارد خفیف که دوقلوی بدون قلب کوچک است و فشار زیادی بر قلب دوقلوی پمپ وارد نمی‌شود، پزشکان ممکن است تنها به مراقبت های بارداری پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو اکتفا کنند. این مراقبت‌ها شامل سونوگرافی‌های مکرر برای نظارت دقیق بر وضعیت دوقلوی پمپ و بررسی علائم نارسایی قلبی است.
2. زایمان زودرس: در صورتی که علائم نارسایی قلبی در دوقلوی سالم مشاهده شود و بارداری به سه ماهه سوم رسیده باشد، پزشکان ممکن است زایمان زودرس را توصیه کنند تا فشار از روی قلب دوقلوی پمپ برداشته شود.
3. درمان داخل رحمی (مداخلات جنینی): در موارد پرخطر که میزان خون‌رسانی به دوقلوی بدون قلب زیاد است و فشار زیادی به قلب دوقلوی پمپ وارد می‌شود، ممکن است نیاز به مداخله جنینی قبل از تولد باشد. هدف از این مداخلات، قطع جریان خون به دوقلوی بدون قلب و نجات دوقلوی پمپ است. دو روش اصلی درمان داخل رحمی پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو عبارتند از:
4. لیزر درمانی جنینی: در این روش، پزشکان با استفاده از لیزر، عروق خونی که خون را به دوقلوی بدون قلب می‌رسانند، را مسدود یا سوزانده و جریان خون را قطع می‌کنند. لیزر درمانی جنینی یک روش کم تهاجمی و موثر در بسیاری از موارد است.
5. رادیوفرکوئنسی جنینی (RF ablation): در این روش، از امواج رادیویی برای ایجاد گرما و مسدود کردن عروق خونی منتهی به دوقلوی بدون قلب استفاده می‌شود. رادیوفرکوئنسی جنینی نیز یک روش درمانی موثر و ایمن است که در موارد پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو به کار می‌رود.

انتخاب بهترین روش درمانی بستگی به شرایط خاص هر بارداری دارد و تصمیم‌گیری در مورد آن باید با مشورت پزشک متخصص و والدین انجام شود.

پس از درمان پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو چه انتظاری باید داشت؟

پس از انجام اقدامات برای درمان پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو، چه انتظاری باید داشت و زندگی پس از آن چگونه خواهد بود؟ مراقبت های بعد از درمان پرفیوژن شریانی معکوس بسیار مهم است، به ویژه برای دوقلوی پمپ که ممکن است تحت تاثیر این عارضه قرار گرفته باشد. پیگیری های پزشکی بعد از درمان برای دوقلوی پمپ ضروری است تا از سلامت قلب و سایر ارگان‌های او اطمینان حاصل شود.

علاوه بر مراقبت‌های پزشکی، حمایت روانی و عاطفی از والدین در این شرایط دشوار بسیار مهم است. تجربه عارضه ی پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو می‌تواند برای والدین بسیار استرس‌زا و نگران‌کننده باشد و نیاز به حمایت و همدلی دارند. با وجود چالش‌ها، مهم است که والدین به آینده امیدوار باشند و بدانند که با پیگیری درمان و مراقبت‌های مناسب، می‌توانند بهترین نتیجه را برای فرزند خود رقم بزنند.

درک این مشکلات پیچیده، نیازمند شناخت کامل جفته. جفت یه عضو شگفت‌انگیزه که گاهی دچار مشکل می‌شه. برای اینکه با ساختار، عملکرد و انواع مشکلاتش آشنا بشید، بهترین کار مطالعه راهنمای جامع و کامل جفت جنین هست.

نتیجه گیری

پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو یک عارضه نادر اما جدی در بارداری‌های دوقلویی تک جفتی است که نیازمند آگاهی، تشخیص زودهنگام و درمان مناسب است. با وجود چالش‌های پیش رو، پیشرفت‌های پزشکی امیدبخش هستند و امکان بهبود نتایج بارداری‌های پیچیده مانند پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو را فراهم می‌کنند. اگر در مورد این عارضه نگرانی دارید یا سوالات بیشتری برایتان پیش آمده است، حتماً با پزشک متخصص خود مشورت کنید. هدف ما افزایش آگاهی شما و ارائه اطلاعات جامع و دقیق در مورد این موضوع مهم بود. امیدواریم این مقاله برای شما مفید بوده باشد.

 

سوالات متداول درباره پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو

پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو چیست؟

پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو یک عارضه نادر در بارداری‌های دوقلویی تک جفتی است که در آن یکی از دوقلوها (دوقلوی بدون قلب) به درستی رشد نمی‌کند و دوقلوی دیگر (دوقلوی پمپ) مسئولیت خون‌رسانی به هر دو جنین را بر عهده می‌گیرد.

علائم پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو در بارداری کدامند؟

علائم پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو معمولاً در سونوگرافی مشخص می‌شوند و شامل عدم مشاهده قلب و بالاتنه در یکی از دوقلوها، مشاهده توده بافتی غیرطبیعی و جریان خون معکوس در جفت است.

چه عواملی باعث پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو می شود؟

علت پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو اتصالات عروقی غیرطبیعی در جفت مشترک دوقلوهای تک جفتی است که منجر به جریان خون معکوس به دوقلوی بدون قلب می‌شود.

پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو عمدتاً از طریق سونوگرافی در دوران بارداری انجام می‌شود و یافته‌های سونوگرافی نشانه‌های این عارضه را آشکار می‌کنند.

بهترین روش درمان پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو چیست؟

درمان پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو بسته به شدت عارضه متفاوت است و می‌تواند شامل مراقبت و پایش بارداری، زایمان زودرس و مداخلات جنینی مانند لیزر درمانی یا رادیوفرکوئنسی باشد.

آیا پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو خطرناک است؟

بله، خطر پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو جدی است و بیشتر متوجه دوقلوی پمپ است. عوارض احتمالی شامل نارسایی قلبی، مرگ داخل رحمی و زایمان زودرس است. با این حال، با تشخیص و درمان مناسب، می‌توان خطرات را کاهش داد.

شانس زنده ماندن در پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو چقدر است؟

شانس زنده ماندن دوقلوی پمپ در پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو بستگی به شدت عارضه و نوع درمان دارد. با درمان‌های مداخله‌ای، شانس زنده ماندن دوقلوی پمپ به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد.

آیا می توان از پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو پیشگیری کرد؟

متاسفانه، در حال حاضر روشی برای پیشگیری از پرفیوژن شریانی معکوس دوقلو وجود ندارد. تمرکز اصلی بر تشخیص زودهنگام و درمان مناسب برای بهبود نتایج بارداری است.

 

منبع : ncbi