ریزش مو در دوران شیردهی یکی از تجربه‌های رایج اما نگران‌کننده برای بسیاری از مادران است. درست زمانی که فکر می‌کنید بعد از زایمان همه چیز رو به تعادل بازمی‌گردد، متوجه می‌شوید موهایتان بیش از حد معمول روی برس یا بالش باقی می‌مانند. شاید از خود بپرسید: «چرا در دوران شیردهی موهایم می‌ریزد؟»، «آیا این طبیعی است؟» یا «چه کاری می‌توانم برای تقویت موهایم انجام دهم؟».
در وی‌مام، ما می‌خواهیم با زبانی ساده و علمی، به همه‌ی این پرسش‌ها پاسخ دهیم. در ادامه، درباره علت ریزش مو در شیردهی، کمبود ویتامین‌ها و مواد مغذی مؤثر بر سلامت مو، بهترین قرص‌ها و مکمل‌های مجاز در دوران شیردهی و روش‌های خانگی ایمن برای تقویت موها صحبت خواهیم کرد.
اگر می‌خواهید بدانید این وضعیت تا چه زمانی ادامه دارد و چطور می‌توانید بدون آسیب به سلامت خود و نوزادتان، موهایی سالم‌تر و پرپشت‌تر داشته باشید، حتماً ادامه این مقاله را بخوانید.

چرا بعد از زایمان دچار ریزش موی شدید می‌شویم؟

شاید اولین و بزرگترین سوالی که ذهن شما را درگیر می‌کند این باشد که دلیل این ریزش شدید مو در دوران شیردهی چیست؟ بسیاری از مادران به اشتباه تصور می‌کنند که خود عمل شیردهی یا کمبود مواد مغذی ناشی از آن، مقصر اصلی این ماجراست. اما واقعیت چیز دیگری است. مقصر اصلی، یک رخداد دراماتیک هورمونی است که پس از به دنیا آمدن نوزاد در بدن شما اتفاق می‌افتد. برای درک بهتر این موضوع، باید نگاهی به چرخه زندگی مو و اتفاقاتی که در دوران بارداری برای آن رخ داده است، بیندازیم. این دانش نه تنها نگرانی شما را کم می‌کند، بلکه به شما کمک می‌کند تا با دید بازتری با این پدیده روبرو شوید و بدانید که بدن شما در حال بازگشت به حالت طبیعی خود است.

موهای سر ما یک چرخه رشد سه مرحله‌ای دارند. مرحله اول، فاز رشد یا «آناژن» نام دارد که در آن مو به طور فعال در حال بلند شدن است و این مرحله می‌تواند چندین سال طول بکشد. در هر زمان عادی، حدود ۹۰ درصد موهای شما در این فاز قرار دارند. مرحله دوم، فاز انتقال یا «کاتاژن» است که یک دوره کوتاه چند هفته‌ای است و در آن رشد مو متوقف می‌شود. مرحله سوم، فاز استراحت یا «تلوژن» نام دارد. در این فاز که حدود ۳ تا ۴ ماه طول می‌کشد، موی قدیمی در فولیکول خود باقی می‌ماند اما دیگر رشدی ندارد و در نهایت می‌ریزد تا راه را برای رشد یک موی جدید باز کند. به طور طبیعی، هر روز حدود ۵۰ تا ۱۰۰ تار موی ما که در فاز تلوژن هستند، می‌ریزند.
حالا بیایید ببینیم در دوران بارداری چه اتفاقی افتاد. در این ۹ ماه، به خصوص در سه ماهه دوم و سوم، سطح هورمون استروژن در بدن شما به شدت بالا می‌رود. این سطح بالای استروژن یک تاثیر شگفت‌انگیز بر موها دارد: فاز رشد یا آناژن را طولانی‌تر می‌کند. به عبارت ساده‌تر، استروژن اجازه نمی‌دهد موها طبق روال عادی خود وارد فاز استراحت و ریزش شوند. به همین دلیل است که بسیاری از خانم‌ها در دوران بارداری موهایی پرپشت‌تر، ضخیم‌تر و درخشان‌تر از همیشه را تجربه می‌کنند. در واقع موهای شما نریخته‌اند، بلکه ریزش طبیعی آن‌ها به تعویق افتاده است.
اما پس از زایمان، با خروج جفت از بدن، سطح هورمون استروژن به سرعت و به شدت افت می‌کند و طی چند روز به حالت قبل از بارداری بازمی‌گردد. این سقوط آزاد هورمونی، یک سیگنال قوی به تمام آن موهایی که به لطف استروژن در فاز رشد اضافه باقی مانده بودند، ارسال می‌کند: “زمان استراحت فرا رسیده است!”. در نتیجه، تعداد بسیار زیادی از موها به طور همزمان از فاز رشد وارد فاز استراحت یا تلوژن می‌شوند. حدود ۳ تا ۴ ماه بعد، یعنی زمانی که دوره استراحت این موها به پایان می‌رسد، همه آن‌ها با هم شروع به ریختن می‌کنند. این همان چیزی است که شما به عنوان ریزش مو بعد از زایمان تجربه می‌کنید. پس این ریزش، به معنای از دست دادن موهای جدید نیست، بلکه ریزش تجمعی تمام موهایی است که باید در ۹ ماه گذشته به تدریج می‌ریختند اما نریخته‌اند.

آیا خود شیردهی باعث ریزش مو می‌شود؟

این یک باور بسیار رایج اما کاملاً اشتباه است. بسیاری از مادران نگران هستند که شیردهی مواد مغذی بدنشان را تخلیه کرده و باعث ریزش مو می‌شود. در حالی که تغذیه مناسب در دوران شیردهی فوق‌العاده مهم است، اما خودِ فرآیند تولید و ترشح شیر، علت ریزش مو در شیردهی نیست. دلیل اصلی همانطور که توضیح داده شد، افت هورمونی پس از زایمان است. این پدیده هم در مادرانی که شیر خود را می‌دهند و هم در مادرانی که از شیر خشک استفاده می‌کنند، رخ می‌دهد. بنابراین، هرگز به دلیل ترس از ریزش مو، شیردهی را که بهترین تغذیه برای نوزاد شماست، قطع یا محدود نکنید. این ریزش مو به هر حال اتفاق می‌افتاد، چون ریشه در اتفاقات دوران بارداری و زایمان دارد، نه در دوران شیردهی.

متن انگلیسی:

Breastfeeding does not cause hair loss. Increased hair shedding is common during the breastfeeding and postpartum period. Changing hormone levels cause the shedding. Falling estrogen levels can make hair seem thinner or shed excessively.

ترجمه متن:
شیردهی باعث ریزش مو نمی‌شود. افزایش ریزش مو در دوران شیردهی و پس از زایمان رایج است. تغییر سطح هورمون‌ها باعث ریزش مو می‌شود. کاهش سطح استروژن می‌تواند باعث نازک‌تر شدن یا ریزش بیش از حد مو شود.

medicalnewstoday

سایر عوامل تشدیدکننده ریزش مو

اگرچه افت هورمونی مقصر اصلی است، اما برخی عوامل دیگر مرتبط با دوره پس از زایمان می‌توانند این وضعیت را تشدید کرده و باعث شوند ریزش مو شدیدتر به نظر برسد. شناخت این عوامل به ما کمک می‌کند تا بهتر بتوانیم شرایط را مدیریت کنیم.
استرس: دوره پس از زایمان، با تمام شیرینی‌هایش، می‌تواند یکی از پراسترس‌ترین دوره‌های زندگی باشد. مسئولیت مراقبت از یک نوزاد، تغییرات بزرگ در سبک زندگی، نگرانی‌های مادرانه و به هم ریختن الگوی خواب، همگی می‌توانند سطح هورمون استرس یا کورتیزول را در بدن بالا ببرند. استرس فیزیکی و روحی خود به تنهایی یکی از دلایل شناخته‌شده برای نوعی از ریزش مو است که اتفاقاً آن هم تلوژن افلوویوم نام دارد. بنابراین، استرس این دوران می‌تواند ریزش موی هورمونی را تشدید کند.
خستگی و کمبود خواب: بیدار شدن‌های مکرر در طول شب برای شیردهی یا آرام کردن نوزاد، بدن را از استراحت و بازیابی عمیق محروم می‌کند. خستگی مزمن یک استرس بزرگ برای بدن است و می‌تواند بر سلامت کلی، از جمله سلامت موها، تاثیر منفی بگذارد.
کمبودهای تغذیه‌ای: زایمان خود یک فرآیند سخت برای بدن است و ممکن است ذخایر برخی مواد مغذی مانند آهن را کاهش دهد. علاوه بر این، در دوران شیردهی نیاز بدن به برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی افزایش می‌یابد. اگر مادر به دلیل خستگی یا کمبود وقت، تغذیه مناسبی نداشته باشد، کمبودهایی مانند فقر آهن یا کمبود زینک می‌تواند ریزش مو را بدتر کند.

ریزش مو در شیردهی از کی شروع میشه و تا کی ادامه دارد؟

یکی از مهم‌ترین جنبه‌های مدیریت نگرانی ناشی از ریزش مو، داشتن یک درک واقع‌بینانه از زمان‌بندی آن است. دانستن اینکه چه زمانی باید منتظر شروع این پدیده باشید و مهم‌تر از آن، چه زمانی به پایان می‌رسد، به شما کمک می‌کند تا با آرامش بیشتری این دوره را طی کنید.
معمولاً ریزش مو در دوران شیردهی بلافاصله بعد از زایمان شروع نمی‌شود. همانطور که گفتیم، پس از افت هورمونی، موها ابتدا وارد فاز استراحت (تلوژن) می‌شوند که این فاز حدوداً ۳ ماه طول می‌کشد. بنابراین، اکثر مادران اوج ریزش مو را حدوداً در ماه سوم یا چهارم پس از زایمان تجربه می‌کنند. البته این زمان‌بندی می‌تواند کمی متغیر باشد و برای برخی از مادران ممکن است از ماه دوم شروع شود و برای برخی دیگر کمی دیرتر. پس اگر در دو ماه اول پس از زایمان ریزش مویی نداشتید و ناگهان در ماه سوم با آن مواجه شدید، تعجب نکنید؛ این کاملاً طبیعی است.
سوال مهم‌تر این است: “ریزش مو در شیردهی تا کی ادامه دارد؟” این سوالی است که پاسخ آن برای هر مادری که با حجم زیاد مو در حمام و روی برس مواجه می‌شود، حیاتی است. خبر خوب این است که این وضعیت دائمی نیست. دوره ریزش شدید معمولاً حدود ۳ تا ۶ ماه طول می‌کشد. در این مدت، موهایی که به طور همزمان وارد فاز استراحت شده بودند، می‌ریزند. پس از آن، فولیکول‌های مو دوباره فعال شده و شروع به تولید موهای جدید می‌کنند. شما ممکن است متوجه رویش موهای کوتاه و جدید در خط رویش موی خود شوید که گاهی به آن‌ها “موهای بچه” یا “baby hair” می‌گویند. در اکثر قریب به اتفاق مادران، حجم موها تا اولین سالگرد تولد نوزادشان به حالت عادی بازمی‌گردد. در موارد نادری ممکن است این فرآیند تا ۱۵ ماه نیز طول بکشد. اگر ریزش موی شما پس از یک سال همچنان بسیار شدید بود و هیچ نشانه‌ای از بهبودی مشاهده نکردید، بهتر است برای بررسی علل دیگر با پزشک مشورت کنید.

درمان و جلوگیری از ریزش مو در شیردهی

حالا که با علت و زمان‌بندی این پدیده آشنا شدیم، به بخش عملی ماجرا می‌رسیم: “برای ریزش مو در شیردهی چیکار کنیم؟” اگرچه نمی‌توان به طور کامل جلوی این نوع ریزش موی هورمونی را گرفت، چون یک فرآیند طبیعی بازیابی بدن است، اما با راهکارهای متعدد می‌توان آن را مدیریت کرد، از تشدید آن جلوگیری نمود و به رشد سریع‌تر و سالم‌تر موهای جدید کمک کرد. در این بخش، یک نقشه راه کامل از تغذیه گرفته تا مکمل‌ها و نکات مراقبتی را در اختیار شما قرار می‌دهیم.

برای ریزش مو در شیردهی چی خوبه؟

تغذیه شما در دوران شیردهی نه تنها برای تولید شیر مغذی برای نوزاد، بلکه برای بازیابی بدن خودتان نیز حیاتی است. فولیکول‌های مو برای ساختن تارهای قوی و سالم، به یک رژیم غذایی غنی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و پروتئین نیاز دارند. اما کمبود چه ویتامینی باعث ریزش مو در شیردهی می شود و آن را تشدید می‌کند؟ در اینجا به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
آهن: کم‌خونی فقر آهن یکی از شایع‌ترین دلایل ریزش مو در زنان است. پس از زایمان به دلیل خونریزی، ممکن است ذخایر آهن بدن کاهش یابد.
پروتئین: مو از پروتئینی به نام کراتین ساخته شده است. دریافت پروتئین کافی برای ساخت موهای جدید ضروری است.
زینک (روی): این ماده معدنی در رشد و ترمیم بافت مو نقش کلیدی دارد.
ویتامین‌های گروه B، به خصوص بیوتین (B7): این ویتامین‌ها برای سلامت پوست، مو و ناخن‌ها شناخته شده‌اند.
ویتامین D و C: ویتامین D به فعال‌سازی فولیکول‌های جدید کمک می‌کند و ویتامین C جذب آهن را بهبود می‌بخشد.
اسیدهای چرب امگا-۳: به سلامت پوست سر و تغذیه فولیکول‌ها کمک می‌کنند.
بهترین راه برای دریافت این مواد مغذی، داشتن یک رژیم غذایی متنوع و رنگارنگ است.

بهترین قرص برای ریزش مو در شیردهی کدام است؟

این سوال که “برای ریزش مو در شیردهی چه قرصی بخوریم” بسیار پرتکرار است. اما پاسخ به آن نیازمند احتیاط فراوان است. دوران شیردهی، مانند دوران بارداری، زمانی است که نباید هیچ دارو یا مکملی را خودسرانه مصرف کنید، زیرا بسیاری از مواد می‌توانند از طریق شیر به نوزاد منتقل شوند.
بهترین اقدام، ادامه مصرف ویتامین‌های دوران بارداری (پریناتال) یا شروع مصرف مکمل‌های مخصوص دوران پس از زایمان (پست‌ناتال) است، البته فقط و فقط اگر پزشک شما آن را توصیه کرده باشد. این مکمل‌ها معمولاً دوز مناسبی از ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز شما در این دوره را فراهم می‌کنند.
در مورد مکمل‌های خاص مانند قرص زینک برای ریزش مو در دوران شیردهی یا قرص آهن، مصرف آن‌ها تنها پس از انجام آزمایش خون و تشخیص کمبود توسط پزشک مجاز است. پزشک دوز ایمن و مناسب برای شما را تعیین خواهد کرد. هرگز فریب تبلیغات قرص جلوگیری از ریزش مو در شیردهی را نخورید. هیچ قرص جادویی برای متوقف کردن این ریزش هورمونی وجود ندارد و بهترین قرص ویتامین برای ریزش مو در شیردهی، همان مکملی است که پزشک بر اساس نیازهای فردی شما تجویز می‌کند. اگر در این زمینه سوال یا نگرانی دارید، یکی از بهترین و سریع‌ترین راه‌ها، استفاده از خدمات مشاوره شیردهی آنلاین است. از این طریق می‌توانید به راحتی با یک متخصص در ارتباط باشید و راهنمایی‌های لازم را بدون ترک کردن خانه دریافت کنید.

درمان خانگی ریزش مو در شیردهی

در کنار تغذیه و مکمل‌های تجویزشده، روش‌های خانگی ساده و ایمنی وجود دارند که می‌توانند به بهبود وضعیت مو و پوست سر شما کمک کنند. این روش‌ها به عنوان یک درمان خانگی ریزش مو در دوران شیردهی، مکمل خوبی برای سایر اقدامات هستند.
ماساژ پوست سر با روغن نارگیل: روغن نارگیل یک مرطوب‌کننده و تقویت‌کننده عالی برای مو است. هفته‌ای یک یا دو بار، مقدار کمی روغن نارگیل را کمی گرم کرده و با نوک انگشتان به آرامی روی پوست سر خود ماساژ دهید. این کار گردش خون را افزایش داده و به تغذیه بهتر فولیکول‌ها کمک می‌کند.
ماسک موی آووکادو و عسل: آووکادو سرشار از ویتامین E و چربی‌های سالم و عسل یک مرطوب‌کننده طبیعی است. نصف یک آووکادوی رسیده را له کرده و با یک قاشق عسل مخلوط کنید. ماسک را روی ساقه موها و پوست سر بمالید و پس از ۲۰ دقیقه با آب ولرم و شامپوی ملایم بشویید.
آب پیاز: اگرچه بوی تندی دارد، اما آب پیاز به دلیل داشتن گوگرد، در طب سنتی برای تحریک رشد مو استفاده می‌شود. می‌توانید آب یک پیاز کوچک را گرفته و با یک پد پنبه‌ای به پوست سر بمالید. پس از ۱۵ دقیقه سر خود را بشویید. قبل از استفاده حتما روی بخش کوچکی از پوست تست حساسیت انجام دهید.

آیا درمان ریزش مو در شیردهی در طب سنتی ممکن است؟

طب سنتی نیز راهکارهایی برای تقویت مو ارائه می‌دهد که اغلب بر پایه اصلاح مزاج و استفاده از گیاهان دارویی استوار است. با این حال، موضوع درمان ریزش مو در شیردهی در طب سنتی بسیار حساس است. بسیاری از گیاهان دارویی و دمنوش‌ها می‌توانند وارد شیر مادر شده و برای نوزاد مناسب نباشند. بنابراین، اگر قصد استفاده از این روش‌ها را دارید، الزامی است که به یک متخصص طب سنتی معتبر مراجعه کنید که اولاً از وضعیت شیردهی شما کاملاً مطلع باشد و ثانیاً دانش کافی در مورد ایمنی گیاهان در این دوران را داشته باشد. از هرگونه درمان خودسرانه با گیاهان ناشناس جداً خودداری کنید.

بهترین شامپو برای ریزش مو در شیردهی چیست؟

در این دوران، موهای شما به ملایمت بیشتری نیاز دارند. نیازی به خرید شامپوهای دارویی گران‌قیمت نیست، زیرا همانطور که گفتیم، علت ریزش مو داخلی است. بهترین شامپو برای ریزش مو در شیردهی، یک شامپوی ملایم، فاقد سولفات و حجم‌دهنده است. شامپوهای حجم‌دهنده با پوشاندن ساقه مو، باعث می‌شوند موها به طور موقت پرپشت‌تر به نظر برسند و این می‌تواند از نظر روحی تاثیر مثبتی داشته باشد. همچنین استفاده از یک نرم‌کننده خوب برای ساقه موها ضروری است تا از گره خوردن و شکستگی مو هنگام شانه زدن جلوگیری شود.

چگونه از ریزش مو در شیردهی جلوگیری کنیم؟

بخش مهمی از پیشگیری از ریزش مو در شیردهی یا بهتر است بگوییم، پیشگیری از تشدید آن، به نحوه رفتار شما با موهایتان بازمی‌گردد.
با موهایتان مهربان باشید: هنگام شستشو، پوست سر را به آرامی ماساژ دهید و از چنگ زدن به آن خودداری کنید. پس از حمام، موها را با یک حوله نرم به آرامی خشک کنید و از چلاندن یا مالش شدید آن بپرهیزید.
گره موها را با احتیاط باز کنید: از یک شانه دندانه درشت استفاده کنید و همیشه از نوک موها شروع کرده و به تدریج به سمت ریشه بروید. هرگز سعی نکنید گره‌ها را با فشار باز کنید.
مدل موی خود را تغییر دهید: از بستن موها به صورت دم اسبی سفت، گوجه‌ای یا بافت‌های محکم که باعث کشش ریشه مو می‌شوند، خودداری کنید. این کار می‌تواند نوعی ریزش مو به نام «آلوپسی کششی» را ایجاد کرده و ریزش موی هورمونی شما را بدتر کند.
حرارت را کنار بگذارید: تا حد امکان استفاده از سشوار با باد داغ، اتوی مو و دستگاه‌های حالت‌دهنده را محدود کنید. اجازه دهید موها در هوای آزاد خشک شوند.
استرس خود را مدیریت کنید: می‌دانیم که گفتن آن آسان‌تر از عمل کردن است، اما پیدا کردن راه‌های کوچک برای کسب آرامش، مانند گوش دادن به موسیقی، یک دوش آب گرم کوتاه یا درخواست کمک از همسر و اطرافیان برای چند دقیقه استراحت، می‌تواند تاثیر بزرگی داشته باشد.

کلام آخر ویمام

دوران پس از زایمان، دورانی پر از تغییرات است و ریزش مو تنها یکی از آن‌هاست. امیدواریم با خواندن این مقاله، متوجه شده باشید که این تجربه، هرچقدر هم که نگران‌کننده به نظر برسد، یک بخش طبیعی و موقتی از فرآیند بازگشت بدن شما به حالت عادی است. این نشانه بیماری یا ضعف شما نیست، بلکه نتیجه یک تغییر هورمونی قدرتمند است که برای به دنیا آوردن فرزندتان لازم بوده است. به جای تمرکز بر تارهای موی ریخته شده، سعی کنید بر روی موهای جدیدی که در حال رشد هستند و البته مهم‌تر از آن، بر روی لذت بردن از لحظات بی‌تکرار با نوزاد دلبندتان تمرکز کنید. با تغذیه مناسب، مراقبت ملایم و کمی صبر، موهای شما دوباره به حالت قبل باز خواهند گشت. به بدن خود اعتماد کنید و این فرصت را به آن بدهید. اگر در هر مرحله‌ای نگرانی شما ادامه داشت یا ریزش مو بیش از یک سال طول کشید، حتماً با پزشک مشورت کنید. در تمام این مسیر، وی مام در کنار شماست تا با ارائه اطلاعات معتبر و کاربردی، به شما در داشتن یک دوره شیردهی آرام و سالم کمک کند.

منبع: medicalnewstoday , centre-clauderer