آیا ریزش مو در کودکان طبیعی است؟ ؛ علت‌، انواع و درمان‌های خانگی ریزش مو کودکان

ریزش مو در کودکان می‌تواند نگرانی زیادی برای والدین ایجاد کند. ممکن است که این سوال‌ها به ذهن‌تان بیاید: «آیا ریزش مو در کودکان طبیعی است؟»، «ممکن است به دلیل کمبود ویتامین یا کم‌خونی باشد؟» یا «برای درمانش چه کاری می‌توانم انجام دهم؟».

در وی‌مام می‌دانیم که سلامت موهای کودک چقدر برای شما اهمیت دارد. به همین دلیل، در این مقاله قدم به قدم بررسی می‌کنیم چه عواملی باعث ریزش مو در کودکان می‌شوند و چه روش‌های خانگی، دارویی و گیاهی برای درمان آن بی‌خطر و مؤثرند.

همچنین با بهترین شربت‌ها، مکمل‌ها و شامپوهای مخصوص کودک آشنا می‌شوید تا با اطمینان خاطر، از رشد سالم موهای فرزندتان حمایت کنید.
اگر می‌خواهید بدانید چه زمانی ریزش مو طبیعی است و چه زمانی نیاز به اقدام دارد، ادامه مقاله را از دست ندهید.

آیا ریزش مو در کودکان طبیعی است؟

اولین و اساسی‌ترین سوالی که هر پدر و مادری می‌پرسد این است: آیا این ریزش مو طبیعی است یا باید نگران شوم؟ پاسخ به این سوال نیازمند درک چرخه طبیعی رشد مو است. موهای همه ما، از جمله کودکان، یک چرخه زندگی مشخص دارند که شامل فاز رشد، فاز انتقال و فاز استراحت است. در انتهای فاز استراحت، مو می‌ریزد تا یک موی جدید جایگزین آن شود. ریزش روزانه بین ۵۰ تا ۱۰۰ تار مو در یک فرد بزرگسال کاملاً طبیعی است.

در کودکان نیز ریزش تعداد مشخصی تار مو در روز اتفاق می‌افتد. بنابراین، پاسخ کوتاه به سوال «ریزش چند تار مو در کودک طبیعی است؟» این است که بله، مقداری ریزش روزانه کاملاً نرمال است. اما مرز این طبیعی بودن کجاست؟ این مرز با توجه به سن کودک و علائم همراه، مشخص می‌شود. در ادامه، وضعیت‌های طبیعی را از شرایطی که نیاز به توجه بیشتر دارند، تفکیک می‌کنیم.

ریزش موی در نوزادان

اگر به تازگی صاحب فرزند شده‌اید، ممکن است در چند ماه اول زندگی او متوجه ریزش موهایش شوید. این وضعیت تقریباً همیشه طبیعی است و دو دلیل اصلی دارد. دلیل اول، هورمونی است. نوزاد در رحم مادر در معرض سطح بالایی از هورمون‌های مادر قرار دارد. پس از تولد، سطح این هورمون‌ها در بدن نوزاد به شدت افت می‌کند. این افت هورمونی باعث می‌شود تمام موهای نوزاد که در فاز رشد بوده‌اند، به طور همزمان وارد فاز استراحت و سپس ریزش شوند.

این فرآیند بسیار شبیه به ریزش موی پس از زایمان در مادران است و جای هیچ‌گونه نگرانی ندارد. موهای جدید و دائمی نوزاد به زودی جایگزین آن‌ها خواهند شد. دلیل دوم، سایشی است. نوزادان ساعات زیادی را به پشت دراز می‌کشند و سر خود را به تشک یا بالش می‌سایند. این اصطکاک مداوم می‌تواند باعث ریزش مو در پشت سر و ایجاد یک ناحیه کم‌پشت یا طاس موقت شود. به محض اینکه نوزاد شروع به نشستن و غلت زدن کند، این موها نیز دوباره رشد خواهند کرد.

ریزش موی کودکان نشانه چیست؟

دانستن علائم هشداردهنده کلید اصلی برای اقدام به موقع است. اگرچه مقداری ریزش مو طبیعی است، اما در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر، بهتر است موضوع را با یک پزشک متخصص اطفال در میان بگذارید. این علائم به ما می‌گویند که ریزش موی کودکان نشانه چیست و احتمالاً به یک دلیل زمینه‌ای غیر از چرخه طبیعی مو مربوط می‌شود:
ریزش موی لکه‌ای یا سکه‌ای: اگر متوجه شدید که موهای فرزندتان به صورت لکه‌های گرد یا بیضی شکل و کاملاً صاف ریخته است.
ریزش شدید و ناگهانی: اگر حجم ریزش مو به طور ناگهانی بسیار زیاد شود و به وضوح متوجه کم‌پشت شدن کلی موهای سرش شوید.
علائم پوستی همراه: وجود هرگونه قرمزی، خارش شدید، پوسته‌پوسته شدن، جوش یا زخم روی پوست سر کودک.
شکستگی ساقه مو: اگر موها از ریشه نمی‌ریزند، بلکه از میانه ساقه می‌شکنند و نقاط سیاه رنگی روی پوست سر به جا می‌گذارند.
ریزش مو در سایر نقاط بدن: اگر علاوه بر سر، متوجه ریزش مو در ابروها یا مژه‌های کودک شدید.
عادت به کندن مو: اگر مشاهده می‌کنید که کودک به طور وسواس‌گونه موهای خود را می‌کند یا می‌پیچاند.
مشاهده این علائم به معنای وجود یک مشکل خطرناک نیست، اما نشان می‌دهد که برای تشخیص دقیق علت و شروع درمان مناسب، نیاز به بررسی پزشکی وجود دارد.

دلیل ریزش مو در کودکان چیست؟

خب، حالا که می‌دانیم چه زمانی باید حساس‌تر باشیم، بیایید به این سوال بپردازیم که «چه چیزی باعث ریزش مو در کودکان میشود؟» برخلاف بزرگسالان که الگوی طاسی ژنتیکی شایع‌ترین علت است، دلیل ریزش مو در کودکان بسیار متنوع‌تر است و اغلب به دلایل پزشکی قابل درمان بازمی‌گردد. شناسایی دقیق علت، اولین و مهم‌ترین گام در مسیر درمان است. ما این دلایل را به دو دسته اصلی تقسیم کرده‌ایم: دلایل پزشکی غیرتغذیه‌ای و دلایل مرتبط با کمبودهای تغذیه‌ای.

انواع ریزش مو در کودکان

این دسته از دلایل، مجموعه‌ای از شرایط پزشکی را شامل می‌شود که مستقیماً بر فولیکول مو یا پوست سر تاثیر می‌گذارند.
ریزش مو سکه ای در کودکان (آلوپسی آره‌آتا): این یکی از شایع‌ترین دلایل ریزش موی لکه‌ای در کودکان است. علت ریزش مو سکه ای در کودکان چیست؟ این یک بیماری خودایمنی است. در این حالت، سیستم ایمنی بدن کودک به اشتباه فولیکول‌های مو را به عنوان یک عامل بیگانه شناسایی کرده و به آن‌ها حمله می‌کند. نتیجه این حمله، توقف رشد مو و ریزش آن به صورت لکه‌های گرد و کاملاً صاف روی سر است. این بیماری مسری نیست و معمولاً درد یا خارش ندارد.
عفونت قارچی پوست سر (کچلی کلاهک یا Tinea Capitis): این عفونت قارچی در کودکان سنین مدرسه بسیار شایع است و به شدت مسری است. قارچ به ساقه مو حمله کرده و باعث شکستن آن در سطح پوست سر می‌شود. علائم آن شامل لکه‌های گرد، پوسته‌پوسته و گاهی قرمز و خارش‌دار است. در محل ریزش مو، ممکن است نقاط سیاه رنگی که بقایای موهای شکسته شده هستند، دیده شود. این وضعیت حتماً نیاز به درمان دارویی ضد قارچ دارد.
تلوژن افلوویوم (Telogen Effluvium): این عبارت علمی برای توصیف یک ریزش موی واکنشی و شدید است. زمانی که بدن کودک یک استرس جسمی یا روحی بزرگ را تجربه می‌کند، مانند تب بسیار بالا، یک بیماری سخت مثل ریزش مو کودکان بعد از کرونا، جراحی، یا یک ضربه روحی شدید، چرخه رشد مو مختل می‌شود. تعداد زیادی از موها به طور ناگهانی وارد فاز استراحت می‌شوند و حدود ۲ تا ۴ ماه بعد، به صورت یکجا می‌ریزند. این ریزش معمولاً پراکنده و در تمام سر است و موقتی بوده و با برطرف شدن عامل استرس‌زا، موها دوباره رشد می‌کنند.
اختلالات کششی و عادتی: این نوع ریزش مو ناشی از آسیب فیزیکی به فولیکول‌ها است. یکی از شایع‌ترین انواع آن، «آلوپسی کششی» است که به دلیل بستن بسیار سفت و محکم موها با مدل‌هایی مانند دم اسبی یا بافت‌های آفریقایی ایجاد می‌شود. این حالت بیشتر در دختران دیده می‌شود. نوع دیگر، «تریکوتیلومانیا» یا اختلال کندن مو است. در این حالت، کودک به دلیل استرس، اضطراب یا صرفاً یک عادت، به طور غیرارادی موهای خود را می‌کند. این کار منجر به ایجاد لکه‌های کم‌پشت با موهای شکسته و با طول‌های نامنظم می‌شود.

متن انگلیسی:

Tinea capitis, commonly known as ringworm of the scalp, is a fungal infection often seen in children. It can show up in a number of ways, but often as scaly patches of hair loss on the head. The patches are usually round or oval. The hairs may be broken off at the surface of the skin and look like black dots on the scalp

ترجمه متن:
کچلی سر، که معمولاً به عنوان کرم حلقه‌ای پوست سر شناخته می‌شود، یک عفونت قارچی است که اغلب در کودکان دیده می‌شود. این بیماری می‌تواند به روش‌های مختلفی ظاهر شود، اما اغلب به صورت لکه‌های پوسته‌دار ریزش مو روی سر است. این لکه‌ها معمولاً گرد یا بیضی شکل هستند. موها ممکن است از سطح پوست شکسته شوند و مانند نقاط سیاه روی پوست سر به نظر برسند.

webmd

کمبود چه ویتامینی باعث ریزش مو در کودکان میشود؟

تغذیه سالم و متعادل برای رشد همه جانبه کودک، از جمله رشد موهای سالم، ضروری است. اگرچه کمبودهای تغذیه‌ای به عنوان علت ریزش مو در کودکان نسبت به دلایل پزشکی دیگر کمتر شایع هستند، اما هرگز نباید نادیده گرفته شوند. یک رژیم غذایی نامناسب یا وجود مشکلات گوارشی که مانع جذب مواد مغذی می‌شوند، می‌توانند به مرور زمان سلامت موها را تحت تاثیر قرار دهند.
یکی از پرتکرارترین سوالات والدین این است: «آیا کم خونی باعث ریزش مو در کودکان میشود؟» پاسخ مثبت است. کمبود آهن و کم‌خونی ناشی از آن، یکی از مهم‌ترین دلایل تغذیه‌ای ریزش موی پراکنده در کودکان، به خصوص در دختران نوجوان با شروع دوران قاعدگی است. آهن برای تولید هموگلوبین که اکسیژن را به سلول‌های بدن از جمله سلول‌های فولیکول مو می‌رساند، ضروری است. کمبود آن می‌تواند چرخه رشد مو را مختل کند.
علاوه بر آهن، کمبود مواد مغذی دیگری نیز می‌تواند در ریزش مو نقش داشته باشد:
زینک (روی): این ماده معدنی برای رشد و ترمیم بافت مو و عملکرد صحیح غدد چربی اطراف فولیکول‌ها حیاتی است.
بیوتین (ویتامین B7): کمبود این ویتامین که البته نادر است، می‌تواند باعث ریزش مو و مشکلات پوستی شود.
ویتامین D: تحقیقات جدید نشان می‌دهند که ویتامین D در فعال‌سازی فولیکول‌های خفته و شروع چرخه جدید رشد مو نقش دارد.
پروتئین: مو عمدتاً از پروتئین ساخته شده است. کمبود شدید پروتئین در رژیم غذایی می‌تواند بدن را مجبور به صرفه‌جویی در منابع خود کرده و رشد مو را متوقف کند.

برای درمان ریزش مو در کودکان چه کنیم؟

پس از بررسی دلایل احتمالی، اکنون به مهم‌ترین بخش یعنی «درمان ریزش مو در کودکان» می‌رسیم. خبر خوب این است که اکثر قریب به اتفاق موارد ریزش مو در کودکان قابل درمان هستند و موهای کودک دوباره رشد خواهند کرد. اما کلید موفقیت در درمان، تشخیص صحیح علت زمینه‌ای است. هرگز سعی نکنید مشکل را در خانه و با روش‌های تاییدنشده درمان کنید. در ادامه، مسیر صحیح و گام به گام درمان را برای شما تشریح می‌کنیم.

چه زمانی برای ریزش مو در کودکان باید به پزشک مراجعه کنیم؟

پاسخ این سوال بسیار ساده است: هر زمانی که متوجه ریزش موی غیرطبیعی یا هر یک از علائم هشداردهنده‌ای که پیش‌تر ذکر شد، در فرزند خود شدید. اولین و مهم‌ترین اقدام، مراجعه به یک پزشک متخصص اطفال است. پزشک با گرفتن شرح حال کامل، معاینه دقیق پوست سر و موهای کودک و در صورت لزوم، درخواست آزمایش خون (برای بررسی کم‌خونی، سطح ویتامین‌ها و عملکرد تیروئید) می‌تواند علت اصلی را تشخیص دهد. خوددرمانی یا استفاده از محصولات توصیه‌شده توسط دیگران می‌تواند نه تنها بی‌فایده، بلکه گاهی مضر باشد و تشخیص صحیح را به تاخیر بیندازد. اگر در مورد وضعیت فرزندتان نگران هستید و به پزشک دسترسی فوری ندارید، می‌توانید از خدمات مشاوره فوری پزشکی کودکان استفاده کنید تا در کمترین زمان ممکن، راهنمایی‌های اولیه را از یک متخصص دریافت نمایید.

چه شربتی برای ریزش موی کودکان خوب است؟

یکی از اولین سوالات والدین پس از مشاهده ریزش مو این است که «برای ریزش مو کودکان چه شربتی خوبه؟» بسیار مهم است که بدانید مصرف هرگونه مکمل برای ریزش موی کودکان باید فقط و فقط با تشخیص و تجویز پزشک صورت گیرد. دادن مولتی‌ویتامین یا مکمل‌های دیگر به صورت خودسرانه می‌تواند باعث مسمومیت ویتامینی در کودک شود.
اگر پزشک پس از آزمایش خون، کمبود ماده مغذی خاصی را تشخیص دهد، ممکن است یکی از مکمل‌های زیر را تجویز کند:
شربت فروگلوبین ب12: این شربت یک مکمل خون‌ساز بسیار شناخته‌شده است. از آنجایی که حاوی آهن، زینک، ویتامین B12 و فولیک اسید است، در مواردی که ریزش مو ناشی از کم‌خونی فقر آهن باشد، گزینه‌ی درمانی بسیار مناسبی خواهد بود.
شربت زینک پلاس یوروویتال: این شربت همانطور که از نامش پیداست، بر روی تامین زینک تمرکز دارد. این محصول حاوی زینک، ویتامین‌های گروه B و ویتامین C است و اگر پزشک تشخیص دهد که علت ریزش مو به کمبود زینک مرتبط است، می‌تواند این شربت را به عنوان بهترین شربت برای رشد موی کودکان در آن شرایط خاص، تجویز کند.
شربت مولتی ویتامین سانستول پلاس زینک: این شربت یک مولتی‌ویتامین عمومی‌تر است که علاوه بر طیف وسیعی از ویتامین‌ها، حاوی زینک نیز می‌باشد. پزشک ممکن است در مواردی که کودک دچار سوءتغذیه کلی است یا بسیار بدغذاست، چنین مکملی را برای بهبود وضعیت عمومی سلامت و در نتیجه سلامت موها، توصیه نماید.

چه شامپویی برای ریزش موی کودکان خوب است؟

بسیاری از والدین به دنبال یک شامپو ضد ریزش مو در کودکان هستند. باید بدانیم که شامپو به تنهایی نمی‌تواند یک مشکل داخلی مانند کم‌خونی یا یک بیماری خودایمنی را درمان کند. وظیفه اصلی شامپو، پاکسازی ملایم پوست سر و موها بدون آسیب رساندن به آن‌هاست. استفاده از شامپوی نامناسب و خشن می‌تواند وضعیت را بدتر کند. بنابراین، انتخاب یک شامپوی ملایم و مناسب سن کودک، بخشی از فرآیند مراقبت صحیح است.
در پاسخ به این سوال که «بهترین شامپو برای رشد موی کودکان کدام است؟» باید گفت شامپویی که به مو آسیب نزند و پوست سر را سالم نگه دارد، بهترین گزینه است.
شامپو کودک سینره (مناسب کودکان بالای ۳ سال): این شامپو یک گزینه پیشنهادی خوب برای تقویت موهای کودکان است. این محصول با پروتئین هیدرولیز شده جوانه گندم و سویا غنی شده است که به تغذیه و تقویت ساقه مو کمک می‌کنند. وجود ترکیبات نرم‌کننده مانند پلی‌کواترنیوم-۷ نیز از گره خوردن موها جلوگیری می‌کند.
شامپو سر و بدن کودک درمالوگ کیدز: این محصول به دلیل داشتن ترکیبات بسیار ملایم و تسکین‌دهنده مانند عصاره کالاندولا، بیزابولول و آلانتوئین، برای کودکانی که پوست سر حساس یا ملتهبی دارند، بسیار مناسب است. وجود پروتئین گندم، نیاسینامید و پانتنول نیز به تقویت و رطوبت‌رسانی مو کمک می‌کند.
و اما سوال آخر: «آیا شامپو بچه باعث رشد مو می‌شود؟». پاسخ این است که شامپوهای بچه به طور مستقیم باعث رشد مو نمی‌شوند، اما با فرمولاسیون ملایم خود، از آسیب، خشکی و شکنندگی مو جلوگیری کرده و محیطی سالم برای رشد طبیعی مو فراهم می‌کنند.

درمان خانگی و گیاهی ریزش مو در کودکان

استفاده از روش‌های خانگی برای درمان ریزش شدید مو در بچه ها می‌تواند وسوسه‌انگیز باشد، اما در مورد کودکان باید با احتیاط بسیار زیادی عمل کرد. پوست و بدن کودکان بسیار حساس‌تر از بزرگسالان است.
روش‌های ایمن و توصیه‌شده:
ماساژ با روغن‌های طبیعی: ماساژ ملایم پوست سر کودک با چند قطره روغن نارگیل، بادام شیرین یا زیتون می‌تواند به افزایش گردش خون و آرامش کودک کمک کند. این کار را می‌توانید هفته‌ای یک بار قبل از حمام انجام دهید.
رژیم غذایی سالم: بهترین درمان خانگی، فراهم کردن یک رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی است که در جدول بالا به آن اشاره شد.
بایدها و نبایدهای مهم:
از استفاده از هرگونه ترکیب گیاهی، دمنوش یا روغن‌های esencial (اسانسی) که از ایمنی آن‌ها برای کودکان مطمئن نیستید، جداً خودداری کنید. بسیاری از گیاهان می‌توانند باعث واکنش‌های آلرژیک شدید در کودکان شوند. موضوع درمان گیاهی ریزش مو در کودکان یا درمان ریزش مو کودکان در طب سنتی باید حتماً تحت نظر یک متخصص معتبر و با تجربه در حوزه اطفال صورت گیرد.

کلام آخر ویمام

مشاهده ریزش مو در فرزندتان بدون شک تجربه‌ای نگران‌کننده است. اما امیدواریم با مطالعه این راهنمای دقیق، دریافته باشید که این پدیده در اغلب موارد، به خصوص در نوزادان، کاملاً طبیعی است و در موارد دیگر نیز با تشخیص صحیح و پیگیری پزشکی، به طور کامل قابل درمان است. مهم‌ترین پیام ما به شما این است که آرامش خود را حفظ کنید و از نتیجه‌گیری‌های شتاب‌زده بپرهیزید. بدن کودکان توانایی شگفت‌انگیزی برای بازیابی و ترمیم خود دارد. با فراهم کردن یک محیط آرام، تغذیه سالم و مهم‌تر از همه، پیروی از دستورات پزشک متخصص، شما بهترین حمایت را از فرزندتان به عمل می‌آورید. به یاد داشته باشید که صبر و پیگیری مداوم، دو کلید اصلی برای رسیدن به نتیجه مطلوب هستند. در این مسیر، وی مام همیشه در کنار شماست تا با ارائه اطلاعات دقیق، به شما در پیمودن مسیر والدگری با آگاهی و اطمینان بیشتر کمک کند.

منبع: webmd , healthline