10 راه قطعی جلوگیری از ریزش مو در رژیم کتوژنیک + علت ریختن مو در لاغری کتوژنیک

اگر به تازگی رژیم کتوژنیک را شروع کرده‌اید، ممکن است نگران یکی از عوارض شایع آن باشید: ریزش مو در رژیم کتوژنیک. سوال خیلی‌ها این است که آیا رژیم کتوژنیک باعث ریزش مو می‌شود؟ و اگر جواب مثبت است، چه راهکارهایی برای جلوگیری از آن وجود دارد.

در این مقاله به بررسی علت ریزش مو در رژیم کتوژنیک می‌پردازیم، نکاتی برای پیشگیری ارائه می‌کنیم و روش‌های درمان ریزش مو بعد از رژیم کتوژنیک را معرفی می‌کنیم. با خواندن ادامه مطلب، یاد می‌گیرید چگونه با رعایت اصول ساده، بتوانید از سلامت موهایتان محافظت کنید و همزمان از فواید رژیم کتوژنیک بهره‌مند شوید.

آیا رژیم کتوژنیک باعث ریزش مو میشود؟

بیایید بدون هیچ مقدمه‌ای به سراغ اصل مطلب برویم. پاسخ صریح و همدلانه به این سوال “بله” است. ریزش مو در رژیم کتوژنیک یک عارضه جانبی واقعی و نسبتاً شایع است که بسیاری از افراد، به خصوص در ماه‌های اولیه شروع این رژیم، آن را تجربه می‌کنند. اما قبل از اینکه دچار وحشت شوید و رژیم خود را رها کنید، باید چند نکته بسیار مهم را بدانید: این نوع ریزش مو در اکثریت قریب به اتفاق موارد، موقتی است و با راهکارهای صحیح، کاملاً قابل مدیریت و بازگشت می‌باشد.

معرفی علمی پدیده تلوژن افلوویوم (Telogen Effluvium)

برای اینکه بفهمیم دقیقاً چه اتفاقی می‌افتد، باید با چرخه طبیعی رشد مو آشنا شویم. هر تار موی ما سه مرحله اصلی را طی می‌کند:

1. فاز رشد (آناژن): این مرحله فعال است و حدود ۲ تا ۷ سال طول می‌کشد. در هر زمان، حدود ۸۵-۹۰٪ از موهای ما در این فاز قرار دارند.
2. فاز انتقال (کاتاژن): یک دوره کوتاه چند هفته‌ای که در آن رشد مو متوقف می‌شود.
3. فاز استراحت (تلوژن): این مرحله حدود ۳ ماه طول می‌کشد. در این فاز، موی قدیمی در فولیکول باقی می‌ماند تا زمانی که موی جدید شروع به رشد کرده و آن را به بیرون هل دهد. در حالت عادی، تنها حدود ۱۰-۱۵٪ از موهای ما در این فاز قرار دارند.

حالا، وقتی بدن با یک تغییر بزرگ، شوک یا استرس فیزیولوژیکی مواجه می‌شود—مانند یک جراحی بزرگ، یک بیماری سخت، زایمان، یا شروع یک رژیم غذایی بسیار محدودکننده مانند کتوژنیک واکنش نشان می‌دهد. بدن برای حفظ منابع انرژی خود برای عملکردهای حیاتی، تصمیم می‌گیرد که منابع کمتری را به فرآیندهای غیرضروری مانند رشد مو اختصاص دهد. در نتیجه، تعداد زیادی از فولیکول‌های مو که در فاز رشد بوده‌اند، به طور ناگهانی و پیش از موعد وارد فاز استراحت (تلوژن) می‌شوند. این پدیده «تلوژن افلوویوم» نام دارد. از آنجایی که فاز تلوژن حدود ۳ ماه طول می‌کشد، شما معمولاً ریزش موی قابل توجه را ۳ ماه پس از آن رویداد استرس‌زا (یعنی شروع رژیم) مشاهده می‌کنید.

مهم‌ترین تمایز

خیالتان راحت، این نوع ریزش مو با ریزش موی دائمی ناشی از دلایل ژنتیکی (آلوپسی آندروژنیک) یا بیماری‌های خودایمنی کاملاً متفاوت است. در تلوژن افلوویوم، فولیکول‌های مو آسیب نمی‌بینند، بلکه فقط به طور موقت به خواب می‌روند. به محض اینکه بدن با شرایط جدید سازگار شود و استرس برطرف گردد، این فولیکول‌ها دوباره به فاز رشد باز خواهند گشت.

علت ریزش مو در رژیم کتوژنیک چیست؟

اکنون که می‌دانیم این پدیده علمی چیست، بیایید بررسی کنیم که دقیقاً چه عواملی در رژیم کتوژنیک ماشه این استرس را می‌کشند. علت ریزش مو در رژیم کتوژنیک معمولاً ترکیبی از چند عامل است، نه فقط یک دلیل واحد.

۱. استرس ناشی از تغییر ناگهانی رژیم

همانطور که توضیح داده شد، عامل اصلی همین شوک اولیه است. تغییر منبع سوخت بدن از کربوهیدرات به چربی، یک تغییر متابولیک بسیار بزرگ است. بدن شما برای سازگاری با این وضعیت جدید، نیازمند زمان است. این تغییر ناگهانی، حتی اگر در جهت سلامتی باشد، از نظر فیزیولوژیکی یک استرس بزرگ محسوب می‌شود و همانطور که گفتیم، استرس اولین و مهم‌ترین دلیل برای شروع تلوژن افلوویوم است. بسیاری از افراد در فروم‌هایی مانند نی نی سایت تجربه خود را اینگونه به اشتراک می‌گذارند: “دقیقاً سه ماه بعد از شروع کتو، موهام شروع کرد به ریختن!” این بازه زمانی کاملاً با الگوی کلاسیک تلوژن افلوویوم مطابقت دارد.

۲. کاهش کالری شدید و کاهش وزن سریع

بسیاری از افراد هنگام شروع رژیم کتو، بیش از حد هیجان‌زده شده و کالری دریافتی خود را به شدت کاهش می‌دهند تا نتایج سریع‌تری بگیرند. این یک اشتباه بزرگ است. کاهش وزن بسیار سریع (بیش از ۱.۵ تا ۲ کیلوگرم در هفته پس از هفته اول) صرف نظر از نوع رژیم، یک سیگنال خطر برای بدن است. بدن این کاهش کالری شدید را به عنوان قحطی تلقی کرده و برای حفظ بقا، منابع را از فرآیندهای غیرحیاتی مانند رشد مو منحرف می‌کند. بنابراین، گاهی اوقات مقصر اصلی خود رژیم کتو نیست، بلکه نحوه اجرای نادرست و تهاجمی آن است.

۳. کمبود مواد مغذی کلیدی برای سلامت مو

رژیم کتوژنیک به دلیل حذف گروه‌های غذایی بزرگ مانند میوه‌ها، حبوبات و غلات، می‌تواند شما را در معرض خطر کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی حیاتی برای سلامت مو قرار دهد. حتی اگر تمام غذاهای مجاز را هم مصرف کنید، ممکن است دریافت برخی مواد مغذی به چالش کشیده شود.

• بیوتین (ویتامین B7): این ویتامین نقش کلیدی در تولید کراتین، پروتئین اصلی سازنده مو، دارد. هرچند منابع خوبی از بیوتین مانند تخم‌مرغ و سالمون در کتو مجاز هستند، اما بسیاری از منابع غنی دیگر مانند حبوبات و برخی مغزها محدود می‌شوند.
• آهن: کمبود آهن (کم‌خونی) یکی از شایع‌ترین دلایل ریزش مو در زنان است. آهن برای حمل اکسیژن به سلول‌ها، از جمله فولیکول‌های مو، ضروری است. هرچند گوشت قرمز منبع عالی آهن است، اما برخی افراد ممکن است به اندازه کافی از آن مصرف نکنند یا جذب آهن در بدنشان دچار مشکل باشد.
• زینک (روی): روی برای رشد و ترمیم بافت مو ضروری است و کمبود آن می‌تواند منجر به نازک شدن و ریزش مو شود.

۴. عدم دریافت پروتئین کافی و باکیفیت

این یک تصور غلط رایج است که کتو یک رژیم پرپروتئین است. در واقع، کتوژنیک استاندارد یک رژیم پروتئین متوسط است. موهای ما عمدتاً از پروتئین ساخته شده‌اند و دریافت پروتئین ناکافی می‌تواند مستقیماً به ساختار ساقه مو آسیب زده و رشد آن را متوقف کند. برخی افراد در رژیم کتو آنقدر بر روی مصرف چربی تمرکز می‌کنند که از مصرف پروتئین کافی غافل می‌شوند. این اشتباه می‌تواند به قیمت سلامت موهایشان تمام شود.

درمان ریزش مو در رژیم کتوژنیک

خبر خوب این است که شما می‌توانید با چند استراتژی هوشمندانه و عملی، این عارضه را مدیریت کرده و به بدن خود برای بازگرداندن سلامت موهایتان کمک کنید. درمان ریزش مو در رژیم کتوژنیک عمدتاً بر روی اصلاح رژیم غذایی و جبران کمبودهای احتمالی متمرکز است.

۱. تمرکز بر تغذیه از درون به بیرون

شما نمی‌توانید سلامت مو را تنها با محصولات موضعی تأمین کنید. قوی‌ترین درمان از درون بدن شما آغاز می‌شود:

• پروتئین کافی و باکیفیت بخورید: مطمئن شوید که در هر وعده غذایی خود یک منبع پروتئین خوب دارید. هدف‌گذاری برای مصرف حدود ۱.۲ تا ۱.۷ گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن، یک راهنمای کلی خوب است. منابعی مانند گوشت گاو تغذیه شده با علف، مرغ ارگانیک، ماهی‌های چرب (سالمون، ساردین) و تخم‌مرغ را در اولویت قرار دهید.
• غذاهای غنی از بیوتین را بگنجانید: زرده تخم‌مرغ، جگر، سالمون، آووکادو، گل کلم و آجیل‌هایی مانند بادام و گردو منابع عالی بیوتین هستند که با رژیم کتو سازگارند.
• منابع آهن را فراموش نکنید: گوشت قرمز، جگر و اسفناج از بهترین منابع آهن هستند. برای افزایش جذب آهن از منابع گیاهی مانند اسفناج، آن را همراه با یک منبع ویتامین C (مانند فلفل دلمه‌ای یا آب لیمو) مصرف کنید.
• روی (زینک) کافی دریافت کنید: گوشت گاو، گوشت بره، مرغ (به خصوص ران) و تخم کدو تنبل منابع غنی از روی هستند.

۲. استفاده هوشمندانه از مکمل‌ها (حتماً با مشورت متخصص)

در حالی که غذا همیشه باید در اولویت باشد، برخی مکمل‌ها می‌توانند به عنوان یک ابزار کمکی مفید عمل کنند:

• پپتیدهای کلاژن (Collagen Peptides): کلاژن فراوان‌ترین پروتئین در بدن است و آمینو اسیدهای لازم برای ساخت کراتین مو را فراهم می‌کند. افزودن پودر کلاژن به قهوه یا اسموتی صبحگاهی می‌تواند بسیار مفید باشد.
• بیوتین: اگر رژیم غذایی شما از نظر بیوتین فقیر است، مصرف یک مکمل بیوتین می‌تواند کمک‌کننده باشد.
• یک مولتی‌ویتامین کامل: برای اطمینان از اینکه هیچ‌گونه کمبود ویتامین یا ماده معدنی دیگری ندارید، مصرف یک مولتی‌ویتامین باکیفیت که حاوی آهن، زینک، ویتامین C و D باشد، توصیه می‌شود.

۳. مراقبت‌های خارجی و کاهش استرس فیزیکی مو

• از شامپوهای ملایم و بدون سولفات استفاده کنید.
• از بستن موها به شکل دم اسبی سفت یا استفاده از ابزارهای حرارتی داغ که باعث کشش و آسیب به ریشه مو می‌شوند، خودداری کنید.
• ماساژ ملایم پوست سر برای چند دقیقه در روز می‌تواند به افزایش گردش خون در فولیکول‌ها کمک کند.

در جدول زیر، خلاصه‌ای از دلایل اصلی ریزش مو و راهکارهای تغذیه‌ای آن را مشاهده می‌کنید:

کمبود احتمالی (علت اصلی)	بهترین منابع غذایی کتو-دوست (راهکار درمانی)
استرس متابولیک (تلوژن افلوویوم)	صبوری، مدیریت استرس، اطمینان از دریافت کالری کافی
کمبود بیوتین (ویتامین B7)	زرده تخم‌مرغ، جگر، سالمون، آووکادو، گل کلم، بادام
کمبود آهن	گوشت قرمز، اسفناج و سایر سبزیجات برگ تیره، جگر، تخم کدو
کمبود زینک (روی)	گوشت گاو، مرغ (به خصوص قسمت‌های تیره مانند ران)، تخم کدو
پروتئین ناکافی	تمرکز بر مصرف کافی گوشت، ماهی، تخم‌مرغ و مکمل کلاژن

جلوگیری از ریزش مو در رژیم کتوژنیک

• کاهش وزن را تدریجی کنید: به جای ایجاد یک کسری کالری بسیار بزرگ، با یک کسری کالری ملایم‌تر (حدود ۵۰۰ کالری کمتر از نیاز روزانه) شروع کنید. هدف‌گذاری برای کاهش وزن ۰.۵ تا ۱ کیلوگرم در هفته یک هدف سالم و پایدار است.
• پروتئین را در اولویت مطلق قرار دهید: قبل از اینکه نگران رسیدن به درصد چربی خود باشید، مطمئن شوید که پروتئین کافی دریافت می‌کنید. پروتئین برای حفظ توده عضلانی و سلامت موهای شما حیاتی است.
• یک رژیم کتو رنگارنگ داشته باشید: رژیم کتو فقط به معنای خوردن کره و بیکن نیست. بشقاب خود را با انواع سبزیجات کم‌کربوهیدرات رنگارنگ (اسفناج، کلم بروکلی، فلفل دلمه‌ای، کدو) پر کنید تا حداکثر ویتامین‌ها و مواد معدنی را دریافت نمایید.
• آب کافی بنوشید و الکترولیت‌ها را جدی بگیرید: هیدراته نگه داشتن بدن و تأمین سدیم، پتاسیم و منیزیم کافی، به کاهش استرس کلی بدن و مدیریت بهتر عوارض اولیه کمک می‌کند.
• با یک متخصص آگاه مشورت کنید: این مهم‌ترین قدم است. شروع یک رژیم محدودکننده مانند کتوژنیک، به خصوص برای زنان که سیستم هورمونی حساس‌تری دارند و بیشتر در معرض کمبود آهن هستند، می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. برای اطمینان از اینکه رژیم شما تمام نیازهای بدن‌تان را برآورده می‌کند و از عوارضی مانند ریزش موی شدید جلوگیری به عمل می‌آید، دریافت یک ویزیت آنلاین زنان قبل از شروع رژیم، یک اقدام هوشمندانه و مسئولانه برای حفظ سلامتی شماست. یک متخصص می‌تواند با بررسی آزمایش‌های شما، یک برنامه شخصی‌سازی شده و ایمن را برایتان طراحی کند.

ریزش مو بعد از رژیم کتوژنیک

 

این سوالی است که برای هر کسی که با این مشکل مواجه شده، بسیار اهمیت دارد. می‌دانیم که دیدن ریزش مو می‌تواند ترسناک باشد، اما در اینجا یک خبر بسیار خوب برای شما داریم: همانطور که در ابتدا تاکید کردیم، ریزش موی ناشی از رژیم کتو (تلوژن افلوویوم) تقریباً همیشه موقتی است و موهای شما دوباره رشد خواهند کرد.

فولیکول‌های موی شما آسیب ندیده‌اند، بلکه فقط به طور موقت به فاز استراحت رفته‌اند. به محض اینکه بدن شما با رژیم جدید سازگار شود، استرس فیزیولوژیکی کاهش یابد و شما کمبودهای تغذیه‌ای احتمالی را برطرف کنید، فولیکول‌ها دوباره به فاز رشد (آناژن) بازمی‌گردند. اما باید صبور باشید. چرخه رشد مو یک فرآیند زمان‌بر است.

• معمولاً حدود ۳ تا ۶ ماه پس از برطرف شدن عامل استرس‌زا (مثلاً پس از سازگار شدن با رژیم یا اصلاح کمبودها)، شما شروع به دیدن موهای جدید و کرکی (Baby Hair) در خط رویش موی خود خواهید کرد.
• ممکن است تا یک سال یا بیشتر طول بکشد تا موها به طور کامل به تراکم و ضخامت قبلی خود بازگردند، زیرا مو به طور متوسط حدود ۱ تا ۱.۵ سانتی‌متر در ماه رشد می‌کند.

چه زمانی باید نگران شد و به پزشک مراجعه کرد؟

اگر شما تمام راهکارهای تغذیه‌ای را رعایت کرده‌اید، چند ماه از سازگاری بدنتان با رژیم گذشته و یا حتی رژیم را به پایان رسانده‌اید، اما ریزش مو همچنان به شدت ادامه دارد، زمان آن است که به دنبال دلایل دیگری بگردید. در این حالت، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا سایر علل احتمالی ریزش مو مانند مشکلات تیروئید، کم‌خونی شدید، تغییرات هورمونی یا کمبودهای ویتامینی شدید بررسی شوند.

کلام آخر وی‌مام

در پایان، ریزش مو در رژیم کتوژنیک یک تجربه نگران‌کننده اما قابل درک و خوشبختانه، عمدتاً قابل مدیریت و موقتی است. این مشکل معمولاً یک ایراد ذاتی در خود رژیم نیست، بلکه نشانه واکنش بدن به یک تغییر بزرگ و ناگهانی یا اجرای نادرست رژیم است. بدن شما در حال ارسال یک سیگنال است که به مواد مغذی بیشتری نیاز دارد و شما باید به این سیگنال گوش دهید.

از نظر ما در وی مام، مهم‌ترین پیام این است که با یک رویکرد هوشمندانه، آرام و علمی، می‌توانید هم به اهداف کاهش وزن خود در رژیم کتوژنیک برسید و هم سلامت و شادابی موهایتان را حفظ کنید. به جای تمرکز صرف بر روی کاهش وزن سریع و محدود کردن بیش از حد کالری، بر روی کیفیت مواد غذایی، مصرف پروتئین کافی، تأمین ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری و صبوری تمرکز کنید. هرگز سلامتی بلندمدت خود را فدای نتایج کوتاه‌مدت و سریع نکنید و برای شروع رژیم‌های محدودکننده و تخصصی مانند کتوژنیک، حتماً از راهنمایی و حمایت متخصصان بهره‌مند شوید.

با شروع ریزش مو در رژیم کتو چه کار کنیم؟

اولین قدم این است که وحشت نکنید. رژیم غذایی خود را مرور کنید و مطمئن شوید کالری، پروتئین و مواد مغذی کافی (به خصوص بیوتین، آهن و زینک) دریافت می‌کنید. مصرف مکمل کلاژن و یک مولتی‌ویتامین باکیفیت نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد. صبور باشید، زیرا این وضعیت معمولاً موقتی است.

آیا موهای ریخته شده در رژیم کتوژنیک دوباره رشد می‌کنند؟

بله، در اکثریت قریب به اتفاق موارد، این نوع ریزش مو (تلوژن افلوویوم) موقتی است. به محض اینکه بدن شما با رژیم سازگار شود و استرس متابولیک کاهش یابد، فولیکول‌های مو دوباره به فاز رشد بازگشته و موهای جدید شروع به رشد می‌کنند.

چه ویتامین‌ها و مکمل‌هایی برای جلوگیری از ریزش مو در کتو موثر است؟

مکمل‌های بیوتین، آهن (در صورت کمبود)، زینک، کلاژن و یک مولتی‌ویتامین کامل که حاوی ویتامین‌های گروه B، ویتامین C و D باشد، می‌توانند بسیار مفید باشند. با این حال، قبل از مصرف هرگونه مکمل، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

آیا خوردن چربی زیاد در رژیم کتو باعث ریزش مو می‌شود؟

خیر، خود چربی به طور مستقیم باعث ریزش مو نمی‌شود. مشکل زمانی ایجاد می‌شود که تمرکز بیش از حد بر روی چربی، باعث غفلت از مصرف پروتئین کافی و سبزیجات غنی از مواد مغذی شود. تعادل در ماکروها کلیدی است.

ریزش موی ناشی از رژیم کتو معمولاً چقدر طول می‌کشد؟

دوره ریزش فعال معمولاً چند ماه طول می‌کشد. پس از آن، با برطرف شدن عامل استرس‌زا، ریزش به حالت عادی بازگشته و فرآیند رشد مجدد موها آغاز می‌شود که این فرآیند می‌تواند ۶ ماه تا یک سال زمان ببرد تا تراکم مو به حالت قبل بازگردد.

آیا با شروع ریزش مو باید رژیم کتو را فوراً قطع کرد؟

لزوماً خیر. ابتدا سعی کنید با راهکارهای تغذیه‌ای ذکر شده (افزایش کالری، پروتئین و مواد مغذی) مشکل را مدیریت کنید. اگر ریزش مو بسیار شدید بود یا پس از چند ماه بهبود نیافت، بهتر است با مشورت پزشک، رژیم خود را اصلاح کرده یا به تدریج از آن خارج شوید.

تفاوت این نوع ریزش مو با ریزش موی ارثی یا هورمونی چیست؟

ریزش موی ناشی از رژیم کتو (تلوژن افلوویوم) یک ریزش موی پراکنده در سراسر سر است و باعث نازک شدن کلی موها می‌شود. در مقابل، ریزش موی ارثی الگوی مشخصی دارد (مانند عقب رفتن خط مو یا کم‌پشت شدن فرق سر) و ریزش موی هورمونی نیز اغلب الگوهای خاص خود را دارد.

منبع: everydayhealth / thehairypill