جدیدترین روش های درمان ریزش مو ؛ از مزوتراپی و PRP تا درمان دارویی و کلینیکال

در این لحظه، 62 نفر در حال مشاهده این مقاله هستند
این مقاله توسط دکتر حامد دلجویی از نظر علمی تایید شده است در صورتی که علائم شما ، مشابه آنچه در مقاله گفته شده است میباشد بهتر است با متخصصین ما مشورت کنید

درمان ریزش مو یکی از دغدغه‌های اصلی افرادی است که با این مشکل روبه‌رو می‌شوند. تنوع زیاد روش‌ها و محصولات موجود، از مزوتراپی و پی‌آر‌پی گرفته تا لیزر و ماینوکسیدیل، تصمیم‌گیری را دشوار می‌کند. هر روش مزایا، محدودیت‌ها و میزان اثربخشی متفاوتی دارد و انتخاب اشتباه می‌تواند زمان و هزینه زیادی را هدر دهد.
ما در وی‌مام اینجا هستیم تا با نگاهی علمی و بی‌طرفانه، همه گزینه‌های درمانی را بررسی کنیم و به شما کمک کنیم بهترین روش را متناسب با نیاز و شرایط خود انتخاب کنید.

داروهای مناسب برای درمان ریزش مو

قبل از ورود به دنیای روش‌های کلینیکال، اولین و در دسترس‌ترین گزینه‌ها، درمان‌های دارویی هستند. این داروها که سال‌هاست مورد تحقیق و استفاده قرار گرفته‌اند، سنگ بنای بسیاری از پروتکل‌های درمانی، به خصوص برای درمان ریزش موی ارثی، محسوب می‌شوند. آشنایی با نحوه عملکرد، مزایا و معایب آن‌ها برای هر فردی که با ریزش مو درگیر است، ضروری است.

درمان ریزش مو با ماینوکسیدیل

ماینوکسیدیل شاید معروف‌ترین داروی موضعی برای درمان ریزش مو باشد که بدون نیاز به نسخه پزشک در دسترس است. این دارو در ابتدا برای درمان فشار خون بالا تولید شده بود، اما به طور اتفاقی مشاهده شد که یکی از عوارض جانبی آن، افزایش رشد مو است. ماینوکسیدیل به صورت محلول (معمولاً ۲٪ برای زنان و ۵٪ برای مردان) و فوم عرضه می‌شود. مکانیسم دقیق عملکرد آن هنوز کاملاً مشخص نیست، اما تصور می‌شود با گشاد کردن عروق خونی پوست سر، جریان خون، اکسیژن و مواد مغذی را به فولیکول‌های مو افزایش می‌دهد. این کار باعث می‌شود فولیکول‌های در حال کوچک شدن (مینیاتوریزه شده) دوباره تقویت شوند و فاز رشد مو (آناژن) طولانی‌تر شود. نتیجه، کاهش ریزش و تحریک رشد مجدد موهای ضخیم‌تر است.

نکات مهم و عوارض جانبی ماینوکسیدیل چیست؟ یکی از نکات بسیار مهم در مورد ماینوکسیدیل، نیاز به مصرف مداوم و منظم آن است. نتایج معمولاً پس از ۴ تا ۶ ماه استفاده روزانه قابل مشاهده است و با قطع مصرف، موهای جدید رشد کرده ممکن است طی چند ماه دوباره بریزند. همچنین، برخی افراد در ۲ تا ۸ هفته اول مصرف، یک دوره ریزش موی اولیه را تجربه می‌کنند که ناشی از ریزش موهای در فاز استراحت برای باز کردن فضا برای رشد موهای جدید و قوی‌تر است؛ این پدیده طبیعی است و نشانه پاسخ بدن به درمان است. چه کسانی نباید از ماینوکسیدیل استفاده کنند؟ زنان باردار یا شیرده و افراد دارای حساسیت به ترکیبات دارو باید از مصرف آن خودداری کنند. عوارض جانبی آن معمولاً خفیف و موضعی است و می‌تواند شامل خارش، خشکی و پوسته پوسته شدن پوست سر باشد. رشد موهای ناخواسته در صورت، به خصوص در زنان، از عوارض نادرتر آن است.

درمان ریزش مو ارثی با قرص فیناستراید

اگر ماینوکسیدیل یک تقویت‌کننده عمومی است، قرص فیناستراید برای ریزش موی ارثی یک سلاح هدفمند و بسیار موثر است. این قرص خوراکی که با نسخه پزشک قابل تهیه است، به طور مستقیم به علت اصلی ریزش موی آندروژنیک حمله می‌کند. فیناستراید با مهار آنزیم 5-آلفا ردوکتاز نوع دوم، از تبدیل تستوسترون به دی‌هیدروتستوسترون (DHT) جلوگیری می‌کند. DHT همان هورمونی است که در افراد با استعداد ژنتیکی، باعث کوچک شدن و نابودی فولیکول‌های مو می‌شود. با کاهش سطح DHT در پوست سر، فرآیند مینیاتوریزاسیون متوقف شده و به فولیکول‌ها فرصت بازسازی و تولید موهای سالم‌تر داده می‌شود. تاثیر فیناستراید بر ریزش مو بسیار قابل توجه است و می‌تواند تا ۹۰٪ ریزش مو را متوقف کرده و در بیش از ۶۰٪ موارد باعث رشد مجدد مو شود.

عوارض قرص فیناستراید: این دارو فقط برای مصرف مردان تایید شده و مصرف آن برای زنان، به خصوص در سنین باروری، مطلقاً ممنوع است زیرا می‌تواند باعث ایجاد ناهنجاری‌های جدی در جنین پسر شود. شایع‌ترین نگرانی در مورد این دارو، عوارض جانبی جنسی آن است که در درصد کمی از مردان (حدود ۱ تا ۲ درصد) رخ می‌دهد و می‌تواند شامل کاهش میل جنسی، اختلال در نعوظ و کاهش حجم مایع منی باشد. این عوارض معمولاً با ادامه مصرف یا پس از قطع دارو برطرف می‌شوند.

آیا آمپول بیوتین و بپانتن برای درمان ریز مو موثر است؟

تزریق آمپول بیوتین و بپانتن برای ریزش مو یکی از درمان‌های بسیار محبوب، به خصوص در ایران است. بیوتین (ویتامین B7) و بپانتن (ویتامین B5) هر دو برای سلامت پوست و مو ضروری هستند. بیوتین در تولید کراتین، پروتئین اصلی سازنده مو، نقش دارد و بپانتن به آبرسانی و ترمیم ساقه مو کمک می‌کند. تاثیر آمپول بیوتین در رشد مو زمانی چشمگیر است که فرد دچار کمبود واقعی این ویتامین‌ها باشد. در افرادی که کمبود ندارند، تزریق این آمپول‌ها بیشتر نقش تقویتی و کمک‌درمانی دارد و می‌تواند به بهبود کیفیت و ضخامت موهای موجود کمک کند، اما به تنهایی نمی‌تواند جایگزین درمان‌های اصلی برای ریزش موی ارثی یا هورمونی شود.

درمان‌های تزریقی کلینیکال

درمان ریزش موی هورمونی چگونه است؟

در سال‌های اخیر، روش‌های درمانی که مواد مغذی و فاکتورهای رشد را به طور مستقیم به پوست سر و در نزدیکی فولیکول‌ها می‌رسانند، محبوبیت فوق‌العاده‌ای پیدا کرده‌اند. این روش‌ها با دور زدن سد پوستی، اثربخشی بالاتری نسبت به محصولات موضعی دارند.

مزوتراپی مو چیست و چه تاثیری دارد؟

مزوتراپی مو چیست و چه تاثیری دارد؟ مزوتراپی یک تکنیک درمانی است که در آن، یک «کوکتل» سفارشی از مواد مختلف، از طریق تزریقات بسیار ریز و سطحی، مستقیماً به لایه میانی پوست (مزودرم) در ناحیه سر تزریق می‌شود. این کوکتل می‌تواند شامل ویتامین‌ها (مانند بیوتین و بپانتن)، مواد معدنی (مانند زینک)، آمینواسیدها، آنتی‌اکسیدان‌ها و حتی داروهایی مانند ماینوکسیدیل یا مهارکننده‌های DHT باشد. فواید مزوتراپی مو شامل تغذیه مستقیم فولیکول‌ها، افزایش گردش خون در پوست سر، کاهش التهاب و مهار عوامل ایجادکننده ریزش مو است.

تعداد جلسات لازم برای مزوتراپی مو معمولاً بین ۶ تا ۱۰ جلسه با فواصل یک تا دو هفته است و پس از آن جلسات یادآور به صورت ماهانه یا چند ماه یکبار توصیه می‌شود. آیا مزوتراپی درد دارد؟ درد آن معمولاً خفیف و قابل تحمل است و شبیه به سوزن‌سوزن شدن‌های کوچک است که می‌توان با استفاده از کرم‌های بی‌حسی موضعی آن را به حداقل رساند.

پی آر پی مو PRP برای درمان ریزش مو

پی آر پی مو (PRP) برای ریزش مو یکی از جذاب‌ترین و طبیعی‌ترین روش‌های درمانی است. در این روش، از قدرت ترمیم‌کنندگی بدن خود فرد استفاده می‌شود. فرآیند با گرفتن مقدار کمی خون از بازوی شما، شبیه به یک آزمایش خون ساده، آغاز می‌شود. سپس این خون در دستگاه سانتریفیوژ قرار می‌گیرد تا اجزای آن از هم جدا شوند و پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) استخراج شود. این پلاسما سرشار از فاکتورهای رشد است؛ پروتئین‌های قدرتمندی که به طور طبیعی در بدن مسئول ترمیم بافت و تحریک سلول‌ها هستند. سپس این PRP غلیظ شده، به نواحی کم‌پشت پوست سر تزریق می‌شود.

تاثیر پی آر پی بر ریزش مو از طریق تحریک فولیکول‌های خفته، افزایش ضخامت ساقه مو و بهبود سلامت کلی پوست سر اعمال می‌شود. از آنجایی که از خون خود فرد استفاده می‌شود، خطر واکنش آلرژیک یا پس زدن وجود ندارد. مراقبت بعد از prp مو معمولاً ساده است و شامل پرهیز از شستشوی سر برای ۲۴ ساعت و عدم استفاده از داروهای ضدالتهاب برای چند روز است. هزینه هر جلسه پی ار پی مو در تهران بین ۲ تا ۶ میلیون تومان متغیر است.

متن انگلیسی:
Hair supplements such as Viviscal or Nutrafol have shown success in boosting hair growth. These supplements have several ingredients intended to promote hair growth, including biotin, collagen, horsetail extract, B-complex, and other vitamins and natural ingredients.

ترجمه متن:
مکمل‌های مو مانند ویویسکال یا نوترافول در تقویت رشد مو موفقیت نشان داده‌اند. این مکمل‌ها حاوی چندین ماده‌ی مؤثر برای تقویت رشد مو هستند، از جمله بیوتین، کلاژن، عصاره‌ی دم اسب، ویتامین B کمپلکس و سایر ویتامین‌ها و مواد طبیعی.

webmd

هیر فیلر برای ضخامت و رشد مو

هیر فیلر چیست؟ هیر فیلر یا فیلر مو، یکی از جدیدترین نوآوری‌ها در زمینه درمان‌های تزریقی است. این محصول که بر پایه هیالورونیک اسید کراس لینک شده و ترکیبی از پپتیدهای بیومیمتیک (پروتئین‌های کوچک) ساخته شده، با یک هدف دوگانه عمل می‌کند. هیالورونیک اسید به آبرسانی عمیق پوست سر کمک می‌کند، در حالی که پپتیدها سیگنال‌های خاصی را به سلول‌های فولیکول ارسال می‌کنند که باعث مهار ریزش مو، تحریک گردش خون و فعال‌سازی مجدد فرآیند رشد مو می‌شوند.

تزریق فیلر مو برای درمان ریزش مو به خصوص برای افرادی که موهای نازک و ضعیفی دارند و به دنبال افزایش ضخامت و تراکم هستند، موثر است. ماندگاری فیلر مو بسته به فرد و محصول مورد استفاده متفاوت است و معمولاً نیاز به تکرار جلسات در فواصل زمانی مشخص دارد.

مزونیدلینگ مو چگونه است؟

مزونیدلینگ مو چیست؟ این روش در واقع ترکیبی از دو تکنیک است: میکرونیدلینگ و مزوتراپی. در این روش، از یک دستگاه قلم‌مانند با سوزن‌های بسیار ریز (مانند درماپن) برای ایجاد هزاران میکروکانال در سطح پوست سر استفاده می‌شود. این کار دو فایده اصلی دارد: اولاً، این آسیب‌های کنترل‌شده، فرآیند ترمیم طبیعی بدن را فعال کرده و باعث افزایش تولید کلاژن و فاکتورهای رشد در ناحیه می‌شود.

دوماً، این کانال‌های ریز، مسیرهای مستقیمی برای جذب بسیار بهتر و عمیق‌تر کوکتل‌های مزوتراپی که همزمان روی پوست سر ریخته می‌شوند، فراهم می‌کنند. مقایسه مزونیدلینگ و مزوتراپی نشان می‌دهد که مزونیدلینگ به دلیل تحریک مکانیکی، پتانسیل بیشتری برای تحریک رشد مو دارد. هزینه هر جلسه مزونیدلینگ مو می‌ تواند از یک میلیون و دویست هزار تومان تا دو میلیون تومان متغیر باشد.

ویژگی مزوتراپی مو پی آر پی مو (PRP) هیر فیلر (فیلر مو)
ماده تزریقی کوکتل ویتامین‌ها، مواد معدنی و داروها پلاسمای غنی از پلاکت خون خود فرد هیالورونیک اسید و پپتیدهای فعال
مکانیسم اصلی تغذیه مستقیم و مهار عوامل ریزش تحریک فولیکول با فاکتورهای رشد آبرسانی، احیا و تحریک رشد
هزینه تقریبی هر جلسه متوسط (از ۱.۲ میلیون تومان به بالا) بالا (بین ۲ تا ۶ میلیون تومان) بالا
تعداد جلسات بیشتر (مثلاً ۶ تا ۱۰ جلسه) کمتر (مثلاً ۳ تا ۴ جلسه) کمتر (معمولاً ۴ جلسه)
بهترین کاندیدا ریزش موی ناشی از کمبود مواد مغذی، هورمونی ریزش موی ارثی، تقویت کلی موها موهای نازک و ضعیف، ریزش موی الگو

درمان‌های جدید برای ریزش مو

 

علاوه بر تزریقات، تکنولوژی‌های نوین دیگری نیز برای تحریک رشد مو بدون نیاز به سوزن توسعه یافته‌اند. این روش‌ها برای افرادی که از تزریق هراس دارند یا به دنبال گزینه‌های مکمل هستند، بسیار مناسبند.

لیزرتراپی مو یا کلاه لیزری برای درمان ریزش مو

لیزرتراپی مو که به آن لیزرتراپی سطح پایین (LLLT) نیز گفته می‌شود، یک روش غیرتهاجمی و بدون درد است. در این روش، از دستگاه‌هایی مانند کلاه، شانه یا هدبند لیزری استفاده می‌شود که نور قرمز با طول موج مشخص را به پوست سر می‌تابانند. تاثیر لیزر تراپی در درمان ریزش مو از طریق فرآیندی به نام «فتوبیومدولاسیون» اعمال می‌شود.

این انرژی نوری توسط سلول‌های فولیکول جذب شده، باعث افزایش تولید انرژی سلولی (ATP) و بهبود گردش خون می‌شود. این فرآیند به فولیکول‌ها کمک می‌کند تا از فاز استراحت به فاز رشد بازگردند و موهای قوی‌تری تولید کنند. این روش نیاز به صبر و استفاده منظم (معمولاً چند بار در هفته) دارد و نتایج آن به تدریج ظاهر می‌شود.

کربوکسی تراپی مو برای درمان ریزش مو چگونه است؟

کربوکسی تراپی مو یک روش درمانی است که در آن، مقادیر کمی از گاز دی‌اکسید کربن (CO2) پزشکی، با استفاده از سوزن‌های بسیار ظریف به زیر پوست سر تزریق می‌شود. بدن این افزایش CO2 را به عنوان کمبود اکسیژن تلقی کرده و به طور واکنشی، جریان خون و اکسیژن را به آن ناحیه به شدت افزایش می‌دهد. ت

اثیر کربوکسی تراپی بر مو از طریق همین افزایش چشمگیر گردش خون و اکسیژن‌رسانی به فولیکول‌های ضعیف اعمال می‌شود که به تغذیه بهتر و تحریک رشد آن‌ها کمک می‌کند. هزینه کربوکسی تراپی مو برای هر جلسه معمولا از 800,000 تومان شروع می‌شود.

کاشت مو چگونه است؟

کاشت مو چیست؟ کاشت مو یک عمل جراحی است که در آن، فولیکول‌های مو از یک ناحیه پرپشت سر (که معمولاً به آن «بانک مو» گفته می‌شود و اغلب در پشت یا طرفین سر قرار دارد و به DHT مقاوم است)، برداشته شده و به نواحی طاس یا کم‌پشت پیوند زده می‌شوند. دو روش اصلی برای برداشت این فولیکول‌ها وجود دارد:

  • کاشت مو به روش FUT: در این روش، یک نوار باریک از پوست حاوی فولیکول از پشت سر برداشته می‌شود. سپس این نوار زیر میکروسکوپ به واحدهای فولیکولی مجزا (گرافت) تقسیم شده و در نواحی مورد نظر کاشته می‌شود. این روش جای یک اسکار خطی در پشت سر باقی می‌گذارد.
  • کاشت مو به روش FUE: در این روش جدیدتر، واحدهای فولیکولی به صورت تک به تک و با استفاده از ابزارهای بسیار ظریف از بانک مو استخراج می‌شوند. این روش جای زخم خطی ندارد و دوره نقاهت آن کوتاه‌تر است، اما ممکن است زمان عمل طولانی‌تر باشد.

کاشت مو برای زنان نیز یک گزینه قابل بررسی است، به خصوص برای پایین آوردن خط رویش مو یا پر کردن نواحی کم‌پشت فرق سر، به شرطی که بانک موی مناسبی داشته باشند. هزینه کاشت مو در ایران بسته به روش و محل انجام بین ۱۲ تا ۴۵ میلیون متغییر است.

درمان ریزش مو با سلول های بنیادی

جدیدترین درمان ریزش مو در دنیا که هنوز در مراحل تحقیقاتی قرار دارد اما بسیار امیدوارکننده است، استفاده از سلول‌های بنیادی است. ایده اصلی این است که سلول‌های بنیادی که توانایی تبدیل شدن به هر نوع سلولی را دارند، از بدن خود فرد (مثلاً از بافت چربی) استخراج شده، در آزمایشگاه تکثیر و فعال شده و سپس به پوست سر تزریق شوند تا فولیکول‌های جدید بسازند یا فولیکول‌های آسیب‌دیده را ترمیم کنند. این روش پتانسیل آن را دارد که در آینده، درمان قطعی ریزش مو را ممکن سازد.

چگونه بهترین روش درمانی را برای خود انتخاب کنیم؟

درمان ریزش مو چقدر طول میکشد؟

 

با این همه گزینه، سوال اصلی این است: کدام روش درمان ریزش مو بهتر است؟ پاسخ این است که هیچ «بهترین» روش واحدی برای همه وجود ندارد. انتخاب صحیح کاملاً به شرایط شما بستگی دارد:

  • علت ریزش مو: درمان ریزش موی هورمونی نیازمند رویکردی متفاوت از درمان ریزش موی ناشی از کمبود ویتامین است.
  • شدت ریزش: برای کم‌پشتی خفیف، درمان‌های دارویی و مزوتراپی ممکن است کافی باشد، در حالی که برای طاسی گسترده، کاشت مو تنها راه‌حل است.
  • بودجه: هزینه درمان های مختلف ریزش مو بسیار متفاوت است، از داروهای نسبتاً ارزان تا کاشت موی پرهزینه.
  • میزان تحمل و سبک زندگی: آیا شما فردی هستید که می‌توانید هر روز از محلول موضعی استفاده کنید یا روشی با جلسات کمتر را ترجیح می‌دهید؟

مهم‌ترین قدم، تشخیص صحیح است. قبل از صرف هرگونه هزینه، باید علت دقیق ریزش موی شما مشخص شود. این کار نیازمند مراجعه به پزشک و انجام آزمایش‌های لازم است. به خصوص برای زنان، که دلایل هورمونی نقش بسیار پررنگی در ریزش موی آن‌ها دارد، مشورت با متخصص اهمیت دوچندان پیدا می‌کند. یک مشاوره آنلاین با پزشک می‌تواند نقطه شروعی عالی برای بررسی علل زمینه‌ای مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا تغییرات هورمونی پس از زایمان باشد و به شما در انتخاب مسیر درمانی صحیح کمک کند.

کلام آخر ویمام

دنیای درمان ریزش مو امروز بیش از هر زمان دیگری گسترده و پر از گزینه‌های موثر و امیدوارکننده است. از داروهای تایید شده علمی گرفته تا روش‌های تزریقی پیشرفته و تکنولوژی‌های نوین، ابزارهای زیادی برای مبارزه با این مشکل وجود دارد. به یاد داشته باشید که کلید موفقیت، در انتخاب آگاهانه و یک برنامه درمانی شخصی‌سازی شده نهفته است. هیچ‌گاه بدون مشورت با پزشک متخصص، درمانی را آغاز نکنید.

مسیر درمان ریزش مو نیازمند صبر، پیگیری و واقع‌بینی است، اما با رویکرد صحیح، می‌توانید کنترل سلامت موهای خود را دوباره به دست بگیرید و از نتایج آن لذت ببرید. تیم متخصص وی مام نیز همواره در کنار شماست تا با ارائه اطلاعات دقیق و به‌روز، شما را در این مسیر حمایت کند.

مزوتراپی بهتر است یا پی آر پی؟

هیچ‌کدام به طور مطلق بهتر نیستند و انتخاب به علت ریزش مو بستگی دارد. مزوتراپی برای ریزش ناشی از کمبود مواد مغذی عالی است، در حالی که PRP به دلیل داشتن فاکتورهای رشد، برای تحریک فولیکول‌ها در ریزش موی ارثی و تقویت کلی موها قدرتمندتر عمل می‌کند. گاهی بهترین نتیجه از ترکیب این دو روش حاصل می‌شود.

آیا درمان قطعی برای ریزش موی ارثی وجود دارد؟

«درمان قطعی» به معنای ریشه‌کن کردن ژن آن وجود ندارد. این یک وضعیت مزمن است که نیاز به مدیریت مداوم دارد. با این حال، درمان‌هایی مانند فیناستراید، ماینوکسیدیل، PRP و در نهایت کاشت مو، می‌توانند این وضعیت را به طور بسیار موثری کنترل، متوقف و حتی معکوس کنند.

هزینه تقریبی درمان‌های مختلف ریزش مو چقدر است؟

هزینه‌ها بسیار متغیر است. درمان‌های دارویی ماهانه هزینه نسبتاً کمی دارند. هر جلسه مزوتراپی و کربوکسی‌تراپی هزینه متوسطی دارد. PRP گران‌تر است و کاشت مو با هزینه‌ای بین ۱۲ تا ۴۵ میلیون تومان، پرهزینه‌ترین گزینه محسوب می‌شود.

آیا مزوتراپی و پی آر پی درد دارند؟

هر دو روش شامل تزریقات سطحی هستند و ممکن است کمی درد یا احساس سوزش به همراه داشته باشند. با این حال، این درد معمولاً خفیف و کاملاً قابل تحمل است. استفاده از کرم‌های بی‌حسی موضعی یا ویبراتورهای پوستی قبل از تزریق می‌تواند این ناراحتی را به حداقل برساند.

عوارض جانبی اصلی قرص فیناستراید چیست؟

فیناستراید داروی بسیار موثری است اما در درصد کمی از مردان (حدود ۱-۲٪) می‌تواند باعث عوارض جانبی جنسی مانند کاهش میل جنسی یا اختلال در نعوظ شود. این عوارض معمولاً پس از مدتی برطرف شده یا با قطع دارو از بین می‌روند.

مراقبت‌های لازم بعد از کاشت مو چیست؟

مراقبت‌های بعد از کاشت مو بسیار حیاتی هستند و شامل نحوه صحیح شستشوی سر، پرهیز از فعالیت‌های سنگین و ورزش برای چند هفته، عدم قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید، و مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک برای جلوگیری از عفونت و کنترل تورم است.

منبع: nm , webmd

دسته‌ها

جدیدترین مقالات

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *