ریزش مو از آن تغییراتی است که می‌تواند ناگهانی و نگران‌کننده باشد. وقتی متوجه می‌شوید موهایتان بیش از حد معمول روی برس، بالش یا در حمام باقی می‌ماند، طبیعی است که ذهنتان پر از سؤال شود: آیا این طبیعی است؟ چرا این اتفاق می‌افتد؟ و مهم‌تر از همه، چطور می‌شود جلوی آن را گرفت؟
ما در وی‌مام اینجا هستیم تا به شما کمک کنیم بدون اضطراب و با آگاهی، ریشه‌ی این مسئله را بشناسید. در این مقاله با زبانی ساده توضیح می‌دهیم چه عواملی می‌توانند باعث ریزش مو شوند و چه روش‌هایی برای کنترل و درمان آن وجود دارد. پس اگر به دنبال آرامش و راه‌حل مؤثر هستید، ادامه‌ی این مطلب برای شماست

ریزش مو چه زمانی نگران‌کننده است؟

قبل از اینکه برچسب «ریزش موی شدید» را به وضعیت خود بزنیم، بسیار مهم است که بدانیم مقداری از ریزش مو کاملاً طبیعی و بخشی از چرخه زندگی موهای ماست. هر تار مو روی سر ما یک چرخه رشد مستقل دارد که از سه مرحله اصلی تشکیل شده است:

۱. مرحله رشد (آناژن): این مرحله فعال‌ترین و طولانی‌ترین بخش چرخه است که می‌تواند بین ۲ تا ۷ سال طول بکشد. در هر زمان، حدود ۸۵ تا ۹۰ درصد موهای سر شما در این مرحله قرار دارند و به طور فعال در حال رشد هستند.
۲. مرحله انتقال (کاتاژن): پس از پایان مرحله رشد، فولیکول مو وارد یک دوره کوتاه انتقال می‌شود که حدود دو هفته طول می‌کشد. در این مرحله، رشد مو متوقف شده و فولیکول شروع به کوچک شدن می‌کند.
۳. مرحله استراحت (تلوژن): این مرحله نهایی است که حدود سه ماه طول می‌کشد. در این فاز، تار موی قدیمی در فولیکول باقی می‌ماند اما دیگر رشد نمی‌کند. در پایان این مرحله، تار مو به طور طبیعی می‌ریزد تا فضا برای رشد یک تار موی جدید از همان فولیکول باز شود. حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد موهای سر در هر زمان در این مرحله استراحت قرار دارند.

با توجه به این چرخه، ریزش روزانه بین ۵۰ تا ۱۰۰ تار مو کاملاً طبیعی در نظر گرفته می‌شود. این همان موهایی است که روی برس، لباس یا در حمام مشاهده می‌کنید. اما سوال اینجاست که از کجا بفهمیم ریزش مو داریم و این ریزش از حد طبیعی فراتر رفته است؟

چند نشانه کلیدی وجود دارد که به شما هشدار می‌دهد ریزش موی شما ممکن است نگران‌کننده باشد:

• افزایش ناگهانی حجم ریزش: اگر متوجه شدید که حجم موهایی که روزانه از دست می‌دهید به طور ناگهانی و چشمگیری افزایش یافته است.
• کم‌پشت شدن قابل توجه: اگر هنگام نگاه کردن در آینه، پوست سرتان را بیش از گذشته می‌بینید، یا اگر فرق سرتان پهن‌تر شده است.
• ریزش موی تکه‌ای یا سکه‌ای: مشاهده ریزش مو به صورت لکه‌های گرد و کاملاً طاس روی سر یا حتی در نواحی دیگر مانند ریش و ابرو.
• عقب رفتن خط رویش مو: این حالت بیشتر در مردان شایع است اما در زنان نیز دیده می‌شود.

یک روش ساده خانگی برای ارزیابی اولیه، «تست کشش مو» (Hair Pull Test) است. یک دسته کوچک از موها (حدود ۶۰ تار) را بین انگشت شست و اشاره خود بگیرید و به آرامی اما محکم از ریشه به سمت نوک بکشید. اگر بیش از ۵ تا ۶ تار مو در دست شما باقی ماند، می‌تواند نشان‌دهنده ریزش موی فعال و بیش از حد طبیعی باشد. در این صورت، زمان آن رسیده که به دنبال دلایل احتمالی و مشاوره تخصصی باشید.

متن انگلیسی:
It’s typical to lose some hair every day as part of your hair’s usual growth cycle. For most people, the lost hair grows back, and you maintain a full head of hair. But illness, hormonal changes, stress, aging and inherited conditions can interfere with your hair’s growth cycle. More hair falls out, but new strands don’t always grow back.

ترجمه متن:
ریزش مو به عنوان بخشی از چرخه رشد معمول مو، امری طبیعی است. برای اکثر افراد، موهای ریخته شده دوباره رشد می‌کنند و شما موهای پرپشتی خواهید داشت. اما بیماری، تغییرات هورمونی، استرس، پیری و شرایط ارثی می‌توانند در چرخه رشد موهای شما اختلال ایجاد کنند. موهای بیشتری می‌ریزند، اما رشته‌های جدید همیشه دوباره رشد نمی‌کنند.

my.clevelandclinic

شایع‌ترین انواع ریزش مو کدامند؟

ریزش مو یک اصطلاح کلی است، اما در علم پزشکی، الگوها و انواع مختلفی دارد که هرکدام علت و روش درمانی متفاوتی دارند. شناخت این الگوها به درک بهتر مشکل و یافتن راه‌حل مناسب کمک می‌کند. سه نوع از شایع‌ترین انواع ریزش مو عبارتند از:

ریزش موی آندروژنیک یا ارثی

این نوع ریزش مو که به آن طاسی با الگوی مردانه یا زنانه نیز می‌گویند، شایع‌ترین علت ریزش مو در سراسر جهان است. همانطور که از نامش پیداست، این وضعیت به شدت تحت تاثیر عوامل ژنتیکی و هورمونی است. علت اصلی آن، حساسیت ارثی فولیکول‌های مو به هورمونی به نام دی‌هیدروتستوسترون یا DHT است. این هورمون که از تستوسترون مشتق می‌شود، باعث کوچک شدن تدریجی فولیکول‌های مو (فرآیندی به نام مینیاتوریزاسیون) شده و در نهایت رشد مو را متوقف می‌کند. الگوی این نوع ریزش در مردان و زنان متفاوت است. در مردان، معمولاً با عقب رفتن خط رویش مو از شقیقه‌ها و کم‌پشت شدن ناحیه تاج سر آغاز می‌شود. در زنان، به ندرت منجر به طاسی کامل می‌شود و بیشتر به صورت کم‌پشت شدن منتشر در تمام سر، به ویژه پهن شدن خط فرق سر، خود را نشان می‌دهد.

ریزش مو ناشی از استرس و شوک یا تلوژن افلوویوم

ریزش موی تلوژنیک یا تلوژن افلوویوم، دومین علت شایع ریزش مو است. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که یک استرس یا شوک بزرگ فیزیکی یا روحی، باعث می‌شود تعداد زیادی از موها به طور همزمان از فاز رشد (آناژن) وارد فاز استراحت (تلوژن) شوند. حدود سه ماه پس از این رویداد استرس‌زا، این موها به طور ناگهانی و دسته‌ای شروع به ریختن می‌کنند. این نوع ریزش معمولاً منتشر است و کل سر را درگیر می‌کند. خبر خوب این است که تلوژن افلوویوم در بیشتر موارد موقتی است و پس از برطرف شدن عامل استرس‌زا، موها به تدریج دوباره رشد می‌کنند. عوامل شایعی که می‌توانند باعث این نوع ریزش شوند عبارتند از: جراحی بزرگ، بیماری‌های شدید همراه با تب بالا، استرس روحی شدید، کاهش وزن ناگهانی، و تغییرات هورمونی شدید مانند آنچه در دوران ریزش مو بعد از زایمان رخ می‌دهد.

ریزش مو سکه ای یا آره‌آتا

ریزش موی سکه ای یا آلوپسی آره‌آتا، یک بیماری خودایمنی است. در این وضعیت، سیستم ایمنی بدن به اشتباه فولیکول‌های مو را به عنوان یک عامل خارجی شناسایی کرده و به آن‌ها حمله می‌کند. این حمله باعث توقف رشد مو و ریزش آن می‌شود. مشخصه اصلی این بیماری، ریزش ناگهانی مو به صورت لکه‌های گرد، صاف و بدون مو روی پوست سر است. این لکه‌ها می‌توانند به هم متصل شده و نواحی بزرگ‌تری از طاسی را ایجاد کنند. در موارد نادر، ممکن است تمام موی سر (آلوپسی توتالیس) یا تمام موی بدن (آلوپسی یونیورسالیس) بریزد. این بیماری غیرقابل پیش‌بینی است و ممکن است موها پس از مدتی دوباره رشد کنند و یا در جای دیگری بریزند. ریزش موی سکه ای عصبی نیز اصطلاحی است که به نقش استرس در شعله‌ور کردن حملات این بیماری اشاره دارد.

نوع ریزش مو	الگوی ریزش	علت اصلی	ویژگی کلیدی
آندروژنیک (ارثی)	نازک شدن تدریجی مو، عقب رفتن خط رویش (مردان)، کم‌پشت شدن فرق سر (زنان)	ژنتیک و حساسیت به هورمون DHT	پیشرونده و دارای الگوی مشخص
تلوژن افلوویوم	ریزش ناگهانی و منتشر در تمام نواحی سر	استرس، بیماری، زایمان، جراحی، کمبود مواد مغذی	معمولاً موقتی و قابل بازگشت است
آره‌آتا (سکه‌ای)	ریزش ناگهانی مو به شکل لکه‌های گرد و صاف	بیماری خودایمنی (حمله سیستم ایمنی به فولیکول‌ها)	غیرقابل پیش‌بینی و ممکن است مو مجدداً رشد کند

علت ریزش مو چیست؟

پیدا کردن علت ریزش مو، مهم‌ترین قدم در مسیر درمان است. ریزش مو پدیده‌ای چندعاملی است و دلایل بسیار متنوعی می‌تواند پشت آن باشد. در این بخش، به بررسی جامع و عمیق مهم‌ترین عواملی که باعث ریزش مو می‌شوند، می‌پردازیم.

عوامل ژنتیکی و هورمونی برای ریزش مو

هورمون‌ها نقش بسیار قدرتمندی در تنظیم چرخه رشد مو دارند و عدم تعادل آن‌ها یکی از اصلی‌ترین دلایل ریزش مو، به خصوص در زنان، است. ریزش مو هورمونی می‌تواند به دلیل شرایط مختلفی رخ دهد. همانطور که اشاره شد، ریزش موی آندروژنیک یا ارثی، ناشی از حساسیت فولیکول‌ها به هورمون DHT است. این حساسیت از طریق ژن‌ها به ارث می‌رسد.

یکی دیگر از دلایل شایع هورمونی در زنان، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا PCOS است. ریزش مو ناشی از تنبلی تخمدان به این دلیل رخ می‌دهد که در این سندرم، سطح هورمون‌های مردانه (آندروژن‌ها) در بدن زن افزایش می‌یابد. این افزایش آندروژن‌ها می‌تواند باعث بروز الگوی ریزش موی زنانه، آکنه و رشد موهای زائد در صورت و بدن شود. تشخیص و مدیریت این شرایط هورمونی پیچیده، نیازمند ارزیابی دقیق توسط متخصص است. در چنین مواردی، بهره‌گیری از خدماتی مانند ویزیت آنلاین زنان می‌تواند اولین قدم موثر برای دریافت مشاوره تخصصی، بررسی علائم و در صورت لزوم، تجویز آزمایش‌های تکمیلی باشد.

آیا ریزش مو بعد از زایمان طبیعی است؟

بدن ما به تغییرات بزرگ و استرس‌زا با واکنش‌های مختلفی پاسخ می‌دهد و ریزش مو یکی از شایع‌ترین این واکنش‌هاست. ریزش مو بعد از زایمان یک مثال کلاسیک از تلوژن افلوویوم است. در دوران بارداری، سطح بالای هورمون استروژن باعث می‌شود موها برای مدت طولانی‌تری در فاز رشد باقی بمانند و ریزش طبیعی مو کاهش یابد. به همین دلیل است که بسیاری از زنان در این دوران موهای پرپشت‌تری را تجربه می‌کنند. پس از زایمان، سطح استروژن به سرعت افت می‌کند و تمام آن موهایی که باید در طول نه ماه گذشته می‌ریختند، به طور همزمان وارد فاز استراحت و سپس ریزش می‌شوند. این ریزش موی شدید معمولاً ۳ تا ۴ ماه پس از زایمان به اوج خود می‌رسد و جای نگرانی ندارد، زیرا یک فرآیند طبیعی و موقتی است.

استرس روحی شدید نیز دقیقاً همین مکانیسم را فعال می‌کند. فشارهای کاری، مشکلات عاطفی یا هر رویداد نگران‌کننده دیگری می‌تواند بدن را در حالت «جنگ یا گریز» قرار دهد و منابع خود را از فرآیندهای غیرضروری مانند رشد مو، به سمت عملکردهای حیاتی هدایت کند. این ریزش مو استرسی نیز معمولاً چند ماه پس از دوره استرس‌زا شروع می‌شود و با مدیریت استرس و بازگشت بدن به حالت آرامش، بهبود می‌یابد.

ریزش مو از کمبود کدام ویتامین است؟

فولیکول‌های مو برای ساختن تارهای قوی و سالم، به جریان مداوم مواد مغذی نیاز دارند. رژیم غذایی نامناسب یا مشکلات جذب، می‌تواند به سرعت سلامت موها را تحت تاثیر قرار دهد. اما ریزش مو از کمبود کدام ویتامین است؟ چندین ماده مغذی نقش کلیدی دارند:

• آهن: کمبود آهن و فقر آهن (آنمی)، یکی از شایع‌ترین دلایل ریزش موی منتشر در زنان است. آهن برای تولید هموگلوبین، پروتئینی که اکسیژن را در خون حمل می‌کند، ضروری است. بدون اکسیژن کافی، فولیکول‌ها نمی‌توانند به درستی کار کنند.
• زینک (روی): این ماده معدنی برای رشد و ترمیم بافت مو و همچنین عملکرد صحیح غدد چربی اطراف فولیکول‌ها حیاتی است.
• ویتامین D: گیرنده‌های ویتامین D در فولیکول‌های مو وجود دارند و تصور می‌شود این ویتامین در فعال کردن فولیکول‌های جدید برای شروع فاز رشد نقش دارد.
• ویتامین‌های گروه B: به خصوص بیوتین (B7) که برای تولید کراتین، پروتئین اصلی سازنده مو، ضروری است.

چه بیماری هایی باعث ریزش مو میشوند؟

گاهی ریزش مو، علامت یک مشکل پزشکی دیگر در بدن است. بیماری هایی که باعث ریزش مو میشود بسیار متنوع هستند. یکی از شایع‌ترین آن‌ها، مشکلات تیروئید است. هم ریزش مو کم کاری تیروئید و هم پرکاری آن، می‌توانند چرخه رشد مو را مختل کرده و باعث ریزش موی منتشر شوند. بیماری‌های خودایمنی دیگر مانند لوپوس، عفونت‌های قارچی پوست سر (کچلی) و حتی ریزش مو به علت عفونت شدید در بدن نیز می‌توانند از دلایل ریزش مو باشند.

علاوه بر این، داروهایی که باعث ریزش مو میشود نیز در لیست بلندبالایی قرار دارند. داروهای شیمی‌درمانی شناخته‌شده‌ترین مثال هستند، اما داروهای رایج‌تری مانند برخی داروهای ضدافسردگی، ضدانعقادها (رقیق‌کننده‌های خون)، داروهای فشار خون (بتابلاکرها) و حتی دوزهای بالای ویتامین A نیز می‌توانند به عنوان یک عارضه جانبی، باعث ریزش مو شوند.

راه های درمان ریزش مو

پس از تشخیص علت، سوال بعدی این است که برای ریزش مو چی خوبه؟ خوشبختانه، امروزه طیف وسیعی از راه های درمان ریزش مو وجود دارد که بسته به علت و شدت مشکل، می‌توان از آن‌ها بهره برد. درمان موفق معمولاً ترکیبی از چند رویکرد است.

برای جلوگیری از ریزش مو چه بخوریم؟

اولین و پایه‌ای‌ترین قدم، اصلاح رژیم غذایی است. اطمینان از دریافت کافی پروتئین (بلوک اصلی سازنده مو)، آهن (موجود در گوشت قرمز، حبوبات و سبزیجات برگ تیره)، زینک (موجود در آجیل، غلات کامل و گوشت) و ویتامین‌های ضروری، سنگ بنای سلامت موهاست. در مواردی که کمبود توسط آزمایش خون تایید شده باشد، پزشک ممکن است مکمل‌های غذایی مانند قرص آهن، ویتامین D یا مکمل‌های تخصصی مو (هیر ویتامین‌ها) را تجویز کند.

چه دارویی برای ریزش مو مناسب است؟

این دو دارو، تنها درمان‌های تایید شده توسط FDA برای ریزش موی آندروژنیک هستند.
ماینوکسیدیل: یک محلول یا فوم موضعی است که بدون نیاز به نسخه در دسترس است. این دارو با افزایش جریان خون به فولیکول‌ها و طولانی‌تر کردن فاز رشد مو، به کاهش ریزش و تحریک رشد مجدد کمک می‌کند. هم برای مردان و هم برای زنان قابل استفاده است.
فیناستراید: یک قرص خوراکی است که با مهار تبدیل تستوسترون به DHT، به طور مستقیم به علت اصلی ریزش موی ارثی در مردان حمله می‌کند. این دارو برای زنان، به خصوص در سنین باروری، به دلیل خطر ایجاد ناهنجاری در جنین پسر، تجویز نمی‌شود.

جدیدترین روش های درمان ریزش مو

در کنار درمان‌های دارویی، روش‌های کلینیکال جدیدی نیز برای تقویت مو و تحریک رشد آن توسعه یافته‌اند:
مزوتراپی مو: تزریق مستقیم ترکیبی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و سایر مواد مغذی به لایه میانی پوست سر برای تغذیه مستقیم فولیکول‌ها.
PRP (پلاسمای غنی از پلاکت): در این روش، مقداری از خون خود فرد گرفته شده، پلاکت‌های آن که سرشار از فاکتورهای رشد هستند، جدا شده و سپس به پوست سر تزریق می‌شود تا فولیکول‌ها را برای رشد مجدد تحریک کند.
لیزرتراپی سطح پایین (LLLT): استفاده از دستگاه‌هایی (مانند کلاه یا شانه) که نور لیزر با انرژی پایین را به پوست سر می‌تابانند تا با افزایش انرژی سلولی و جریان خون، به بهبود عملکرد فولیکول‌ها کمک کنند.

چگونه از ریزش مو پیشگیری کنیم؟

اگرچه نمی‌توان از تمام انواع ریزش مو، به خصوص موارد ارثی، به طور کامل پیشگیری کرد، اما با رعایت برخی نکات می‌توان سلامت کلی موها را بهبود بخشید و عوامل خطر را به حداقل رساند. بهترین راه برای جلوگیری از ریزش مو، اتخاذ یک رویکرد جامع به سلامت است.

۱. رژیم غذایی متعادل داشته باشید: همانطور که گفته شد، تغذیه سالم و سرشار از پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی، خط اول دفاعی شماست.
۲. با موهای خود مهربان باشید: از مدل موهایی که باعث کشش شدید و مداوم ریشه مو می‌شوند (مانند دم اسبی‌های بسیار سفت) خودداری کنید. استفاده از حرارت زیاد سشوار و اتوی مو را محدود کنید. هنگام شانه زدن، به آرامی و با استفاده از شانه دندانه پهن عمل کنید.
۳. استرس خود را مدیریت کنید: تکنیک‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن، یوگا، ورزش منظم و خواب کافی، می‌توانند به کاهش تاثیرات منفی استرس بر بدن و موهای شما کمک کنند.
۴. از مصرف دخانیات خودداری کنید: سیگار کشیدن با کاهش جریان خون به پوست سر، می‌تواند به فولیکول‌های مو آسیب برساند.
۵. پوست سر خود را تمیز نگه دارید: شستشوی منظم موها با شامپوی ملایم به حفظ سلامت پوست سر و جلوگیری از مشکلاتی مانند شوره که می‌توانند ریزش مو را تشدید کنند، کمک می‌کند.
۶. معاینات پزشکی منظم: بررسی‌های دوره‌ای و انجام آزمایش خون می‌تواند به تشخیص زودهنگام مشکلاتی مانند کم‌خونی یا اختلالات تیروئید که باعث ریزش مو می‌شوند، کمک کند.

کلام آخر ویمام

ریزش مو یک پدیده پیچیده با دلایل بسیار متنوع است. از ژنتیک و هورمون‌ها گرفته تا استرس و سبک زندگی، عوامل متعددی می‌توانند در سلامت موهای شما نقش داشته باشند. مهم‌ترین پیام این راهنمای جامع این است که نباید این مشکل را نادیده بگیرید یا به دنبال راه‌حل‌های جادویی و یک شبه باشید. اولین و حیاتی‌ترین قدم، تشخیص صحیح علت ریزش مو است که اغلب نیازمند مراجعه به پزشک و انجام بررسی‌های لازم است. خوشبختانه، با پیشرفت علم، امروزه گزینه‌های درمانی موثر و متنوعی برای مدیریت و کنترل ریزش مو وجود دارد.

به یاد داشته باشید که صبر و پیگیری در مسیر درمان، کلید رسیدن به بهترین نتیجه است. سلامت موهای شما بازتابی از سلامت عمومی شماست و مراقبت از آن، بخشی از مراقبت از کل وجودتان است. تیم متخصص وی مام همیشه در کنار شماست تا با ارائه اطلاعات دقیق و معتبر، شما را در این مسیر یاری کند.

ریزش چند تار مو در روز طبیعی محسوب می‌شود؟

ریزش بین ۵۰ تا ۱۰۰ تار مو در روز کاملاً طبیعی و بخشی از چرخه نرمال رشد مو است. اگر متوجه افزایش ناگهانی و قابل توجه این تعداد، کم‌پشت شدن موها یا ریزش لکه‌ای شدید، باید آن را جدی بگیرید.

آیا ریزش موی ناشی از استرس دائمی است؟

خیر، در اکثر موارد ریزش موی ناشی از استرس (تلوژن افلوویوم) موقتی است. پس از برطرف شدن عامل استرس‌زا و بازگشت بدن به حالت عادی، موها معمولاً طی چند ماه تا یک سال دوباره شروع به رشد می‌کنند.

مهم‌ترین آزمایش‌های خون برای تشخیص علت ریزش مو کدامند؟

پزشک معمولاً آزمایش‌هایی مانند شمارش کامل خون (CBC) برای بررسی کم‌خونی، سطح فریتین (ذخیره آهن)، سطح ویتامین D، عملکرد تیروئید (TSH) و بررسی سطح برخی هورمون‌ها مانند تستوسترون و DHEA-S را برای یافتن علت ریزش مو درخواست می‌کند.

آیا استفاده از شامپوهای ضد ریزش به تنهایی کافی است؟

شامپوهای ضد ریزش می‌توانند به بهبود سلامت پوست سر و تقویت ساقه مو کمک کنند، اما به تنهایی نمی‌توانند علت اصلی ریزش مو (به خصوص موارد هورمونی یا ارثی) را درمان کنند. آن‌ها باید به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی جامع و در کنار درمان‌های اصلی استفاده شوند.

آیا کراتینه کردن مو باعث ریزش مو می‌شود؟

خود ماده کراتین باعث ریزش مو نمی‌شود، اما فرآیند کراتینه کردن که شامل استفاده از حرارت بسیار بالا و مواد شیمیایی قوی است، می‌تواند به ساقه مو آسیب جدی وارد کرده و باعث شکنندگی و خرد شدن موها شود که گاهی با ریزش مو از ریشه اشتباه گرفته می‌شود.

آیا درمان قطعی برای ریزش موی ارثی وجود دارد؟

در حال حاضر «درمان قطعی» به معنای ریشه‌کن کردن کامل عامل ژنتیکی وجود ندارد. با این حال، درمان‌هایی مانند ماینوکسیدیل و فیناستراید و روش‌های نوین مانند PRP می‌توانند این نوع ریزش مو را به طور بسیار موثری مدیریت، کنترل و کند کرده و حتی باعث رشد مجدد مو شوند.

منبع: nhs , my.clevelandclinic