سلام مامان عزیز و قهرمان! اول از همه، یک تبریک بزرگ از طرف تیم وی مام برای شما. شما به تازگی یکی از شگفت‌انگیزترین و قدرتمندانه‌ترین تجربه‌های زندگی را پشت سر گذاشته‌اید و نوزاد دلبندتان را در آغوش گرفته‌اید. در میان این همه احساسات جدید، شاید فکر کنید که همه چیز تمام شده است، اما یک مرحله کوچک و بسیار مهم دیگر باقی مانده است: زایمان جفت. این مرحله که به آن “مرحله سوم زایمان” هم می‌گویند، بخش نهایی و حیاتی این فرآیند است. شاید سوالات زیادی در ذهن شما باشد: زایمان جفت دقیقاً چیست؟ آیا درد دارد؟ چقدر طول می‌کشد؟ و اگر مشکلی پیش بیاید چه؟ نگران نباشید. ما اینجا در وی مام هستیم تا قدم به قدم و با زبانی ساده اما دقیق، به تمام این سوالات پاسخ دهیم. این مقاله راهنمای جامع شما برای درک کامل فرآیند خروج جفت در زایمان طبیعی، سزارین، و حتی پس از سقط خواهد بود تا با آگاهی و آرامش کامل این مرحله را نیز با موفقیت طی کنید.

زایمان جفت چیست و چرا مرحله سوم زایمان انقدر مهم است؟

وقتی صحبت از زایمان می‌شود، تمام تمرکز ما معمولاً روی دو مرحله اول، یعنی باز شدن دهانه رحم و تولد نوزاد است. اما بلافاصله پس از تولد، بدن شما وارد مرحله سوم و نهایی زایمان می‌شود که همان زایمان جفت است. جفت، این اندام فوق‌العاده که در تمام طول بارداری وظیفه تغذیه، اکسیژن‌رسانی و محافظت از جنین را بر عهده داشته، حالا ماموریتش به پایان رسیده و باید از بدن شما خارج شود.
اما چرا خروج کامل آن اینقدر اهمیت دارد؟ به زبان ساده، رحم شما پس از تولد نوزاد باید به سرعت منقبض شود و به اندازه قبل از بارداری خود بازگردد. باقی ماندن جفت یا حتی تکه‌ای کوچک از آن در داخل رحم، مانع این انقباضات موثر می‌شود. این وضعیت می‌تواند دو خطر بسیار جدی را به همراه داشته باشد:

1. خونریزی شدید پس از زایمان (PPH): رحم منقبض‌نشده نمی‌تواند رگ‌های خونی بازی که به جفت متصل بودند را ببندد. این امر منجر به خونریزی شدید و خطرناکی می‌شود که نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد.
2. عفونت: بافت جفت باقی‌مانده در رحم، یک محیط ایده‌آل برای رشد باکتری‌ها و ایجاد عفونت‌های جدی مانند اندومتریت است که می‌تواند با علائمی چون تب، درد و ترشحات بدبو همراه باشد.

بنابراین، زایمان طبیعی جفت جنین فقط پایان کار نیست، بلکه یک بخش حیاتی برای تضمین سلامت مادر در دوره پس از زایمان است. تیم پزشکی با دقت این مرحله را زیر نظر می‌گیرد تا مطمئن شود جفت به صورت کامل و سالم خارج شده و رحم شما روند بهبودی خود را به درستی آغاز کرده است. درک اهمیت این مرحله به شما کمک می‌کند تا با آرامش بیشتری با آن روبرو شوید و بدانید که این انقباضات خفیف پس از تولد، نشانه عملکرد صحیح بدن شما برای بازگشت به حالت عادی است.

شاید خالی از لطف نباشه که بگم یکی از بزرگترین مشکلات مادران بعد زایمان ، یبوست و هموروئید هستش! توی مقاله ی زیر این موضوع و درمان هاش رو براتون کامل توضیح دادم ؛ یادت نره مطالعه کنی حتما.

برای مطالعه مقاله کلیک کنید

مراحل و انواع خروج جفت چگونه است؟ (مدیریت فعال در برابر مدیریت انتظاری)

پس از تولد نوزاد، تیم پزشکی یا مامای شما برای مدیریت مرحله سوم زایمان، یکی از دو رویکرد اصلی را انتخاب می‌کند: مدیریت فعال یا مدیریت انتظاری. انتخاب بین این دو روش به شرایط شما، سیاست‌های بیمارستان و گاهی ترجیح شخصی شما بستگی دارد. از نظر متخصصان وی مام، آشنایی با هر دو روش به شما کمک می‌کند تا درک بهتری از اتفاقات پس از زایمان داشته باشید.

مدیریت فعال (Active Management)

این روش، رویکرد استاندارد و رایج در اکثر بیمارستان‌های دنیا برای خارج کردن جفت است، زیرا تحقیقات نشان داده که به طور قابل توجهی خطر خونریزی شدید پس از زایمان را کاهش می‌دهد. مدیریت فعال شامل سه اقدام اصلی و هماهنگ است:

• تزریق دارو: بلافاصله پس از تولد نوزاد (معمولاً طی یک دقیقه)، یک دوز داروی اکسی‌توسین (یا داروی مشابه) به ران شما تزریق می‌شود. این دارو به رحم کمک می‌کند تا به شدت منقبض شده و فرآیند جدا شدن جفت از دیواره رحم را تسریع کند.
• کشش کنترل‌شده بند ناف (CCT): پس از شروع انقباضات قوی، ماما یا پزشک به آرامی و با یک دست، رحم را از روی شکم به سمت بالا نگه می‌دارد و با دست دیگر، کشش ملایم و کنترل‌شده‌ای به بند ناف وارد می‌کند تا به خروج جفت کمک کند. این کار نیاز به مهارت دارد تا از پاره شدن بند ناف جلوگیری شود.
• ماساژ رحم: بلافاصله پس از خروج جفت، رحم از روی شکم ماساژ داده می‌شود تا سفت و منقبض باقی بماند و از خونریزی جلوگیری شود.

این روش معمولاً باعث می‌شود خروج جفت در زایمان طبیعی طی ۵ تا ۱۵ دقیقه انجام شود و به دلیل کاهش چشمگیر ریسک خونریزی، به عنوان یک روش ایمن و موثر شناخته می‌شود.

مدیریت انتظاری (Expectant/Physiologic Management)

در این رویکرد که به آن مدیریت فیزیولوژیک نیز گفته می‌شود، تیم پزشکی دخالت کمتری دارد و به بدن اجازه می‌دهد تا فرآیند را به طور طبیعی طی کند. در این روش، تزریق روتین اکسی‌توسین انجام نمی‌شود و پزشک منتظر می‌ماند تا علائم طبیعی جدا شدن جفت ظاهر شود. اقداماتی که در این روش به خروج جفت کمک می‌کنند عبارتند از:

• تماس پوست به پوست با نوزاد و شیردهی: این کارها باعث ترشح طبیعی هورمون اکسی‌توسین در بدن مادر می‌شود که به انقباض رحم کمک می‌کند.
• کمک از جاذبه: قرار گرفتن در وضعیت عمودی (مانند نشستن یا چمباتمه زدن) می‌تواند به خروج جفت کمک کند.

در مدیریت انتظاری، تنها زمانی که جفت به طور کامل جدا شده و به قسمت پایینی رحم رسیده، از مادر خواسته می‌شود تا با یک فشار ملایم به خروج آن کمک کند. این فرآیند ممکن است تا یک ساعت طول بکشد. این روش معمولاً برای مادرانی که بارداری کم‌خطر داشته‌اند و تمایل به یک زایمان کاملاً طبیعی و بدون مداخله دارند، در نظر گرفته می‌شود.

علائم جدا شدن جفت

چه در مدیریت فعال و چه انتظاری، تیم پزشکی منتظر این سه علامت کلیدی برای اطمینان از جدا شدن جفت از دیواره رحم می‌ماند:

• خروج ناگهانی خون: یک جهش کوچک خون از واژن نشان می‌دهد که جفت از محل اتصال خود کنده شده است.
• بلندتر شدن بند ناف: با جدا شدن و پایین آمدن جفت، قسمتی از بند ناف که از واژن بیرون است، به طور ناگهانی بلندتر به نظر می‌رسد.
• سفت و گرد شدن رحم: وقتی رحم منقبض می‌شود تا جفت را به بیرون براند، شکل آن از حالت پهن به یک توده سفت و گرد در بالای استخوان شرمگاهی تغییر می‌کند.

خروج جفت در زایمان طبیعی چطور اتفاق می‌افتد و چقدر طول می‌کشد؟

تصور کنید، نوزاد دلبندتان برای اولین بار در آغوش شماست، گرمای وجودش را حس می‌کنید و غرق در تماشای صورت زیبایش هستید. در همین لحظات، بدن شما همچنان در حال کار است. فرآیند خروج جفت در زایمان طبیعی معمولاً تجربه‌ای آرام‌تر و بسیار کوتاه‌تر از خود زایمان است.
پس از تولد نوزاد، شما همچنان انقباضاتی را احساس خواهید کرد، اما خبر خوب این است که این انقباضات به مراتب خفیف‌تر و کم‌دردتر از انقباضات مرحله اول و دوم زایمان هستند. بسیاری از مادران این حس را بیشتر شبیه به دردهای پریود یا یک فشار توصیف می‌کنند تا درد شدید. در واقع، تمرکز شما بر روی نوزادتان آنقدر زیاد است که ممکن است به سختی متوجه این انقباضات شوید.

در مورد اینکه خروج جفت چقدر طول میکشد، پاسخ به روش مدیریت زایمان بستگی دارد. همانطور که گفتیم، با مدیریت فعال (که امروزه رایج‌تر است)، این فرآیند معمولاً بین ۵ تا ۳۰ دقیقه زمان می‌برد. اگر مدیریت انتظاری انتخاب شود، ممکن است تا یک ساعت هم طول بکشد. اگر خروج جفت بیش از ۳۰ دقیقه (در مدیریت فعال) یا ۶۰ دقیقه (در مدیریت انتظاری) طول بکشد، به آن “جفت باقی‌مانده” یا Retained Placenta گفته می‌شود و پزشک برای جلوگیری از عوارض، اقدامات لازم را انجام خواهد داد.

وقتی ماما یا پزشک علائم جدا شدن جفت را مشاهده کرد، از شما می‌خواهد که یک فشار ملایم دیگر بدهید. این فشار، بسیار سبک‌تر از فشارهای مرحله دوم زایمان است و معمولاً با یک فشار، جفت به راحتی خارج می‌شود. پس از خروج، تیم پزشکی جفت را به دقت بررسی می‌کند تا مطمئن شود که کاملاً سالم و دست‌نخورده است و هیچ تکه‌ای از آن در رحم باقی نمانده است. آن‌ها همچنین شکم شما را ماساژ می‌دهند تا به انقباض رحم و کنترل خونریزی کمک کنند.

یک نگرانی رایج که در گفتگوهای مادران در فروم‌هایی مانند نی‌نی‌سایت دیده می‌شود، درد خروج جفت در زایمان طبیعی است. برخی از تجربیات ممکن است اغراق‌آمیز به نظر برسند. طبق تجربه ما در وی مام و بر اساس شواهد پزشکی، این مرحله برای اکثر قریب به اتفاق مادران دردناک نیست و بیشتر به صورت یک حس فشار یا انقباض خفیف تجربه می‌شود. حضور نوزاد و ترشح هورمون‌های عشق و آرامش در بدن، به طور طبیعی آستانه درد شما را نیز بالا می‌برد.

در سزارین، جفت چگونه خارج می‌شود؟

فرآیند خروج جفت در سزارین تفاوت اساسی با زایمان طبیعی دارد. در زایمان سزارین، از آنجایی که جراح دسترسی مستقیم به رحم دارد، مرحله سوم زایمان بسیار سریع و تحت کنترل کامل تیم پزشکی انجام می‌شود. در این حالت، شما به عنوان مادر، هیچ نقش فعالی در خروج جفت ندارید و اصلاً متوجه این فرآیند نخواهید شد.
پس از اینکه نوزاد با موفقیت از طریق برش روی شکم و رحم خارج شد و به تیم نوزادان تحویل داده شد، جراح به سراغ خارج کردن جفت می‌رود. در اکثر موارد، جراح منتظر جدا شدن طبیعی جفت نمی‌ماند. او با استفاده از دست، به آرامی جفت را از دیواره رحم جدا کرده و آن را از طریق همان برش خارج می‌کند. این روش که “حذف دستی” (Manual Removal) نامیده می‌شود، در عرض چند دقیقه انجام می‌شود.

پس از خروج جفت، جراح داخل رحم را به دقت بررسی می‌کند تا مطمئن شود هیچ بافت یا لخته خونی باقی نمانده است. سپس، رحم و لایه‌های شکمی به ترتیب بخیه زده می‌شوند. یکی از مزایای خروج جفت در سزارین این است که پزشک می‌تواند به صورت بصری از کامل بودن جفت و تمیز بودن رحم اطمینان حاصل کند و این امر ریسک باقی ماندن تکه‌های جفت را به حداقل می‌رساند.

با این حال، یک نکته مهم وجود دارد که باید به آن توجه کرد. اگرچه خروج جفت در سزارین ساده به نظر می‌رسد، اما خود عمل سزارین، به خصوص اگر تکرار شود، می‌تواند یک عامل خطر برای بروز مشکلی به نام جفت چسبنده یا “پلاسنتا آکرتا” در بارداری‌های آینده باشد. در این وضعیت، جفت بیش از حد طبیعی به دیواره رحم می‌چسبد که در بخش‌های بعدی به تفصیل به آن خواهیم پرداخت. به همین دلیل، تصمیم‌گیری برای سزارین باید همیشه با آگاهی کامل از مزایا و معایب بلندمدت آن صورت گیرد.

تأثیر موقعیت جفت بر زایمان آن (قدامی، خلفی و سرراهی)

یکی از اطلاعاتی که در سونوگرافی‌های دوران بارداری به شما داده می‌شود، موقعیت جفت است. شنیدن اصطلاحاتی مانند جفت قدامی، خلفی یا سرراهی ممکن است باعث نگرانی شود، اما درک مفهوم آن‌ها به شما آرامش می‌دهد. بیایید ببینیم هر کدام چه معنایی دارند و چه تأثیری بر فرآیند زایمان جفت می‌گذارند.

زایمان جفت قدامی و خلفی

این دو، شایع‌ترین و کاملاً طبیعی‌ترین موقعیت‌های جفت هستند.

• جفت خلفی (Posterior): یعنی جفت به دیواره پشتی رحم (نزدیک به ستون فقرات شما) چسبیده است. این موقعیت بسیار رایج است.
• جفت قدامی (Anterior): یعنی جفت به دیواره جلویی رحم (سمت شکم شما) چسبیده است. این موقعیت نیز کاملاً طبیعی است و هیچ خطری ندارد. تنها تفاوتش این است که ممکن است حرکات جنین را کمی دیرتر یا ضعیف‌تر حس کنید، زیرا جفت مانند یک بالشتک بین جنین و شکم شما عمل می‌کند.

خبر بسیار خوب این است که از نظر فرآیند زایمان جفت قدامی یا زایمان جفت خلفی، هیچ تفاوت معناداری وجود ندارد. موقعیت جفت در این دو حالت، تأثیری بر سختی، زمان یا روش خروج آن پس از تولد نوزاد ندارد. بنابراین اگر در گزارش سونوگرافی شما یکی از این دو موقعیت ذکر شده، خیالتان راحت باشد که همه چیز طبیعی است.

زایمان جفت سرراهی (پلاسنتا پرویا)

این وضعیت کاملاً متفاوت و نیازمند توجه ویژه پزشکی است. **جفت سر راهی** یا “پلاسنتا پرویا” به حالتی گفته می‌شود که جفت در قسمت پایینی رحم قرار گرفته و تمام یا بخشی از دهانه رحم (مسیر خروج نوزاد) را مسدود کرده است. این وضعیت می‌تواند باعث خونریزی شدید و بدون درد در طول بارداری، به خصوص در سه ماهه سوم شود.
در مورد زایمان جفت سر راهی، یک قانون قطعی وجود دارد: اگر در زمان زایمان، جفت همچنان دهانه رحم را به طور کامل یا حتی قسمت زیادی از آن را پوشانده باشد، زایمان طبیعی مطلقاً غیرممکن و بسیار خطرناک است. تلاش برای زایمان طبیعی در این حالت می‌تواند منجر به جدا شدن جفت و خونریزی شدید و مرگبار برای مادر و جنین شود.

بنابراین، در صورت تشخیص قطعی جفت سرراهی، زایمان حتماً به روش سزارین و معمولاً به صورت برنامه‌ریزی شده (چند هفته قبل از تاریخ طبیعی زایمان) انجام می‌شود. در حین عمل سزارین، پس از خروج نوزاد، جفت نیز توسط جراح خارج می‌شود. مدیریت این وضعیت نیازمند تخصص بالاست تا ریسک خونریزی در حین و پس از عمل به حداقل برسد.

وقتی جفت کامل خارج نمی‌شود: علائم و خطرات جفت باقی‌مانده

یکی از نگرانی‌های اصلی پس از زایمان، احتمال خارج نشدن کامل جفت است. این وضعیت که در علم پزشکی به آن “جفت باقی‌مانده” یا (Retained Placenta) گفته می‌شود، یک عارضه جدی است که نیاز به تشخیص و درمان سریع دارد. جفت باقی‌مانده زمانی اتفاق می‌افتد که تمام یا قسمتی از جفت، بیش از ۳۰ تا ۶۰ دقیقه پس از تولد نوزاد، در رحم باقی بماند.
دلایل مختلفی برای این اتفاق وجود دارد؛ گاهی انقباضات رحم به اندازه کافی قوی نیستند (آتونی رحم)، گاهی جفت به شدت به دیواره رحم چسبیده (جفت چسبنده) و یا گاهی دهانه رحم خیلی سریع بسته می‌شود و جفت در داخل آن به دام می‌افتد.

مهم‌ترین بخش برای شما به عنوان مادر، شناخت علائم باقی ماندن جفت در رحم است. این علائم ممکن است بلافاصله پس از زایمان یا حتی چند روز تا چند هفته بعد بروز کنند. حتماً به این نشانه‌ها توجه کنید و در صورت مشاهده هرکدام، فوراً با پزشک یا بیمارستان تماس بگیرید:

• خونریزی شدید و مداوم: این شایع‌ترین و مهم‌ترین علامت است. اگر خونریزی شما به جای کم شدن، شدیدتر می‌شود و مجبورید پد بهداشتی خود را در کمتر از یک ساعت تعویض کنید، این یک زنگ خطر است.
• دفع لخته‌های بزرگ: دفع لخته‌های خونی بزرگتر از یک توپ گلف طبیعی نیست.
• تب و لرز: تب بالای ۳۸ درجه سانتی‌گراد، به خصوص اگر با لرز همراه باشد، می‌تواند نشانه عفونت ناشی از بافت باقی‌مانده باشد.
• درد مداوم در ناحیه شکم و لگن: در حالی که مقداری درد و گرفتگی پس از زایمان طبیعی است، درد شدید، مداوم و کرامپی که بهبود نمی‌یابد، می‌تواند نگران‌کننده باشد.
• ترشحات واژینال بدبو: ترشحات پس از زایمان (لوشیا) در ابتدا بویی شبیه به خون قاعدگی دارد. اگر این ترشحات بوی بسیار نامطبوع و زننده‌ای پیدا کنند، نشانه عفونت است.

خطرات اصلی جفت باقی‌مانده، همانطور که قبلاً اشاره شد، **خونریزی شدید پس از زایمان (PPH)** و **عفونت شدید رحمی** است. هر دوی این شرایط می‌توانند تهدیدکننده زندگی باشند. به همین دلیل تیم پزشکی پس از هر زایمان، جفت را به دقت بررسی می‌کند تا از کامل بودن آن مطمئن شود. با این حال، گاهی یک تکه بسیار کوچک ممکن است باقی بماند. آگاهی شما از این علائم، کلید اصلی برای اقدام به موقع و پیشگیری از عوارض جدی است.

جفت چسبنده (آکرتا) چیست و چه راهکارهایی برای آن وجود دارد؟

در میان مشکلات مربوط به خارج کردن جفت، “جفت چسبنده” یا “پلاسنتا آکرتا” یکی از جدی‌ترین و پیچیده‌ترین شرایط است. در حالت عادی، جفت به لایه داخلی دیواره رحم (اندومتر) متصل می‌شود و پس از زایمان به راحتی از آن جدا می‌شود. اما در جفت چسبنده، پرزهای جفت بیش از حد عمیق در دیواره رحم نفوذ می‌کنند، انگار که ریشه‌های یک گیاه در خاک فرو رفته باشند.
این وضعیت بر اساس عمق نفوذ به سه دسته تقسیم می‌شود:

• آکرتا (Accreta): شایع‌ترین نوع که پرزها به عضله رحم می‌چسبند.
• اینکرتا (Increta): پرزها عمیق‌تر رفته و به داخل عضله رحم نفوذ می‌کنند.
• پرکرتا (Percreta): شدیدترین حالت که پرزها از دیواره رحم عبور کرده و ممکن است به اندام‌های مجاور مانند مثانه یا روده نیز برسند.

اصلی‌ترین عامل خطر برای **جفت چسبنده**، وجود اسکار یا جای زخم روی دیواره رحم است. به همین دلیل، این عارضه در مادرانی که سابقه موارد زیر را دارند، شایع‌تر است:

• سابقه سزارین قبلی: با هر بار سزارین، ریسک آکرتا در بارداری بعدی افزایش می‌یابد.
• سابقه جراحی‌های دیگر روی رحم: مانند برداشتن فیبروم (میومکتومی).
• سابقه کورتاژ: به خصوص کورتاژهای مکرر.
• مادران بالای ۳۵ سال.
• وجود جفت سرراهی همزمان با سابقه سزارین.

خبر خوب این است که امروزه در اکثر موارد، جفت آکرتا قبل از زایمان و از طریق سونوگرافی‌های دقیق داپلر یا ام‌آر‌آی (MRI) تشخیص داده می‌شود. این تشخیص زودهنگام بسیار حیاتی است، زیرا به تیم پزشکی اجازه می‌دهد تا یک برنامه زایمان دقیق و ایمن را طراحی کنند.
درمان اصلی و استاندارد برای جفت آکرتا، انجام عمل سزارین برنامه‌ریزی شده و به دنبال آن، برداشتن رحم (هیسترکتومی) به همراه جفت چسبیده به آن است. تلاش برای جدا کردن دستی جفت آکرتا می‌تواند منجر به خونریزی غیرقابل کنترل و بسیار خطرناک شود. بنابراین، زایمان در یک بیمارستان مجهز و با حضور یک تیم چندتخصصی (شامل جراح زنان، متخصص خون، اورولوژیست و…) انجام می‌شود تا سلامت مادر تضمین گردد.

خروج جفت بعد از سقط چگونه است و چه نکاتی دارد؟

تجربه سقط جنین، چه به صورت خودبه‌خودی و چه درمانی، یک دوره سخت و احساسی است. در کنار جنبه‌های روحی، مدیریت فیزیکی این فرآیند نیز اهمیت زیادی دارد و یکی از نکات کلیدی، اطمینان از **خروج جفت بعد از سقط** است. نحوه مدیریت این موضوع به سن بارداری در زمان سقط و شرایط فردی بستگی دارد.
در سقط‌هایی که در هفته‌های بسیار ابتدایی بارداری (مثلاً قبل از هفته ۸-۱۰) رخ می‌دهند، بافت جفت هنوز به طور کامل تشکیل نشده و کوچک است. در بسیاری از این موارد، تمام محصولات بارداری (جنین و بافت‌های اولیه جفت) به صورت یکجا و کامل همراه با خونریزی دفع می‌شوند و نیازی به مداخله پزشکی نیست.

اما در سقط‌هایی که در اواخر سه ماهه اول یا در سه ماهه دوم اتفاق می‌افتند، جفت بزرگتر و کامل‌تر است و احتمال باقی ماندن آن در رحم افزایش می‌یابد. در این شرایط، سه رویکرد اصلی برای مدیریت وجود دارد:

1. مدیریت انتظاری: پزشک ممکن است پیشنهاد دهد که چند روزی صبر کنید تا بدن به طور طبیعی تمام بافت‌ها را دفع کند. این روش تنها در صورتی مناسب است که خونریزی شدید یا علائم عفونت وجود نداشته باشد.
2. درمان دارویی: استفاده از داروهایی مانند میزوپروستول می‌تواند با ایجاد انقباضات رحمی، به دفع کامل بقایای بارداری، از جمله جفت، کمک کند.
3. مداخله جراحی (کورتاژ): اگر بافت‌ها به طور کامل دفع نشوند، یا اگر خونریزی شدید باشد، روش استاندارد انجام **کورتاژ** (D&C) است. در این روش، پزشک با استفاده از ابزارهای جراحی، دیواره داخلی رحم را به آرامی تراشیده و تمام بقایای بارداری را خارج می‌کند. این کار معمولاً تحت بی‌حسی یا بیهوشی سبک انجام می‌شود.

مهم‌ترین نکته پس از هر نوع سقط، اطمینان از تخلیه کامل رحم است. **علائم باقی ماندن جفت** یا بقایا پس از سقط، مشابه علائم پس از زایمان است: خونریزی شدید و طولانی، درد مداوم، تب و ترشحات بدبو. از کجا بفهمیم جفت کامل دفع شده؟ مطمئن‌ترین راه، انجام یک سونوگرافی پیگیری چند روز یا چند هفته پس از سقط است. این سونوگرافی به پزشک نشان می‌دهد که رحم کاملاً تمیز است و شما می‌توانید با خیال راحت، دوره بهبودی جسمی و روحی خود را آغاز کنید.

یکی از استرس های هر مادری ، افتادگی رحم هست . موضوعی که اخیراََ خیلی هم ترند شده و باید بهش میپرداختیم . تیم وی مام این کار رو انجام داده ، مقاله اش از طریق لینک زیر برای شما عزیزترین همراه ما در دسترسه.

برای مطالعه مقاله کلیک کنید

مراقبت‌های لازم بعد از زایمان جفت

تبریک می‌گویم! با خروج موفقیت‌آمیز جفت، شما رسماً هر سه مرحله زایمان را به پایان رسانده‌اید. حالا زمان آن است که بدن شما روند بهبودی خود را آغاز کند. **مراقبت های بعد از خروج جفت** هم در ساعت‌های اولیه در بیمارستان و هم در روزهای بعد در خانه، برای تضمین سلامت شما بسیار مهم است.
در بیمارستان (ساعت‌های اولیه):
بلافاصله پس از خارج کردن جفت، تیم پزشکی چند اقدام حیاتی را انجام می‌دهد:

• معاینه جفت: ماما یا پزشک جفت را روی یک سینی قرار داده و آن را به دقت بررسی می‌کند تا مطمئن شود هر دو طرف آن (سمت مادری و سمت جنینی) کامل و دست‌نخورده هستند. آن‌ها اطمینان حاصل می‌کنند که هیچ تکه‌ای از لوب‌های جفت (کوتیلدون‌ها) کنده نشده و در رحم باقی نمانده باشد.
• ماساژ رحم (Fundal Massage): پرستار یا ماما به طور منظم بالای رحم شما را از روی شکم لمس و ماساژ می‌دهد. این کار به رحم کمک می‌کند تا سفت و منقبض (مانند یک توپ گریپ فروت سفت) باقی بماند و از خونریزی جلوگیری کند. این ماساژ ممکن است کمی ناراحت‌کننده باشد، اما بسیار ضروری است.
• کنترل خونریزی: میزان خونریزی شما به دقت کنترل می‌شود. پرستاران پدهای شما را بررسی می‌کنند تا مطمئن شوند حجم خونریزی در حد طبیعی است.
• بررسی علائم حیاتی: فشار خون و نبض شما به طور مرتب چک می‌شود تا از پایداری وضعیت شما اطمینان حاصل شود.

در خانه (روزها و هفته‌های بعد):
وقتی به خانه برگشتید، مسئولیت نظارت بر بهبودی به عهده خودتان است. به این نکات توجه ویژه داشته باشید:

• مراقبت از خود: تا حد امکان استراحت کنید. بدن شما کار بزرگی انجام داده و برای بهبودی نیاز به انرژی دارد. مایعات فراوان بنوشید و رژیم غذایی مقوی داشته باشید.
• کنترل خونریزی (لوشیا): خونریزی پس از زایمان طبیعی است و ممکن است چند هفته طول بکشد. این خونریزی در روزهای اول قرمز روشن و شدید است و به تدریج به رنگ صورتی، قهوه‌ای و سپس زرد یا سفید در می‌آید و حجم آن کم می‌شود.
• آگاهی از علائم خطر: همانطور که قبلاً گفتیم، علائم باقی ماندن جفت یا عفونت را جدی بگیرید. اگر دچار خونریزی شدید (خیس شدن یک پد در یک ساعت)، تب و لرز، درد شدید یا ترشحات بدبو شدید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید.

ویژگی	مدیریت فعال (Active Management)	مدیریت انتظاری (Expectant Management)
اقدام اصلی	تزریق دارو (اکسی‌توسین) بلافاصله پس از تولد	صبر کردن برای جدا شدن طبیعی جفت
متوسط زمان	۵ تا ۱۵ دقیقه	تا ۶۰ دقیقه
میزان خونریزی	معمولاً کمتر است	ریسک خونریزی کمی بالاتر است
کاربرد	روش استاندارد در اکثر بیمارستان‌ها	در شرایط خاص یا به درخواست مادر
ریسک اصلی	عوارض جانبی نادر دارو	احتمال بالاتر نیاز به مداخله دستی

کلام آخر ویمام

مامان عزیز، مرحله سوم زایمان یا همان زایمان جفت، بخش نهایی و بسیار مهمی از سفر تولد نوزاد شماست. گرچه تمام توجهات معطوف به نوزاد تازه متولد شده است، اما سلامت شما در این مرحله اولویت اصلی تیم پزشکی است. همانطور که در این راهنمای جامع خواندید، این فرآیند معمولاً سریع و بدون مشکل طی می‌شود، اما آگاهی از انواع روش‌های خروج جفت، علائم خطر، و شرایط خاصی مانند جفت سرراهی یا چسبنده، به شما قدرت و آرامش می‌دهد. این دانش به شما کمک می‌کند تا بدانید در هر لحظه چه اتفاقی در حال رخ دادن است و در صورت نیاز، چه زمانی باید از متخصصان کمک بگیرید. تیم وی مام مفتخر است که با ارائه اطلاعات معتبر و کاربردی، در این مسیر پر از شگفتی در کنار شما باشد. به بدن قدرتمند خود اعتماد کنید و به یاد داشته باشید که در صورت مشاهده هرگونه علامت نگران‌کننده، هرگز در تماس با پزشک یا مامای خود تردید نکنید.

اگر تکه‌ای از جفت در رحم بماند چه علائمی دارد و چه خطری دارد؟

علائم اصلی شامل خونریزی شدید و مداوم، تب، لرز، درد لگن و ترشحات بدبو است. خطر اصلی، خونریزی شدید پس از زایمان (PPH) و عفونت رحمی است که هر دو نیاز به مداخله فوری پزشکی دارند.

آیا خروج جفت با درد همراه است؟ درد آن چقدر است؟

خروج جفت معمولاً با انقباضاتی همراه است، اما این انقباضات بسیار خفیف‌تر از دردهای زایمان هستند. بسیاری از مادران آن را بیشتر به شکل یک فشار احساس می‌کنند تا درد شدید.

از کجا بفهمیم بعد از سقط، جفت کامل دفع شده است؟

بهترین و مطمئن‌ترین راه، انجام سونوگرافی پس از پایان خونریزی است. پزشک با سونوگرافی می‌تواند تأیید کند که رحم کاملاً خالی و تمیز شده است و بقایایی از بارداری وجود ندارد.

خارج کردن جفت با دست چگونه انجام می‌شود و آیا دردناک است؟

این کار در اتاق عمل و تحت بی‌حسی یا بیهوشی انجام می‌شود. جراح با دست جفت را از دیواره رحم جدا می‌کند. به دلیل استفاده از داروهای بی‌حسی، مادر در حین عمل دردی را احساس نخواهد کرد.

چه مدت بعد از زایمان باید جفت خارج شود؟

در مدیریت فعال، معمولاً طی ۳۰ دقیقه خارج می‌شود. در مدیریت انتظاری ممکن است تا یک ساعت هم طول بکشد. اگر بیش از این زمان ببرد، پزشک برای جلوگیری از عوارض، مداخله خواهد کرد.

آیا موقعیت جفت (قدامی یا خلفی) روی سختی خروج آن تاثیر دارد؟

خیر، در حالت عادی موقعیت قدامی یا خلفی جفت تأثیر چشمگیری بر روند یا سختی خروج آن ندارد. هر دو موقعیت طبیعی تلقی شده و فرآیند زایمان جفت در آن‌ها مشابه است.

برای کمک به خروج سریع‌تر جفت چه کارهایی می‌توان انجام داد؟

تماس پوست به پوست با نوزاد و تلاش برای شیردهی بلافاصله پس از تولد، باعث ترشح طبیعی اکسی‌توسین شده و به انقباض رحم و جدا شدن سریع‌تر جفت کمک شایانی می‌کند.