علت انواع آکنه در کودکان چیست؟ | جوش روی صورت و بدن + سر سیاه و سفید

دیدن جوش‌های ریز و درشت روی پوست لطیف و حساس کودک، یکی از اولین نگرانی‌های والدین است. آیا این جوش‌ها طبیعی هستند؟ آیا نشانه‌ی بیماری خاصی هستند؟ این سوالات، ذهن هر پدر و مادری را به خود مشغول می‌کند. در این راهنمای جامع از وی مام، ما به صورت کامل و دقیق به بررسی آکنه در کودکان می‌پردازیم، انواع جوش‌ها را به شما معرفی می‌کنیم و راه‌های درمانی و مراقبتی درست را آموزش می‌دهیم تا با خیال راحت و آگاهی کامل از این مرحله عبور کنید. هدف ما این است که با ارائه اطلاعاتی معتبر و کاربردی، به شما کمک کنیم تا تفاوت بین یک جوش ساده و یک عارضه جدی را تشخیص دهید و بهترین مراقبت را از پوست دلبندتان به عمل آورید.

آکنه در کودکان چیست و چرا نباید آن را با جوش‌های دیگر اشتباه گرفت؟

در پاسخ به این سوال باید بگوییم، آکنه در کودکان یک وضعیت پوستی التهابی است که در اثر بسته شدن یا التهاب فولیکول‌های مو (منافذ پوست) ایجاد می‌شود. این پدیده که بیشتر با دوران نوجوانی شناخته می‌شود، می‌تواند در سنین پایین‌تر، حتی در دوران نوزادی نیز رخ دهد. از نظر متخصصان وی مام، مهم‌ترین نکته، تشخیص درست و تمایز آن از سایر بثورات پوستی شایع در این سنین است، زیرا رویکرد مراقبتی و درمانی برای هرکدام کاملاً متفاوت است.

بسیاری از والدین با دیدن هر نوع دانه یا قرمزی روی پوست کودک، فوراً برچسب «جوش» یا «حساسیت» به آن می‌زنند. اما این یک باور رایج و البته اشتباه است. پوست کودکان بسیار حساس است و به دلایل مختلفی دچار عارضه‌هایی می‌شود که ظاهری شبیه به هم دارند. بیایید تفاوت‌های کلیدی را بررسی کنیم:

• آکنه نوزادی (Neonatal Acne): این نوع آکنه معمولاً به صورت جوش‌های سرسفید یا قرمز کوچک (پاپول و پاسچول) روی گونه‌ها، بینی و پیشانی نوزاد در چند هفته اول زندگی ظاهر می‌شود. علت اصلی آن، هورمون‌های مادری است که در اواخر بارداری به جنین منتقل شده و غدد چربی پوست او را تحریک می‌کند. این وضعیت کاملاً بی‌خطر است و معمولاً خودبه‌خود برطرف می‌شود.

• میلا (Milia): این‌ها دانه‌های بسیار ریز (حدود ۱ تا ۲ میلی‌متر)، سفیدرنگ و مرواریدشکل هستند که اغلب روی بینی، چانه یا گونه‌های نوزاد دیده می‌شوند. میلا جوش نیست، بلکه کیست‌های کوچکی است که از کراتین (پروتئین پوست) به دام افتاده تشکیل شده است. این دانه‌ها هیچ التهاب یا قرمزی ندارند و دستکاری آن‌ها اکیداً ممنوع است.

• عرق‌سوز (Heat Rash یا Miliaria): این عارضه به صورت دانه‌های ریز قرمز یا تاول‌های شفاف در نواحی چین‌دار پوست مانند گردن، زیر بغل، کشاله ران یا سینه ظاهر می‌شود. علت آن بسته شدن مجاری عرق به دلیل گرمای بیش از حد و رطوبت است، نه بسته شدن فولیکول‌های مو.

• اگزما (Eczema یا درماتیت آتوپیک): اگزما به صورت لکه‌های خشک، قرمز، پوسته‌پوسته و بسیار خارش‌دار ظاهر می‌شود. برخلاف آکنه که از جوش‌های مجزا تشکیل شده، اگزما بیشتر شبیه یک سطح ملتهب و تحریک‌شده از پوست است و زمینه‌ی ژنتیکی و حساسیتی دارد.

چرا تشخیص درست این‌قدر اهمیت دارد؟ زیرا درمان اشتباه نه تنها کمکی نمی‌کند، بلکه می‌تواند وضعیت را بدتر کند. به عنوان مثال، استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده غلیظ که برای اگزما عالی هستند، می‌تواند منافذ پوست را در کودک مستعد آکنه ببندد و جوش‌ها را تشدید کند. از طرف دیگر، استفاده از محصولات ضدآکنه برای اگزمای خشک و خارش‌دار، پوست را به شدت تحریک کرده و دردناک می‌کند. بنابراین، اولین و مهم‌ترین قدم، شناخت دقیق نوع عارضه‌ی پوستی فرزندتان است.

به نقل از hopkinsmedicine  :
متن انگلیسی:

Acne may occur when the pores get clogged with dead skin cells and oil. Bacteria that are normally on the skin may also get into the clogged pore.

ترجمه فارسی:

آکنه ممکن است زمانی ایجاد شود که منافذ پوست با سلول‌های مرده و چربی مسدود شوند. باکتری‌هایی که به‌طور طبیعی روی پوست وجود دارند نیز ممکن است وارد این منافذ مسدود شده شوند.

 

علت اصلی جوش زدن در کودکان چیست؟ (بررسی جامع و ریشه‌ای)

علت ایجاد جوش روی پوست کودکان یک عامل واحد ندارد و بسته به سن کودک و نوع جوش، دلایل متفاوتی می‌تواند داشته باشد. درک این دلایل به ما کمک می‌کند تا رویکردی هدفمند برای مراقبت و پیشگیری داشته باشیم. طبق تجربه ما در وی مام، دلایل اصلی را می‌توان به چند دسته هورمونی، محیطی، حساسیتی و بهداشتی تقسیم کرد.

علت جوش سر سفید و سر سیاه در کودکان (آکنه کومدونال)

جوش‌های سرسفید (کومدون بسته) و سرسیاه (کومدون باز) پایه‌ای‌ترین شکل آکنه هستند و زمانی ایجاد می‌شوند که منافذ پوست (فولیکول‌های مو) با چربی اضافی (سبوم) و سلول‌های مرده پوست مسدود می‌شوند.

• جوش سرسفید (Closed Comedone): در این حالت، دهانه فولیکول کاملاً بسته است. چربی و سلول‌های مرده زیر سطح پوست به دام می‌افتند و یک برآمدگی کوچک و سفیدرنگ ایجاد می‌کنند. این جوش‌ها ملتهب نیستند مگر اینکه دیواره فولیکول پاره شود.

• جوش سرسیاه (Open Comedone): در این حالت، دهانه فولیکول باز است. توده چربی و سلول‌های مرده در معرض هوا قرار می‌گیرد و ملانین (رنگدانه پوست) موجود در آن اکسید شده و به رنگ سیاه یا قهوه‌ای تیره درمی‌آید. این سیاهی به دلیل کثیفی نیست، بلکه یک واکنش شیمیایی است.

چرا در کودکان رخ می‌دهد؟ در نوزادان، همانطور که گفتیم، هورمون‌های مادری غدد چربی را بیش از حد فعال می‌کنند. در کودکان بزرگتر (پیش از بلوغ)، این پدیده کمتر شایع است اما می‌تواند به دلیل استعداد ژنتیکی، استفاده از محصولات پوستی چرب و نامناسب (مثل لوسیون‌ها یا ضدآفتاب‌های کومدوژنیک) یا عدم شستشوی کافی پوست پس از تعریق و بازی ایجاد شود. نکته مهم این است که بهداشت نقش کنترلی دارد، نه ایجادی. یعنی کثیفی به خودی خود باعث جوش سرسیاه نمی‌شود، بلکه تجمع سلول‌های مرده و چربی عامل اصلی است.

علت جوش گرمی در کودکان (عرق‌سوز یا میلیاریا)

جوش گرمی یا عرق‌سوز، یکی از شایع‌ترین بثورات پوستی در نوزادان و کودکان است و هیچ ارتباطی با آکنه ندارد. علت آن، همانطور که از نامش پیداست، گرما و رطوبت است. پوست لطیف کودکان، به خصوص نوزادان، هنوز سیستم تنظیم دمای کاملی ندارد و غدد عرق آن‌ها به راحتی مسدود می‌شود.

مکانیسم ایجاد: وقتی کودک بیش از حد گرم می‌شود (مثلاً به دلیل لباس زیاد، تب، یا هوای گرم و مرطوب)، عرق تولید شده نمی‌تواند از طریق مجاری خود به سطح پوست برسد و در زیر پوست به دام می‌افتد. این امر باعث التهاب و ایجاد دانه‌های ریز می‌شود.

انواع جوش گرمی:

• میلیاریا کریستالینا: شفاف و شبیه قطرات شبنم، بدون التهاب.

• میلیاریا روبرا: دانه‌های قرمز و خارش‌دار که نوع شایع‌تر است.

• میلیاریا پوستولوزا: زمانی که جوش‌های گرمی، چرکی می‌شوند.

اشتباه رایج والدین: بسیاری از مادران در نی‌نی سایت از “جوش گرمی” به عنوان یک اصطلاح کلی برای هر نوع جوشی که در تابستان ظاهر می‌شود استفاده می‌کنند. اما باید بگوییم، اگر جوش‌ها فقط روی صورت هستند و حالت چرکی دارند، احتمالاً آکنه نوزادی هستند که در اثر گرما تشدید شده‌اند، نه عرق‌سوز واقعی. عرق‌سوز معمولاً در نواحی چین‌خورده پوست که عرق جمع می‌شود (گردن، زیر بغل، کشاله ران) دیده می‌شود.

در کنار مشکلات پوستی، مشکلات گوارشی هم در نوزادان بسیار رایج است. رفلاکس یکی از این مشکلات است که می‌تواند باعث بی‌قراری و گریه نوزاد شود. برای اینکه با علائم و روش‌های درمان آن آشنا شوید، به راهنمای جامع رفلاکس معده نوزادان و کودکان مراجعه کنید.

علت جوش حساسیت در کودکان (درماتیت تماسی یا آتوپیک)

جوش حساسیت، واکنش سیستم ایمنی بدن کودک به یک ماده خارجی است. این واکنش می‌تواند به دو شکل اصلی بروز کند:

1. درماتیت تماسی (Contact Dermatitis): این حالت زمانی رخ می‌دهد که پوست کودک مستقیماً با یک ماده تحریک‌کننده یا حساسیت‌زا تماس پیدا می‌کند. جوش‌ها یا بثورات معمولاً فقط در همان محل تماس ظاهر می‌شوند.

   • عوامل شایع:

     • شوینده‌ها: پودرهای لباسشویی یا نرم‌کننده‌های قوی و معطر.

     • فلزات: نیکل موجود در دکمه‌های شلوار یا سگک‌ها.

     • پارچه‌ها: الیاف مصنوعی مانند پلی‌استر یا پشم زبر.

     • مواد شیمیایی: عطر، الکل یا مواد نگهدارنده موجود در لوسیون‌ها، کرم‌ها یا حتی دستمال‌های مرطوب.

     • بزاق یا غذا: باقی‌ماندن بزاق یا باقی‌مانده غذا در اطراف دهان کودک می‌تواند پوست را تحریک کرده و باعث قرمزی و جوش‌های ریز شود.

2. درماتیت آتوپیک (اگزما): این یک بیماری پوستی مزمن است که اغلب زمینه‌ی ژنتیکی و ارثی دارد. در این حالت، پوست به طور کلی سد دفاعی ضعیف‌تری دارد و به راحتی رطوبت خود را از دست داده و خشک و مستعد التهاب می‌شود. جوش‌ها در این حالت بخشی از یک الگوی پوستی خشک، قرمز و خارش‌دار هستند. عوامل محیطی یا غذایی می‌توانند اگزما را تشدید کنند، اما علت اصلی آن نیستند.

علت جوش پیشانی در کودکان

پیشانی یکی از نواحی شایع برای بروز جوش در کودکان است و دلایل آن می‌تواند ترکیبی از عوامل مختلف باشد.

• آکنه نوزادی: این ناحیه به دلیل تراکم بالای غدد چربی، یکی از مکان‌های اصلی بروز آکنه نوزادی است.

• کلاه و هدبند: استفاده مداوم از کلاه یا هدبندهای تنگ، به خصوص از جنس الیاف مصنوعی، می‌تواند با ایجاد اصطکاک و به دام انداختن عرق و چربی، منافذ پوست پیشانی را مسدود کند (آکنه مکانیکا).

• محصولات مو: تماس موی چرب یا آغشته به محصولات حالت‌دهنده (ژل، روغن) با پیشانی، یک عامل بسیار شایع برای ایجاد جوش در این ناحیه است. این امر حتی در مورد تماس موی والدین با پیشانی کودک نیز صدق می‌کند.

• باقی‌مانده شامپو: اگر هنگام شستشوی سر کودک، شامپو به خوبی از روی پیشانی و خط رویش مو آبکشی نشود، مواد شیمیایی آن می‌تواند پوست را تحریک کرده و باعث ایجاد جوش شود.

از نظر متخصصان وی مام، برای جوش‌های مداوم در ناحیه پیشانی، اولین قدم بررسی همین عوامل محیطی ساده است. گاهی یک تغییر کوچک، مانند عوض کردن جنس کلاه یا دقت بیشتر در آبکشی، می‌تواند مشکل را به کلی برطرف کند.

این مقاله به بررسی کلی آکنه در سنین مختلف کودکی پرداخت. اما شایع‌ترین نوع آن، آکنه نوزادی است که روی صورت دیده می‌شود و دلایل خاص خودش را دارد. ما در یک مقاله دیگر، به طور اختصاصی در مورد درمان سریع جوش زدن صورت نوزاد و علت آن صحبت کرده‌ایم.

انواع جوش در کودکان: راهنمای تصویری برای تشخیص درست

برای یک والد، تشخیص نوع جوش می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. در این بخش، ما به تفصیل انواع جوش‌های التهابی و عفونی را بررسی می‌کنیم تا به شما در شناسایی آن‌ها و تصمیم‌گیری برای اقدام مناسب کمک کنیم. اگرچه ما در اینجا توضیحات متنی ارائه می‌دهیم، اما این توضیحات به شما کمک می‌کند تا با جستجوی تصاویر مربوطه، درک بهتری از ظاهر هرکدام پیدا کنید.

جوش‌های چرکی (پاپول و پاسچول)

این دو نوع، شکل‌های ملتهب آکنه هستند و زمانی رخ می‌دهند که دیواره فولیکول مسدود شده، پاره شود و محتویات آن به بافت اطراف نشت کند. این امر باعث واکنش سیستم ایمنی و ایجاد التهاب می‌شود.

• پاپول (Papule): پاپول یک برآمدگی کوچک، قرمز، سفت و اغلب دردناک روی پوست است. در واقع، این یک جوش سرسفید یا سرسیاه است که ملتهب شده اما هنوز چرک قابل مشاهده‌ای در سر آن جمع نشده است. دستکاری و فشار دادن پاپول‌ها به شدت ممنوع است، زیرا این کار التهاب را به لایه‌های عمیق‌تر پوست منتقل کرده و خطر ایجاد اسکار (جای جوش) را به شدت افزایش می‌دهد.

• پاسچول (Pustule): پاسچول همان چیزی است که عموم مردم آن را به عنوان “جوش چرکی” می‌شناسند. این جوش نیز مانند پاپول، یک برآمدگی قرمز و ملتهب است، اما با یک تفاوت کلیدی: سر آن یک مرکز مشخص سفید یا زردرنگ دارد که پر از چرک است. چرک ترکیبی از گلبول‌های سفید مرده، باکتری و سبوم (چربی پوست) است. اگرچه ظاهر وسوسه‌انگیزی برای ترکاندن دارند، اما طبق تجربه ما در وی مام، بهترین کار این است که به آن‌ها اجازه دهید روند طبیعی خود را طی کرده و خودبه‌خود تخلیه و خشک شوند.

نکته کلیدی: وجود پاپول و پاسچول، به خصوص در نوزادان، معمولاً بخشی از روند طبیعی آکنه نوزادی است. اما اگر تعداد آن‌ها به سرعت زیاد شود، بسیار بزرگ و دردناک شوند، یا با علائم دیگری همراه باشند، بهتر است با پزشک مشورت کنید.

جوش‌های تاول مانند و آبدار در کودکان

این دسته از جوش‌ها اهمیت بسیار بالایی دارند، زیرا ظاهر آن‌ها می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری عفونی زمینه‌ای باشد و اغلب هیچ ارتباطی با آکنه ندارند. تشخیص و اقدام سریع در این موارد حیاتی است.

• جوش‌های تاول مانند (Vesicles): این‌ها برجستگی‌های کوچک و پر از مایع شفاف هستند. وقتی این تاول‌ها بزرگتر می‌شوند، به آن‌ها “بولا” (Bulla) می‌گویند. وجود این نوع ضایعات پوستی، تقریباً همیشه زنگ خطری برای یک عفونت ویروسی است.

  • آبله‌مرغان (Chickenpox): یکی از معروف‌ترین علل جوش‌های تاولی. بثورات آبله‌مرغان به صورت لکه‌های قرمز شروع شده، به سرعت به تاول‌های خارش‌دار تبدیل می‌شوند و سپس دلمه می‌بندند. مشخصه اصلی آن، وجود همزمان هر سه مرحله (لک، تاول، دلمه) در نقاط مختلف بدن است و معمولاً با تب و بی‌حالی همراه است.

  • بیماری دست، پا و دهان (Hand, Foot, and Mouth Disease): این بیماری ویروسی شایع در کودکان، باعث ایجاد زخم‌های دردناک در دهان و بثورات پوستی به صورت لکه‌های صاف یا برجسته قرمز، و گاهی تاول، روی کف دست‌ها، کف پاها و ناحیه باسن می‌شود.

  • عفونت هرپس سیمپلکس (تبخال): اگرچه بیشتر در اطراف لب‌ها دیده می‌شود، اما می‌تواند در هر جای دیگری از پوست نیز به صورت گروهی از تاول‌های کوچک و دردناک ظاهر شود.

• جوش‌های آبدار و چرکی (Impetigo – زرد زخم): زرد زخم یک عفونت باکتریایی بسیار مسری در سطح پوست است. این بیماری معمولاً به صورت زخم‌های قرمز شروع می‌شود که به سرعت پاره شده و مایع ترشح می‌کنند. سپس یک دلمه زردرنگ یا عسلی‌رنگ روی آن‌ها تشکیل می‌شود. این ضایعات بیشتر در اطراف بینی و دهان کودک دیده می‌شوند.

چه زمانی باید فوراً به پزشک مراجعه کرد؟
از نظر متخصصان وی مام، در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر، مراجعه به پزشک یا مرکز درمانی ضروری است:

1. ظاهر شدن ناگهانی جوشهای شبیه تاول یا جوش آبدار روی پوست کودک.

2. همراهی جوش‌ها با تب، بی‌حالی، گلودرد، یا کاهش اشتهای شدید.

3. گسترش سریع جوش‌ها در تمام بدن.

4. اگر جوش‌ها بسیار دردناک به نظر می‌رسند و کودک بی‌قرار است.

اشتباه گرفتن این موارد با جوش معمولی و تاخیر در درمان می‌تواند منجر به عوارض جدی‌تر یا انتقال عفونت به دیگران شود.

درمان آکنه و جوش در کودکان: از راهکارهای خانگی تا مداخلات پزشکی

رویکرد درمانی برای جوش‌های کودک کاملاً به نوع و شدت آن‌ها بستگی دارد. خبر خوب این است که در اغلب موارد، به خصوص برای آکنه نوزادی، بهترین درمان «صبر و مراقبت» است.

پاسخ مستقیم و کلیدی: طبق تجربه ما در وی مام، بیشتر موارد آکنه نوزادی و جوش‌های خفیف در کودکان نیازی به درمان دارویی ندارند و با رعایت بهداشت و گذشت زمان بهبود می‌یابند. مداخله و خوددرمانی، به ویژه با محصولات بزرگسالان، بزرگترین اشتباهی است که والدین مرتکب می‌شوند.

راهکارهای خانگی ایمن و موثر:

• تمیز نگه داشتن پوست: روزی یک یا دو بار، صورت کودک را فقط با آب ولرم و بدون صابون بشویید. اگر نیاز به شوینده بود، از یک پاک‌کننده بسیار ملایم، بدون عطر و مخصوص نوزاد استفاده کنید. سپس با یک حوله نرم و تمیز، به آرامی و با حرکات ضربه‌ای (نه کشیدنی) پوست را خشک کنید.

• عدم استفاده از لوسیون و روغن: از مالیدن هرگونه کرم، لوسیون یا روغن چرب روی نواحی جوش‌دار خودداری کنید. این کار منافذ پوست را بیشتر مسدود می‌کند.

• هرگز جوش‌ها را فشار ندهید: این مهم‌ترین قانون است. دستکاری جوش‌ها می‌تواند منجر به عفونت، تشدید التهاب و ایجاد جای زخم دائمی روی پوست لطیف کودک شود.

• مراقبت از لباس و ملحفه: از لباس‌های نخی و گشاد برای کودک استفاده کنید و ملحفه‌های او را به طور منظم با شوینده‌های ملایم و بدون عطر بشویید.

باورهای رایج اما خطرناک (آنچه در فروم‌ها می‌خوانید):
در پلتفرم‌هایی مانند نی‌نی سایت، گاهی توصیه‌هایی از سر دلسوزی اما خطرناک رد و بدل می‌شود. بیایید چند مورد را بررسی کنیم:

• باور رایج: “کمی کرم ضدجوش خودم را زدم، سریع خوب شد.”

  • حقیقت علمی: کرم‌های ضدآکنه بزرگسالان حاوی موادی مانند بنزوئیل پروکساید یا سالیسیلیک اسید با درصدهای بالا هستند که برای پوست حساس کودک بسیار قوی و تحریک‌کننده است. این کار می‌تواند باعث خشکی شدید، قرمزی و سوختگی شیمیایی پوست شود.

• باور رایج: “با پنبه آغشته به الکل ضدعفونی‌اش کن تا خشک بشه.”

  • حقیقت علمی: الکل چربی‌های طبیعی و محافظ پوست را از بین می‌برد، پوست را به شدت خشک و تحریک می‌کند و می‌تواند باعث واکنش التهابی بدتر شود.

چه زمانی به پماد یا داروی تجویزی نیاز است؟
مراجعه به پزشک در موارد زیر ضروری است:

• اگر آکنه پس از ۶ ماهگی همچنان ادامه دارد یا بدتر می‌شود.

• اگر جوش‌ها بسیار ملتهب، کیستیک (برجستگی‌های بزرگ و سفت در عمق پوست) یا همراه با جوش‌های سرسیاه فراوان باشند (آکنه شیرخوارگی یا Infantile Acne که شدیدتر از آکنه نوزادی است).

• اگر نشانه‌هایی از بلوغ زودرس (مانند رشد موهای زائد) همراه با آکنه وجود داشته باشد.

در این شرایط، پزشک ممکن است درمان‌های زیر را تجویز کند:

• کرم‌های موضعی: کرم‌های حاوی بنزوئیل پروکساید با دوز بسیار پایین (مثلاً ۲.۵ درصد) یا آنتی‌بیوتیک‌های موضعی مانند کلیندامایسین یا اریترومایسین برای کنترل باکتری‌ها و التهاب.

• رتینوئیدهای موضعی: در موارد شدیدتر، ممکن است رتینوئیدهای ضعیف برای کمک به باز شدن منافذ تجویز شوند.

• آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی: این مورد بسیار نادر است و فقط برای موارد بسیار شدید و مقاوم آکنه در کودکان بزرگتر استفاده می‌شود.

مهم است که هرگونه درمان دارویی، حتی پمادهای به ظاهر ساده، فقط و فقط با تشخیص و تجویز پزشک متخصص کودکان یا متخصص پوست انجام شود.

آکنه یک نوع التهاب پوستی است. یک التهاب پوستی بسیار شایع دیگر در نوزادان، سوختگی پای ناشی از پوشک است. این عارضه هم انواع مختلفی دارد و نیاز به درمان مناسب دارد. برای اینکه با انواع سوختگی پای نوزاد و بهترین پمادها آشنا شوید، این مقاله را ببینید.

مراقبت روزانه از پوست مستعد جوش کودک: اصول طلایی وی مام

پیشگیری و مراقبت صحیح، کلید مدیریت پوست حساس و مستعد جوش کودک است. ایجاد یک روتین ساده اما مداوم می‌تواند تفاوت چشمگیری در سلامت پوست فرزندتان ایجاد کند. در ادامه، اصول طلایی مراقبت روزانه را که حاصل تجربه متخصصان وی مام است، با شما در میان می‌گذاریم.

1. شستشوی ملایم و هوشمندانه:
اصل اول، تمیزی است؛ اما نه تمیزی بیش از حد. شستن زیاد پوست می‌تواند چربی‌های محافظ طبیعی آن را از بین ببرد و پوست را برای جبران، به تولید چربی بیشتر وادار کند.

• چگونه؟ روزی یک بار (مثلاً عصرها) صورت کودک را با آب ولرم بشویید. می‌توانید از یک لیف بسیار نرم یا فقط از دستان تمیز خود استفاده کنید.

• چه زمانی از شوینده استفاده کنیم؟ فقط در صورتی که پوست به وضوح کثیف یا چرب است، از یک شوینده مایع بسیار ملایم، فاقد صابون (Soap-free)، با pH متعادل و مخصوص نوزادان استفاده کنید. به دنبال محصولاتی باشید که برچسب “بدون عطر” و “ضدحساسیت” دارند.

• نکته کلیدی: پس از شستشو، با یک حوله نرم و تمیز، به آرامی و با حرکات ضربه‌ای پوست را خشک کنید. کشیدن حوله روی پوست می‌تواند باعث تحریک آن شود.

2. انتخاب صحیح لباس و ملحفه:
پوست باید نفس بکشد. لباس‌هایی که مستقیماً با پوست کودک در تماس هستند، نقش مهمی در سلامت آن دارند.

• جنس پارچه: همیشه لباس‌هایی از الیاف طبیعی و نرم مانند پنبه (نخ) ۱۰۰٪ انتخاب کنید. از پارچه‌های زبر، پشمی و الیاف مصنوعی مانند پلی‌استر که گرما و رطوبت را حبس می‌کنند، خودداری کنید.

• اندازه لباس: از پوشاندن لباس‌های تنگ به کودک اجتناب کنید. لباس‌های گشادتر به هوا اجازه جریان می‌دهند و از اصطکاک پوست با پارچه جلوگیری می‌کنند.

• شستشوی لباس‌ها: لباس‌ها، حوله‌ها و ملحفه‌های کودک را با شوینده‌های ملایم و بدون عطر و رنگ مصنوعی بشویید. بهتر است از نرم‌کننده‌های لباس استفاده نکنید یا نوع مخصوص کودک را انتخاب کنید.

3. مدیریت بزاق و باقی‌مانده غذا:
در دوره‌ای که دندان‌های کودک در حال رشد است یا به تازگی خوردن غذای کمکی را شروع کرده، اطراف دهان او مدام مرطوب و آغشته به بزاق و غذا است. این رطوبت مداوم می‌تواند سد دفاعی پوست را تضعیف کرده و باعث ایجاد جوش‌های ریز و قرمزی (درماتیت دور دهان) شود.

• راهکار: همیشه یک پارچه نخی نرم و تمیز در دسترس داشته باشید و به آرامی رطوبت اطراف دهان و چانه کودک را خشک کنید. از ساییدن و پاک کردن با شدت خودداری کنید. می‌توانید قبل از غذا خوردن، یک لایه بسیار نازک از یک کرم محافظ (Barrier Cream) مانند وازلین ساده در اطراف دهان او بزنید تا مانعی بین پوست و مواد غذایی ایجاد شود.

4. مرطوب‌کننده‌ها: آری یا خیر؟
این یک سوال رایج است. آیا پوست جوش‌دار نیاز به مرطوب‌کننده دارد؟

• پاسخ متخصصان وی مام: بستگی دارد. اگر پوست کودک به جز جوش‌ها، در سایر نواحی خشک به نظر می‌رسد یا مستعد اگزما است، استفاده از یک مرطوب‌کننده سبک، فاقد چربی (Oil-free) و غیرکومدوژنیک (Non-comedogenic) می‌تواند مفید باشد. این محصولات رطوبت را به پوست می‌رسانند بدون آنکه منافذ را مسدود کنند.

• چه زمانی استفاده نکنیم؟ اگر پوست کودک به طور کلی چرب است و فقط جوش دارد، بهتر است از مرطوب‌کننده در نواحی جوش‌دار استفاده نکنید.

به طور خلاصه، روتین مراقبتی کودک باید بر پایه «ملایمت» و «سادگی» بنا شود. هرچه محصولات کمتر و ساده‌تری استفاده کنید، احتمال تحریک پوست کمتر خواهد بود.

کلام آخر ویمام

در پایان این بررسی جامع، مهم‌ترین پیامی که می‌خواهیم به شما والدین عزیز بدهیم این است: آکنه در کودکان، به خصوص در ماه‌های اول زندگی، یک پدیده کاملاً طبیعی، شایع و در اکثر موارد بی‌خطر است. این جوش‌ها معمولاً بازتابی از تغییرات هورمونی هستند و نشانه‌ی بیماری یا بهداشت ضعیف نیستند. کلید مدیریت این وضعیت، شناخت درست نوع جوش، صبر، پرهیز از دستکاری و رعایت یک روتین مراقبتی ملایم است. به یاد داشته باشید که پوست لطیف فرزند شما در حال تکامل است و به زمان نیاز دارد تا به تعادل برسد. در صورت هرگونه نگرانی، تردید نکنید و با متخصصان وی مام یا پزشک کودک خود مشورت کنید. ما در کنار شما هستیم تا با آگاهی و آرامش، این مسیر را طی کنید.

سوالات متداول

آیا می‌توانم جوش صورت کودکم را فشار دهم یا بترکانم؟

خیر، به هیچ عنوان. طبق توصیه متخصصان وی مام، فشار دادن جوش می‌تواند باعث عفونت شدیدتر، ایجاد زخم و باقی ماندن جای جوش (اسکار) روی پوست لطیف کودک شود. بهترین کار، نادیده گرفتن و تمیز نگه داشتن آن است.

آکنه نوزادی معمولاً تا چند ماهگی از بین می‌رود؟

آکنه نوزادی که به دلیل هورمون‌های مادری ایجاد می‌شود، معمولاً موقتی است و طی چند هفته تا حداکثر ۳ الی ۴ ماهگی خودبه‌خود و بدون نیاز به درمان خاصی برطرف می‌شود.

آیا تغذیه مادر شیرده باعث جوش زدن صورت نوزاد می‌شود؟

در اکثر موارد، خیر. آکنه نوزادی ریشه هورمونی دارد، نه تغذیه‌ای. با این حال، در موارد نادر اگر جوش‌ها با علائم حساسیت دیگری مانند اگزما یا مشکلات گوارشی همراه باشند، ممکن است به رژیم غذایی مادر مرتبط باشند که نیاز به مشورت با پزشک دارد.

فرق بین میلا (جوش‌های سفید ریز) و آکنه نوزادی چیست؟

میلا دانه‌های بسیار ریز، سفید و مرواریدشکل و بدون التهاب هستند که به دلیل کراتین به دام افتاده ایجاد می‌شوند. اما آکنه نوزادی معمولاً کمی بزرگ‌تر، قرمز و گاهی چرکی است و ظاهری شبیه جوش‌های دوران بلوغ دارد.

آیا بوسیدن نوزاد باعث ایجاد جوش روی صورتش می‌شود؟

بوسیدن به خودی خود عامل آکنه نیست، اما تماس پوست آرایش‌کرده یا چرب بزرگسالان با صورت نوزاد می‌تواند منافذ پوست او را مسدود کرده و باعث ایجاد جوش‌های ریز یا حساسیت شود. بهتر است صورت نوزاد را تمیز نگه دارید.

برای پیشگیری از جوش زدن پوست کودک چه کاری می‌توانم انجام دهم؟

پوست کودک را روزانه با آب ولرم و یک شوینده ملایم مخصوص کودک بشویید، از لباس‌های نخی و گشاد استفاده کنید، و از به‌کار بردن لوسیون‌ها و کرم‌های چرب و معطر روی صورت کودک خودداری کنید.

چه زمانی جوش‌های روی بدن کودک نگران‌کننده است و باید به دکتر مراجعه کرد؟

اگر جوش‌ها بسیار ملتهب، دردناک، یا چرکی به نظر می‌رسند، اگر همراه با تب، بی‌حالی یا علائم بیماری دیگری هستند، یا اگر به جای بهبود در حال گسترش سریع هستند، حتماً و در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.

 

منبع: hopkinsmedicine chop