چگونه پارگی رحم در اثر ضربه می تواند باعث مرگ شود؟ + پارگی سزارین، سقط، رابطه

پارگی رحم یکی از آن اتفاقات نادری است که می‌تواند نگرانی‌های زیادی را، به خصوص برای خانم‌ها، ایجاد کند. در این مقاله جامع از «وی مام»، قصد داریم به طور کامل و با زبانی ساده به این موضوع مهم بپردازیم، به ویژه وقتی که علت آن یک عامل خارجی مانند پارگی رحم در اثر ضربه باشد. هدف ما این است که شما با آگاهی کامل از علل، علائم، خطرات احتمالی، و روش‌های تشخیص و درمان این عارضه، بتوانید در صورت نیاز، بهترین تصمیم را برای حفظ سلامتی خود بگیرید. پارگی رحم زنان می‌تواند تحت شرایط مختلفی رخ دهد و شناخت این شرایط برای پیشگیری و اقدام به‌موقع بسیار مهم است.

پارگی رحم در اثر ضربه چیست و چطور اتفاق می‌افتد؟

وقتی صحبت از پارگی رحم در اثر ضربه به میان می‌آید، منظورمان ایجاد یک شکاف یا پارگی در دیواره عضلانی رحم است که در نتیجه وارد شدن یک نیروی خارجی شدید و ناگهانی به بدن اتفاق می‌افتد. رحم، اندامی عضلانی و قوی است، اما در برابر ضربات بسیار شدید، آسیب‌پذیر خواهد بود. این ضربات می‌توانند ناشی از حوادث مختلفی باشند؛ برای مثال، تصادفات شدید رانندگی که در آن کمربند ایمنی به درستی بسته نشده یا فشار زیادی به ناحیه شکم و لگن وارد شده است، سقوط از ارتفاع قابل توجه، آسیب‌های ورزشی بسیار جدی و برخورد مستقیم با شکم، یا متاسفانه، موارد خشونت فیزیکی و ضرب و شتم.

نیروی شدید و ناگهانی که به ناحیه شکم یا لگن وارد می‌شود، می‌تواند به طور مستقیم یا غیرم مستقیم باعث کشیدگی بیش از حد و در نهایت پارگی بافت رحم شود. شدت این آسیب می‌تواند متفاوت باشد؛ از یک پارگی کوچک و سطحی گرفته تا پارگی کامل دیواره رحم. اینکه پارگی رحم چگونه است از نظر فیزیکی، به محل پارگی، عمق آن و وسعت آسیب بستگی دارد. این وضعیت، به ویژه اگر خانم باردار باشد، می‌تواند خطرات جدی برای مادر و جنین به همراه داشته باشد و نیازمند توجه فوری پزشکی است.

علائم هشداردهنده پارگی رحم در اثر ضربه که نباید نادیده گرفت

شناخت علائم پارگی رحم در اثر ضربه بسیار مهم است، چرا که اقدام سریع می‌تواند جان فرد را نجات دهد. اگر پس از وارد شدن یک ضربه قابل توجه به شکم یا لگن، هر یک از نشانه‌های زیر را تجربه کردید، باید بدون اتلاف وقت به نزدیک‌ترین مرکز درمانی مراجعه کنید:

• درد بسیار شدید و ناگهانی: این درد معمولاً در ناحیه شکم یا لگن احساس می‌شود و با مسکن‌های معمولی تسکین پیدا نمی‌کند. ممکن است درد به طور مداوم وجود داشته باشد یا با حرکات کوچک تشدید شود.

• خونریزی از واژن: میزان خونریزی می‌تواند متغیر باشد؛ از لکه‌بینی خفیف تا خونریزی شدید و غیرقابل کنترل. هرگونه خونریزی غیرطبیعی پس از ضربه باید جدی گرفته شود.

• حساسیت شدید شکم: شکم ممکن است هنگام لمس یا حتی فشار ملایم، بسیار دردناک و حساس باشد. این حساسیت می‌تواند نشانه‌ای از التهاب یا خونریزی داخلی باشد.

• نشانه‌های شوک: در موارد شدید پارگی رحم و خونریزی داخلی، علائم شوک ممکن است ظاهر شوند. این علائم شامل رنگ‌پریدگی شدید پوست، تعریق سرد و چسبناک، تپش قلب بسیار سریع و ضعیف، افت شدید فشار خون، احساس سرگیجه، سبکی سر یا حتی از حال رفتن و بیهوشی است.

• تغییر در شکل ظاهری شکم: در موارد نادر و پارگی‌های بزرگ، ممکن است تغییر محسوسی در شکل یا کانتور شکم مشاهده شود، مانند برآمدگی یا تورم غیرطبیعی.

• علائم در خانم‌های باردار: اگر خانمی که دچار ضربه شده باردار باشد، توقف ناگهانی حرکات جنین یا تغییر شدید و نگران‌کننده در الگوی حرکات او می‌تواند یک علامت بسیار جدی از بروز مشکل برای جنین یا پارگی رحم باشد.

اگر می پرسید که ایا پارگی رحم خطرناک است؟ باید گفت بله، بسیار خطرناک است و می‌تواند تهدیدکننده حیات باشد. بنابراین، هرگز این علائم را، به خصوص پس از یک حادثه یا ضربه، نادیده نگیرید.

 

---

به نقل از pubmed :

متن انگلیسی:

traumatic uterine rupture, is a severe condition where the uterus tears open, leading to a potential life-threatening situation for both the mother and the fetus.

ترجمه فارسی:

پارگی رحم ناشی از ضربه، یک وضعیت بسیار جدی است که در آن دیواره رحم پاره می‌شود و می‌تواند جان مادر و جنین را به خطر بیندازد.

---

پارگی رحم در اثر رابطه چقدر ممکن است؟

یکی از سوالاتی که گاهی مطرح می‌شود این است که آیا رابطه جنسی می‌تواند باعث پارگی رحم در اثر رابطه شود؟ در پاسخ باید گفت که پارگی کامل دیواره رحم در اثر یک رابطه جنسی طبیعی و رضایتمندانه در زنان سالم، امری بسیار نادر است. ساختار رحم به گونه‌ای است که در شرایط عادی به خوبی از خود محافظت می‌کند.

با این حال، در شرایط خاص و بسیار محدود، این احتمال، هرچند اندک، ممکن است افزایش یابد. برای مثال، اگر فردی دارای بیماری‌های زمینه‌ای خاصی در رحم باشد (مانند ضعف شدید دیواره رحم یا وجود تومورهای بزرگ)، یا اگر رابطه جنسی با خشونت بسیار زیاد و بدون رضایت انجام شود، یا در افرادی که اخیراً جراحی رحمی (مانند برداشتن فیبروم) داشته‌اند و هنوز بافت رحم به طور کامل ترمیم نشده است، ممکن است خطر آسیب افزایش یابد. معمولاً آسیب‌های ناشی از رابطه جنسی، بیشتر به صورت پارگی‌های سطحی در واژن یا پارگی دهانه رحم در اثر رابطه بروز می‌کنند که شدت و خطرات کمتری نسبت به پارگی خود رحم دارند.

• علائم پارگی رحم در اثر رابطه:

  • درد بسیار شدید و غیرمعمول: این درد معمولاً حین یا بلافاصله پس از رابطه جنسی آغاز می‌شود و با دردهای معمول ناشی از رابطه متفاوت است.

  • خونریزی واژینال غیرطبیعی: خونریزی قابل توجه و ادامه‌دار پس از رابطه، به خصوص اگر قبلاً چنین تجربه‌ای نداشته‌اید، می‌تواند نگران‌کننده باشد.

  • احساس ناراحتی و سوزش شدید و مداوم: این علائم ممکن است نشانه‌ای از آسیب به بافت‌های داخلی باشند.

باید تاکید کرد که نگرانی در مورد پارگی کامل رحم در اثر رابطه جنسی معمولی، معمولا دور از ذهن است. با این حال، تحقیقات علمی کافی برای اثبات اینکه رابطه جنسی به خودی خود عامل مستقیمی برای پارگی رحم در زنان سالم است، وجود ندارد.

پارگی رحم در اثر سقط جنین

سقط جنین، چه به روش جراحی مانند کورتاژ (که گاهی منجر به پارگی رحم در کورتاژ می‌شود) و چه با استفاده از داروها، یکی از عواملی است که می‌تواند ریسک پارگی رحم در اثر سقط جنین را به همراه داشته باشد. این خطر به ویژه زمانی افزایش می‌یابد که سقط جنین در ماه‌های بالاتر بارداری انجام شود، یا توسط افراد غیرمتخصص و در محیط‌های غیربهداشتی و بدون امکانات کافی صورت گیرد.

استفاده نادرست و بدون نظارت دقیق پزشک از داروهای سقط جنین، مانند قرص سایتوتک (میزوپروستول)، نیز می‌تواند انقباضات بسیار شدیدی در رحم ایجاد کند که پتانسیل پارگی دیواره رحم را، به خصوص در رحم‌هایی که قبلاً جراحی شده‌اند (مانند سزارین قبلی) یا ضعف ساختاری دارند، بالا ببرد. علائم پارگی رحم با قرص سایتوتک  می‌تواند شامل درد شدید شکمی، خونریزی شدید، و علائم شوک باشد.

به همین دلیل، اکیداً توصیه می‌شود که سقط جنین (در موارد قانونی و ضروری پزشکی) تنها تحت نظر پزشک متخصص، در مراکز درمانی مجهز و معتبر، و با رعایت کامل اصول علمی و بهداشتی انجام شود تا از بروز عوارض خطرناکی مانند پارگی رحم جلوگیری به عمل آید.

احتمال پارگی رحم با قرص سایتوتک چقدر جدی است؟

قرص سایتوتک، که نام علمی آن میزوپروستول است، دارویی است که برای القای زایمان یا انجام سقط جنین دارویی در شرایط خاص پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از عوارض جانبی جدی و البته نسبتاً نادر این دارو، احتمال پارگی رحم با قرص سایتوتک است. این خطر به طور قابل توجهی در زنانی که سابقه جراحی سزارین قبلی دارند، یا جراحی‌های دیگری مانند برداشتن فیبروم از دیواره رحم را تجربه کرده‌اند، بیشتر است. دلیل این امر آن است که محل برش جراحی قبلی روی رحم، ممکن است نقطه ضعفی در دیواره رحم ایجاد کرده باشد که تحت فشار انقباضات شدید ناشی از دارو، مستعد پارگی شود.

به همین دلیل، استفاده از قرص سایتوتک باید اکیداً تحت نظارت دقیق پزشک متخصص، با دوز محاسبه‌شده و مناسب برای هر فرد، و در شرایط کنترل‌شده بیمارستانی یا کلینیکی مجهز صورت گیرد. پزشک قبل از تجویز این دارو، سوابق پزشکی بیمار، به خصوص سابقه جراحی‌های رحمی را به دقت بررسی می‌کند. پارگی رحم بر اثر قرص سایتوتک در صورت استفاده خودسرانه و بدون تجویز و نظارت پزشک، یک خطر واقعی و جدی است. اگرچه این دارو در موارد لزوم توسط پزشکان تجویز می‌شود، اما استفاده خودسرانه و بدون نظارت می‌تواند عواقب جدی از جمله پارگی رحم داشته باشد و از نظر علمی توصیه نمی‌شود.

علائم پارگی رحم بعد از سزارین؛ نشانه‌هایی که باید بشناسید

سزارین یکی از شایع‌ترین عمل‌های جراحی در زنان است. اگرچه این عمل در بسیاری از موارد جان مادر و نوزاد را نجات می‌دهد، اما مانند هر جراحی دیگری، می‌تواند عوارض خاص خود را داشته باشد. یکی از این عوارض نادر اما بسیار جدی، پارگی رحم در محل برش سزارین قبلی است. این اتفاق بیشتر در بارداری‌های بعدی و به خصوص زمانی که خانم تصمیم به تلاش برای زایمان طبیعی پس از سزارین (VBAC) می‌گیرد، محتمل‌تر است.

شناخت علائم پارگی رحم بعد از سزارین برای خانم‌هایی که سابقه این جراحی را دارند، بسیار مهم است. این علائم هشداردهنده که به ویژه در اواخر بارداری یا حین درد‌های زایمانی باید مورد توجه قرار گیرند، عبارتند از:

• درد شدید، مداوم و فزاینده: این درد معمولاً در محل برش سزارین قبلی یا در قسمت پایینی شکم احساس می‌شود و با انقباضات طبیعی زایمان متفاوت است. ممکن است درد حتی بین انقباضات نیز ادامه داشته باشد.

• خونریزی غیرطبیعی از واژن: هرگونه خونریزی روشن و قابل توجه، به خصوص اگر با درد شدید همراه باشد، باید جدی گرفته شود.

• توقف ناگهانی و غیرمنتظره انقباضات زایمانی: اگر خانم در حال تلاش برای زایمان طبیعی پس از سزارین باشد و انقباضات رحمی او که منظم و قوی بوده‌اند، ناگهان متوقف یا بسیار ضعیف شوند، می‌تواند نشانه‌ای از پارگی رحم باشد.

• افت قابل توجه و نگران‌کننده ضربان قلب جنین: پارگی رحم می‌تواند باعث کاهش شدید اکسیژن‌رسانی به جنین و در نتیجه افت ضربان قلب او شود. این وضعیت از طریق مانیتورینگ قلب جنین قابل تشخیص است.

• احساسی شبیه به پاره شدن یا جدا شدن چیزی در داخل شکم: برخی خانم‌ها ممکن است یک حس ناگهانی پارگی یا گسستگی در داخل شکم خود را گزارش کنند.

مشاوره دقیق با پزشک متخصص زنان در مورد خطرات و مزایای زایمان طبیعی پس از سزارین و بررسی احتمال پارگی رحم برای هر فرد به صورت جداگانه، بسیار مهم است. گاهی اوقات، ریسک پارگی رحم بعد از زایمان طبیعی در زمینه VBAC، پزشک را به سمت توصیه سزارین مجدد سوق می‌دهد.

پارگی رحم بعد از زایمان طبیعی؛ علل و نشانه‌های مهم

اگرچه پارگی رحم بعد از زایمان طبیعی بسیار نادرتر از پارگی رحم پس از سزارین است، اما در شرایط خاصی ممکن است اتفاق بیفتد. این عارضه می‌تواند در طی مراحل سخت و طولانی زایمان یا حتی بلافاصله پس از تولد نوزاد رخ دهد.

عوامل خطرسازی که می‌توانند احتمال پارگی رحم را در طی زایمان طبیعی افزایش دهند، عبارتند از:

• زایمان بسیار طولانی و دشوار: زمانی که سر جنین برای مدت طولانی در کانال زایمان گیر کرده و پیشرفت نمی‌کند، فشار مداوم بر دیواره رحم می‌تواند منجر به ضعف و پارگی آن شود.

• استفاده نامناسب یا با فشار زیاد از ابزارهای کمکی زایمان: استفاده از فورسپس یا وکیوم برای کمک به خروج جنین، اگر توسط فرد بی‌تجربه یا با نیروی بیش از حد انجام شود، می‌تواند خطر آسیب به رحم را افزایش دهد.

• بارداری چندقلویی: رحم در بارداری‌های چندقلویی بیش از حد معمول کشیده می‌شود و ممکن است دیواره آن نازک‌تر و آسیب‌پذیرتر باشد.

• داشتن سابقه جراحی‌های قبلی روی رحم (غیر از سزارین): جراحی‌هایی مانند برداشتن فیبروم‌های بزرگ از دیواره رحم (میومکتومی) می‌توانند نقاط ضعفی در رحم ایجاد کنند که در طی زایمان مستعد پارگی باشند.

• زایمان‌های متعدد قبلی (مولتی‌پاریته): در برخی موارد، زایمان‌های بسیار زیاد می‌تواند باعث ضعیف شدن تدریجی دیواره رحم شود.

پارگی رحم چه علائمی دارد ؟ علائم پارگی رحم بعد از زایمان طبیعی معمولاً مشابه سایر انواع پارگی رحم است و شامل درد بسیار شدید شکمی، خونریزی شدید از واژن ، و در موارد شدید، علائم شوک مانند افت فشار خون و تپش قلب سریع است. در این شرایط، نیازمند هوشیاری تیم پزشکی و تشخیص سریع است. مراقبت‌های دقیق و تخصصی بلافاصله پس از زایمان برای تشخیص به‌موقع این عارضه نادر بسیار مهم است.

پارگی رحم در کورتاژ؛ ریسکی که نباید نادیده گرفت

کورتاژ، که به آن دیلاتاسیون و کورتاژ (D&C) نیز گفته می‌شود، یک عمل جراحی است که طی آن دهانه رحم (سرویکس) باز شده و دیواره داخلی رحم (آندومتر) با استفاده از ابزار خاصی به نام کورت تراشیده می‌شود. این عمل ممکن است برای تشخیص برخی بیماری‌های رحمی، پس از سقط جنین ناقص، یا برای خاتمه دادن به بارداری انجام شود.

اگرچه کورتاژ عموماً یک عمل ایمن در نظر گرفته می‌شود، اما مانند هر مداخله جراحی دیگری، بدون خطر نیست. یکی از عوارض نادر اما جدی این عمل، سوراخ شدن یا پارگی رحم در کورتاژ است. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که ابزار جراحی (کورت) با نیروی بیش از حد یا در جهت نامناسب به دیواره رحم فشار داده شود و آن را سوراخ کند.

عواملی که می‌توانند خطر پارگی رحم در حین کورتاژ را افزایش دهند عبارتند از: تجربه کمتر جراح، وجود رحمی که به دلایل مختلف (مانند عفونت یا بارداری اخیر) بسیار نرم و شکننده است، و یا تلاش برای انجام کورتاژ در شرایطی که دید کافی به داخل رحم وجود ندارد. علائم پارگی رحم در کورتاژ معمولاً شامل درد شدید و ناگهانی در حین عمل یا بلافاصله پس از آن، خونریزی بیش از حد انتظار، و گاهی در صورت آسیب به ارگان‌های مجاور مانند مثانه یا روده، علائم مربوط به آن آسیب‌ها است. برای کاهش این ریسک، بسیار مهم است که عمل کورتاژ تنها توسط پزشک متخصص و باتجربه، در مراکز درمانی مجهز و با رعایت کامل احتیاطات لازم انجام شود.

پارگی لوله رحم؛ یک وضعیت اورژانسی متفاوت

مهم است که بین پارگی رحم و پارگی لوله رحم تمایز قائل شویم. لوله‌های رحمی (لوله‌های فالوپ)، دو لوله باریک هستند که تخمدان‌ها را به رحم متصل می‌کنند و مسیر عبور تخمک و لقاح آن با اسپرم هستند. پارگی لوله رحم یک وضعیت پزشکی بسیار اورژانسی است که اغلب با بارداری خارج رحمی (حاملگی اکتوپیک) مرتبط است. در بارداری خارج رحمی، تخمک بارور شده به جای اینکه در داخل رحم لانه‌گزینی کند، در یکی از لوله‌های رحمی شروع به رشد می‌کند. از آنجایی که لوله‌های رحمی فضای کافی و ساختار مناسب برای رشد جنین را ندارند، با بزرگ شدن جنین، لوله کشیده شده و در نهایت ممکن است پاره شود.

اگرچه بارداری خارج رحمی شایع‌ترین علت پارگی لوله رحم است، اما در موارد بسیار نادری، این عارضه می‌تواند در اثر ضربه بسیار شدید و مستقیم به ناحیه لگن (که باعث لهیدگی یا پارگی لوله شود) یا در نتیجه عفونت‌های شدید و درمان نشده لگنی (مانند بیماری التهابی لگن یا PID پیشرفته که ساختار لوله را ضعیف و مستعد پارگی می‌کند) نیز رخ دهد.

• علائم پارگی لوله رحم:

  • درد ناگهانی، بسیار شدید و تیز: این درد معمولاً در یک طرف پایین شکم (سمتی که لوله پاره شده قرار دارد) احساس می‌شود و می‌تواند به قدری شدید باشد که فرد را از پا بیندازد.

  • احتمال خونریزی داخلی شدید: پارگی لوله رحم می‌تواند منجر به خونریزی قابل توجهی در داخل حفره شکم شود. این خونریزی ممکن است با خونریزی واضح از واژن همراه نباشد، یا خونریزی واژینال بسیار خفیف باشد.

  • سرگیجه، ضعف شدید، از حال رفتن و سایر علائم شوک: به دلیل خونریزی داخلی و افت فشار خون، علائم شوک مانند رنگ‌پریدگی، عرق سرد، و تپش قلب سریع شایع هستند.

  • گاهی درد در ناحیه شانه (درد ارجاعی): این یک علامت کلاسیک است که به دلیل تحریک عصب دیافراگم توسط خون جمع شده در حفره شکم (زیر دیافراگم) ایجاد می‌شود و به شانه تیر می‌کشد.

• علت پارگی لوله رحم:

  • بارداری خارج رحمی (اکتوپیک): این شایع‌ترین و اصلی‌ترین دلیل پارگی لوله رحم است.

  • عفونت شدید و درمان نشده لوله‌های رحمی (بیماری التهابی لگن یا PID): عفونت می‌تواند باعث آسیب و ضعف دیواره لوله شود.

  • بیماری آندومتریوز شدید: اگر آندومتریوز لوله‌های رحمی را درگیر کرده و باعث چسبندگی یا آسیب به ساختار آن‌ها شود، می‌تواند خطر پارگی را (به ویژه در صورت وجود بارداری خارج رحمی همزمان) افزایش دهد.

  • آسیب یا ضربه مستقیم و بسیار شدید به ناحیه لگن: این علت نسبت به سایر موارد بسیار نادرتر است، اما در تصادفات شدید یا آسیب‌های نافذ ممکن است رخ دهد.

تاکید مؤکد می‌شود که پارگی لوله رحم یک وضعیت پزشکی اورژانسی است و نیاز به مداخله پزشکی و اغلب جراحی فوری برای کنترل خونریزی و ترمیم یا برداشتن لوله آسیب‌دیده دارد.

پارگی رحم چه عوارضی دارد؟

پرسش مهمی که مطرح می‌شود این است که پارگی رحم چه عوارضی دارد و آیا این عارضه می‌تواند پیامدهای طولانی‌مدتی برای سلامت زنان داشته باشد؟ پاسخ این است که بله، پارگی رحم یک وضعیت بسیار جدی است و می‌تواند عوارض قابل توجهی، هم در کوتاه‌مدت و هم در بلندمدت، به همراه داشته باشد. شدت این عوارض به وسعت پارگی، میزان خونریزی، سرعت تشخیص و درمان، و وضعیت عمومی سلامت فرد بستگی دارد.

عوارض کوتاه‌مدت و فوری پارگی رحم عبارتند از:

• خونریزی بسیار شدید و تهدیدکننده حیات: این شایع‌ترین و خطرناک‌ترین عارضه فوری است که می‌تواند منجر به شوک هیپوولمیک (ناشی از کاهش شدید حجم خون) و در صورت عدم درمان سریع، مرگ شود.

• نیاز فوری به جراحی اورژانسی: تقریباً تمامی موارد پارگی رحم نیازمند جراحی فوری برای کنترل خونریزی و ترمیم آسیب هستند. این جراحی ممکن است شامل ترمیم رحم (دوختن محل پارگی) یا در موارد بسیار شدید و غیرقابل ترمیم، برداشتن کامل رحم (هیسترکتومی) باشد.

• احتمال آسیب به ارگان‌های مجاور رحم: در برخی موارد، پارگی رحم می‌تواند به ارگان‌های نزدیک مانند مثانه، روده‌ها، یا حالب‌ها نیز آسیب برساند که نیازمند ترمیم همزمان در حین جراحی خواهد بود.

• خطر بالای عفونت: هرگونه پارگی در بافت‌های داخلی، به خصوص اگر با خونریزی و نیاز به جراحی همراه باشد، خطر بروز عفونت‌های لگنی یا شکمی را پس از عمل افزایش می‌دهد.

عوارض بلندمدت پارگی رحم نیز می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• ناباروری: این یکی از جدی‌ترین عوارض بلندمدت است، به خصوص اگر در جریان درمان، رحم به طور کامل برداشته شود. حتی اگر رحم ترمیم شود، گاهی اوقات چسبندگی‌های شدید داخل رحمی یا آسیب به لوله‌های رحمی می‌تواند منجر به ناباروری شود.

• افزایش قابل توجه خطر پارگی رحم در بارداری‌های آینده: اگر رحم پس از پارگی ترمیم شود، محل ترمیم یک نقطه ضعف در دیواره رحم باقی می‌ماند. این امر خطر پارگی مجدد رحم را در بارداری‌ها و زایمان‌های بعدی به شدت افزایش می‌دهد و معمولاً توصیه می‌شود که زایمان‌های بعدی حتماً به روش سزارین برنامه‌ریزی شده انجام شوند.

• ایجاد چسبندگی‌های دردناک در ناحیه لگن: پس از جراحی‌های لگنی، به خصوص اگر با التهاب یا خونریزی همراه باشند، احتمال ایجاد بافت اسکار و چسبندگی بین ارگان‌های لگنی (مانند رحم، روده‌ها، و مثانه) وجود دارد. این چسبندگی‌ها می‌توانند باعث درد مزمن لگنی یا مشکلات گوارشی شوند.

• احتمال بروز درد مزمن در ناحیه لگن: حتی بدون وجود چسبندگی‌های واضح، برخی خانم‌ها ممکن است پس از پارگی رحم و جراحی، دچار درد مزمن در ناحیه لگن شوند.

ایا پارگی رحم خطرناک است ؟ در مورد عوارض پارگی دهانه رحم، باید گفت که این عوارض معمولاً خفیف‌تر از پارگی خود رحم هستند و اغلب شامل خونریزی خفیف، افزایش جزئی خطر عفونت، یا در موارد نادر، نارسایی دهانه رحم در بارداری‌های آینده است که با مراقبت مناسب قابل مدیریت است. با توجه به این عوارض، مشخص می‌شود که پارگی رحم چه خطری دارد.

تشخیص پارگی رحم چگونه انجام می‌شود؟

تشخیص پارگی رحم، به خصوص در شرایط اورژانسی، نیازمند سرعت عمل و دقت تیم پزشکی است. پزشکان برای شناسایی و تایید این عارضه از مجموعه‌ای از روش‌های بالینی و تصویربرداری استفاده می‌کنند:

• معاینه دقیق بالینی و شرح حال: اولین قدم، گرفتن شرح حال کامل از بیمار، به خصوص در مورد سابقه ضربه، جراحی‌های قبلی، یا علائم اخیر است. پزشک سپس معاینه فیزیکی دقیقی انجام می‌دهد و به دنبال علائمی مانند حساسیت شدید شکم، خونریزی واژینال، و نشانه‌های شوک می‌گردد.

• سونوگرافی: اغلب این سوال مطرح می‌شود که پارگی رحم با سونوگرافی مشخص میشود؟ سونوگرافی می‌تواند یک ابزار کمکی بسیار مهم در تشخیص پارگی رحم باشد، به خصوص در خانم‌های باردار. با سونوگرافی می‌توان وضعیت جنین، میزان مایع آمنیوتیک، و وجود مایع آزاد در حفره شکم یا لگن را ارزیابی کرد. گاهی اوقات، محل دقیق پارگی نیز ممکن است با سونوگرافی قابل مشاهده باشد، اما پارگی‌های کوچک یا در مراحل اولیه ممکن است همیشه با سونوگرافی به وضوح دیده نشوند یا تصویر واضحی ارائه ندهند.

• لاپاراسکوپی یا لاپاراتومی تشخیصی: در بسیاری از موارد، به خصوص زمانی که شک به پارگی رحم بالا است و وضعیت بیمار اجازه می‌دهد، قطعی‌ترین راه برای تشخیص (و همزمان انجام اقدامات درمانی لازم)، انجام جراحی است. لاپاراسکوپی یک روش جراحی کم تهاجمی است که با ایجاد چند برش کوچک روی شکم و وارد کردن یک دوربین باریک (لاپاراسکوپ) و ابزارهای جراحی، به پزشک امکان مشاهده مستقیم ارگان‌های داخل شکم و لگن، از جمله رحم را می‌دهد. اگر پارگی تایید شود، می‌توان در همان زمان اقدام به ترمیم آن کرد. در موارد اورژانسی‌تر یا پارگی‌های بزرگ، ممکن است نیاز به لاپاراتومی باشد که یک جراحی باز با ایجاد یک برش بزرگتر روی شکم است.

• آزمایش‌های دیگر: انجام آزمایش خون برای بررسی میزان هموگلوبین و هماتوکریت (برای ارزیابی شدت کم‌خونی و خونریزی)، شمارش گلبول‌های سفید (برای بررسی احتمال عفونت)، و سایر آزمایش‌های لازم برای ارزیابی وضعیت عمومی بیمار و آمادگی او برای جراحی، ضروری است.

ترکیب این روش‌ها به پزشک کمک می‌کند تا به تشخیص دقیق و به‌موقعی از پارگی رحم دست یابد و برنامه درمانی مناسب را هرچه سریع‌تر آغاز کند.

بهترین روش درمان پارگی رحم چیست؟

درمان پارگی رحم یک وضعیت اورژانسی پزشکی است و باید بلافاصله پس از تشخیص، اقدامات درمانی لازم آغاز شود. هدف اصلی درمان، کنترل سریع خونریزی، ترمیم آسیب وارد شده به رحم، و حفظ جان بیمار است.

اقدامات درمانی اورژانسی اولیه معمولاً شامل موارد زیر است:

• پایدار کردن وضعیت بیمار: این شامل برقراری یک یا چند مسیر وریدی برای تجویز سریع مایعات و در صورت نیاز، تزریق خون و فرآورده‌های خونی برای جبران خون از دست رفته و مقابله با شوک است. همچنین، اکسیژن‌درمانی و مانیتورینگ دقیق علائم حیاتی (فشار خون، نبض، تنفس) انجام می‌شود.

پس از پایدار شدن نسبی وضعیت بیمار، درمان قطعی که تقریباً همیشه جراحی است، انجام می‌شود:

• ترمیم پارگی رحم (هیستورافی): اگر پارگی رحم نسبتاً کوچک باشد، لبه‌های آن منظم باشند، وضعیت عمومی بیمار پایدار باشد، و فرد تمایل به حفظ توانایی باروری در آینده داشته باشد، جراح ممکن است اقدام به ترمیم پارگی رحم یا دوختن محل پارگی کند. این عمل می‌تواند از طریق لاپاراسکوپی یا لاپاراتومی انجام شود. موفقیت ترمیم به وسعت و محل پارگی و همچنین مهارت جراح بستگی دارد.

• هیسترکتومی (برداشتن کامل رحم): متاسفانه، در موارد پارگی بسیار وسیع و نامنظم، خونریزی شدید و غیرقابل کنترل، یا زمانی که ترمیم رحم از نظر فنی امکان‌پذیر نباشد یا سلامت و جان بیمار را به خطر بیندازد (مثلاً در صورت وجود عفونت شدید)، برداشتن کامل رحم تنها گزینه درمانی خواهد بود. این تصمیم معمولاً در شرایط بحرانی و برای نجات جان بیمار گرفته می‌شود.

پس از عمل جراحی، مراقبت‌های دقیق پس از عمل، شامل تجویز آنتی‌بیوتیک برای پیشگیری از عفونت، داروهای مسکن، و پیگیری وضعیت عمومی بیمار برای اطمینان از بهبودی کامل و آمادگی برای بارداری مجدد، ضروری است.

در مورد درمان پارگی رحم در طب سنتی، باید با صراحت کامل بیان کرد که پارگی رحم یک اورژانس پزشکی بسیار جدی و تهدیدکننده حیات است و هیچ درمان اثبات‌شده و موثری در طب سنتی برای آن وجود ندارد. اتکا به روش‌های طب سنتی به جای مداخلات پزشکی مدرن و جراحی در چنین شرایطی می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد. ممکن است برخی افراد به روش‌های حمایتی طب سنتی برای کمک به تقویت عمومی بدن و تسریع روند بهبودی پس از تکمیل کامل درمان‌های پزشکی استاندارد و با مشورت دقیق پزشک معالج اشاره کنند، اما این روش‌ها هرگز نباید جایگزین درمان اصلی شوند.

پیشگیری از پارگی رحم؛ آیا راهی وجود دارد؟

اگرچه پارگی رحم ناشی از ضربه‌های ناگهانی و شدید، مانند تصادفات، اغلب غیرقابل پیش‌بینی و پیشگیری مستقیم است، اما با رعایت برخی نکات و انجام مراقبت‌های لازم، می‌توان به طور کلی خطر بروز این عارضه جدی را، به خصوص در شرایط مرتبط با بارداری و زایمان، کاهش داد:

• اهمیت مراقبت‌های دقیق و منظم دوران بارداری: مراجعه منظم به پزشک یا ماما در طول دوران بارداری برای ارزیابی سلامت مادر و جنین، و شناسایی به‌موقع هرگونه عامل خطرساز، بسیار مهم است. این امر به ویژه برای خانم‌هایی که سابقه سزارین یا سایر جراحی‌های رحمی دارند، اهمیت دوچندان پیدا می‌کند.

• انتخاب آگاهانه روش زایمان: خانم‌هایی که سابقه سزارین دارند و قصد بارداری مجدد دارند، باید در مورد مزایا و معایب تلاش برای زایمان طبیعی پس از سزارین (VBAC) یا انجام سزارین مجدد، با پزشک خود به طور کامل و دقیق مشورت کنند و با آگاهی کامل تصمیم بگیرند.

• پرهیز جدی از انجام سقط‌های غیرقانونی، غیربهداشتی و پرخطر: سقط جنین باید تنها در موارد مجاز و ضروری پزشکی، توسط متخصص و در مراکز درمانی مجهز انجام شود تا از عوارض خطرناکی مانند پارگی رحم در اثر سقط جنین جلوگیری شود.

• استفاده از داروهایی مانند سایتوتک تنها و تنها با تجویز و تحت نظارت مستقیم پزشک: همانطور که پیشتر اشاره شد، استفاده خودسرانه از این دارو می‌تواند خطرناک باشد.

• رعایت احتیاط بیشتر در انجام فعالیت‌هایی که پتانسیل وارد کردن ضربه به شکم را دارند: به ویژه در دوران بارداری، خانم‌ها باید از انجام فعالیت‌های پرخطر یا ورزش‌هایی که احتمال سقوط یا برخورد شدید به شکم در آن‌ها وجود دارد، پرهیز کنند یا با احتیاط بسیار زیاد انجام دهند. بستن کمربند ایمنی به روش صحیح در خودرو نیز بسیار مهم است.

این اقدامات می‌توانند به حفظ سلامت پارگی رحم زنان و کاهش ریسک این عارضه کمک کنند.

عکس پارگی رحم

شاید برای برخی افراد این سوال پیش بیاید که عکس پارگی رحم چگونه است. باید توضیح داد که تصاویر واقعی پارگی رحم معمولاً در طی عمل جراحی یا از طریق روش‌های تصویربرداری پیشرفته پزشکی مانند سونوگرافی یا MRI تهیه می‌شوند و بیشتر جنبه آموزشی برای کادر درمان و دانشجویان پزشکی دارند. مشاهده مستقیم این تصاویر ممکن است برای عموم مردم چندان خوشایند یا قابل درک نباشد.

به طور کلی، پارگی رحم به صورت یک شکاف، گسستگی یا بازشدگی در بافت دیواره عضلانی رحم دیده می‌شود. اندازه و شکل این پارگی می‌تواند از یک سوراخ کوچک تا یک پارگی وسیع که تمام ضخامت دیواره رحم را درگیر می‌کند، متغیر باشد. گاهی اوقات، اگر پارگی در حین بارداری رخ دهد، ممکن است قسمتی از جنین یا کیسه آمنیوتیک از محل پارگی به داخل حفره شکم بیرون زده باشد. در پلتفرم‌های آموزشی، گاهی از تصاویر شماتیک و طراحی‌های گرافیکی برای نمایش آناتومی رحم و محل‌های احتمالی پارگی استفاده می‌شود که می‌تواند به درک بهتر این موضوع کمک کند.

کلام آخر

در این مقاله جامع از وب‌سایت «وی مام»، تلاش کردیم تا شما را با یکی از وضعیت‌های اورژانسی و جدی در حوزه سلامت زنان، یعنی پارگی رحم در اثر ضربه و سایر علل احتمالی آن، آشنا کنیم. همانطور که ملاحظه کردید، این عارضه می‌تواند پیامدهای بسیار خطرناکی داشته باشد و نیازمند تشخیص و درمان فوری و تخصصی است. شناخت علائم هشداردهنده، درک عوامل خطرساز، و آگاهی از روش‌های درمانی موجود، گام‌های مهمی در جهت حفظ سلامتی و پیشگیری از عواقب ناگوار هستند.

صمیمانه از شما می‌خواهیم که در صورت مواجهه با هرگونه ضربه شدید به ناحیه شکم یا لگن، یا مشاهده هر یک از علائم مشکوکی که در این مقاله به آن‌ها اشاره شد، بدون هیچ‌گونه اتلاف وقت، فوراً به پزشک متخصص یا نزدیک‌ترین مرکز درمانی مجهز مراجعه کنید. به یاد داشته باشید که زمان در چنین شرایطی بسیار مهم است. امیدواریم اطلاعات ارائه شده در این مقاله برای شما مفید و کاربردی بوده باشد.

سوالات متداول

آیا پارگی رحم باعث ناباروری میشود؟
پاسخ: بله، اگر پارگی رحم شدید باشد و منجر به برداشتن کامل رحم (هیسترکتومی) شود، ناباروری دائمی اتفاق می‌افتد. اما با ترمیم موفقیت‌آمیز رحم، احتمال باروری در آینده وجود دارد، هرچند با ریسک بالاتر.

ایا پارگی رحم باعث مرگ میشود؟
پاسخ: بله، پارگی رحم یک اورژانس پزشکی است. اگر به سرعت تشخیص داده و درمان نشود، خونریزی شدید و شوک ناشی از آن می‌تواند متاسفانه منجر به مرگ مادر شود.

آیا هرگونه درد شکم بعد از ضربه نشانه پارگی رحم است؟
پاسخ: خیر، هر درد شکمی لزوماً به معنای پارگی رحم نیست. اما درد شدید، ناگهانی و مداوم، به خصوص همراه با خونریزی یا علائم شوک، باید فوراً توسط پزشک بررسی شود.

آیا پارگی رحم فقط در زنان باردار اتفاق می‌افتد؟
پاسخ: خیر، اگرچه بیشتر در زنان باردار یا حین زایمان دیده می‌شود، اما در زنان غیرباردار نیز در اثر ضربات شدید، جراحی‌های رحمی یا بیماری‌های نادر، امکان وقوع آن وجود دارد.

منبع : clevelandclinic