راه پیشگیری از سرماخوردگی در پاییز ؛ تقویت سیستم ایمنی با تغذیه و ویتامین ها

با شروع پاییز، همراه با هوای خنک و تغییر فصل، سرماخوردگی هم پای ثابت خیلی از خانواده‌ها می‌شود. آبریزش بینی، گلودرد و سرفه‌های مکرر، مخصوصاً در کودکان و کسانی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند، بیشتر خودش را نشان می‌دهد.

همین‌جاست که سوال مهمی مطرح می‌شود: راه‌های پیشگیری از سرماخوردگی در پاییز چیست و چطور می‌توانیم از این فصل زیبا با سلامتی کامل لذت ببریم؟ در این راهنمای جامع از وب‌سایت وی مام، قرار است با زبانی ساده و صمیمی، اما کاملاً علمی، بهترین راهکارها برای تقویت بدن و محافظت از خود و عزیزانتان را با هم مرور کنیم.

چرا در پاییز بیشتر سرما می‌خوریم؟

برای اینکه بتوانیم به طور موثر از چیزی پیشگیری کنیم، ابتدا باید دشمن و شرایط حمله او را به خوبی بشناسیم. سال‌های سال است که این باور قدیمی و ریشه‌دار در فرهنگ ما وجود دارد که «هوای سرد» یا «باد پاییزی خوردن» باعث سرماخوردگی می‌شود. حتماً شما هم بارها از بزرگترها شنیده‌اید که با نگرانی می‌گویند: «لباس گرم بپوش سرما نخوری!» اما آیا این باور با واقعیت علمی همخوانی دارد؟ آیا واقعاً سرما به تنهایی ما را بیمار می‌کند؟

باور رایج در مقابل دیدگاه علمی:
از دیدگاه پزشکی مدرن، عامل اصلی و تنها عامل ایجاد بیماری عفونی سرماخوردگی، ویروس‌ها هستند (به خصوص گروه بزرگی از ویروس‌ها به نام راینوویروس‌ها)، نه خود هوای سرد. شما با قرار گرفتن در معرض سرما به تنهایی، دچار عفونت ویروسی نمی‌شوید. اما سوال بسیار مهمی که پیش می‌آید این است که پس چرا آمار ابتلا به سرماخوردگی و آنفولانزا در پاییز و زمستان به شدت و به شکل چشمگیری بالا می‌رود؟ علم برای این پدیده چند دلیل کاملاً منطقی و اثبات‌شده دارد که ارتباط غیرمستقیم سرما با بیماری را توضیح می‌دهند:

• تجمع بیشتر در فضاهای بسته: با سرد شدن هوا، ما به طور طبیعی زمان بسیار بیشتری را در فضاهای بسته مانند خانه، محل کار، کلاس‌های درس و وسایل نقلیه عمومی می‌گذرانیم. در این فضاها، معمولاً برای جلوگیری از ورود سرما، درها و پنجره‌ها را نیز می‌بندیم. این تجمع افراد در یک فضای محدود و عدم وجود تهویه مناسب، بهترین و ایده‌آل‌ترین فرصت را برای ویروس‌ها فراهم می‌کند تا به راحتی از طریق قطرات تنفسی (عطسه و سرفه) از فردی به فرد دیگر منتقل شوند.
• خشک شدن هوا و تضعیف سد دفاعی: هوای سرد، رطوبت کمتری نسبت به هوای گرم دارد. علاوه بر این، استفاده از وسایل گرمایشی در داخل خانه، هوای محیط را خشک‌تر می‌کند. این هوای خشک، دو تأثیر منفی بسیار مهم دارد: اول اینکه غشاهای مخاطی بینی و گلوی ما را که اولین و مهم‌ترین سد دفاعی فیزیکی بدن در برابر میکروب‌ها هستند، خشک و آسیب‌پذیر می‌کند. مخاط خشک و ترک‌خورده، دروازه باز برای ورود ویروس‌هاست. دوم اینکه قطرات تنفسی حاوی ویروس در هوای خشک، آب خود را سریع‌تر از دست داده، سبک‌تر شده و می‌توانند برای مدت زمان طولانی‌تری در هوا معلق بمانند و مسافت بیشتری را طی کنند.
• کاهش سطح ویتامین D: با کوتاه‌تر شدن روزها و کاهش زاویه تابش نور خورشید در پاییز، پوست بدن ما ویتامین D بسیار کمتری تولید می‌کند. همانطور که در ادامه به تفصیل خواهیم دید، این ویتامین نقشی حیاتی و مستقیم در تنظیم و تقویت سیستم ایمنی بدن ما دارد و کمبود آن، بدن را در برابر عفونت‌های تنفسی ضعیف‌تر می‌کند.
• بازگشایی مدارس و مهدکودک‌ها: این مراکز آموزشی، به دلیل تجمع تعداد زیادی از کودکان و تماس نزدیک و بازیگوشانه آن‌ها با یکدیگر، به عنوان مراکز اصلی و نیروگاه‌های تبادل و گردش انواع ویروس‌ها در جامعه عمل می‌کنند.

بنابراین، مبارزه هوشمندانه ما نه با خود سرما، بلکه با شرایطی است که سرما برای جولان دادن و انتقال آسان ویروس‌ها فراهم می‌کند.

تقویت سیستم ایمنی بدن در پاییز

سیستم ایمنی بدن شما، یک ارتش پیچیده، هوشمند، فداکار و شگفت‌انگیز است که از میلیاردها سلول مبارز (مانند گلبول‌های سفید)، پروتئین‌های دفاعی (آنتی‌بادی‌ها) و شبکه‌ای از پیام‌رسان‌های شیمیایی تشکیل شده است.

برای اینکه این ارتش بتواند در بهترین حالت آمادگی خود باشد و به محض ورود اولین ویروس مهاجم، آن را به سرعت شناسایی، محاصره و نابود کند، به سه چیز اساسی و حیاتی نیاز دارد: سوخت و تجهیزات مناسب (که از تغذیه تأمین می‌شود)، استراحت و بازسازی کافی (که در خواب اتفاق می‌افتد)، و تمرین و حفظ آمادگی جسمانی (که با ورزش منظم به دست می‌آید). تقویت سیستم ایمنی بدن در پاییز، به معنای توجه ویژه و آگاهانه به این سه ستون اصلی و جدانشدنی سلامتی است.

خواب کافی و باکیفیت

خواب، صرفاً زمان استراحت و خاموشی بدن نیست؛ بلکه زمان بازسازی، تعمیر، سازماندهی و تجهیز ارتش ایمنی شماست. در طول خواب عمیق و باکیفیت، بدن شما به طور فعال پروتئین‌های خاصی به نام «سیتوکین‌ها» را تولید و آزاد می‌کند. این سیتوکین‌ها، هم نقش پیام‌رسان برای هماهنگی بین سلول‌های ایمنی را دارند و هم خود به عنوان سلاح‌هایی قدرتمند در برابر عفونت‌ها عمل می‌کنند.

کمبود خواب، حتی برای چند شب متوالی، تولید این پروتئین‌های محافظ را به شدت کاهش داده و تعداد و کارایی سلول‌های جنگنده کلیدی مانند «سلول‌های T» را پایین می‌آورد. یک مطالعه علمی معتبر که شرکت‌کنندگان را در معرض ویروس سرماخوردگی قرار داد، نشان داد افرادی که به طور میانگین کمتر از ۶ ساعت در شب می‌خوابند، ۴.۲ برابر بیشتر از کسانی که بیش از ۷ ساعت می‌خوابند، به بیماری مبتلا می‌شوند. این آمار به وضوح نشان می‌دهد که خواب کافی، یک عامل پیشگیری‌کننده بسیار قدرتمند است.

مدیریت استرس

استرس مزمن و طولانی‌مدت، یکی از بزرگ‌ترین و موذی‌ترین سرکوب‌کننده‌های سیستم ایمنی است. وقتی شما تحت استرس مداوم (ناشی از کار، مشکلات مالی یا روابط) هستید، بدن شما هورمونی به نام «کورتیزول» را به مقدار زیاد و به طور مداوم ترشح می‌کند. کورتیزول که به هورمون استرس معروف است، در کوتاه‌مدت برای واکنش‌های سریع بدن مفید است، اما سطح بالای مداوم آن، عملکرد تقریباً تمام سلول‌های ایمنی، به خصوص لنفوسیت‌ها را سرکوب کرده و بدن شما را در برابر انواع عفونت‌ها، از جمله ویروس‌های سرماخوردگی، کاملاً خلع سلاح و آسیب‌پذیر می‌کند.

پیدا کردن راه‌های سالم و کارآمد برای مدیریت استرس، یک سرمایه‌گذاری مستقیم بر روی سلامتی شماست. فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی روزانه در طبیعت، تمرینات تنفس عمیق و دیافراگمی، مدیتیشن، یوگا یا حتی گوش دادن به موسیقی آرامش‌بخش، می‌توانند به کاهش سطح کورتیزول و تقویت سیستم ایمنی کمک شایانی کنند.

ورزش منظم و متعادل

ورزش منظم و با شدت متوسط، مانند یک رزمایش مفید و برنامه‌ریزی شده برای ارتش ایمنی شما عمل می‌کند. فعالیت بدنی باعث بهبود گردش خون و جریان لنفاوی می‌شود و این به سلول‌های ایمنی (مانند گلبول‌های سفید و سلول‌های کشنده طبیعی) اجازه می‌دهد تا به طور موثرتری در سراسر بدن حرکت کرده، گشت‌زنی کنند و عوامل بیماری‌زا را سریع‌تر از حالت عادی پیدا و نابود سازند.

هدف‌گذاری برای حداقل ۱۵۰ دقیقه ورزش هوازی با شدت متوسط در هفته (که معادل ۳۰ دقیقه پیاده‌روی سریع، ۵ روز در هفته است) یک هدف عالی و قابل دسترس برای اکثر افراد است. اما مراقب باشید؛ ورزش بیش از حد، بسیار شدید و طولانی‌مدت بدون استراحت کافی، می‌تواند نتیجه کاملاً عکس داده و با افزایش شدید هورمون‌های استرس، به طور موقت سیستم ایمنی را تضعیف و بدن را مستعد عفونت کند. در ورزش نیز مانند هر چیز دیگری، اعتدال، کلید موفقیت است.

برای اینکه سرما نخوریم چی بخوریم؟

پس از پرداختن به ستون‌های مهم سبک زندگی، به مهم‌ترین بخش یعنی سوخت‌رسانی به سیستم ایمنی می‌رسیم. سوال «برای اینکه سرما نخوریم چی بخوریم» یکی از پرتکرارترین و مهم‌ترین جستجوهای والدین و بزرگسالان در فصل پاییز است. پاسخ در یک ماده غذایی جادویی خلاصه نمی‌شود، بلکه در یک الگوی غذایی رنگارنگ، متنوع و سرشار از مواد مغذی کلیدی نهفته است.

میوه‌ها و سبزیجات

یک قانون ساده و کاربردی را به خاطر بسپارید: سعی کنید در هر روز، از تمام رنگ‌های رنگین‌کمان در بشقاب غذای خود و خانواده‌تان استفاده کنید. هر رنگ در دنیای گیاهان، نشان‌دهنده نوع خاصی از آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌هاست که هر کدام نقش منحصربه‌فردی در تقویت سیستم ایمنی و محافظت از بدن دارند.

• رنگ نارنجی و زرد (مرکبات، فلفل دلمه‌ای، کدو حلوایی، هویج): این گروه، پادشاهان ویتامین C و بتاکاروتن (پیش‌ساز ویتامین A) هستند. بهترین میوه برای پیشگیری از سرماخوردگی شاید همان پرتقال، نارنگی و لیموشیرین خودمان باشد. ویتامین C به افزایش تولید و بهبود عملکرد گلبول‌های سفید کمک می‌کند و ویتامین A برای حفظ سلامت غشاهای مخاطی ضروری است.
• رنگ قرمز (انواع توت، انار، گوجه‌فرنگی، فلفل قرمز): این میوه‌ها و سبزیجات سرشار از آنتی‌اکسیدان‌های قدرتمندی مانند آنتوسیانین (در توت‌ها) و لیکوپن (در گوجه‌فرنگی) هستند. این ترکیبات از سلول‌های ایمنی در برابر آسیب‌های ناشی از استرس اکسیداتیو که در حین مبارزه با عفونت ایجاد می‌شود، محافظت می‌کنند.
• رنگ سبز (سبزیجات برگ‌دار مانند اسفناج، بروکلی، کیوی): این گروه منابع عالی ویتامین C، ویتامین K، آهن و فولات هستند که همگی برای یک پاسخ ایمنی سالم و کارآمد ضروری‌اند.
• سیر و پیاز: این دو عضو جدانشدنی و پرخاصیت آشپزی ایرانی، حاوی ترکیبات گوگردی مانند «آلیسین» هستند که خواص ضدمیکروبی و تقویت‌کننده ایمنی اثبات‌شده‌ای دارند و می‌توانند به بدن در مبارزه با ویروس‌ها کمک کنند.

پروتئین و پروبیوتیک‌ها

سیستم ایمنی فقط به ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها نیاز ندارد. پروتئین‌ها، واحدهای سازنده و آجرهای اصلی بدن هستند و این شامل ساختن پروتئین‌های دفاعی حیاتی مانند آنتی‌بادی‌ها و سیتوکین‌ها و همچنین خود سلول‌های ایمنی نیز می‌شود.

کمبود پروتئین می‌تواند به طور مستقیم منجر به ضعف شدید سیستم ایمنی شود. اطمینان حاصل کنید که در رژیم غذایی خود و فرزندانتان منابع پروتئین باکیفیت مانند گوشت مرغ، ماهی، تخم‌مرغ، حبوبات (عدس، لوبیا، نخود) و لبنیات را به مقدار کافی دارید.
علاوه بر این، همانطور که قبلاً اشاره کردیم، بخش بزرگی از سیستم ایمنی (حدود ۷۰ درصد) در دیواره روده‌ها متمرکز است. پروبیوتیک‌ها (باکتری‌های مفید) موجود در ماست‌های پروبیوتیک و کفیر، با حفظ تعادل میکروبیوم روده و جلوگیری از رشد باکتری‌های مضر، به تنظیم و تقویت پاسخ ایمنی کلی بدن کمک شایانی می‌کنند.

چه قرص ویتامینی بخوریم که سرما نخوریم؟

در کنار اصلاح سبک زندگی و بهبود رژیم غذایی، بسیاری از افراد به دنبال یک راه میان‌بر و سریع‌تر هستند و با شروع فصل پاییز این سوال را از پزشک یا داروساز می‌پرسند: «چه قرص ویتامینی بخوریم که سرما نخوریم؟» این یک سوال بسیار مهم و منطقی است، زیرا مصرف هوشمندانه و هدفمند مکمل‌ها می‌تواند کمبودهای تغذیه‌ای احتمالی را جبران کرده و به تقویت سیستم ایمنی کمک کند، اما مصرف خودسرانه، نادرست و بدون آگاهی نیز می‌تواند در بهترین حالت بی‌فایده و در بدترین حالت، مضر باشد.

مدیریت انتظارات: از نظر پزشکان وی مام، بسیار مهم است که بدانید مکمل‌ها «جایگزین» یک رژیم غذایی سالم، متنوع و رنگارنگ و همچنین خواب کافی نیستند، بلکه «تکمیل‌کننده» و «حمایت‌کننده» آن هستند.

ویتامین D برای پیشگیری از سرماخوردگی

اگر بخواهیم از بین تمام ویتامین‌ها، تنها یک ضروری ترین ویتامین برای پیشگیری از سرماخوردگی را نام ببریم، آن ویتامین، بدون شک ویتامین D است. نقش حیاتی و کمتر شناخته‌شده ویتامین D به عنوان یک تعدیل‌کننده و تنظیم‌کننده هوشمند سیستم ایمنی، در سال‌های اخیر به طور گسترده توسط هزاران مطالعه علمی اثبات شده است. کمبود این ویتامین که متاسفانه به دلیل سبک زندگی آپارتمان‌نشینی و استفاده از کرم‌های ضدآفتاب در جامعه ما بسیار شایع است، به طور مستقیم با افزایش ریسک ابتلا به انواع عفونت‌های تنفسی، از جمله سرماخوردگی و آنفولانزا، مرتبط است.

از آنجایی که تأمین مقدار کافی و مورد نیاز این ویتامین فقط از طریق رژیم غذایی تقریباً غیرممکن است، مصرف مکمل آن، به خصوص در فصول پاییز و زمستان که تابش موثر نور خورشید کاهش می‌یابد، برای اکثر بزرگسالان و کودکان ضروری است. محصولات پرفروش و معتبری مانند «ویتامین د۳ ۱۰۰۰ واحدی زهراوی» یا «پرل د-ویتین» گزینه‌های خوبی برای مصرف روزانه هستند، اما دوز دقیق (روزانه یا هفتگی) باید حتماً بر اساس سطح ویتامین D در آزمایش خون شما و با نظر پزشک تعیین شود.

ویتامین C برای پیشگیری از سرما خوردگی

ویتامین C بدون شک، مشهورترین، محبوب‌ترین و پرفروش‌ترین ویتامین برای سرماخوردگی است. اما آیا این شهرت افسانه‌ای با شواهد محکم علمی همخوانی دارد؟ بررسی‌های علمی جامع و معتبر (مانند مرورهای کاکرین که بالاترین سطح شواهد علمی را دارند) نشان می‌دهют که مصرف منظم و روزانه ویتامین C در جمعیت عمومی، تأثیر چندان قابل توجهی در «پیشگیری» از ابتلا به سرماخوردگی ندارد.

اما خبر خوب این است که مصرف منظم آن می‌تواند «طول دوره» بیماری را به طور متوسط ۸٪ در بزرگسالان و ۱۴٪ در کودکان کاهش دهد و از شدت علائم نیز بکاهد. بنابراین، مصرف آن مفید است، اما نباید انتظار معجزه و پیشگیری صددرصدی را از آن داشت. محصولات جوشان ویتامین C (مانند «قرص جوشان ویتامین ث ۱۰۰۰ میلی‌گرم یوروویتال») بسیار محبوب هستند، اما به یاد داشته باشید که بدن انسان قادر به ذخیره ویتامین C نیست و دوزهای بالاتر از نیاز روزانه، به سادگی از طریق ادرار دفع می‌شوند.

زینک برای پیشگیری از سرماخوردگی

زینک یا روی، یک ماده معدنی حیاتی برای عملکرد صحیح صدها آنزیم در بدن و به خصوص برای تکامل، تمایز و فعالیت سلول‌های جنگنده سیستم ایمنی است. مطالعات متعددی نشان داده‌اند که حتی کمبود خفیف زینک می‌تواند پاسخ ایمنی بدن را به شدت تضعیف کند. مصرف مکمل زینک برای پیشگیری از سرماخوردگی می‌تواند مفید باشد، به خصوص در افرادی که رژیم غذایی فقیری دارند یا دچار کمبود این ماده معدنی هستند.

شربت‌ها و قرص‌های «زینک پلاس» (که معمولاً حاوی ویتامین‌های گروه B و C نیز برای افزایش اثربخشی هستند) مانند محصولات باکیفیت برند «آپوویتال» یا «یونی زینک» از گزینه‌های پرفروش و مناسب در بازار ایران هستند.

 

مکمل (Supplement)	نقش کلیدی در پیشگیری	نکات مهم مصرف
ویتامین D3	تنظیم و تعدیل هوشمندانه سیستم ایمنی	مصرف روزانه یا هفتگی بر اساس آزمایش خون و نظر پزشک. کمبود آن بسیار شایع است.
ویتامین C	تقویت عملکرد گلبول‌های سفید و آنتی‌اکسیدان	بیشتر در کاهش طول دوره بیماری موثر است. دوزهای بالا ضروری نیست و می‌تواند باعث مشکلات گوارشی شود.
زینک (روی)	ضروری برای تکامل و فعالیت سلول‌های ایمنی	مصرف به صورت زینک لوژنج (پاستیل) در ۲۴ ساعت اول شروع علائم، می‌تواند دوره بیماری را کوتاه کند.
آقطی سیاه (Sambucus)	دارای خواص ضدویروسی مستقیم	بیشتر برای پیشگیری و درمان آنفولانزا مطالعه شده است. در بارداری و شیردهی با احتیاط مصرف شود.

راه های خانگی پیشگیری از سرماخوردگی

علاوه بر تغذیه و مکمل‌ها، راهکارهای ساده، ارزان، در دسترس و بسیار موثری وجود دارند که می‌توانید آن‌ها را به روتین روزانه خود و خانواده‌تان در فصل پاییز اضافه کنید و به طور قابل توجهی شانس ابتلا به بیماری را کاهش دهید. این روش‌ها بر تقویت سدهای دفاعی فیزیکی بدن و مبارزه با ویروس‌ها در همان مراحل اولیه و قبل از استقرار کامل آن‌ها در بدن تمرکز دارند.

شستشوی بینی با سرم سالین

این شاید یکی از موثرترین و علمی‌ترین راهکارهای پیشگیری باشد. همانطور که پیش‌تر گفتیم، مخاط مرطوب و سالم بینی، اولین و مهم‌ترین خط دفاعی شما در برابر ویروس‌های تنفسی است. شستشوی روزانه بینی (یک یا دو بار در روز) با استفاده از سرم‌های شستشوی آماده داروخانه‌ای یا محلول آب‌نمک خانگی (یک قاشق چای‌خوری نمک بدون ید در یک لیوان آب جوشیده سرد شده)، چند فایده بسیار مهم دارد: اول اینکه مخاط بینی را مرطوب، تمیز و کارآمد نگه می‌دارد. دوم اینکه به صورت فیزیکی، ویروس‌ها، باکتری‌ها، گرد و غبار و مواد حساسیت‌زایی که در طول روز در حفره بینی شما تجمع کرده‌اند را شسته و به طور کامل خارج می‌کند، قبل از اینکه آن‌ها فرصت کافی برای اتصال به سلول‌ها، تکثیر و ایجاد عفونت را پیدا کنند. این یک بهداشت روزانه عالی برای سیستم تنفسی شماست.

استفاده هوشمندانه از دستگاه بخور سرد

ویروس‌های سرماخوردگی و آنفولانزا، عاشق هوای خشک هستند و در این شرایط به راحتی منتقل می‌شوند. استفاده از یک دستگاه بخور سرد (و نه بخور گرم که خطر سوختگی دارد) در اتاق خواب در طول شب، با حفظ رطوبت نسبی هوا در محدوده مطلوب (بین ۴۰ تا ۶۰ درصد)، هم از خشک شدن و آسیب‌پذیری مخاط بینی و گلوی شما در طول خواب جلوگیری می‌کند و هم محیط را برای بقا و انتقال ویروس‌ها به شدت نامساعد می‌سازد.

دمنوش‌های گیاهی تقویت‌کننده سیستم ایمنی

یک فنجان دمنوش گرم در یک عصر خنک پاییزی، نه تنها لذت‌بخش و آرامش‌بخش است، بلکه می‌تواند یک سپر دفاعی قوی و خوش‌عطر نیز باشد. دمنوش‌هایی مانند دمنوش زنجبیل و لیمو (سرشار از ویتامین C و ترکیبات ضدالتهابی)، چای سبز (سرشار از آنتی‌اکسیدان‌های ضدویروس) و دمنوش سرخارگل یا اکیناسه (که در بخش مکمل‌ها به آن اشاره شد)، همگی انتخاب‌های عالی برای تقویت سیستم ایمنی، تأمین مایعات بدن و گرم نگه داشتن آن هستند.

پیشگیری از سرماخوردگی در مراحل اولیه

گاهی اوقات با وجود تمام تلاش‌ها و رعایت نکات پیشگیرانه، ویروس راه خود را به بدن ما پیدا می‌کند. آن حس آشنای خارش و سوزش در ته گلو، عطسه‌های بی‌دلیل، بدن‌درد خفیف یا لرز خفیف، زنگ خطر را به صدا درمی‌آورد. ۲۴ تا ۴۸ ساعت اولیه پس از شروع این علائم، یک دوره طلایی و بسیار حیاتی است. اگر در این مرحله به سرعت، به درستی و با تمام قوا اقدام کنید، شانس بسیار زیادی دارید که به سیستم ایمنی خود در نبرد اولیه کمک کرده و بیماری را در نطفه خفه کنید یا حداقل از شدت علائم و طول دوره آن به طور قابل توجهی بکاهید.

اقدامات فوری و تهاجمی برای کمک به سیستم ایمنی در نبرد اولیه:

1. استراحت، استراحت و باز هم استراحت: این مهم‌ترین، فوری‌ترین و موثرترین کاری است که می‌توانید برای بدن خود انجام دهید. به محض احساس اولین علائم، تمام قرارهای غیرضروری را لغو کنید، کارهای خود را سبک کنید و به بدن خود اجازه دهید تمام انرژی و منابعش را صرف مبارزه با ویروس مهاجم کند، نه فعالیت‌های روزمره دیگر.
2. افزایش شدید مصرف مایعات گرم: شروع به نوشیدن مداوم آب گرم، دمنوش‌های گیاهی (مانند زنجبیل و بابونه) و سوپ‌های رقیق و داغ کنید. هیدراتاسیون کافی به رقیق شدن خلط، کاهش تب، تسکین گلودرد و بهبود عملکرد کلی سیستم ایمنی کمک می‌کند.
3. مصرف زینک استنشاقی (Zinc Lozenges): این یک نکته تخصصی اما بسیار موثر است. مطالعات متعدد و معتبری نشان داده‌اند که مصرف پاستیل‌های مکیدنی حاوی زینک (Zinc Lozenges)، اگر در ۲۴ ساعت اول شروع علائم آغاز شود، می‌تواند طول دوره سرماخوردگی را تا ۳۰-۴۰ درصد کوتاه کند. زینک به صورت موضعی در گلو، از تکثیر و اتصال راینوویروس‌ها به مخاط جلوگیری می‌کند.
4. ادامه مصرف ویتامین C و D: در این مرحله، مصرف دوز مناسبی از این دو ویتامین می‌تواند به حمایت از پاسخ سریع و کارآمد سیستم ایمنی بدن کمک کند.

به یاد داشته باشید، هدف از این اقدامات، «متوقف کردن» بیماری در همان مراحل اولیه و قبل از استقرار کامل و تکثیر گسترده ویروس در بدن است.

پیشگیری از سرماخوردگی در دوران بارداری و شیردهی

دوران بارداری یک دوره بسیار ویژه و شگفت‌انگیز است که در آن بدن مادر دستخوش تغییرات فیزیولوژیک عمیقی می‌شود. یکی از این تغییرات هوشمندانه، سرکوب نسبی و طبیعی سیستم ایمنی است. این اتفاق برای این ضروری است که بدن مادر، جنین را که از نظر ژنتیکی نیمی از او متعلق به پدر است، به عنوان یک عامل خارجی پس نزند.

این تغییر فیزیولوژیک، اگرچه برای تداوم و موفقیت بارداری کاملاً حیاتی است، اما مادران باردار را کمی مستعدتر و آسیب‌پذیرتر به ابتلا به عفونت‌هایی مانند سرماخوردگی و به خصوص آنفولانزا می‌کند. پیشگیری در این دوران اهمیتی دوچندان دارد، زیرا تب بالا و برخی عفونت‌های شدید می‌توانند برای سلامت جنین خطرناک باشند و از طرفی، گزینه‌های درمانی و دارویی مجاز نیز بسیار محدودتر از حالت عادی است.

ممنوعیت‌های دارویی و گیاهی:
بسیار مهم است که بدانید بسیاری از مکمل‌ها و داروهای گیاهی که برای افراد عادی کاملاً ایمن هستند، در دوران بارداری یا شیردهی مجاز نیستند و باید از مصرف آن‌ها پرهیز کرد. به عنوان مثال، گیاه سرخارگل (اکیناسه) به دلیل نبود اطلاعات کافی در مورد ایمنی قطعی آن در بارداری، به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.

راهکارهای ایمن و موثر برای مادران باردار و شیرده:

• تمرکز صددرصدی بر پایه‌های اصلی و بدون ریسک: بهترین، ایمن‌ترین و موثرترین راهکارها برای شما، همان پایه‌های اساسی هستند که بارها تکرار کردیم: شستشوی مکرر و وسواس‌گونه دست‌ها، تغذیه سالم و سرشار از میوه و سبزیجات تازه، و اولویت دادن به استراحت و خواب کافی.
• اهمیت فوق‌العاده و حیاتی تزریق واکسن آنفولانزا: تزریق واکسن آنفولانزا در هر مرحله‌ای از بارداری (در فصول پاییز و زمستان)، نه تنها کاملاً ایمن است، بلکه توسط تمام مراجع معتبر پزشکی جهان از جمله کالج متخصصان زنان و زایمان آمریکا، اکیداً توصیه می‌شود. این واکسن نه تنها از شما در برابر نوع شدید و خطرناک آنفولانزا محافظت می‌کند، بلکه آنتی‌بادی‌های ایجاد شده در بدن شما از طریق جفت به جنین منتقل شده و او را در شش ماه اول زندگی پس از تولد نیز در برابر این بیماری خطرناک محافظت می‌کند.
• مصرف منظم ویتامین‌های پریناتال: اطمینان حاصل کنید که ویتامین‌های مخصوص دوران بارداری خود را که توسط پزشکتان تجویز شده، به طور منظم و دقیق مصرف می‌کنید. این مکمل‌ها حاوی دوز مناسب و ایمنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز شما و جنین در حال رشدتان هستند.

هرگونه نگرانی، سوال یا شروع علائم بیماری در این دوران حساس، نیازمند توجه ویژه و مشورت با متخصص است. با توجه به محدودیت‌ها و حساسیت‌های این دوره، دریافت یک مشاوره آنلاین بارداری برای اطمینان از ایمن بودن راهکارهای پیشگیری و درمانی که انتخاب می‌کنید، یک اقدام هوشمندانه، مسئولانه و کاملاً ضروری برای حفظ سلامت خود و فرزند دلبندتان است.

کلام آخر ویمام

در پایان این راهنمای جامع و دقیق، به این نتیجه می‌رسیم که راههای پیشگیری از سرماخوردگی در پاییز یک پازل زیبا و چند تکه است که هر تکه آن اهمیت و جایگاه خاص خود را دارد و موفقیت در پیشگیری، در گرو کنار هم چیدن درست تمام این تکه‌هاست. این پازل از یک خواب آرام و عمیق شبانه گرفته تا یک بشقاب پر از سبزیجات رنگارنگ، شستن صحیح و مکرر دست‌ها، و مدیریت هوشمندانه استرس تشکیل شده است.

هیچ قرص جادویی یا راه حل یک شبه‌ای برای فرار از تمام ویروس‌های فصلی وجود ندارد. ساختن یک سیستم ایمنی قوی و کارآمد، یک سرمایه‌گذاری مداوم، آگاهانه و سرشار از عشق بر روی سبک زندگی سالم است. با به کار بستن این راهکارهای جامع، شما سپری قدرتمند و چندلایه در برابر ویروس‌های مزاحم فصلی می‌سازید. به بدن خود و عزیزانتان گوش دهید، به آن احترام بگذارید و در صورت بروز هرگونه سوال یا نگرانی، از دریافت مشاوره تخصصی و علمی دریغ نکنید. تیم متخصص و دلسوز «وی مام» در این مسیر، همواره همراه و پشتیبان شماست تا از این فصل زیبا، با سلامتی و شادی کامل لذت ببرید.

چه دارویی برای پیشگیری از سرماخوردگی خوب است؟

هیچ «داروی» شیمیایی برای پیشگیری از سرماخوردگی معمولی وجود ندارد. بهترین رویکرد، تقویت سیستم ایمنی از طریق سبک زندگی سالم و مصرف مکمل‌های ویتامینی مانند ویتامین D و C و ماده معدنی زینک، آن هم فقط پس از مشورت با پزشک است.

آیا واکسن آنفولانزا در پیشگیری از سرماخوردگی موثر است؟

خیر، این یک باور غلط رایج است. واکسن آنفولانزا فقط از شما در برابر ویروس‌های آنفولانزا محافظت می‌کند، نه بیش از ۲۰۰ نوع ویروسی که باعث سرماخوردگی می‌شوند. با این حال، تزریق آن اکیداً توصیه می‌شود زیرا آنفولانزا بیماری بسیار شدیدتر و خطرناک‌تری است.

آیا استفاده از دستگاه بخور در خانه به پیشگیری کمک می‌کند؟

بله، بسیار مفید است. دستگاه بخور سرد با مرطوب نگه داشتن هوای خانه (به خصوص در اتاق خواب)، از خشک شدن مخاط بینی و گلو جلوگیری می‌کند. مخاط مرطوب، یک سد دفاعی فیزیکی بسیار موثر برای به دام انداختن و دفع ویروس‌هاست.

چرا با وجود مصرف ویتامین‌ها باز هم در پاییز سرما می‌خورم؟

ویتامین‌ها تنها یکی از تکه‌های پازل سیستم ایمنی هستند. عواملی مانند کمبود خواب، استرس بالا، عدم رعایت بهداشت دست‌ها یا قرار گرفتن در معرض دوز بالایی از ویروس، همگی می‌توانند حتی با وجود مصرف مکمل، باعث بیماری شوند. پیشگیری یک رویکرد ۳۶۰ درجه است.

آیا پوشیدن لباس خیلی گرم از سرماخوردگی جلوگیری می‌کند؟

خیر، عامل سرماخوردگی ویروس است، نه هوای سرد. پوشیدن لباس بیش از حد می‌تواند باعث تعریق و سپس سرد شدن ناگهانی بدن شود که ممکن است بدن را کمی مستعدتر کند. مهم، پوشیدن لباس مناسب با دمای محیط است.

بهترین زمان برای تزریق واکسن آنفولانزا چه موقعی است؟

بهترین زمان برای تزریق واکسن آنفولانزا، اواخر شهریور و اوایل مهرماه است. این کار به بدن شما فرصت کافی (حدود دو هفته) می‌دهد تا قبل از شروع اوج شیوع بیماری در اواخر پاییز و زمستان، ایمنی لازم را ایجاد کند.

منبع: canadian , nuffieldhealth