کورتیزول چیست؟ علائم کورتیزول بالا و پایین + روش‌های درمان خانگی

شاید برات سوال شده باشه که کورتیزول چیست و چرا این همه درباره‌اش می‌شنویم. کورتیزول در واقع همون هورمونی هست که وقتی بدنمون استرس می‌گیره، ترشح میشه. اما فقط مربوط به استرس نیست؛ این هورمون روی انرژی بدن، خواب، قند خون و حتی وزنمون هم تاثیر داره.

حالا مشکل از جایی شروع میشه که مقدارش یا خیلی بالا بره یا خیلی پایین بیاد. مثلا وقتی کورتیزول زیاد باشه، ممکنه دچار اضافه وزن، بی‌خوابی یا اضطراب بشیم. برعکس، وقتی کورتیزول پایین باشه، بدنمون ممکنه ضعف، خستگی شدید یا افت فشار پیدا کنه.

خیلی از آدم‌ها وقتی جواب آزمایش دستشون میاد، دنبال این هستن که بفهمن کورتیزول در جواب آزمایش دقیقا یعنی چی و آیا باید نگران باشن یا نه. حتی سوال‌هایی مثل:

• کورتیزول بالا یعنی چی؟
• چجوری کورتیزول رو پایین بیاریم؟
• قرص خوب برای کورتیزول بالا کدومه؟
• یا اصلا کورتیزول چه نقشی در بدن داره؟

تو این مقاله به همه‌ی این سوال‌ها جواب داده میشه و هم روش‌های دارویی و هم روش‌های ساده و خونگی برای کنترلش رو با هم مرور می‌کنیم.

اگه برات پیش اومده که فکر کنی چرا اینقدر بی‌حال یا پر از استرسی، ادامه مقاله می‌تونه برات روشن کنه که آیا پای کورتیزول وسطه یا نه.

کورتیزول چیست و از کجا ترشح میشود؟

برای درک درست کورتیزول، بهتر است به جای «هورمون استرس»، به آن لقب «هورمون بقا و هوشیاری» را بدهیم. کورتیزول چیست؟ این هورمون یک استروئید طبیعی است که در بدن ما تولید می‌شود و نقش‌های بسیار گسترده و حیاتی در تنظیم عملکردهای مختلف بدن دارد. در واقع، بدون کورتیزول، ما نمی‌توانیم زنده بمانیم. این هورمون به بدن ما کمک می‌کند تا به استرس‌های فیزیکی و روانی پاسخ دهد، انرژی لازم برای فعالیت‌های روزانه را تأمین کند و ما را در حالت آماده‌باش نگه دارد.

منشا ترشح کورتیزول

منبع اصلی تولید و ترشح کورتیزول، دو غده کوچک و مثلثی شکل به نام غدد فوق کلیوی یا آدرنال هستند که مانند یک کلاه کوچک، هر کدام روی یکی از کلیه‌های ما قرار گرفته‌اند. به طور خاص، این هورمون از بخش خارجی این غدد که به آن «قشر آدرنال» گفته می‌شود، ترشح می‌گردد.

آشنایی با محور HPA

اما غدد فوق کلیوی به صورت خودسرانه عمل نمی‌کنند. آن‌ها دستورات خود را از یک سیستم فرماندهی پیچیده و هوشمند در مغز دریافت می‌کنند که به آن «محور HPA» گفته می‌شود. این محور از سه بخش تشکیل شده است: هیپوتالاموس و غده هیپوفیز در مغز، و غدد فوق کلیوی (آدرنال). فرآیند به این صورت عمل می‌کند:

1. وقتی مغز شما یک موقعیت استرس‌زا را تشخیص می‌دهد (چه یک خطر واقعی مانند دیدن یک ماشین که با سرعت به سمت شما می‌آید، و چه یک استرس روانی مانند یک امتحان سخت یا بحث با یک دوست)، هیپوتالاموس یک هورمون به نام CRH آزاد می‌کند.
2. این هورمون به غده هیپوفیز سیگنال می‌دهد تا هورمون دیگری به نام ACTH را در خون ترشح کند.
3. ACTH از طریق جریان خون به غدد فوق کلیوی می‌رسد و به آن‌ها فرمان می‌دهد: «کورتیزول آزاد کنید!»

این سیستم بازخورد هوشمند، تضمین می‌کند که بدن ما در مواقع لزوم، مقدار مناسبی از کورتیزول را برای مقابله با چالش‌ها در اختیار داشته باشد.

ریتم طبیعی شبانه‌روزی کورتیزول

یک نکته بسیار جالب در مورد کورتیزول این است که ترشح آن یک ریتم طبیعی و روزانه دارد که به آن «ریتم سیرکادین» می‌گویند. سطح کورتیزول به طور طبیعی در اوایل صبح، حدود ساعت ۸، به اوج خود می‌رسد. این افزایش صبحگاهی مانند یک زنگ بیدارباش طبیعی عمل کرده و به ما انرژی و هوشیاری لازم برای شروع روز را می‌دهد. سپس در طول روز، سطح آن به تدریج کاهش یافته و در نیمه شب به پایین‌ترین حد خود می‌رسد تا به بدن اجازه دهد وارد خواب عمیق و ترمیمی شود. هرگونه اختلال در این ریتم طبیعی، مانند کمبود خواب یا استرس شبانه، می‌تواند منجر به مشکلات جدی در سلامتی شود.

کورتیزول چه نقشی در بدن دارد؟

همانطور که اشاره شد، محدود کردن نقش کورتیزول به استرس، یک بی‌انصافی بزرگ در حق این هورمون حیاتی است. کورتیزول چه نقشی در بدن دارد؟ این هورمون تقریباً بر روی تمام سلول‌ها و بافت‌های بدن تأثیر می‌گذارد و عملکردهای بسیار متنوعی دارد.

• مدیریت و تأمین انرژی: در مواقع نیاز (مانند ورزش یا مواجهه با خطر)، کورتیزول به بدن کمک می‌کند تا قند (گلوکز) را از ذخایر خود آزاد کرده و آن را به سرعت در دسترس مغز و عضلات قرار دهد. این فرآیند به شما انرژی فوری برای فکر کردن سریع و واکنش نشان دادن می‌دهد.
• کنترل قدرتمند التهاب: کورتیزول یکی از قوی‌ترین عوامل ضدالتهابی در بدن است. این هورمون به کنترل و کاهش پاسخ‌های التهابی کمک می‌کند، که برای جلوگیری از آسیب به بافت‌ها در اثر عفونت یا جراحت ضروری است. بسیاری از داروهای ضدالتهابی مانند هیدروکورتیزون، در واقع نسخه‌های مصنوعی از همین هورمون هستند.
• تنظیم فشار خون و متابولیسم: کورتیزول به حفظ فشار خون در سطح طبیعی کمک کرده و بر نحوه استفاده بدن از کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها و پروتئین‌ها تأثیر می‌گذارد.
• کنترل چرخه خواب و بیداری: همانطور که گفتیم، ریتم طبیعی ترشح کورتیزول برای داشتن یک الگوی خواب سالم و بیدار شدن با انرژی در صبح، حیاتی است.

جنبه منفی کورتیزول

مشکل از جایی شروع می‌شود که سطح کورتیزول نه به صورت کوتاه‌مدت و در پاسخ به یک نیاز واقعی، بلکه به صورت مزمن و دائمی بالا باقی بماند. این اتفاق معمولاً به دلیل استرس‌های مداوم و سبک زندگی ناسالم رخ می‌دهد. کورتیزول بالا و مزمن می‌تواند اثرات مخربی بر بدن داشته باشد:

• سرکوب سیستم ایمنی: در حالی که کورتیزول در کوتاه‌مدت ضدالتهاب است، در بلندمدت می‌تواند سیستم ایمنی را ضعیف کرده و شما را در برابر عفونت‌ها و بیماری‌ها آسیب‌پذیرتر کند.
• افزایش ذخیره چربی (به خصوص در ناحیه شکم): کورتیزول بالا به بدن سیگنال می‌دهد که انرژی را ذخیره کند. متأسفانه، این ذخیره‌سازی عمدتاً به شکل چربی در ناحیه شکم و اطراف اندام‌های داخلی صورت می‌گیرد که خطرناک‌ترین نوع چاقی است.
• اختلال در خواب و ایجاد خستگی دائمی: سطح بالای کورتیزول در شب می‌تواند مانع از به خواب رفتن شما شده و کیفیت خواب را کاهش دهد، که این خود منجر به یک چرخه معیوب از خستگی و استرس بیشتر می‌شود.
• تأثیر منفی بر خلق و خو: کورتیزول مزمن با افزایش خطر ابتلا به اضطراب، افسردگی، تحریک‌پذیری و مشکلات تمرکز همراه است.

کورتیزول چرا بالا میرود؟

دلایل متعددی می‌توانند تعادل ظریف این هورمون را بر هم زده و باعث افزایش سطح آن شوند. کورتیزول چرا بالا میرود؟ این دلایل را می‌توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد: عوامل مرتبط با سبک زندگی و استرس، و دلایل پزشکی.

استرس مزمن

در دنیای مدرن امروز، این شایع‌ترین مقصر است. برخلاف اجداد ما که با استرس‌های حاد و کوتاه‌مدت (مانند فرار از یک حیوان درنده) روبرو بودند، ما با استرس‌های مزمن و طولانی‌مدت دست و پنجه نرم می‌کنیم. بدن ما تفاوتی بین این دو نوع استرس قائل نمی‌شود و در هر دو حالت، سیستم پاسخ به استرس (محور HPA) را فعال می‌کند. استرس‌های رایجی که می‌توانند سطح کورتیزول را به طور مداوم بالا نگه دارند عبارتند از:

• استرس شغلی و فشار کاری
• مشکلات عاطفی و روابط پرتنش
• نگرانی‌های مالی و اقتصادی
• تجربه رویدادهای آسیب‌زا (تروما)

سبک زندگی نادرست

عادات روزمره ما نیز تأثیر مستقیمی بر سطح کورتیزول دارند:

• کمبود خواب: خواب ناکافی یا بی‌کیفیت یکی از بزرگترین عوامل افزایش کورتیزول است.
• رژیم غذایی نامناسب: مصرف زیاد شکر، کربوهیدرات‌های تصفیه شده و غذاهای فرآوری شده می‌تواند باعث التهاب و افزایش کورتیزول شود.
• مصرف بیش از حد کافئین: کافئین به طور مستقیم غدد فوق کلیوی را برای ترشح کورتیزول تحریک می‌کند.
• ورزش بسیار شدید و بیش از حد (Over-training): در حالی که ورزش منظم مفید است، ورزش‌های بسیار سنگین و بدون ریکاوری کافی می‌توانند به بدن استرس فیزیکی وارد کرده و کورتیزول را افزایش دهند.

دلایل پزشکی

در موارد نادرتر، کورتیزول بالا از چیست؟ پاسخ یک بیماری زمینه‌ای است. شایع‌ترین دلیل پزشکی، «سندروم کوشینگ» است. این سندروم زمانی رخ می‌دهد که بدن به دلیل وجود یک تومور، مقادیر بیش از حدی کورتیزول تولید می‌کند. این تومور می‌تواند در غده هیپوفیز (که به آن بیماری کوشینگ می‌گویند) یا در یکی از غدد فوق کلیوی قرار داشته باشد. مصرف طولانی‌مدت داروهای استروئیدی (کورتون‌ها) نیز می‌تواند علائمی شبیه به سندروم کوشینگ ایجاد کند.

کورتیزول بالا یعنی چی؟

بدن ما در هنگام عدم تعادل هورمونی، سیگنال‌ها و علائم هشداردهنده‌ای را ارسال می‌کند. شناخت این علائم به شما کمک می‌کند تا در صورت لزوم، به موقع به دنبال کمک پزشکی باشید. کورتیزول بالا یعنی چی؟ یعنی مجموعه‌ای از تغییرات فیزیکی و روانی که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

علائم فیزیکی شایع کورتیزول بالا:

• افزایش وزن غیرقابل توضیح: این شایع‌ترین علامت است. این افزایش وزن الگوی خاصی دارد و عمدتاً در ناحیه شکم و تنه متمرکز می‌شود، در حالی که دست‌ها و پاها ممکن است لاغر باقی بمانند. همچنین، تجمع چربی در ناحیه صورت (باعث ایجاد چهره‌ای گرد و پف‌آلود به نام «صورت ماه» یا Moon Face) و در پشت گردن (ایجاد یک توده چربی به نام «کوهان بوفالو») نیز از علائم کلاسیک هستند.
• فشار خون بالا.
• قند خون بالا (و حتی دیابت نوع ۲).
• خستگی شدید و مداوم: با وجود اینکه کورتیزول هورمون هوشیاری است، سطح بالای مزمن آن می‌تواند باعث خستگی و فرسودگی غدد فوق کلیوی شود.
• مشکلات پوستی: پوست ممکن است نازک، شکننده و مستعد کبودی شود. آکنه، به خصوص در بزرگسالی، و ترک‌های پوستی به رنگ بنفش (استریا) روی شکم و ران‌ها نیز از علائم دیگر هستند.
• در زنان: قاعدگی نامنظم یا قطع کامل پریود (آمنوره) و افزایش موهای زائد در صورت و بدن (هیرسوتیسم).

علائم روانی و خلقی کورتیزول بالا:

• اضطراب، حملات پانیک و تحریک‌پذیری: شما ممکن است دائماً احساس بی‌قراری و عصبانیت داشته باشید.
• افسردگی و نوسانات خلقی شدید.
• مشکل در تمرکز و حافظه: که اغلب از آن به عنوان «مه مغزی» یا “Brain Fog” یاد می‌شود.
• اختلالات خواب: مشکل در به خواب رفتن یا بیدار شدن مکرر در طول شب (به خصوص بین ساعت ۲ تا ۴ صبح).

تفسیر جواب آزمایش کورتیزول

اگر شما یا پزشکتان به عدم تعادل کورتیزول مشکوک شوید، قدم بعدی انجام آزمایش است. ازمایش کورتیزول چیست؟ این آزمایش سطح این هورمون را در بدن شما اندازه‌گیری می‌کند. اما تفسیر کورتیزول در جواب آزمایش نیازمند دقت و دانش تخصصی است.

انواع آزمایش کورتیزول

پزشک ممکن است بسته به شرایط شما، یک یا چند مورد از این آزمایش‌ها را درخواست کند:

• آزمایش خون: این شایع‌ترین روش است و سطح کورتیزول را در لحظه نمونه‌گیری نشان می‌دهد.
• آزمایش ادرار ۲۴ ساعته: در این روش، شما تمام ادرار خود را طی یک دوره ۲۴ ساعته جمع‌آوری می‌کنید. این تست یک تصویر کلی از کل کورتیزول تولید شده توسط بدن در یک روز کامل را نشان می‌دهد.
• آزمایش بزاق: نمونه‌های بزاق معمولاً در ساعات مختلف روز، به خصوص در اواخر شب، جمع‌آوری می‌شوند تا ریتم شبانه‌روزی کورتیزول را بررسی کنند.

اهمیت حیاتی زمان‌بندی در آزمایش خون

همانطور که قبلاً گفتیم، کورتیزول دارای یک ریتم طبیعی است. به همین دلیل، زمان انجام آزمایش خون بسیار مهم است. این آزمایش معمولاً باید در صبح زود، بین ساعت ۷ تا ۹ انجام شود، زمانی که سطح کورتیزول به طور طبیعی در بالاترین حد خود قرار دارد. گاهی اوقات پزشک ممکن است یک نمونه دیگر در بعد از ظهر (حدود ساعت ۴) نیز درخواست کند تا بتواند الگوی کاهش کورتیزول در طول روز را ارزیابی نماید.

تفسیر اعداد و ارقام

بازه نرمال کورتیزول بسته به آزمایشگاه و زمان نمونه‌گیری می‌تواند کمی متفاوت باشد، اما به عنوان یک راهنمای کلی، سطح نرمال کورتیزول خون در صبح حدود ۵ تا ۲۵ میکروگرم در دسی‌لیتر (mcg/dL) است. اما باید به شدت تاکید کنیم: هرگز سعی نکنید نتیجه آزمایش خود را به تنهایی تفسیر کنید. یک عدد بالا یا پایین به تنهایی برای تشخیص کافی نیست. پزشک شما نتیجه آزمایش را در کنار علائم بالینی، سوابق پزشکی و نتایج سایر آزمایش‌ها قرار داده تا به یک تشخیص دقیق برسد. علامت اختصاری کورتیزول در آزمایش خون معمولاً به صورت “Cortisol” نوشته می‌شود.

چجوری کورتیزول رو پایین بیاریم؟

خبر خوب این است که در بسیاری از موارد، به خصوص زمانی که کورتیزول بالا ناشی از استرس و سبک زندگی است، شما می‌توانید با راهکارهای عملی و طبیعی، کنترل این هورمون را دوباره به دست بگیرید.

درمان خانگی کورتیزول بالا

• مدیریت استرس: این مهم‌ترین قدم است. تکنیک‌های آرام‌سازی مانند تنفس عمیق دیافراگمی، مدیتیشن و ذهن‌آگاهی (Mindfulness) را به برنامه روزانه خود اضافه کنید. حتی ۵ تا ۱۰ دقیقه در روز هم می‌تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند.
• ورزش منظم و متعادل: فعالیت بدنی منظم یک راه عالی برای سوزاندن انرژی عصبی و کاهش کورتیزول است. بر روی ورزش‌های ملایم تا متوسط مانند پیاده‌روی سریع، شنا، دوچرخه‌سواری و یوگا تمرکز کنید. از ورزش‌های بسیار شدید و طولانی‌مدت بدون ریکاوری کافی که خود می‌توانند استرس‌زا باشند، پرهیز کنید.
• خواب باکیفیت را در اولویت قرار دهید: هر شب ۷ تا ۹ ساعت خواب عمیق و بدون وقفه را هدف قرار دهید. یک اتاق خواب تاریک، ساکت و خنک داشته باشید و حداقل یک ساعت قبل از خواب، از کار با موبایل و تماشای تلویزیون خودداری کنید.
• تغذیه ضدالتهابی و متعادل:
  • مصرف شکر، شیرینی‌جات و کربوهیدرات‌های تصفیه شده را به حداقل برسانید.
  • مصرف کافئین را، به خصوص در بعد از ظهر و شب، محدود کنید.
  • بر روی مصرف غذاهای کامل و طبیعی مانند سبزیجات رنگارنگ، پروتئین‌های باکیفیت و چربی‌های سالم (آووکادو، روغن زیتون، آجیل) تمرکز کنید.
  • غذاهای سرشار از پروبیوتیک مانند ماست و کفیر به سلامت روده و کاهش استرس کمک می‌کنند.
• ارتباطات اجتماعی و تفریح: وقت گذراندن با دوستان و عزیزانی که به شما حس خوبی می‌دهند، خندیدن و انجام فعالیت‌های لذت‌بخش، همگی از قوی‌ترین کاهنده‌های طبیعی کورتیزول هستند.

قرص خوب برای کورتیزول بالا

برخی از گیاهان دارویی و مکمل‌ها ممکن است به بدن در تطبیق با استرس و تعدیل سطح کورتیزول کمک کنند. اما به یاد داشته باشید، این‌ها جایگزین تغییرات سبک زندگی نیستند.

• آداپتوژن‌ها (Adaptogens): این‌ها گیاهانی هستند که به بدن در مقابله با استرس کمک می‌کنند. معروف‌ترین آن‌ها آشواگاندا (Ashwagandha) و رودیولا روزیا (Rhodiola Rosea) هستند.
• منیزیم: این ماده معدنی برای آرام‌سازی سیستم عصبی ضروری است و بسیاری از افراد با کمبود آن مواجه هستند.

هشدار جدی و مهم: هرگز به صورت خودسرانه اقدام به مصرف مکمل نکنید. قرص کاهش کورتیزول به این معنا وجود ندارد که بدون تشخیص پزشک مصرف شود. مصرف این مکمل‌ها، به خصوص اگر داروی دیگری مصرف می‌کنید یا شرایط پزشکی خاصی دارید، باید حتماً تحت نظر پزشک یا یک متخصص آگاه باشد.

مدیریت استرس، به خصوص در دوران حساس و پر از تغییر زندگی مانند بارداری، نقشی حیاتی در کنترل کورتیزول و تضمین سلامت مادر و جنین دارد. اگر احساس می‌کنید به تنهایی قادر به کنترل اضطراب و نگرانی‌های خود نیستید، دریافت یک مشاوره آنلاین اضطراب مادران باردار می‌تواند راهکارهای عملی، ایمن و تخصصی را برای رسیدن به آرامش بیشتر و مدیریت بهتر این دوران در اختیار شما قرار دهد.

کورتیزول پایین چیست و چه عوارضی دارد؟

در حالی که تمام توجه‌ها معمولاً بر روی کورتیزول بالا متمرکز است، مهم است بدانیم که کمبود این هورمون نیز می‌تواند یک مشکل جدی و حتی خطرناک باشد. کورتیزول پایین چیست؟ این وضعیت که به آن «نارسایی آدرنال» یا «هیپوکورتیزولیسم» نیز گفته می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که غدد فوق کلیوی شما قادر به تولید مقدار کافی کورتیزول برای نیازهای بدن نیستند.

عوارض کورتیزول پایین چیست؟

علائم کورتیزول پایین اغلب مبهم هستند و به تدریج ظاهر می‌شوند، که این موضوع تشخیص را دشوار می‌کند:

• خستگی مفرط و دائمی که با استراحت بهبود نمی‌یابد.
• ضعف عضلانی و دردهای مفصلی.
• کاهش وزن بی‌دلیل و کاهش اشتها.
• فشار خون پایین (هیپوتانسیون) که می‌تواند باعث سرگیجه هنگام ایستادن شود.
• دردهای شکمی، تهوع و استفراغ.
• میل شدید به خوردن نمک.
• تیره شدن پوست (هایپرپیگمانتاسیون)، به خصوص در چین‌های پوستی، جای زخم‌ها و لثه‌ها (این علامت مشخصه بیماری آدیسون است).

شایع‌ترین علت پزشکی برای کورتیزول پایین اولیه، «بیماری آدیسون» است، یک اختلال خودایمنی که در آن سیستم ایمنی بدن به غدد فوق کلیوی حمله کرده و آن‌ها را تخریب می‌کند. درمان این وضعیت معمولاً شامل جایگزینی هورمون‌های از دست رفته از طریق داروهای استروئیدی است.

ویژگی	کورتیزول بالا (مزمن)	کورتیزول پایین (نارسایی آدرنال)
وزن	افزایش وزن (به خصوص در ناحیه شکم و صورت)	کاهش وزن بی‌دلیل و کاهش اشتها
فشار خون	بالا	پایین
انرژی	خستگی همراه با حس اضطراب و بی‌قراری	خستگی مفرط، ضعف شدید و بی‌حالی
خلق و خو	اضطراب، افسردگی، تحریک‌پذیری	بی‌تفاوتی، افسردگی
پوست	نازک شدن، آکنه، ترک‌های پوستی بنفش	تیره شدن پوست (در بیماری آدیسون)
میل غذایی	میل به شیرینی‌جات و غذاهای ناسالم	میل شدید به نمک

کلام آخر وی‌مام

در پایان این بررسی عمیق، امیدواریم به این درک رسیده باشید که کورتیزول چیست و چرا باید به جای دیدن آن به عنوان یک “دشمن”، به آن به عنوان یک “پیام‌رسان” مهم از طرف بدن خود نگاه کنیم. کورتیزول یک هورمون حیاتی است که برای عملکردهای روزمره ما ضروری است، اما تعادل آن کلید اصلی و ظریف سلامتی ماست. استرس مزمن، کمبود خواب و سبک زندگی ناسالم می‌توانند این تعادل را به طور جدی بر هم زده و منجر به مجموعه‌ای از مشکلات فیزیکی و روانی شوند.

از نظر ما در وی مام، بهترین و پایدارترین راه برای مدیریت سطح کورتیزول، تمرکز بر روی ریشه‌ها است: یادگیری تکنیک‌های مدیریت استرس، اولویت قرار دادن خواب باکیفیت، داشتن یک رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی، و انجام فعالیت بدنی منظم. به سیگنال‌هایی که بدنتان از طریق علائمی مانند خستگی، تغییرات وزنی یا نوسانات خلقی به شما می‌دهد، گوش دهید. در صورت مشاهده علائم نگران‌کننده و مداوم، هرگز در مراجعه به پزشک برای انجام یک ارزیابی دقیق و تشخیص صحیح تردید نکنید. سلامتی شما در گروی این تعادل هوشمندانه است.

علامت اختصاری کورتیزول در آزمایش خون چیست؟

علامت اختصاری کورتیزول در برگه آزمایش خون معمولاً به صورت کامل یعنی Cortisol نوشته می‌شود. گاهی اوقات ممکن است از اختصاراتی مانند CORT نیز استفاده شود، اما نوشتن نام کامل آن رایج‌تر است.

آیا قهوه کورتیزول را بالا میبرد؟

بله، کافئین موجود در قهوه به طور مستقیم غدد فوق کلیوی را تحریک کرده و باعث ترشح کورتیزول می‌شود. این اثر در افرادی که به طور منظم قهوه نمی‌نوشند، شدیدتر است. اگر با استرس یا اضطراب دست و پنجه نرم می‌کنید، بهتر است مصرف قهوه خود را محدود کنید.

ارتباط کورتیزول و چاقی شکمی چیست؟

کورتیزول بالا و مزمن، سلول‌های چربی در ناحیه شکم را برای ذخیره چربی تشویق می‌کند. این هورمون همچنین اشتها را افزایش داده و میل به خوردن غذاهای شیرین و پرچرب را بیشتر می‌کند که این چرخه منجر به تجمع چربی در ناحیه شکم و اطراف اندام‌های داخلی می‌شود.

چقدر طول میکشد تا سطح کورتیزول پایین بیاید؟

این بستگی به علت بالا بودن آن دارد. اگر به دلیل استرس حاد باشد، با برطرف شدن عامل استرس، سطح آن به سرعت پایین می‌آید. اما اگر به دلیل استرس مزمن باشد، کاهش آن نیازمند تغییرات پایدار در سبک زندگی است و ممکن است چندین هفته تا چند ماه طول بکشد.

آیا استرس زیاد همان کورتیزول بالاست؟

نه دقیقاً. استرس زیاد یک تجربه روانی و احساسی است. کورتیزول بالا یک وضعیت فیزیولوژیک و بیوشیمیایی در بدن است. استرس مزمن یکی از قوی‌ترین دلایل بالا رفتن کورتیزول است، اما این دو مفهوم یکسان نیستند.

آیا کورتیزول بالا باعث قطع پریود میشود؟

بله، می‌تواند. کورتیزول بالا و مزمن می‌تواند در عملکرد طبیعی محور هیپوتالاموس-هیپوفیز (که هورمون‌های زنانه را کنترل می‌کند) اختلال ایجاد کرده و منجر به چرخه‌های قاعدگی نامنظم یا حتی قطع کامل پریود (آمنوره) شود.

آیا کورتیزول همان کورتیزون است؟

خیر، اما بسیار به هم مرتبط هستند. کورتیزول هورمون فعال در بدن است. کورتیزون یک پیش‌هورمون است که توسط کبد به کورتیزول فعال تبدیل می‌شود. داروهایی مانند کرم هیدروکورتیزون در واقع نسخه‌های مصنوعی از کورتیزول هستند.

بهترین ورزش برای کاهش کورتیزول کدام است؟

ورزش‌های با شدت ملایم تا متوسط که لذت‌بخش و آرامش‌بخش هستند، بهترین گزینه‌ها محسوب می‌شوند. یوگا، تای چی، پیاده‌روی در طبیعت، شنا و دوچرخه‌سواری سبک همگی انتخاب‌های عالی برای کاهش سطح هورمون استرس هستند.

 

منبع: cedars-sinai , webmd