درمان شیر نخوردن نوزاد در طب سنتی و مدرن+ 7 راهکار طلایی غلبه بر بد سینگی

هیچ چیز برای یک مادر نگران‌کننده‌تر از لحظه‌ای نیست که نوزاد دلبندش، که همیشه با اشتیاق به سینه چنگ می‌زد، ناگهان صورتش را برمی‌گرداند، گریه می‌کند و از گرفتن سینه امتناع می‌ورزد. در آن لحظه، سیلی از افکار ترسناک به ذهن هجوم می‌آورد: «آیا شیرم مشکلی دارد؟»، «نکند مریض شده باشد؟»، «آیا من مادر خوبی نیستم؟». این پدیده که در میان مادران به بد سینگی نوزاد و در علم پزشکی به «اعتصاب شیردهی» معروف است، یک تجربه بسیار شایع و در عین حال عمیقاً استرس‌زا است. در این شرایط، بسیاری از والدین از سر استیصال به دنبال راه حل‌های مختلف می‌گردند، از جمله راهکارهای درمان شیر نخوردن نوزاد در طب سنتی. در این راهنمای جامع و دلسوزانه از وب‌سایت وی مام، ما قصد داریم با نگاهی همه‌جانبه، هم از دیدگاه علم پزشکی مدرن و هم با بررسی رویکردهای سنتی، به شما کمک کنیم تا علت این مشکل را ریشه‌یابی کرده و با آرامش و آگاهی، این چالش موقتی را پشت سر بگذارید.

علت بد سینگی نوزاد چیست؟

درک این موضوع که چرا نوزاد شما ناگهان از شیر خوردن امتناع می‌کند، اولین و مهم‌ترین قدم برای حل مشکل است. علت بد سینگی نوزاد یک پدیده پیچیده است و به ندرت تنها یک دلیل مشخص دارد. این رفتار نوزاد یک لجبازی یا رد کردن شما نیست، بلکه تنها راه او برای بیان یک مشکل یا ناراحتی است. مهم است بدانید که «بد سینگی» یا اعتصاب شیردهی با فرآیند طبیعی «از شیر گرفتن» که تدریجی و آرام است، کاملاً تفاوت دارد. اعتصاب، ناگهانی و اغلب همراه با بی‌قراری شدید نوزاد است. از نظر پزشکان وی مام، دلایل این اعتصاب را می‌توان به سه دسته اصلی تقسیم کرد که هر کدام نیازمند بررسی دقیق هستند.

دلایل جسمی و پزشکی

قبل از هر چیز، باید احتمالات پزشکی را بررسی کرد، زیرا نوزاد شیر خوردن را با درد یا ناراحتی فیزیکی مرتبط دانسته است.

• درد در ناحیه دهان یا گلو: این شایع‌ترین علت جسمی است.
  • دندان درآوردن: التهاب و درد لثه‌ها می‌تواند عمل مکیدن را برای نوزاد بسیار دردناک کند.
  • برفک دهان: یک عفونت قارچی که به صورت لکه‌های سفید روی زبان و داخل گونه‌ها ظاهر می‌شود و می‌تواند باعث سوزش و درد هنگام مکیدن شود.
  • عفونت گوش: شاید عجیب به نظر برسد، اما عمل مکیدن و قورت دادن، فشار داخل گوش میانی را تغییر می‌دهد. اگر نوزاد دچار عفونت گوش باشد، این تغییر فشار باعث درد شدیدی می‌شود و او به سرعت از شیر خوردن دست می‌کشد.
  • آفت یا هرگونه زخم در دهان: حتی یک زخم کوچک در دهان می‌تواند مکیدن را برای نوزاد آزاردهنده کند.
• بیماری و گرفتگی بینی: وقتی بینی نوزاد به دلیل سرماخوردگی گرفته باشد، نمی‌تواند همزمان از دهان شیر بخورد و از بینی نفس بکشد. این تلاش برای هماهنگی، او را کلافه کرده و باعث می‌شود از شیر خوردن امتناع کند.
• مشکلات گوارشی: همانطور که در مقاله درمان شیر نخوردن نوزاد رفلاکسی به تفصیل خواهیم پرداخت، بازگشت اسید معده به مری (رفلاکس) باعث سوزش سر دل می‌شود. نوزاد به زودی یاد می‌گیرد که این درد بلافاصله پس از شیر خوردن شروع می‌شود و به همین دلیل در برابر آن مقاومت می‌کند. حساسیت‌های غذایی، به خصوص حساسیت به پروتئین شیر گاو که از طریق رژیم غذایی مادر به نوزاد منتقل می‌شود، نیز می‌تواند باعث دل‌درد و امتناع از شیر شود.
• محدودیت‌های فیزیکی دهان: شرایطی مانند گره زبانی یا گره لب (Tongue-tie/Lip-tie)، که در آن بافت زیر زبان یا پشت لب بالا بیش از حد کوتاه و سفت است، می‌تواند مکیدن موثر را برای نوزاد دشوار یا غیرممکن سازد. این نوزادان برای دریافت شیر باید تقلا کنند و ممکن است به دلیل خستگی یا ناکامی، از تلاش دست بکشند.

دلایل مرتبط با مادر و شیر او

گاهی اوقات، منشأ مشکل خود نوزاد نیست، بلکه به تغییراتی در مادر یا شیر او مربوط می‌شود.

• تغییر در طعم یا بوی مادر: حس بویایی و چشایی نوزادان بسیار قوی است.
  • تغییر رژیم غذایی مادر: مصرف غذاهای تند، پرادویه یا با طعم قوی مانند سیر می‌تواند طعم شیر را تغییر دهد.
  • تغییرات هورمونی: شروع مجدد عادت ماهانه یا بارداری مجدد، به دلیل تغییرات هورمونی می‌تواند طعم شیر را کمی متفاوت کند.
  • تغییر بوی بدن: استفاده از یک عطر، لوسیون بدن یا حتی دئودورانت جدید می‌تواند برای نوزادی که به بوی طبیعی مادرش عادت کرده، گیج‌کننده و ناخوشایند باشد.
• مشکلات مربوط به جریان شیر:
  • کاهش حجم شیر: اگر به هر دلیلی (مانند استرس، خستگی یا مصرف برخی داروها) حجم شیر مادر کم شود، نوزاد از اینکه با مکیدن زیاد، شیر کمی دریافت می‌کند، کلافه شده و سینه را رها می‌کند.
  • جریان بیش از حد سریع شیر: در برخی مادران، رگ کردن شیر یا همان جهش اولیه شیر، بسیار پرفشار و سریع است. این حالت می‌تواند باعث شود شیر به گلوی نوزاد بپرد، او را به سرفه بیندازد و بترساند. در نتیجه، نوزاد از ترس تکرار این تجربه، از گرفتن سینه امتناع می‌کند.

دلایل محیطی و روانی

نوزادان موجوداتی بسیار حساس هستند و به شدت تحت تاثیر محیط و حالات روحی مادر قرار می‌گیرند.

• استرس و تنش: نوزادان مانند یک رادار، استرس و اضطراب مادر را جذب می‌کنند. اگر مادر به دلیل مشکلات شخصی یا حتی نگرانی در مورد خود شیردهی، مضطرب باشد، این تنش به نوزاد منتقل شده و او را ناآرام می‌کند.
• حواس‌پرتی بیش از حد: این مورد به خصوص در نوزادان بالای سه ماه شایع است. در این سن، دنیای اطراف برایشان بسیار جذاب می‌شود. صدای تلویزیون، حرف زدن اطرافیان یا نور زیاد، به راحتی تمرکز آن‌ها را از شیر خوردن منحرف می‌کند.
• یک تجربه ناخوشایند حین شیردهی: گاهی یک اتفاق ساده می‌تواند باعث ترس نوزاد شود. برای مثال، نوزاد در حین شیر خوردن به طور اتفاقی سینه مادر را گاز می‌گیرد و مادر از شدت درد، ناخودآگاه فریاد می‌زند. این واکنش بلند و ناگهانی می‌تواند نوزاد را به شدت ترسانده و باعث شود او سینه مادر را با یک تجربه بد مرتبط بداند.

همانطور که می‌بینید، دلایل متعددی می‌توانند پشت این اعتصاب به ظاهر ساده باشند. ریشه‌یابی دقیق علت، نیازمند مشاهده دقیق رفتار نوزاد و شرایط مادر است، رویکردی که در طب سنتی نیز به شکلی دیگر به آن پرداخته می‌شود.

درمان شیر نخوردن نوزاد در طب سنتی

وقتی والدین با مشکل شیر نخوردن نوزاد مواجه می‌شوند، طبیعی است که به دنبال هر راه حل ممکنی باشند، از جمله راهکارهای طب سنتی و اسلامی که اغلب به صورت سینه به سینه از بزرگترها به آن‌ها می‌رسد. رویکرد درمان شیر نخوردن نوزاد در طب سنتی اساساً بر مفهوم «مزاج» یا «طبع» استوار است. در این دیدگاه، تعادل بین گرمی و سردی در بدن مادر و نوزاد، کلید اصلی سلامت است و هرگونه عدم تعادل می‌تواند خود را به شکل بیماری یا مشکلاتی مانند امتناع از شیر نشان دهد. اما سوال اینجاست که این راهکارها از دیدگاه علم پزشکی امروز چقدر معتبر و امن هستند؟

راهکارهای رایج در طب سنتی و اسلامی

بسیاری از این روش‌ها بر اصلاح وضعیت مادر تمرکز دارند که اغلب بی‌خطر و حتی مفید هستند، اما برخی دیگر که مستقیماً نوزاد را هدف قرار می‌دهند، نیازمند احتیاط بسیار زیادی هستند.

• اصلاح تغذیه مادر: این اصلی‌ترین و رایج‌ترین توصیه است. در طب سنتی اعتقاد بر این است که مصرف غذاهای نفاخ (مانند حبوبات، کلم، پیاز خام) و خوراکی‌های با طبع سرد (مانند لبنیات، خیار، هندوانه) توسط مادر، می‌تواند باعث ایجاد دل‌درد و نفخ در نوزاد شده و او را از شیر خوردن بیزار کند. در مقابل، مصرف خوراکی‌های شیرافزا و با طبع گرم (مانند رازیانه، زیره، خرما، کاچی) برای بهبود کیفیت و کمیت شیر توصیه می‌شود.
• درمان‌های گیاهی برای مادر و نوزاد: این بخش حساس‌ترین و بالقوه خطرناک‌ترین بخش ماجراست. در باورهای سنتی، برای رفع زردی، دل‌درد یا بی‌قراری نوزاد، از گیاهانی مانند شیرخشت و ترنجبین استفاده می‌شود که به نوزاد خورانده می‌شوند. همچنین دمنوش‌های مختلفی برای مادر جهت «گرم کردن» شیر او تجویز می‌شود.
• تکنیک‌های فیزیکی و ماساژ: یکی دیگر از توصیه‌های رایج، ماساژ شکم نوزاد در جهت عقربه‌های ساعت با روغن‌های با طبع گرم مانند روغن زیتون یا روغن بادام شیرین برای کمک به خروج گاز و کاهش دل‌درد است.

کدام راهکارها امن و کدام پرخطر هستند؟

اینجاست که باید با نگاهی دقیق، باورهای سنتی را از فیلتر علم مدرن عبور دهیم تا بتوانیم با اطمینان عمل کنیم. طبق تجربه ما در وی مام، ترکیب خرد نسل‌های گذشته با دانش امروزی، بهترین نتیجه را می‌دهد.

راهکار سنتی رایج	نگاه طب سنتی (علت و هدف)	دیدگاه پزشکی مدرن (ایمنی و اثربخشی)
خوراندن ترنجبین/شیرخشت به نوزاد	رفع سردی، درمان زردی، آرام‌بخش گوارش و ملین.	بسیار پرخطر و اکیداً ممنوع! این مواد گیاهی می‌توانند آلوده به انواع باکتری‌ها و قارچ‌ها باشند. به خصوص ریسک آلودگی با اسپور کلستریدیوم بوتولینوم (عامل بوتولیسم نوزادی) بسیار جدی است. کبد و کلیه‌های نابالغ نوزاد توانایی پردازش این ترکیبات را ندارند و این کار می‌تواند منجر به مسمومیت شدید شود.
مصرف دمنوش رازیانه توسط مادر	افزایش شیر و گرم کردن مزاج شیر برای کاهش دل‌درد نوزاد.	با احتیاط فراوان. رازیانه حاوی ترکیباتی شبیه به استروژن است و به عنوان یک گالاکتاگوگ (ماده شیرافزا) شناخته می‌شود و ممکن است برای برخی مادران موثر باشد. اما مصرف بیش از حد آن توصیه نمی‌شود و برخی منابع نگران اثرات بلندمدت ترکیبات آن بر نوزاد هستند. مصرف متعادل آن معمولاً بی‌خطر است، اما نباید زیاده‌روی کرد.
پرهیز مادر از خوراکی‌های نفاخ و آلرژی‌زا	جلوگیری از انتقال نفخ و سردی به نوزاد از طریق شیر.	کاملاً علمی و تایید شده. پروتئین‌های موجود در برخی مواد غذایی که مادر مصرف می‌کند (به خصوص پروتئین شیر گاو، سویا، تخم‌مرغ و آجیل) می‌توانند وارد شیر او شده و در نوزادان حساس، باعث واکنش‌های آلرژیک، اگزما، رفلاکس و دل‌دردهای شدید شوند. این یکی از مهم‌ترین دلایل قابل درمان برای بی‌قراری و شیر نخوردن نوزاد است.
ماساژ شکم نوزاد با روغن زیتون	گرم کردن شکم، کمک به خروج گاز و کاهش قولنج.	یک راهکار امن و موثر. ماساژ ملایم شکم به خودی خود باعث آرامش نوزاد و تحریک حرکات روده می‌شود. استفاده از یک روغن گیاهی طبیعی و بدون بو مانند روغن زیتون یا بادام شیرین (به شرط عدم حساسیت پوستی) می‌تواند این فرآیند را تسهیل کند. این روش هیچ خطری برای نوزاد ندارد و به تقویت پیوند عاطفی نیز کمک می‌کند.

نتیجه‌گیری این بخش:
قانون طلایی این است: هیچ ماده‌ای، حتی آب، نباید بدون تجویز مستقیم پزشک به نوزاد زیر شش ماه خورانده شود. سیستم گوارشی و دفاعی بدن او هنوز به شدت آسیب‌پذیر است. در مقابل، راهکارهایی که بر اصلاح رژیم غذایی مادر و تکنیک‌های فیزیکی آرام‌بخش تمرکز دارند، نه تنها امن، بلکه بسیار مفید و هم‌راستا با توصیه‌های پزشکی مدرن هستند.

بسیاری از مادران نگرانند که در صورت کم بودن یا قطع شدن شیر، چه تغذیه‌ای برای کودکشان مناسب است. اگر شما هم همین دغدغه را دارید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله ما با عنوان بهترین جایگزین شیر مادر در نوزادان را حتماً مطالعه کنید تا با سالم‌ترین و نزدیک‌ترین گزینه‌ها به شیر طبیعی مادر آشنا شوید.

راه حل شیر نخوردن نوزاد در بیداری

وقتی نوزاد شما در بیداری از خوردن شیر امتناع می‌کند، این لحظات می‌تواند به یک نبرد فرسایشی برای مادر تبدیل شود. اولین و مهم‌ترین قانون برای پیدا کردن راه حل شیر نخوردن نوزاد در بیداری این است: صبور باشید و هرگز نوزاد را مجبور نکنید. اجبار کردن نوزاد برای گرفتن سینه، او را مضطرب‌تر کرده و مقاومت او را بیشتر می‌کند. این کار می‌تواند سینه مادر را که زمانی منبع آرامش بود، در ذهن نوزاد به یک خاطره بد و استرس‌زا تبدیل کند. هدف ما آشتی دادن دوباره نوزاد با سینه است، نه پیروزی در یک نبرد.

شیر نخوردن نوزاد می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. یکی از این دلایل، حساسیت به پروتئین گاوی است که از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می‌شود. اگر فکر می‌کنید مشکل فرزندتان این است، حتما مقاله ۵ علامت حساسیت به لاکتوز و پروتئین گاوی را مطالعه کنید.

تکنیک‌های عملی برای آشتی دادن نوزاد با سینه

این راهکارها بر بازسازی پیوند عاطفی و ایجاد یک تجربه مثبت از شیردهی تمرکز دارند:

• افزایش تماس پوست با پوست: این یکی از قدرتمندترین ابزارهای شماست. نوزاد را لخت کرده (فقط پوشک داشته باشد) و روی سینه برهنه خودتان قرار دهید. این کار را در طول روز و در زمان‌هایی که قصد شیردهی ندارید، انجام دهید. یک پتوی گرم روی خودتان بیندازید و با هم استراحت کنید. تماس پوست با پوست باعث ترشح هورمون اکسی‌توسین (هورمون عشق) در بدن شما و نوزادتان می‌شود که استرس را کاهش داده و پیوند عاطفی را تقویت می‌کند. این کار به نوزاد یادآوری می‌کند که آغوش مادر یک مکان امن و آرامش‌بخش است، نه فقط محلی برای غذا خوردن.
• شیردهی در حالت خواب و بیداری (Dream Feeding): بسیاری از نوزادانی که در بیداری اعتصاب می‌کنند، در حالت خواب‌آلودگی یا خواب سبک، به صورت غریزی سینه را می‌پذیرند. از این فرصت طلایی استفاده کنید. زمانی که نوزاد در حال چرت زدن است یا تازه از خواب بیدار شده و هنوز کاملاً هوشیار نیست، به آرامی سینه را به او تعارف کنید. مقاومت او در این حالت بسیار کمتر است.
• تغییر پوزیشن‌های شیردهی: گاهی یک تغییر ساده در وضعیت می‌تواند معجزه کند. اگر همیشه به صورت نشسته شیر می‌دهید، حالت دراز کشیده به پهلو را امتحان کنید. برخی نوزادان در حالتی که مادر ایستاده و به آرامی راه می‌رود، بهتر شیر می‌خورند. این حرکات ملایم می‌تواند حواس او را از مقاومت پرت کرده و او را آرام کند.
• ایجاد یک «آشیانه شیردهی» آرام: همانطور که در بخش علل اشاره کردیم، حواس‌پرتی یک عامل مهم است. یک گوشه آرام و دنج در خانه را به شیردهی اختصاص دهید. نور را کم کنید، پرده‌ها را بکشید، تلویزیون و موبایل را خاموش کنید و از اطرافیان بخواهید در آن لحظات شما را تنها بگذارند. این کار به نوزاد کمک می‌کند تا روی فرآیند شیر خوردن تمرکز کند.
• شیردهی در حمام آب گرم: آب گرم هم برای مادر و هم برای نوزاد بسیار آرامش‌بخش است. با هم به حمام بروید و در یک وان آب ولرم بنشینید. در آن فضای آرام و گرم، سعی کنید به او شیر بدهید. بسیاری از مادران از نتیجه این روش شگفت‌زده می‌شوند.

استفاده از ابزارهای کمکی

در طول دوره اعتصاب، مهم‌ترین اولویت این است که مطمئن شوید نوزاد شما آب و کالری کافی دریافت می‌کند.

• دوشیدن شیر و ارائه آن با روش‌های جایگزین: شیر خود را به طور منظم بدوشید تا تولید آن حفظ شود. سپس شیر دوشیده شده را با فنجان‌های مخصوص نوزاد، قاشق یا قطره‌چکان به او بدهید. تا حد امکان از بطری استفاده نکنید، زیرا ممکن است باعث «سردرگمی سرپستانک» شده و بازگشت نوزاد به سینه را دشوارتر کند.
• رابط سینه (Nipple Shield): این ابزار سیلیکونی که روی نوک سینه قرار می‌گیرد، می‌تواند در موارد بسیار خاص و تحت نظر مشاور شیردهی مفید باشد (مثلاً برای نوک سینه‌های صاف یا زخمی). اما استفاده خودسرانه از آن توصیه نمی‌شود، زیرا می‌تواند بر میزان تخلیه شیر و تولید آن تاثیر منفی بگذارد.

اگر با وجود به کارگیری این روش‌ها، همچنان درگیر این چالش هستید و نگرانی‌تان روز به روز بیشتر می‌شود، شاید وقت آن رسیده باشد که از یک متخصص کمک بگیرید. دریافت یک مشاوره شیردهی آنلاین می‌تواند راهکارهای شخصی‌سازی شده و فوری برای وضعیت منحصر به فرد شما ارائه دهد و از طولانی شدن این بحران جلوگیری کند.

درمان شیر نخوردن نوزاد رفلاکسی چیست؟

وقتی صحبت از درمان شیر نخوردن نوزاد رفلاکسی می‌شود، ما با یک معادله کاملاً متفاوت روبرو هستیم. در اینجا، نوزاد به دلیل لجبازی یا حواس‌پرتی شیر نمی‌خورد؛ او از درد می‌ترسد. رفلاکس معده به مری، که گاهی به آن رفلاکس پنهان نیز می‌گویند، به معنای بازگشت محتویات اسیدی معده به داخل مری است. این فرآیند باعث ایجاد حسی شبیه به «سوزش سر دل» یا «ترش کردن» در بزرگسالان می‌شود. حالا تصور کنید این حس دردناک برای نوزادی اتفاق بیفتد که نمی‌تواند مشکلش را بیان کند. او فقط یک چیز را یاد می‌گیرد: «هر وقت شیر می‌خورم، این درد وحشتناک شروع می‌شود». در نتیجه، از عامل اصلی درد، یعنی شیر خوردن، فرار می‌کند.

راهکارهای غیردارویی برای مدیریت رفلاکس:
قبل از هرگونه درمان دارویی، باید این راهکارهای مدیریتی را که بسیار موثر هستند، به کار گرفت:

• تغییر در نحوه شیردهی: به جای وعده‌های بزرگ و با فاصله زیاد، به نوزاد خود وعده‌های کوچکتر با تعداد دفعات بیشتر شیر بدهید. این کار باعث می‌شود معده او بیش از حد پر نشود و فشار کمتری به دریچه مری وارد آید.
• عمودی نگه داشتن نوزاد: این یک قانون طلایی برای نوزادان رفلاکسی است. در حین شیردهی، تا حد امکان او را در وضعیت عمودی نگه دارید. پس از اتمام شیر، او را فوراً نخوابانید. حداقل به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه او را به صورت صاف و عمودی در آغوشتان نگه دارید تا نیروی جاذبه به پایین ماندن شیر در معده کمک کند.
• آروغ گرفتن مکرر: حباب‌های هوا در معده می‌توانند علائم رفلاکس را تشدید کنند. در حین شیردهی، چندین بار وقفه ایجاد کرده و آروغ نوزاد را بگیرید. این کار فشار داخل معده را کاهش می‌دهد.
• اصلاح رژیم غذایی مادر (بسیار مهم): در بسیاری از موارد، رفلاکس در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، ناشی از حساسیت به پروتئین‌های موجود در رژیم غذایی مادر است. شایع‌ترین مقصر، پروتئین شیر گاو است. از نظر پزشکان وی مام، اولین قدم برای مادر، حذف کامل تمام محصولات لبنی (شیر، پنیر، ماست، کره، دوغ و حتی محصولات حاوی شیر خشک مانند کیک و بیسکوییت) از رژیم غذایی خود به مدت حداقل دو تا سه هفته است. اگر علائم نوزاد بهبود یافت، مقصر پیدا شده است. سایر مواد غذایی آلرژی‌زای شایع شامل سویا، تخم‌مرغ، گندم و آجیل هستند.
• ایجاد شیب در محل خواب: با قرار دادن چند کتاب زیر پایه‌های بالایی تخت یا گهواره، یک شیب ملایم (حدود ۳۰ درجه) ایجاد کنید. این کار کمک می‌کند تا سر نوزاد بالاتر از معده‌اش قرار گیرد و بازگشت اسید در طول خواب کمتر شود. (توجه: هرگز از بالش در تخت نوزاد استفاده نکنید).

چه زمانی به دارو نیاز است؟
اگر با وجود رعایت تمام نکات بالا، نوزاد شما همچنان از درد شدید رنج می‌برد، وزن‌گیری خوبی ندارد، یا دچار مشکلات تنفسی مانند سرفه‌های مکرر شده است، پزشک ممکن است درمان دارویی را تجویز کند. داروهایی مانند رانیتیدین (که امروزه کمتر استفاده می‌شود) یا مهارکننده‌های پمپ پروتون مانند امپرازول، تولید اسید معده را کاهش می‌دهند. تاکید می‌کنیم که این داروها فقط و فقط باید با تشخیص و تجویز پزشک متخصص اطفال مصرف شوند و مصرف خودسرانه آن‌ها می‌تواند عوارض جانبی به همراه داشته باشد.

علت شیر نخوردن نوزاد شیر خشکی چیست؟

گاهی تصور می‌شود که مشکل شیر نخوردن فقط مختص نوزادانی است که از سینه مادر تغذیه می‌کنند، اما امتناع از گرفتن شیشه شیر نیز یک مشکل رایج و پراسترس است. علت شیر نخوردن نوزاد شیر خشکی می‌تواند به دو دسته اصلی تقسیم شود: مشکلات مربوط به «ابزار» یعنی شیشه و سرشیشه، و مشکلات مربوط به «محتوا» یعنی خود شیر خشک.

مشکلات مرتبط با شیشه و سرشیشه

گاهی اوقات یک تغییر ساده در تجهیزات می‌تواند مشکل را حل کند.

• جریان نامناسب سرشیشه: این شایع‌ترین علت است. سرشیشه‌ها درجه‌بندی‌های مختلفی برای جریان شیر دارند (مثلاً سطح ۱ برای نوزادان تازه متولد شده، سطح ۲ برای نوزادان بزرگتر و…). اگر جریان شیر خیلی کند باشد، نوزاد از تلاش زیاد برای مکیدن خسته شده و شیشه را رها می‌کند. اگر جریان خیلی تند باشد، شیر به گلوی او می‌پرد و او را می‌ترساند.
• شکل، جنس و طول سرشیشه: بازار پر از انواع سرشیشه‌ها با اشکال و جنس‌های مختلف است (سیلیکونی، لاتکس، ارتودنسی، شبیه به سینه مادر و…). هیچ «بهترین» نوعی وجود ندارد؛ بهترین نوع، همان است که نوزاد شما می‌پذیرد. گاهی لازم است چندین مدل مختلف را امتحان کنید تا مدل مورد علاقه نوزادتان را پیدا کنید.
• دمای نامناسب شیر: برخی نوزادان شیر را دقیقاً هم‌دمای بدن دوست دارند، برخی کمی گرم‌تر و برخی حتی شیر با دمای اتاق را ترجیح می‌دهند. دمای ترجیحی نوزاد خود را با آزمون و خطا پیدا کنید.
• گرفتگی سوراخ سرشیشه: گاهی اوقات ذرات شیر خشک که به خوبی حل نشده‌اند، می‌توانند سوراخ سرشیشه را مسدود کرده و جریان را متوقف کنند، که باعث کلافگی شدید نوزاد می‌شود.

مشکلات مرتبط با خود شیر خشک

اگر از مناسب بودن تجهیزات خود مطمئن هستید، باید به خود شیر خشک شک کنید.

• طعم و بوی شیر خشک: اگر به تازگی برند شیر خشک نوزادتان را عوض کرده‌اید، ممکن است او طعم و بوی جدید را دوست نداشته باشد. نوزادان به طعم‌های آشنا عادت می‌کنند. اگر نیاز به تغییر برند دارید، این کار را به تدریج انجام دهید و شیر خشک جدید و قدیم را با هم مخلوط کنید.
• مشکلات گوارشی و آلرژی: این مهم‌ترین دلیل پزشکی برای امتناع از شیر خشک است. اکثر شیرخشک‌های معمولی بر پایه پروتئین شیر گاو ساخته شده‌اند. همانطور که در بخش رفلاکس گفتیم، بسیاری از نوزادان به این پروتئین حساسیت دارند. علائم این حساسیت می‌تواند شامل اگزما، استفراغ، اسهال (گاهی خونی)، و دل‌دردهای شدید باشد که باعث می‌شود نوزاد از خوردن شیر امتناع کند. در این موارد، پزشک ممکن است شیرخشک‌های هایپوآلرژنیک (HA) که پروتئین‌ها در آن‌ها شکسته شده‌اند، یا شیرخشک‌های بر پایه آمینو اسید را برای نوزادان با آلرژی شدید تجویز کند.

یک اشتباه رایج والدین:
هرگز به شیر خشک نوزاد، هیچ ماده افزودنی مانند شکر، نبات یا عسل (که برای نوزادان زیر یک سال به شدت خطرناک است) اضافه نکنید تا طعم آن را بهتر کنید. این کار نه تنها خطرناک است، بلکه ذائقه نوزاد را به سمت شیرینی بیش از حد سوق می‌دهد.

در نقطه مقابل، برخی مادران نگران ولع زیاد نوزادشان برای شیر خوردن هستند. این موضوع هم سوالات زیادی را برای والدین ایجاد می‌کند. برای اینکه با دلایل این پدیده آشنا شوید، مقاله علت ولع زیاد نوزاد برای شیر خوردن چیست؟ را بخوانید.

برای بد سینگی نوزاد چه کنیم؟

حالا که با تمام دلایل احتمالی آشنا شدیم، بیایید همه چیز را در یک نقشه راه عملی و قدم به قدم جمع‌بندی کنیم. وقتی با بد سینگی نوزاد مواجه می‌شوید، احساس سردرگمی و استیصال طبیعی است. این چک‌لیست به شما کمک می‌کند تا به صورت منظم و آرام، مشکل را مدیریت کنید.

قدم اول: ابتدا خونسردی خود را حفظ کرده و سپس به دنبال درد بگردید.
قبل از هر کار دیگری، یک نفس عمیق بکشید. استرس شما مستقیماً به نوزاد منتقل می‌شود. سپس، یک چکاپ سریع انجام دهید. آیا علائمی از بیماری مانند تب وجود دارد؟ داخل دهانش را به آرامی برای برفک یا آفت بررسی کنید. به گوش‌هایش دست بزنید؛ آیا با لمس یک گوش بیشتر گریه می‌کند؟ آیا لثه‌هایش متورم و قرمز به نظر می‌رسند؟ اگر به هرگونه مشکل پزشکی مشکوک شدید، اولین قدم تماس با پزشک است.

قدم دوم: محیط را برای آشتی آماده کنید.
تمام عوامل حواس‌پرتی را حذف کنید. به یک اتاق آرام و کم‌نور بروید. موبایل‌ها را کنار بگذارید. روی آرامش خودتان کار کنید. یک موسیقی ملایم پخش کنید یا چند حرکت کششی انجام دهید. به یاد داشته باشید، هدف شما ایجاد یک فضای امن و بدون تنش است.

قدم سوم: تکنیک‌های بازگشت به سینه را امتحان کنید.
فشار را از روی «شیر خوردن» بردارید. هدف اصلی را «ایجاد ارتباط» قرار دهید.

• با تماس پوست با پوست شروع کنید.
• وقتی نوزاد آرام شد، او را نزدیک سینه بیاورید اما او را مجبور به گرفتن آن نکنید. اجازه دهید خودش کاوش کند.
• شیردهی در خواب یا نیمه‌خواب را امتحان کنید.
• پوزیشن‌های مختلف را تست کنید. در حین راه رفتن یا تاب خوردن ملایم، به او شیر بدهید.

قدم چهارم: از تغذیه کافی نوزاد اطمینان حاصل کنید.
در طول دوره اعتصاب، شما باید مطمئن شوید که نوزادتان دچار کم‌آبی یا سوءتغذیه نمی‌شود. شیر خود را به طور منظم بدوشید تا تولید شیرتان حفظ شود. شیر دوشیده شده را با روش‌های جایگزین (فنجان، قاشق) به او بدهید. تعداد پوشک‌های خیس نوزاد را بشمارید؛ یک نوزاد سالم باید حداقل ۶ پوشک خیس در ۲۴ ساعت داشته باشد. این بهترین شاخص برای اطمینان از دریافت مایعات کافی است.

قدم پنجم و مهم‌ترین قدم: از خودتان مراقبت کنید.
درمان سینه نگرفتن کودک به همان اندازه که به نوزاد مربوط است، به سلامت روان مادر نیز بستگی دارد. احساس طرد شدن، ناکافی بودن و شکست، در این دوران بسیار شایع است. این احساسات را سرکوب نکنید. با همسر، یک دوست معتمد یا مادر دیگری صحبت کنید. به یاد داشته باشید که این رفتار نوزاد شخصی نیست. او شما را رد نمی‌کند، بلکه در حال بیان یک مشکل است. از همسرتان بخواهید در مراقبت از نوزاد و کارهای خانه به شما کمک کند تا شما فرصتی برای استراحت و بازیابی آرامش خود داشته باشید.

کلام آخر ویمام

در پایان این بررسی عمیق، می‌خواهیم یک نکته اساسی را به شما یادآوری کنیم: «بد سینگی» یا اعتصاب شیردهی، یک بحران است، اما یک بحران موقتی. این رفتار، یک پیام از طرف نوزاد شماست، نه یک لجبازی یا تصمیم برای پایان دادن به دوران شیردهی. او با تنها زبانی که می‌شناسد، به شما می‌گوید که چیزی او را آزار می‌دهد. وظیفه ما به عنوان والدین و متخصصان، رمزگشایی این پیام با صبر، مشاهده دقیق و عشق است، چه با راهکارهای مدرن و چه با رویکردهای بی‌خطر درمان شیر نخوردن نوزاد در طب سنتی.

به یاد داشته باشید که شیردهی فراتر از انتقال مواد مغذی، یک رقص عاطفی و یک پیوند عمیق بین مادر و فرزند است. این دوره سخت نیز بخشی از این رقص است و نباید باعث شود شما در توانایی‌های مادرانه خود شک کنید. شما بهترین مادر برای فرزندتان هستید و با داشتن اطلاعات صحیح و حمایت کافی، از این چالش نیز با موفقیت عبور خواهید کرد. تیم وی مام درک می‌کند که این تجربه چقدر می‌تواند تنها و فرسایشی باشد و آماده است تا با ارائه مشاوره‌های تخصصی و دلسوزانه، شما را در بازگرداندن این پیوند زیبا و بی‌نظیر یاری کند.

یک نوزاد چند ساعت می‌تواند شیر نخورد؟

نوزادان تازه متولد شده نباید بیش از ۴ ساعت بدون شیر بمانند. برای نوزادان بزرگتر (بالای ۳ ماه)، این زمان می‌تواند کمی بیشتر باشد، اما اگر امتناع از شیر خوردن بیش از ۶-۸ ساعت طول کشید و با کم شدن تعداد پوشک‌های خیس همراه بود، حتماً با پزشک تماس بگیرید.

آیا ممکن است نوزاد از طعم شیر مادر بدش بیاید؟

بله. عواملی مانند شروع عادت ماهانه، بارداری مجدد، مصرف برخی داروها یا غذاهای تند و پرادویه توسط مادر می‌تواند طعم شیر را تغییر دهد و باعث امتناع موقت نوزاد شود. این حالت معمولاً پس از چند روز برطرف می‌شود.

آیا پریود شدن مادر روی شیر خوردن نوزاد تاثیر دارد؟

بله، تغییرات هورمونی در دوران پریود می‌تواند هم طعم شیر را کمی تغییر دهد و هم به طور موقت باعث کاهش حجم شیر شود. این دو عامل می‌توانند باعث بی‌قراری و امتناع نوزاد از شیر خوردن برای چند روز شوند.

اگر نوزاد فقط از یک سینه شیر بخورد، مشکلی پیش می‌آید؟

این کار باعث می‌شود تولید شیر در سینه‌ای که کمتر استفاده شده کاهش یابد و در سینه‌ی دیگر افزایش یابد که می‌تواند منجر به عدم تقارن سینه‌ها شود. بهتر است در شروع هر وعده، نوزاد را روی سینه‌ای که کمتر از آن تغذیه کرده قرار دهید.

آیا سرماخوردگی و گرفتگی بینی می‌تواند علت شیر نخوردن نوزاد باشد؟

بله، این یکی از شایع‌ترین دلایل است. وقتی بینی نوزاد گرفته باشد، نمی‌تواند همزمان نفس بکشد و شیر بخورد. استفاده از قطره بینی سالین (آب نمک) و تمیز کردن بینی قبل از شیردهی می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.

آیا باید نوزاد را برای شیر خوردن از خواب بیدار کنیم؟

در هفته‌های اول تولد برای اطمینان از وزن‌گیری مناسب، بله. اما پس از آن، اگر نوزاد روند رشد خوبی دارد، معمولاً نیازی نیست. با این حال، در دوران اعتصاب شیر، شیردهی در حالت خواب‌آلودگی یکی از بهترین راهکارهاست.

تفاوت بین «بد سینگی» و سیر شدن واقعی نوزاد چیست؟

نوزادی که سیر شده، معمولاً خودش سینه را رها می‌کند، آرام و راضی به نظر می‌رسد و به خواب می‌رود. اما نوزادی که بد سینگی می‌کند، با اینکه ممکن است گرسنه باشد، هنگام نزدیک شدن به سینه گریه می‌کند، سرش را برمی‌گرداند و بی‌قرار است.