غذاهای ممنوع در بارداری: کاملترین راهنمای 1404

از لحظه‌ای که جواب آزمایش بارداری‌تان مثبت می‌شود و آن دو خط صورتی شیرین، دنیایتان را تغییر می‌دهد، سیل سوالات و نگرانی‌ها به سمت شما هجوم می‌آورد. اما در میان همه این سوالات، یکی از آن‌ها پررنگ‌تر از بقیه است: «حالا چه چیزهایی را نباید بخورم؟». این سوال ساده، سرآغاز یک مسیر پر از باید و نباید است که می‌تواند برای هر مادری کمی گیج‌کننده باشد. تغذیه در دوران بارداری فقط برای سیر شدن شما نیست؛ بلکه سنگ بنای سلامت و رشد کودکی است که در وجود شما جان می‌گیرد. به همین دلیل، شناخت غذاهای ممنوع در بارداری نه یک وسواس، بلکه یک مسئولیت آگاهانه است. ما در وی مام، اینجا هستیم تا با یک راهنمای کامل، علمی و در عین حال روان، دست شما را بگیریم و به تمام نگرانی‌هایتان در این زمینه پاسخ دهیم. هدف ما این است که این مسیر ۹ ماهه را برایتان شفاف و بدون استرس کنیم تا با آرامش کامل، بهترین انتخاب‌ها را برای خود و فرشته کوچکتان داشته باشید.

چرا برخی غذاها در دوران بارداری ممنوع می‌شوند؟ 

 

شاید از خودتان بپرسید چرا لیستی از غذاهای ممنوعه وجود دارد، در حالی که بسیاری از آن‌ها در حالت عادی کاملاً سالم و مفید هستند. پاسخ در تغییرات فوق‌العاده‌ای نهفته است که بدن شما در دوران بارداری تجربه می‌کند. سیستم ایمنی بدن شما به طور طبیعی کمی ضعیف‌تر می‌شود تا جنین را به عنوان یک عضو جدید بپذیرد و به آن حمله نکند. این شرایط خاص، شما و جنین در حال رشدتان را در برابر برخی باکتری‌ها، انگل‌ها و مواد شیمیایی آسیب‌پذیرتر از همیشه می‌کند.
از نظر متخصصان وی مام، شناخت این خطرات اولین و مهم‌ترین قدم برای یک بارداری سالم و امن است. خطرات اصلی که در پس لیست غذاهای ممنوعه قرار دارند، معمولاً به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

• باکتری لیستریا (Listeria): این باکتری می‌تواند در خاک، آب و بدن برخی حیوانات یافت شود. برخلاف بسیاری از باکتری‌های دیگر، لیستریا می‌تواند در دمای یخچال نیز زنده بماند و رشد کند. غذاهایی مانند گوشت‌های فرآوری‌شده (کالباس)، لبنیات غیرپاستوریزه و غذاهای دریایی دودی، از منابع اصلی آن هستند. عفونت ناشی از آن که لیستریوز نام دارد، می‌تواند از جفت عبور کرده و منجر به عفونت شدید در جنین، زایمان زودرس، سقط یا مرده‌زایی شود.
• انگل توکسوپلاسما (Toxoplasma): این انگل میکروسکوپی بیشتر از طریق گوشت خام یا نیم‌پز و سبزیجات آلوده و نشسته منتقل می‌شود. در حالی که عفونت توکسوپلاسموز برای یک فرد عادی معمولاً علائم خفیفی شبیه به سرماخوردگی دارد، اگر مادر برای اولین بار در دوران بارداری به آن مبتلا شود، می‌تواند آسیب‌های جدی به مغز و چشم‌های جنین وارد کند.
• باکتری سالمونلا (Salmonella): این باکتری شناخته‌شده، عامل اصلی مسمومیت‌های غذایی است و بیشتر در تخم‌مرغ خام، مرغ نپخته و گوشت‌های دیگر یافت می‌شود. عفونت سالمونلا در مادر باردار می‌تواند باعث تب بالا، اسهال و کم‌آبی شدید شود که این شرایط به خودی خود برای جنین خطرناک است. در موارد نادر، باکتری می‌تواند وارد جریان خون شده و به جنین نیز آسیب برساند.
• فلزات سنگین مانند جیوه: جیوه یک عنصر سمی است که به مقدار زیاد در برخی از ماهی‌های بزرگ و شکارچی تجمع پیدا می‌کند. مصرف بیش از حد جیوه در دوران بارداری می‌تواند به طور مستقیم روی سیستم عصبی در حال رشد جنین تأثیر بگذارد و باعث مشکلات یادگیری و تأخیر در رشد شود.

بنابراین، وقتی ما در وی مام از پرهیز از برخی غذاها صحبت می‌کنیم، هدف ترساندن شما نیست، بلکه هدف، دور نگه داشتن شما و کودکتان از این خطرات مشخص و علمی است.

تو این راهنما گفتیم که از چه چیزایی باید دوری کنی. اما نقطه مقابلش، کلی خوراکی مفیده که باید حتما تو رژیمت باشن. سبزیجات تازه یکی از مهم‌ترین‌هاشونن. برای اینکه بدونی کدوم سبزی‌ها بیشترین فایده رو دارن، حتما راهنمای جامع بهترین سبزیجات در دوران بارداری رو بخون.

در سه ماه اول بارداری چی نخوریم؟ (دوران حیاتی تشکیل اندام‌ها)

سه ماهه اول بارداری، دورانی جادویی و در عین حال بسیار حساس است. در این دوره، تمام اندام‌های حیاتی جنین، از قلب و مغز گرفته تا دست‌ها و پاها، در حال شکل‌گیری هستند. به همین دلیل، تغذیه در این مقطع نقشی حیاتی در پیشگیری از نقایص مادرزادی و کاهش ریسک سقط جنین دارد. وقتی می‌پرسید در سه ماه اول بارداری چی نخوریم، تمرکز اصلی بر روی موادی است که می‌توانند در این فرایند ظریف و پیچیده اختلال ایجاد کنند.
طبق تجربه ما در وی مام، دو گروه اصلی از مواد غذایی در این دوره نیاز به توجه ویژه دارند:
۱. مواد غذایی با مقادیر بسیار بالای ویتامین A (نوع رتینول):
شاید عجیب به نظر برسد، اما مصرف بیش از حد ویتامین A، به خصوص نوع حیوانی آن (رتینول)، در سه ماهه اول یکی از دلایل اصلی بروز نقایص مادرزادی در جنین است. این ویتامین محلول در چربی است و مقادیر اضافی آن در کبد ذخیره می‌شود و می‌تواند برای جنین سمی باشد.

• جگر: بدون شک، جگر در صدر لیست ممنوعه‌ها در این دوره قرار دارد. با وجود اینکه منبع غنی آهن است، اما میزان ویتامین A آن به طرز خطرناکی بالاست. یک وعده کوچک جگر می‌تواند چندین برابر نیاز روزانه شما ویتامین A داشته باشد. بنابراین، توصیه قاطع متخصصان، پرهیز کامل از مصرف جگر، به خصوص در سه ماهه اول است.
• روغن کبد ماهی و برخی مکمل‌ها: همیشه برچسب مکمل‌های خود را بررسی کنید. از مصرف مکمل‌هایی که حاوی مقادیر بالای ویتامین A به شکل رتینول یا رتینیل پالمیتات هستند، خودداری کنید. ویتامین A گیاهی (بتاکاروتن) که در هویج و سبزیجات نارنجی یافت می‌شود، بی‌خطر است.

۲. گیاهان دارویی و ادویه‌های با اثرات قاعده‌آور:
بسیاری از باورهای رایج و قدیمی در مورد خوراکی‌های سقط‌آور، ریشه در اثرات برخی گیاهان بر انقباضات رحمی دارد. اگرچه مصرف مقدار کمی از این ادویه‌ها در غذا معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما مصرف آن‌ها به صورت دمنوش غلیظ یا در مقادیر زیاد، به خصوص در سه ماهه اول که جایگاه جنین هنوز محکم نشده، می‌تواند پرریسک باشد.

• زعفران: مصرف مقدار کمی زعفران برای طعم و رنگ دادن به برنج بی‌خطر است. اما دمنوش زعفران یا مصرف بیش از یک گرم از آن می‌تواند محرک انقباضات رحمی باشد.
• زرشک و آب زرشک: زرشک نیز به دلیل داشتن ترکیبات خاص، در مقادیر زیاد می‌تواند انقباضات رحم را تحریک کند.
• برخی دمنوش‌های گیاهی: دمنوش‌هایی مانند گل‌گاوزبان، پونه، سنبل‌الطیب و آویشن غلیظ، بهتر است در این دوره مصرف نشوند.

در نهایت، به یاد داشته باشید که سه ماهه اول، زمان سخت‌گیری آگاهانه است. تمرکز شما باید روی دریافت کافی اسید فولیک، پروتئین‌های سالم و ویتامین‌های ضروری از منابع امن باشد تا پایه‌های یک رشد سالم برای جنین گذاشته شود.

لیست کامل گوشت و فرآورده‌های پروتئینی ممنوعه

پروتئین یکی از مهم‌ترین درشت‌مغذی‌ها برای رشد جنین است، اما نحوه مصرف و نوع پروتئین انتخابی شما تفاوت بزرگی ایجاد می‌کند. گوشت و فرآورده‌های آن می‌توانند میزبان برخی از خطرناک‌ترین عوامل بیماری‌زا برای یک مادر باردار باشند. در ادامه، یک لیست غذا برای زن باردار در حوزه پروتئین‌ها ارائه می‌دهیم که باید با احتیاط با آن‌ها برخورد کرد.

گوشت‌های خام یا نیم‌پز

این مورد یکی از واضح‌ترین و مهم‌ترین ممنوعیت‌هاست. هر نوع گوشت قرمز، مرغ یا ماکیان که به طور کامل پخته نشده باشد، می‌تواند حاوی باکتری‌هایی مانند سالمونلا، ای.کولای و انگل توکسوپلاسما باشد.

• چه چیزهایی را شامل می‌شود؟ استیک آبدار (rare یا medium-rare)، کباب کوبیده‌ای که مغز آن صورتی است، کارپاچیو (برش‌های نازک گوشت خام) و هر غذای دیگری که در آن از گوشت خام استفاده شده باشد.
• نکته کلیدی وی مام: همیشه از یک دماسنج آشپزی استفاده کنید تا مطمئن شوید دمای داخلی گوشت به حد ایمن رسیده است (معمولاً بالای ۷۴ درجه سانتی‌گراد برای مرغ و گوشت چرخ‌کرده). رنگ گوشت به تنهایی معیار قابل اعتمادی نیست.

کالباس، سوسیس و گوشت‌های فرآوری شده

گوشت‌های اغذیه‌فروشی‌ها (Deli meats) مانند ژامبون، بوقلمون دودی، پپرونی و انواع کالباس، حتی اگر از قبل پخته شده باشند، می‌توانند در حین فرآوری یا بسته‌بندی به باکتری لیستریا آلوده شوند. این باکتری در یخچال نیز به رشد خود ادامه می‌دهد.

• آیا راه حل امنی وجود دارد؟ بله. از نظر پزشکان وی مام، اگر تمایل زیادی به مصرف این مواد دارید، تنها راه امن، حرارت دادن آن‌ها تا زمانی است که بخار از آن بلند شود (حدود ۷۴ درجه سانتی‌گراد). این کار باکتری‌های احتمالی را از بین می‌برد. پس خوردن پیتزایی که پپرونی روی آن کاملاً پخته شده، بسیار امن‌تر از ساندویچ کالباس سرد است.

جگر و سایر امعاء و احشاء

همانطور که در بخش سه ماهه اول توضیح دادیم، جگر به دلیل سطح بسیار بالای ویتامین A حیوانی (رتینول) در تمام دوران بارداری باید با احتیاط شدید مصرف شود و در سه ماهه اول اکیداً ممنوع است. سایر اندام‌ها مانند دل و قلوه نیز ممکن است حاوی فلزات سنگین باشند. بهتر است مصرف این موارد را به حداقل ممکن برسانید یا به طور کامل از برنامه غذایی خود حذف کنید.

تخم‌مرغ خام یا عسلی

تخم‌مرغ یک منبع فوق‌العاده پروتئین و کولین است، اما به شرطی که کاملاً پخته شود. تخم‌مرغ خام یا نیم‌پز (عسلی) که زرده آن شل و روان است، می‌تواند حاوی باکتری سالمونلا باشد.

• به چه غذاهایی باید توجه کرد؟ علاوه بر نیمروی عسلی، حواستان به غذاهایی که ممکن است حاوی تخم‌مرغ خام باشند نیز باشد:
  • سس‌های خانگی مانند مایونز و سس سزار
  • دسرهای خانگی مانند موس شکلات، تیرامیسو و بستنی‌های سنتی
  • خمیر کیک یا شیرینی خام (از مزه کردن آن خودداری کنید)
• نکته امنیتی: محصولاتی که به صورت تجاری تولید می‌شوند (مانند سس مایونز کارخانه‌ای) معمولاً از تخم‌مرغ پاستوریزه استفاده می‌کنند و مصرف آن‌ها بی‌خطر است. همیشه برچسب محصول را بررسی کنید.

ماهی‌ها و غذاهای دریایی: کدام‌ها ممنوع و کدام‌ها مجازند؟

دنیای غذاهای دریایی برای مادران باردار می‌تواند کمی گیج‌کننده باشد. از یک طرف، ماهی‌ها منبع عالی اسیدهای چرب امگا-۳ (به خصوص DHA) هستند که برای رشد مغز و چشم جنین ضروری است. از طرف دیگر، خطر آلودگی با جیوه و باکتری‌ها وجود دارد. کلید موفقیت در این بخش، انتخاب هوشمندانه است.

تو لیست غذاهای ممنوعه، به بعضی چیزا اشاره کردیم. عسل هم یکی از اون خوراکی‌هاییه که همیشه در موردش سوال هست. آیا عسل غیرپاستوریزه خطرناکه؟ برای اینکه جواب همه سوالاتت رو بگیری و با خواص شگفت‌انگیز عسل در بارداری آشنا بشی، این مقاله جامع رو از دست نده.
خطر اصلی: جیوه
جیوه یک فلز سنگین است که در آب وجود دارد و توسط ماهی‌ها جذب می‌شود. این ماده در بدن ماهی تجمع پیدا می‌کند. ماهی‌های بزرگ‌تر و شکارچی که عمر طولانی‌تری دارند و از ماهی‌های کوچک‌تر تغذیه می‌کنند، بالاترین سطح جیوه را در بدن خود دارند. جیوه می‌تواند از جفت عبور کرده و به سیستم عصبی در حال تکامل جنین آسیب برساند.

خطر دوم: باکتری‌ها و انگل‌ها
ماهی خام یا نیم‌پز، مانند سوشی، ساشیمی، صدف خام و ماهی دودی، می‌تواند حاوی انواع باکتری‌ها (مانند لیستریا) و انگل‌ها باشد. همانطور که گفتیم، سیستم ایمنی شما در بارداری ضعیف‌تر است و نمی‌تواند به خوبی با این عوامل مبارزه کند.

بر اساس این دو خطر، ما در وی مام یک راهنمای ساده برای شما آماده کرده‌ایم:

• ماهی‌های اکیداً ممنوع (با جیوه بسیار بالا): این لیست شامل ماهی‌های شکارچی بزرگ است. از مصرف آن‌ها در دوران بارداری به طور کامل خودداری کنید:
  • کوسه ماهی
  • شمشیر ماهی
  • شاه ماهی خال‌مخالی (King Mackerel)
  • کاشی‌ماهی (Tilefish)
• ماهی‌های با مصرف محدود (با جیوه متوسط): این ماهی‌ها را می‌توانید مصرف کنید، اما با احتیاط و به مقدار محدود.
  • ماهی تن: این یکی از موارد پرسوال است. ماهی تن انواع مختلفی دارد. «تن باله‌دراز» یا «آلباکور» (که معمولاً به صورت کنسرو سفید به فروش می‌رسد) جیوه بیشتری نسبت به «تن سبک» یا «هوور» (Skipjack) دارد. توصیه می‌شود مصرف ماهی تن آلباکور را به یک وعده (حدود ۱۷۰ گرم) در هفته محدود کنید. مصرف تن سبک تا دو وعده در هفته مجاز است.
• ماهی‌های امن و پیشنهادی (با جیوه کم): این ماهی‌ها بهترین انتخاب برای دوران بارداری هستند و می‌توانید ۲ تا ۳ وعده (مجموعاً حدود ۳۴۰ گرم) در هفته از آن‌ها لذت ببرید. این‌ها منابع عالی امگا-۳ هستند.
  • ماهی سالمون (پرورشی یا وحشی)
  • ماهی قزل‌آلا
  • میگو (کاملاً پخته شده)
  • ماهی کاد (Cod)
  • ماهی تیلاپیا
  • ساردین

در ادامه، جدول خلاصه‌ای برای انتخاب راحت‌تر شما آورده شده است.

نام ماهی	سطح جیوه / ریسک	توصیه مصرف (وی مام)
کوسه، شمشیرماهی، شاه‌ماهی خال‌مخالی	بسیار بالا	اکیداً ممنوع
ماهی تن (آلباکور/سفید)	متوسط تا بالا	حداکثر یک وعده (۱۷۰ گرم) در هفته
ماهی تن (سبک/هوور)	پایین تا متوسط	حداکثر دو وعده در هفته
سالمون، قزل‌آلا، میگو	پایین	انتخاب امن (۲ تا ۳ وعده در هفته)
ماهی کاد، تیلاپیا، ساردین	بسیار پایین	انتخاب امن (۲ تا ۳ وعده در هفته)

لبنیات و پنیرها: راهنمای انتخاب امن

لبنیات منبع حیاتی کلسیم، ویتامین D و پروتئین برای ساخت استخوان‌ها و دندان‌های جنین است. اما همه محصولات لبنی در دوران بارداری یکسان و امن نیستند. کلمه کلیدی در این بخش، «پاستوریزه» است. پاستوریزاسیون فرآیندی حرارتی است که باکتری‌های مضر، از جمله لیستریا، را از بین می‌برد.
خطر اصلی: لبنیات غیرپاستوریزه
شیر خام و محصولات لبنی که از آن تهیه می‌شوند، می‌توانند حاوی باکتری‌های خطرناکی مانند لیستریا، سالمونلا و ای.کولای باشند. از آنجایی که عفونت لیستریوز می‌تواند عواقب ویرانگری برای جنین داشته باشد، پرهیز از لبنیات غیرپاستوریزه یکی از مهم‌ترین توصیه‌های ایمنی در بارداری است.

شیر و ماست

این مورد بسیار ساده است. همیشه از شیر، ماست، دوغ و کشک پاستوریزه استفاده کنید. از خرید محصولات لبنی محلی، فله‌ای یا باز که از سلامت و پاستوریزه بودن آن‌ها اطمینان ندارید، جداً خودداری کنید. اگر به شیر محلی دسترسی دارید، حتماً قبل از مصرف آن را به مدت چند دقیقه بجوشانید.

همون‌طور که بعضی غذاها ممنوعن، خوردن بعضی گیاه‌های دارویی مثل سیر هم احتیاط لازم داره. سیر با اینکه کلی خاصیت داره، اگه اشتباه مصرف بشه می‌تونه مشکل‌ساز بشه. برای اطلاعات دقیق در مورد تمام نکات خوردن سیر در بارداری، به مقاله تخصصیش مراجعه کن تا با خیال راحت ازش استفاده کنی.

پنیرها: کدام‌ها امن و کدام‌ها پرریسک هستند؟

دنیای پنیرها کمی پیچیده‌تر است. به طور کلی، پنیرها را می‌توان به دو دسته سخت و نرم تقسیم کرد.

• پنیرهای سخت (معمولاً امن): پنیرهایی مانند چدار، پارمزان و گودا به دلیل رطوبت کم و اسیدیته بالا، محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها نیستند. حتی اگر از شیر غیرپاستوریزه تهیه شده باشند، فرآیند طولانی آماده‌سازی آن‌ها، ریسک را به شدت کاهش می‌دهد. مصرف این پنیرها در بارداری امن تلقی می‌شود.
• پنیرهای نرم (نیاز به بررسی دقیق): این گروه، کانون اصلی خطر هستند. ریسک اصلی در مورد پنیرهای نرمی است که از شیر غیرپاستوریزه تهیه شده‌اند.
  • پنیرهای ممنوعه (اگر غیرپاستوریزه باشند): پنیر فتا، پنیر بز، کممبر (Camembert)، بری (Brie)، و پنیرهای رگه‌آبی مانند بلوچیز (Blue Cheese) و گورگونزولا.
  • راه حل چیست؟ خبر خوب این است که بسیاری از این پنیرها امروزه با شیر پاستوریزه نیز تولید می‌شوند. طبق تجربه ما در وی مام، راه حل این است که همیشه برچسب محصول را با دقت بخوانید. اگر روی بسته‌بندی عبارت «تهیه شده از شیر پاستوریزه» ذکر شده بود، مصرف آن بی‌خطر است. پنیر خامه‌ای، پنیر کاتیج و موتزارلا نیز تا زمانی که پاستوریزه باشند، کاملاً امن هستند.

پس قانون طلایی این است: در مورد پنیرهای نرم، همیشه به دنبال کلمه «پاستوریزه» بگردید. اگر شک دارید، از مصرف آن خودداری کنید.

سبزی‌ها، میوه‌ها و جوانه‌ها: آیا همه آن‌ها بی‌خطرند؟

میوه‌ها و سبزیجات، سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبر هستند و بخش جدایی‌ناپذیر یک رژیم غذایی سالم در بارداری محسوب می‌شوند. با این حال، در مورد این گروه غذایی نیز نکات ایمنی مهمی وجود دارد که باید رعایت شوند.
خطر اصلی: آلودگی سطحی و انگل توکسوپلاسما
برخلاف تصور عمومی، بزرگترین خطر در مورد سبزیجات، خود آن‌ها نیستند، بلکه آلودگی‌های احتمالی روی سطح آن‌هاست. خاک می‌تواند حاوی انگل توکسوپلاسما باشد که از طریق مدفوع حیوانات آلوده (به خصوص گربه‌ها) پخش می‌شود. اگر سبزیجات و میوه‌ها به خوبی شسته نشوند، این انگل می‌تواند وارد بدن شما شود.

قانون طلایی: شست‌وشوی دقیق

این مهم‌ترین کاری است که می‌توانید برای ایمن‌سازی این گروه غذایی انجام دهید.

• تمام میوه‌ها و سبزیجات، حتی آن‌هایی که پوستشان را می‌گیرید (مانند پرتقال و خربزه)، باید قبل از مصرف به دقت با آب جاری شسته شوند. زیرا چاقو هنگام بریدن می‌تواند آلودگی را از سطح پوست به داخل میوه منتقل کند.
• برای سبزیجاتی مانند کاهو و کلم، برگ‌ها را جدا کرده و به صورت تک‌تک بشویید.
• استفاده از محصولات ضدعفونی‌کننده سبزیجات موجود در بازار نیز می‌تواند مفید باشد.

به همین دلیل، متخصصان وی مام توصیه می‌کنند از خوردن سالاد و سبزیجات خام در رستوران‌ها و مکان‌هایی که از نحوه شست‌وشوی آن‌ها مطمئن نیستید، خودداری کنید.

آیا لیستی از سبزی های ممنوعه در بارداری وجود دارد؟

این یکی از سوالات رایج است که اغلب با باورهای سنتی گره خورده است. در حقیقت، هیچ سبزی خاصی وجود ندارد که مصرف آن در حد معمول و به عنوان بخشی از غذا، «ممنوع» باشد.

• باورهای رایج: برخی معتقدند سبزیجاتی مانند جعفری، گشنیز، کرفس و شوید به دلیل طبع گرم یا خواص قاعده‌آور، خطرناک هستند.
• واقعیت علمی: باید بگوییم که مصرف مقادیر عادی این سبزی‌ها در غذاهایی مانند قورمه‌سبزی یا سوپ، هیچ خطری ندارد. خطر بالقوه زمانی مطرح می‌شود که از این سبزیجات در مقادیر بسیار زیاد و دارویی (مثلاً به صورت آب کرفس یا دمنوش غلیظ تخم شوید) استفاده شود که می‌تواند انقباضات رحمی را تحریک کند. پس تعادل، کلید اصلی است.

جوانه‌های خام: یک استثنای مهم

جوانه‌ها (مانند جوانه گندم، ماش، شبدر و یونجه) یک استثنای مهم در این گروه هستند. محیط گرم و مرطوبی که جوانه‌ها در آن رشد می‌کنند، مکان ایده‌آلی برای تکثیر سریع باکتری‌هایی مانند سالمونلا و ای.کولای است. این باکتری‌ها می‌توانند وارد دانه شوند و شستن سطحی آن‌ها نیز کمکی نمی‌کند.
توصیه وی مام: از مصرف جوانه‌های خام در سالاد یا ساندویچ به طور کامل خودداری کنید. اگر می‌خواهید از جوانه‌ها استفاده کنید، حتماً آن‌ها را به طور کامل بپزید.

نوشیدنی‌های ممنوع و پرریسک در بارداری

آنچه می‌نوشید به اندازه آنچه می‌خورید اهمیت دارد. برخی نوشیدنی‌ها می‌توانند به طور مستقیم به جنین آسیب برسانند یا سلامت بارداری شما را به خطر بیندازند.

الکل: ممنوعیت مطلق

این مورد هیچ جای بحثی ندارد. هیچ مقدار از الکل در دوران بارداری امن تلقی نمی‌شود. الکل به راحتی از جفت عبور کرده و مستقیماً روی رشد مغز و اندام‌های جنین تأثیر می‌گذارد. مصرف الکل می‌تواند منجر به «سندرم جنین الکلی» شود که با مشکلات جسمی، ذهنی و رفتاری دائمی همراه است. توصیه قاطع و بدون استثنای تمام مراجع پزشکی و متخصصان وی مام، پرهیز کامل از مصرف الکل در تمام طول بارداری است.

کافئین (قهوه، چای، نوشابه): اعتدال کلید اصلی است

نیازی نیست فنجان چای یا قهوه صبحگاهی خود را به طور کامل کنار بگذارید، اما باید میزان مصرف خود را مدیریت کنید. کافئین نیز از جفت عبور می‌کند و بدن جنین هنوز آنزیم‌های لازم برای متابولیزه کردن آن را ندارد. مصرف مقادیر بالای کافئین با ریسک وزن کم هنگام تولد و در برخی مطالعات با افزایش خطر سقط جنین مرتبط دانسته شده است.

• میزان مجاز چقدر است؟ اکثر متخصصان توصیه می‌کنند مصرف کافئین روزانه خود را به کمتر از ۲۰۰ میلی‌گرم محدود کنید.
• ۲۰۰ میلی‌گرم کافئین یعنی چقدر؟
  • حدود یک فنجان بزرگ (۳۵۰ میلی‌لیتر) قهوه دمی
  • حدود دو فنجان متوسط (۲۴۰ میلی‌لیتر) چای سیاه
  • حدود دو قوطی نوشابه انرژی‌زا (که به دلایل دیگر نیز توصیه نمی‌شوند)
  • حدود چهار قوطی نوشابه مشکی

فراموش نکنید که شکلات نیز حاوی مقادیر کمی کافئین است. پس در محاسبه روزانه خود، همه منابع را در نظر بگیرید.

دمنوش‌های گیاهی: شمشیر دولبه

دمنوش‌های گیاهی اغلب به عنوان یک جایگزین سالم برای چای و قهوه در نظر گرفته می‌شوند، اما این تصور همیشه درست نیست. بسیاری از گیاهان دارویی دارای ترکیبات فعالی هستند که می‌توانند اثرات قوی بر بدن داشته باشند و ایمنی بسیاری از آن‌ها در بارداری مطالعه نشده است.

• دمنوش‌های ممنوعه و پرریسک: از مصرف دمنوش‌های زیر به دلیل پتانسیل تحریک انقباضات رحمی یا اثرات سمی بر جنین خودداری کنید: گل‌گاوزبان، سنبل‌الطیب، پونه، آویشن غلیظ، ریشه شیرین‌بیان، بابونه رومی، و افسنطین.
• دمنوش‌های معمولاً امن (در حد اعتدال): دمنوش زنجبیل (برای تهوع صبحگاهی عالی است)، دمنوش نعناع، و دمنوش برگ تمشک قرمز (به خصوص در اواخر بارداری) معمولاً بی‌خطر تلقی می‌شوند. با این حال، حتی برای مصرف این موارد نیز بهتر است ابتدا با پزشک یا متخصص تغذیه خود مشورت کنید.

شناختن خوراکی‌های ممنوع، اولین قدمه. قدم بعدی، شناختن میوه‌هاییه که به خوشگل شدن نی‌نی کمک می‌کنن. ما تو یه مقاله دیگه، لیستی از میوه‌های معجزه‌آسا برای زیبایی جنین رو جمع کردیم. با خوندنش می‌تونی خوراکی‌های مفید رو جایگزین موارد ممنوعه کنی و یه رژیم عالی بسازی.

کلام آخر ویمام

پیمودن مسیر بارداری، یک تجربه منحصر به فرد و پر از تحول است. هدف از ارائه این لیست بلندبالا از غذاهای ممنوع در بارداری، ایجاد ترس و وسواس در شما نیست، بلکه هدف اصلی، توانمندسازی شما با آگاهی است. دانش، قدرتمندترین ابزاری است که به شما کمک می‌کند با انتخاب‌های هوشمندانه، از سلامت خود و فرزند دلبندتان محافظت کنید. به یاد داشته باشید که این راهنما یک چارچوب کلی است و هرگز جایگزین مشاوره شخصی با پزشک یا متخصص تغذیه شما نخواهد شد. بدن هر فرد و شرایط هر بارداری منحصر به فرد است. با تمرکز بر مصرف غذاهای تازه، کامل و بهداشتی و پرهیز از موارد پرریسک، می‌توانید با آرامش خیال از این دوران شگفت‌انگیز لذت ببرید. تیم وی مام همیشه در کنار شماست تا با ارائه اطلاعات معتبر و کاربردی، این سفر را برایتان لذت‌بخش‌تر و امن‌تر کند.

آیا خوردن جگر در سه ماه اول بارداری مجاز است؟

خیر، متخصصان وی مام توصیه می‌کنند از خوردن جگر، به خصوص در سه ماه اول بارداری، به دلیل مقادیر بسیار بالای ویتامین A که می‌تواند منجر به نقایص مادرزادی در جنین شود، اکیداً خودداری کنید.

مصرف چه مقدار زعفران در بارداری خطرناک است و باعث سقط می‌شود؟

مصرف زعفران به مقدار کم برای طعم‌دهی به غذا (مثلاً در ته‌دیگ) معمولاً بی‌خطر است. اما مصرف آن در مقادیر زیاد (بیش از یک گرم) یا به صورت دمنوش غلیظ، می‌تواند محرک انقباضات رحمی بوده و ریسک سقط را افزایش دهد.

آیا نوشیدن قهوه در بارداری کاملاً ممنوع است؟

خیر، نیازی به حذف کامل قهوه نیست. اکثر منابع معتبر، مصرف کافئین را به کمتر از ۲۰۰ میلی‌گرم در روز (معادل حدود یک فنجان بزرگ قهوه) محدود می‌کنند. مصرف بیش از این مقدار ممکن است با ریسک وزن کم هنگام تولد مرتبط باشد.

آیا خوردن عسل در دوران بارداری برای جنین خطر دارد؟

خوردن عسل پاستوریزه در بارداری برای مادر و جنین بی‌خطر است. خطر بوتولیسم ناشی از اسپورهای احتمالی در عسل، فقط برای نوزادان زیر یک سال مطرح است و سیستم گوارش یک فرد بزرگسال (و جفت) مانع از انتقال آن به جنین می‌شود.

چرا می‌گویند خوردن سوشی و غذای دریایی خام در بارداری ممنوع است؟

غذای دریایی خام مانند سوشی می‌تواند حاوی باکتری‌ها (مثل لیستریا) و انگل‌های مضری باشد که سیستم ایمنی تضعیف‌شده مادر باردار قادر به مقابله با آن‌ها نیست و می‌تواند منجر به عفونت شدید، زایمان زودرس یا حتی سقط جنین شود.

آیا خوردن پنیر محلی یا خامه‌ای در بارداری مجاز است؟

فقط در صورتی که روی بسته‌بندی آن به وضوح عبارت «پاستوریزه» ذکر شده باشد، مصرف آن امن است. از مصرف هرگونه پنیر نرم، محلی یا فله‌ای که از شیر غیرپاستوریزه تهیه شده باشد، به دلیل ریسک بالای باکتری لیستریا، خودداری کنید.

آیا خوردن سالاد و سبزیجات خام در رستوران‌ها در دوران بارداری خطرناک است؟

بله، می‌تواند پرریسک باشد. از آنجایی که از نحوه شست‌وشوی سبزیجات در رستوران مطمئن نیستید، ریسک آلودگی به توکسوپلاسموز یا سایر میکروب‌ها وجود دارد. بهتر است در این دوران، سالاد و سبزیجات را فقط در خانه و پس از شست‌وشوی دقیق مصرف کنید.