معنی Ofd در سونوگرافی چیست؟ ؛ نحوه اندازه گیری Ofd در سونوگرافی

وقتی در برگه سونوگرافی به عبارت OFD برمی‌خورید، شاید در نگاه اول فقط چند حرف بی‌معنی به نظر برسند. اما پشت همین سه حرف ساده، یکی از بخش‌های مهم بررسی رشد جنین پنهان شده است. بسیاری از مادرها در این مرحله می‌پرسند: «دقیقاً OFD در سونوگرافی یعنی چی و چرا اهمیت دارد؟»
اگر شما هم چنین سؤالی در ذهن دارید، کاملاً طبیعی است. در واقع، شناخت معنی این اصطلاح کمک می‌کند تا بهتر بفهمید پزشک چگونه روند رشد فرزندتان را ارزیابی می‌کند. در ادامه، با زبانی ساده، قرار است همین موضوع را باز کنیم تا معنای پشت این سه حرف برایتان واضح و قابل درک شود.

معنی Ofd در سونوگرافی چیست و به چه چیزی اشاره دارد؟

بیایید از همین ابتدا این عبارت سه حرفی را رمزگشایی کنیم. OFD مخفف عبارت انگلیسی Occipitofrontal Diameter است. این عبارت شاید کمی پیچیده به نظر برسد، اما مفهوم آن بسیار ساده است. ترجمه دقیق آن «قطر پیشانی-پس‌سری» است. برای اینکه این مفهوم را بهتر درک کنید، سر جنین را مانند یک توپ کمی بیضی شکل در نظر بگیرید. این بیضی یک پهنا دارد و یک طول. OFD دقیقاً «طول» سر جنین شما را اندازه‌گیری می‌کند. به عبارت دیگر، این شاخص فاصله مستقیم بین پیشانی جنین یا استخوان فرونتال تا برجسته‌ترین قسمت پشت سر او یا استخوان پس‌سری یا اکسیپیتال را نشان می‌دهد. تصور کنید یک خط‌کش نامرئی را از جلوی پیشانی فرزندتان تا پشت سر او قرار داده‌ایم؛ عددی که این خط‌کش نشان می‌دهد همان OFD است.

متن انگلیسی:

In prenatal ultrasound evaluations, OFD, or occipitofrontal diameter, is a critical fetal head measurement that helps healthcare professionals assess a baby’s development inside the womb. The OFD represents the distance between the occiput (back of the fetal skull) and the forehead (frontal bone).

ترجمه متن:
در ارزیابی‌های سونوگرافی قبل از تولد، OFD یا قطر اکسیپیتوفرونتال، یک اندازه‌گیری حیاتی سر جنین است که به متخصصان مراقبت‌های بهداشتی کمک می‌کند تا رشد کودک را در داخل رحم ارزیابی کنند. OFD نشان دهنده فاصله بین اکسیپوت (پشت جمجمه جنین) و پیشانی (استخوان پیشانی) است.

fagonex

این اندازه‌گیری که به میلی‌متر گزارش می‌شود، یکی از چندین پارامتر بیومتریک است که برای ارزیابی رشد و ساختار جمجمه جنین استفاده می‌شود. در حالی که شاخص‌های دیگری مانند BPD پهنای سر را به ما نشان می‌دهند، OFD اطلاعات مکملی درباره طول و در نتیجه شکل کلی سر جنین در اختیار پزشک قرار می‌دهد. بنابراین، وقتی در گزارش سونوگرافی خود Ofd در سونوگرافی جنین را می‌بینید، بدانید که این عدد به سادگی در حال توصیف طول سر کوچولوی شما از جلو به عقب است و به پزشک کمک می‌کند تا مطمئن شود سر او نه تنها از نظر اندازه، بلکه از نظر شکل نیز رشد متناسبی دارد.

کاربرد و نحوه اندازه گیری Ofd در سونوگرافی چیست؟

حالا که با مفهوم OFD آشنا شدیم، سوال بعدی این است که این اندازه‌گیری دقیقاً چه کاربردی دارد و چگونه انجام می‌شود. کاربرد Ofd در سونوگرافی به ندرت به صورت منفرد و تنهاست. قدرت واقعی این شاخص زمانی آشکار می‌شود که در کنار سایر اندازه‌گیری‌های سر جنین، مانند BPD و HC قرار می‌گیرد. در واقع، OFD یک قطعه کلیدی از یک پازل بزرگتر است که به پزشک اجازه می‌دهد تا تصویری جامع از بیومتری سر جنین به دست آورد. این اندازه‌گیری به طور روتین در سونوگرافی‌های مهمی مانند سونوگرافی آنومالی که معمولاً بین هفته‌های ۱۸ تا ۲۲ انجام می‌شود و همچنین در سونوگرافی رشد جنین در سه ماهه سوم بارداری، انجام می‌گیرد. هدف اصلی از اندازه‌گیری آن، کمک به محاسبه دقیق دور سر یا HC و همچنین ارزیابی شکل کلی جمجمه است.

اما نحوه اندازه گیری Ofd در سونوگرافی چگونه است؟ این فرآیند برای شما به عنوان مادر، بخشی از همان سونوگرافی روتین و کاملاً بی‌خطر است. متخصص سونوگرافی پروب دستگاه را روی شکم شما حرکت می‌دهد تا به یک نمای استاندارد و دقیق از سر جنین برسد. این نما که به آن نمای «ترانس‌تالامیک» می‌گویند، یک برش عرضی از سر جنین است که در آن ساختارهای مغزی خاصی قابل مشاهده هستند.

در همین نما که برای اندازه‌گیری BPD نیز استفاده می‌شود، متخصص با استفاده از نشانگرهای الکترونیکی دستگاه، دو نقطه را مشخص می‌کند: یکی روی لبه خارجی استخوان پیشانی و دیگری روی لبه خارجی استخوان پس‌سری. فاصله مستقیم بین این دو نقطه، به عنوان OFD ثبت می‌شود. این کار نیاز به دقت و مهارت بالایی دارد تا اطمینان حاصل شود که اندازه‌گیری در صحیح‌ترین زاویه و صفحه ممکن انجام شده است. این دقت بالا تضمین می‌کند که محاسبات بعدی، مانند محاسبه دور سر، از اعتبار کافی برخوردار باشند.

OFD یکی از اندازه‌گیری‌های مربوط به سر جنین است که در کنار BPD برای ارزیابی دقیق‌تر استفاده می‌شود. اگر می‌خواهید بدانید BPD چیست و چرا اینقدر مهم است، حتما مقاله معنی BPD در سونوگرافی و بالا یا پایین بودن آن را مطالعه کنید.

اندازه نرمال Ofd چقدر است؟

پس از درک مفهوم و کاربرد OFD، طبیعی است که بخواهید بدانید اندازه نرمال Ofd در بارداری چقدر است و عدد گزارش شده برای فرزند شما در چه محدوده‌ای قرار می‌گیرد. اولین و مهم‌ترین نکته‌ای که باید به آن توجه کنید این است که در علم پزشکی، «نرمال» به معنای یک عدد ثابت و مشخص نیست، بلکه یک «محدوده» یا «بازه» است. این محدوده بر اساس میانگین اندازه‌گیری هزاران جنین سالم در سنین مختلف بارداری تعیین شده است.

بنابراین، اگر عدد OFD فرزند شما دقیقاً با میانگین یکی نباشد، اما در محدوده طبیعی قرار داشته باشد، هیچ جای نگرانی وجود ندارد. ژنتیک نقش مهمی در ابعاد بدن، از جمله شکل و اندازه سر، ایفا می‌کند. والدینی که خودشان سرهای کشیده‌تر یا گردتری دارند، به طور طبیعی ممکن است فرزندانی با همین ویژگی‌ها داشته باشند. برای کمک به شما در به دست آوردن یک دید کلی، در زیر یک جدول اندازه گیری Ofd جنین بر اساس هفته‌های مختلف بارداری ارائه شده است.

این جدول میانگین مقادیر را نشان می‌دهد و معمولاً یک انحراف معیار مشخص در هر دو طرف این میانگین نیز به عنوان محدوده نرمال در نظر گرفته می‌شود. خواهش می‌کنیم از این جدول تنها به عنوان یک راهنمای اطلاعاتی استفاده کنید و هرگز بر اساس آن به نتیجه‌گیری قطعی نرسید. تفسیر Ofd در سونوگرافی یک امر تخصصی است و باید توسط پزشک شما و با در نظر گرفتن تمام پارامترهای دیگر انجام شود.

دوباره تاکید می‌کنیم، وظیفه شما به عنوان یک مادر آگاه، اعتماد به تخصص پزشکی است که گزارش سونوگرافی را تفسیر می‌کند. او با دیدی جامع و با در نظر گرفتن تمام ابعاد رشد جنین، بهترین ارزیابی را از وضعیت فرزند شما ارائه خواهد داد.

Ofd با BPD و دور سر جنین (HC) چه ارتباطی دارد؟

این بخش، قلب ماجرا و دلیل اصلی اهمیت اندازه‌گیری OFD است. همانطور که گفتیم، OFD به تنهایی اطلاعات محدودی به ما می‌دهد. اما وقتی آن را در کنار شاخص دیگری به نام BPD قرار می‌دهیم، یک دنیای جدید از اطلاعات درباره شکل و تناسب سر جنین به روی ما گشوده می‌شود. درک این رابطه به شما کمک می‌کند تا به عمق تخصص و دقتی که در یک سونوگرافی ساده نهفته است، پی ببرید.

تفاوت Ofd و BPD چیست؟

برای درک کامل این موضوع، بیایید یک بار دیگر سر جنین را مانند یک بیضی در نظر بگیریم. تفاوت Ofd و BPD دقیقاً مانند تفاوت بین طول و عرض این بیضی است.

• OFD (قطر پیشانی-پس‌سری): این شاخص، «طول» سر جنین را از جلو به عقب اندازه‌گیری می‌کند. این همان قطر بزرگتر بیضی است.
• BPD (قطر بای‌پریتال): این شاخص، «پهنای» سر جنین را از یک طرف به طرف دیگر، در پهن‌ترین قسمت آن اندازه‌گیری می‌کند. این همان قطر کوچکتر بیضی است.

متخصص سونوگرافی هر دوی این اندازه‌ها را در یک نمای یکسان از سر جنین ثبت می‌کند. با داشتن این دو عدد، یعنی طول و عرض سر، پزشک می‌تواند نه تنها اندازه کلی سر، بلکه شکل آن را نیز به طور دقیق ارزیابی کند.

شاخص سفالیک چیست و چرا مهم است؟

اینجا جایی است که ترکیب OFD و BPD، یک مفهوم تشخیصی بسیار مهم به نام «شاخص سفالیک» یا Cephalic Index که به اختصار CI نامیده می‌شود را خلق می‌کند. شاخص سفالیک به سادگی از تقسیم کردن عدد BPD بر عدد OFD و ضرب کردن نتیجه در ۱۰۰ به دست می‌آید (CI = [BPD/OFD] x 100). این شاخص به ما می‌گوید که شکل سر جنین چقدر به دایره نزدیک است.

• CI نرمال (Mesocephalic): محدوده طبیعی برای این شاخص معمولاً بین ۷۵ تا ۸۵ است. این نشان می‌دهد که سر جنین یک شکل بیضی نرمال و متناسب دارد.
• CI بالا (Brachycephalic): اگر این شاخص بالاتر از ۸۵ باشد، به این معنی است که پهنای سر (BPD) نسبت به طول آن (OFD) زیاد است و سر جنین شکل گردتری دارد.
• CI پایین (Dolichocephalic): اگر این شاخص کمتر از ۷۵ باشد، به این معنی است که طول سر (OFD) نسبت به پهنای آن (BPD) زیاد است و سر جنین شکل کشیده‌تر و باریک‌تری دارد.

اهمیت این شاخص در این است که به پزشک کمک می‌کند تا یک واریانت طبیعی در شکل سر را از یک مشکل واقعی تشخیص دهد. برای مثال، اگر BPD جنین به تنهایی کوچک به نظر برسد، ممکن است باعث نگرانی در مورد رشد سر شود. اما اگر با اندازه‌گیری OFD و محاسبه CI مشخص شود که جنین یک سر کشیده و باریک (دولیکوسفالیک) دارد، پزشک متوجه می‌شود که این کوچکی BPD یک مشکل نیست، بلکه صرفاً به دلیل شکل خاص سر جنین است. این اطلاعات در تخمین دقیق‌تر سن بارداری و وزن جنین نیز بسیار حیاتی هستند.

Ofd با دور سر جنین (HC) چه ارتباطی دارد؟

و اما یکی از اصلی‌ترین کاربردهای OFD، کمک به محاسبه دقیق‌ترین شاخص برای اندازه کلی سر، یعنی «دور سر» یا Head Circumference است که به اختصار HC نامیده می‌شود. شاید تصور کنید که متخصص سونوگرافی مانند یک خیاط، با یک متر نواری دور سر جنین را اندازه‌گیری می‌کند! اما این کار در عمل غیرممکن است. به جای آن، نرم‌افزار هوشمند دستگاه سونوگرافی از یک فرمول ریاضی بر اساس شکل بیضی استفاده می‌کند. این نرم‌افزار، BPD (پهنا) و OFD (طول) را به عنوان قطرهای کوچک و بزرگ بیضی در نظر گرفته و با استفاده از آنها، محیط دقیق این بیضی را که همان HC است، محاسبه می‌کند.

رابطه Ofd با دور سر جنین یک رابطه مستقیم و ریاضی است. داشتن یک OFD دقیق در کنار BPD دقیق، منجر به محاسبه یک HC بسیار قابل اعتماد می‌شود. HC به نوبه خود، یکی از مهم‌ترین پارامترها برای تخمین سن بارداری در سه ماهه دوم و ارزیابی رشد کلی مغز است. بنابراین، آن عدد ساده OFD، نقشی حیاتی در به دست آوردن یکی از معتبرترین شاخص‌های سلامت جنین ایفا می‌کند.

این اندازه‌گیری‌ها در کنار شاخص مهم دیگری به نام HC یا دور سر، تصویر کاملی از رشد سر جنین به پزشک می‌دهند. برای اینکه با این شاخص کلیدی هم آشنا شوید، مقاله معنی HC در سونوگرافی جنین چیست؟ را بخوانید.

تفسیر Ofd بالا یا پایین در سونوگرافی

می‌دانیم که مواجه شدن با هر عبارتی که نشان‌دهنده «بالا» یا «پایین» بودن یک شاخص نسبت به محدوده طبیعی است، می‌تواند برای هر پدر و مادری نگران‌کننده باشد. اما در مورد OFD، در اکثر قریب به اتفاق موارد، این تغییرات جای نگرانی جدی ندارند و صرفاً نشان‌دهنده تفاوت‌های فردی در شکل سر جنین هستند. با این حال، بیایید ببینیم هر کدام از این حالت‌ها ممکن است به چه معنا باشند.

Ofd بالا در سونوگرافی نشانه چیست؟

یک Ofd بالا در سونوگرافی به این معنی است که طول سر جنین از پیشانی تا پس‌سر، نسبت به میانگین برای آن سن بارداری، بیشتر است. این وضعیت معمولاً با یک شاخص سفالیک (CI) پایین همراه است و به آن «دولیکوسفالی» گفته می‌شود. به زبان ساده، جنین شما سری کشیده و باریک دارد. این یک یافته کاملاً خوش‌خیم و بی‌خطر است و صرفاً یک ویژگی خانوادگی و ژنتیکی است. اگر شما، همسرتان یا سایر بستگان نزدیکتان سرهای کشیده‌ای دارید، دیدن این ویژگی در جنین شما کاملاً طبیعی است. همچنین، گاهی اوقات وضعیت قرارگیری جنین در رحم، به خصوص در بارداری‌های اول یا در مواردی که جنین در وضعیت بریچ (پاها پایین) قرار دارد، می‌تواند باعث فشرده شدن جزئی سر از طرفین و در نتیجه، کشیده‌تر به نظر رسیدن آن شود.

در موارد بسیار نادر، برخی ناهنجاری‌های ساختاری مغز یا ستون فقرات می‌توانند با تغییر شکل جمجمه همراه باشند، اما در این صورت، متخصص سونوگرافی علائم بسیار واضح‌تری را در بررسی ساختارهای داخلی مغز مشاهده خواهد کرد. بنابراین، یک OFD بالا به تنهایی، به خصوص وقتی سایر ساختارهای مغزی نرمال هستند، معمولاً جای نگرانی ندارد.

Ofd پایین در سونوگرافی خطرناک است؟

در طرف مقابل، یک Ofd پایین در سونوگرافی به این معنی است که طول سر جنین نسبت به میانگین، کوتاه‌تر است. این حالت معمولاً با یک شاخص سفالیک (CI) بالا همراه است و به آن «براکی‌سفالی» گفته می‌شود؛ یعنی سر جنین شکل گردتری دارد. این وضعیت نیز، مانند دولیکوسفالی، در اکثر موارد یک واریانت طبیعی و ارثی است و هیچ اهمیت بالینی خاصی ندارد. نکته بسیار مهمی که باید به آن توجه کنید این است که تفسیر Ofd در سونوگرافی هرگز و هرگز به تنهایی انجام نمی‌شود. پزشک یا متخصص سونوگرافی همیشه این عدد را در کنار BPD، HC و مهم‌تر از همه، با بررسی دقیق ساختارهای داخلی مغز مانند مخچه، بطن‌های مغزی و سایر قسمت‌ها تفسیر می‌کند.

تا زمانی که اندازه کلی سر (HC) در محدوده طبیعی قرار داشته باشد و ساختارهای داخلی مغز سالم به نظر برسند، شکل سر (گرد یا کشیده بودن) به ندرت اهمیت پزشکی دارد. درک تفاوت بین یک واریانت طبیعی و یک مشکل واقعی، امری کاملاً تخصصی است. اگر در گزارش سونوگرافی خود با این موارد روبرو شده‌اید و این موضوع ذهن شما را به خود مشغول کرده و باعث اضطراب شما شده است، به یاد داشته باشید که بهترین و سریع‌ترین راه برای رفع نگرانی، دریافت پاسخ از یک منبع معتبر است. خدمات مشاوره آنلاین اضطراب مادران باردار می‌تواند به شما کمک کند تا سوالات خود را مستقیماً با یک متخصص در میان بگذارید و با دریافت اطلاعات صحیح، آرامش خود را بازیابید.

اگر با خواندن این همه کلمه اختصاری سردرگم شده‌اید، نگران نباشید. ما یک دیکشنری کامل برای شما آماده کرده‌ایم. برای ترجمه برگه سونوگرافی خود، به راهنمای جامع تفسیر اصطلاحات سونوگرافی مراجعه کنید.

کلام آخر ویمام

در پایان این گفتگوی دقیق، امیدواریم توانسته باشیم عبارت OFD را از یک کد سه حرفی مبهم، به یک مفهوم قابل درک برای شما تبدیل کنیم. همانطور که دیدیم، OFD یا قطر پیشانی-پس‌سری، یک اندازه‌گیری مهم برای ارزیابی طول سر جنین است. اما ارزش و قدرت واقعی آن زمانی مشخص می‌شود که در کنار برادر دوقلوی خود، یعنی BPD (پهنای سر) قرار می‌گیرد. این دو با هم، نه تنها به محاسبه دقیق دور سر کمک می‌کنند، بلکه اطلاعات ارزشمندی درباره شکل منحصر به فرد سر فرزند شما در اختیار تیم پزشکی قرار می‌دهند. به یاد داشته باشید که هر جنین، موجودی بی‌همتا با الگوی رشد خاص خود است.

تفاوت‌های جزئی در این اندازه‌گیری‌ها، در اکثر موارد بازتابی از همین تفاوت‌های فردی و ژنتیکی است. به تخصص پزشکی که فرزند شما را معاینه می‌کند اعتماد کنید و از این دوران شگفت‌انگیز که در آن شاهد شکل‌گیری یک انسان هستید، با آرامش و آگاهی لذت ببرید. وب‌سایت وی مام نیز همیشه در کنار شما خواهد بود تا با ارائه اطلاعات معتبر، شما را در این مسیر همراهی کند.

آیا بالا یا پایین بودن جزئی OFD نگران‌کننده است؟

خیر، به هیچ وجه. OFD به تنهایی به ندرت تفسیر می‌شود. تا زمانی که اندازه کلی سر یعنی دور سر یا HC نرمال باشد و ساختارهای داخلی مغز مشکلی نداشته باشند، OFD بالا یا پایین معمولاً فقط یک ویژگی طبیعی مربوط به شکل سر جنین (کشیده یا گرد) است و جای نگرانی ندارد.

آیا OFD به اندازه دور سر (HC) در تخمین وزن جنین اهمیت دارد؟

به طور غیرمستقیم بله. OFD یکی از دو پارامتر اصلی برای محاسبه HC است. خود HC نیز یکی از چهار پارامتری است که در فرمول‌های تخمین وزن جنین یا EFW استفاده می‌شود. بنابراین، یک OFD دقیق به محاسبه HC دقیق و در نتیجه تخمین وزن بهتر کمک می‌کند.

نسبت OFD به BPD یا همان شاخص سفالیک (CI) چه چیزی را نشان می‌دهد؟

این نسبت، شکل سر جنین را نشان می‌دهد. یک CI نرمال (۷۵-۸۵) نشان‌دهنده سر بیضی شکل و متناسب است. CI پایین‌تر به معنای سر کشیده‌تر (دولیکوسفالی) و CI بالاتر به معنای سر گردتر (براکی‌سفالی) است که هر دو اغلب واریانت‌های طبیعی هستند.

آیا رژیم غذایی مادر بر اندازه OFD جنین تاثیری دارد؟

رژیم غذایی سالم بر رشد کلی جنین، از جمله رشد سر، تاثیر مثبت دارد. با این حال، OFD بیشتر تحت تاثیر عوامل ژنتیکی و الگوی شکل‌گیری جمجمه است تا رژیم غذایی. هیچ ماده غذایی خاصی وجود ندارد که به طور مشخص بتواند طول سر جنین را تغییر دهد.

آیا از روی OFD می‌توان به جنسیت جنین پی برد؟

خیر، مطلقاً هیچ ارتباطی بین OFD یا هر اندازه‌گیری دیگری از ابعاد سر جنین و جنسیت او وجود ندارد. این باور که شکل سر می‌تواند جنسیت را نشان دهد، یک باور قدیمی و بدون هیچ پایه و اساس علمی است. تشخیص جنسیت فقط از طریق مشاهده اندام تناسلی انجام می‌شود.

منبع: fagonex